Էլեա (քաղաք)

Էլեա
Տեսակ	պոլիս և Ancient Greek archaeological site?
Երկիր	Իտալիա
Վարչատարածք	Աշեա
Ձևավորում	մոտ մ. թ. ա. 538

Էլեա (հին հունարեն՝ Έλέα, Վելիա, լատին․՝ Velia), հնագույն քաղաք, հունական գաղութ Լուկանիայում, Տիրենյան ծովի ափին, Պեստումից ընդամենը 25 կմ դեպի հարավ-արևելք։ Էլեայի ավերակները այժմ գտնվում են Աշեա քաղաքի սահմաններում (Կամպանիա, 90կմ Նեապոլից դեպի հարավ)։ Նրանք վատ չեն պահպանվել և համարվում են Համաշխարհային ժառանգության մաս^[1]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլեան հիմնադրվել է մոտ մ.թ.ա 535 թվականին Փոքր Ասիայի փոկեացիների կողմից, որոնք լքել են հայրենիքը Կյուրոսի հրամանատար Հարփագուսի կողմից Փոքր Ասիայի ափի հունական քաղաքների նվաճումից հետո։ Հերոդոտոսի համաձայն՝ առաջին վերաբնակիչները գաղթել են Քիոս կղզի, հետո Կիրն, որտեղ հիմնել են Ալերիա քաղաքը և բնակվել հինգ տարի, ապա կարթագենացիների և էտրուսկների կողմից տեղահանված, արմատացել են Տիրենյան ծովի իտալական ափին Էնոտրիա անվանվող երկրում։ Նրանք այնտեղ վտարելով բնիկներին դեպի թերակղզու խորքերը բնակվեցին ափին։ Ի սկզբանե քաղաքը կոչվում եր Հիլեա, իսկ հետո Էլեա։ Քաղաքը հայտնի է իր փիլիսոփաներով՝ էլեական փիլիսոփայական դպրոցի հիմնադիր Պարմենիդեսով (Էլեական փիլիսոփայական դպրոցի հիմնադիրը) և Զենոնով։ Ծնունդով Էլեացի եղել է նաև սոփեստ փիլիսոփա հռետորաբան Ալքիդամանտը։ 275 թվականին Էլեան դարձել է Հռոմի դաշնակից, իսկ մ.թ.ա 90 թվականին ի վերջո հնազանդվեց հռոմեացիներին։ Միջին դարերում լքվել է բնակչության կողմից սարակինոսների անդադար արշավանքների պատճառով^[2]։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Колесников М. А. Греческая колонизация Средиземноморья (опыт анализа миграционного механизма). — Киев, 2003.
Козловская В. И. 2003: Элея — западнофокейский полис и эмпорий эпохи Архаики Արխիվացված 2022-01-24 Wayback Machine // Tabularium. Труды по антиковедению и медиевистике. Т. 1. / В. В. Дементьева (отв. ред.). М., 3-8.
Обнорский Н. П. (1890–1907). «Элея». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Ashby, Thomas (1911). «Velia». In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 27 (11th ed.). Cambridge University Press. էջ 978.
↑ Frederick Ahl (trans.), ed. (2007). Virgil's Aeneid. Oxford UP. էջեր 139–40. ISBN 978-0-19-923195-9.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլեա (քաղաք)» հոդվածին։

[EB1911-1] One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Ashby, Thomas (1911). «Velia». In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 27 (11th ed.). Cambridge University Press. էջ 978.

[2] Frederick Ahl (trans.), ed. (2007). Virgil's Aeneid. Oxford UP. էջեր 139–40. ISBN 978-0-19-923195-9.

[1]

[2]