Էդվար Խարաթ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էդվար Խարաթ
Ծնվել էմարտի 16, 1926(1926-03-16)[1][2][3]
ԾննդավայրԱլեքսանդրիա, Եգիպտոս
Վախճանվել էդեկտեմբերի 1, 2015(2015-12-01)[1][4][2][…] (89 տարեկան)
Վախճանի վայրԿահիրե, Եգիպտոս
Մասնագիտությունգրող, գրական քննադատ, թարգմանիչ, լրագրող, բանաստեղծ-փաստաբան և վիպասան
Քաղաքացիություն Եգիպտոս
ԿրթությունԱլեքսանդրիայի համալսարան
Պարգևներ

Էդվար ալ-Խարաթ (անգլ.՝ Edwar al-Kharrat, մարտի 16, 1926(1926-03-16)[1][2][3], Ալեքսանդրիա, Եգիպտոս - դեկտեմբերի 1, 2015(2015-12-01)[1][4][2][…], Կահիրե, Եգիպտոս), եգիպտացի գրող, թարգմանիչ, գրականագետ և քննադատ[6]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Ալեքսանդրիայում՝ ղպտական քրիստոնյա ընտանիքում։ Ալեքսանդրիայի համալսարանում սովորել է իրավաբանություն և որոշ ժամանակ աշխատել է բանկային և ապահովագրական ոլորտում։

Նա նաև ակտիվորեն ներգրավված է եղել ձախ քաղաքականության մեջ, որի համար երկու տարի անցկացրել է բանտում (1948-1950 թվականները)։ 1950-ական թվականների կեսերին տեղափոխվել է Կահիրե, որտեղ որոշ ժամանակ Ռումինիայի դեսպանատանը աշխատել է որպես թարգմանիչ[7][8], ինչպես նաև ավարտել է Կահիրեի համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը։ 1960-1970-ական թվականներին աշխատակցել է ռադիոյի և հեռուստատեսության գրական բաժնում։

Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարաթին անվանել են «Եգիպտոսի ամենաազդեցիկ գեղարվեստական գրողներից»[9] և «արաբական աշխարհի կարևորագույն գրողներից»[10]։ Նա եգիպտացի գրողների խմբի առաջատար կերպարներից էր, որը հայտնի էր որպես «Վաթսունականների սերունդ», հիմնադրել և խմբագրել է «Պատկերասրահ 68» (Gallery 68) գրական ամսագիրը, որը համարվել է նրա խոսափողը[11]։ Խմբագրի դերում Ալ Հարաթն առաջ է քաշել այնպիսի գրողների ստեղծագործություններ, ինչպիսիք են Սոնալլահ Իբրահիմը, Բահա Տահերը, Իբրահիմ Ասլանը, Յահյա Թահեր Աբդուլան և Գամալ Ալ Գիտանին։ Բացի այդ, նա երկար ժամանակ համագործակցել է Ասիայի և Աֆրիկայի ժողովուրդների համերաշխության կազմակերպության և աֆրո-ասիական գրողների ասոցիացիայի հետ, ինչպես նաև խմբագրել է աֆրիկյան և արաբական գրականության «Լոտոս» (Lotus) ամսագիրը։

Նրա առաջին գիրքը «Բարձր պատեր» պատմվածքների ժողովածուն է, որը հրատարակվել է 1958-1959 թվականներին։ Պատմվածքների ևս երկու հատոր լույս է տեսել 1970-ական թվականներին՝ ներառյալ «Հպարտության ժամեր»։ 1979-1980 թվականներին լույս է ընծայվել նրա առաջին ժողովածուն, որը քննադատների կողմից արժանացել է դրական գնահատականի։

Հեղինակի ստեղծագործության համար բնորոշ է սիմվոլիկան և փորձարարությունը, որը զուգորդվում է իրատեսական հոգեբանությամբ և ժողովրդավարական համակրանքներով։ Նրա «խիզախ փորձարարական» «Ռաման և վիշապը» աշխատանքը անվանել են «բեկում արաբական վեպի համար»[12]։ Ալ-Հարաթը վեպը նկարագրել է որպես «անթարգմանելի», սակայն 1999 թվականին գրականության համար Նագիբ Մահֆուզի մեդալ ստանալուց հետո Ֆերիալ Գազուլի և Ջոն Վերլենդենի կողմից ավարտվել է անգլերեն թարգմանությունը, որը 2002 թվականին հրատարակվել է AUC Press հրատարակչության կողմից[13][14]։ Արաբական գրողների միությունը «Ռաման և վիշապը» դրել է արաբական 100 լավագույն վեպերի ցանկի 8-րդ հորիզոնականում[15]։

Ալ-Հարաթը «70-ական թվականների ընտրված եգիպտական վեպերի» անթոլոգիայի կազմողն է։ Լինելով եվրոպական և համաշխարհային արվեստի գիտակ՝ նա հետազոտություններ է նվիրել արաբական թատրոնին և ժամանակակից արաբական գրականությանը։

Ալ-Հարաթը արաբերեն թարգմանել է մի շարք արտասահմանյան գրական ստեղծագործություններ, այդ թվում՝ դասական և ժամանակակից անգլերեն և գերմանական գրականության մի քանի գրքեր, ինչպես նաև Լև Տոլստոյի «Պատերազմ և խաղաղություն»-ը։

Հարաթը ստացել է մի քանի հեղինակավոր գրական մրցանակներ, այդ թվում՝ «Սուլթան ալ-Օվայսի» մրցանակը և «Նագուիբ Մահֆուզ» մեդալը։ 1979 թվականին նա հրավիրվել է Օքսֆորդի Սուրբ Անատոնիայի քոլեջ որպես այցելու հետազոտող։ Մասնակցել է բազմաթիվ միջազգային մշակութային միջոցառումների, այդ թվում՝ 1999 թվականին Լոնդոնի գրական փառատոնին։

Ալ-Հարաթը մահացել է 2015 թվականի դեկտեմբերի 1-ին 89 տարեկան հասակում[8]։

Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 AlKindi (Դոմինիկյան Արևելագիտության ինստիտուտի առցանց կատալոգ)
  3. 3,0 3,1 Babelio (ֆր.) — 2007.
  4. 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. https://web.archive.org/web/20240408020548/https://aucpress.com/mahfouz-medal/
  6. Profile in the English PEN World Atlas Արխիվացված 2011-10-06 Wayback Machine Արխիվացված 6 Հոկտեմբեր 2011 Wayback Machine. Penatlas.org (9 June 2008). Retrieved on 2011-07-13.
  7. Profile in Arab World Books. Arabworldbooks.com. Retrieved on 13 July 2011.
  8. 8,0 8,1 Kortam, Hend (2015 թ․ դեկտեմբերի 2). «Egypt: Novelist Edwar Al-Kharrat Passes Away At 89, Leaving Behind a Literary Legacy». Aswat Masriya (Cairo). Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  9. «Edwar Al-Kharrat: poet of the Arabic novel», Al-Ahram Weekly, 28 Feb-5 Mar 2008 Արխիվացված 20 Օգոստոս 2011 Wayback Machine Արխիվացված 20 Օգոստոս 2011 Wayback Machine. Weekly.ahram.org.eg (5 March 2008). Retrieved on 2011-07-13.
  10. «Edwar al-Kharrat and the Modernist Revolution in the Egyptian Novel». Aljadid. (Vol. 2, no. 9, July 1996) Retrieved on 13 July 2011.
  11. ''The Arabic Novel'' by Hamdi Sakkut, translated by Roger Monroe, AUC Press, Cairo, Egypt, 2000, p.45. Books.google.co.uk. Retrieved on 13 July 2011.
  12. ''Al-Jadid'', 1996. Aljadid.com. Retrieved on 13 July 2011.
  13. «Selections – Edwar el-Kharrat». Banipal. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 21-ին. «Twenty years later his first novel Ramah wal Tinneen (Ramah and the Dragon) was published. Now considered a classic, it is, according to the author "untranslatable".»
  14. ''Rama and the Dragon'', English translation by AUC Press, 2002 Արխիվացված 2011-08-23 Wayback Machine. Aucpress.com. Retrieved on 13 July 2011.
  15. The Best 100 Arabic Books (According to the Arab Writers Union). Arablit.wordpress.com (23 April 2010). Retrieved on 2011-07-13.