Jump to content

Էդմոն դե Գոնկուր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էդմոն դե Գոնկուր
Ֆրանսիացի գրող Խմբագրել Wikidata
մարդ Խմբագրել Wikidata
Մասն էԳոնկուր եղբայրներ Խմբագրել Wikidata
Սեռարական Խմբագրել Wikidata
ՔաղաքացիությունՖրանսիա Խմբագրել Wikidata
ԱնձնանունԷդմոնդ Խմբագրել Wikidata
Ծննդյան օր26 մայիսի 1822 Խմբագրել Wikidata
ԾննդավայրՆանսի Խմբագրել Wikidata
Մահվան օր16 հուլիսի 1896 Խմբագրել Wikidata
Մահվան վայրMaison d'Alphonse Daudet Խմբագրել Wikidata
ԳերեզմանՄոնմարտր գերեզմանատուն Խմբագրել Wikidata
Քույր/եղբայրԺյուլ դը Գոնկուր Խմբագրել Wikidata
Տիրապետում էֆրանսերեն Խմբագրել Wikidata
Գրավոր լեզուֆրանսերեն Խմբագրել Wikidata
Մասնագիտությունգրող, արվեստագետ, պատմաբան, օրագրի հեղինակ, գրական քննադատ, դրամատուրգ, քննադատ Խմբագրել Wikidata
ԳործատուLe Figaro Խմբագրել Wikidata
Շրջանավարտն է՝Կոնդորսե լիցեյ Խմբագրել Wikidata
ԱշակերտներՋուլիա Դոդե Խմբագրել Wikidata
Գործունեության սկիզբ1851 Խմբագրել Wikidata
Աշխատանքային գործունեության ավարտ1896 Խմբագրել Wikidata
Partner in business or sportԺյուլ դը Գոնկուր Խմբագրել Wikidata
ՊարգևներՊատվավոր լեգեոնի շքանշանի սպա, Concours général Խմբագրել Wikidata
Artist files atFrick Art Research Library Խմբագրել Wikidata

Էդմոն Լուի Անտուան Հյուտ դե Գոնկուր (ֆր.՝ Edmond Louis Antoine Huot de Goncourt,մայիսի 26, 1822(1822-05-26)[1][2][4][…], Նանսի, Բուրբոնների վերականգնում[2] - հուլիսի 16, 1896(1896-07-16)[1][2][3][…], Maison d'Alphonse Daudet, Դրավեյ) ֆրանսիացի գրող, գրականագետ, արվեստաբան, գրքերի հրատարակիչ և Գոնկուր ակադեմիայի հիմնադիր[5]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գոնկուրը ծնվել է Նենսիում: Ծնողները՝ Մարկ-Պիեռ Հյու դե Գոնկուրը և Անետ-Սեսիլ դե Գոնկուրը, միջին դասի ազնվականներ էին: Նրանք մահացել են, երբ Էդմոնը և իր եղբայր Ժյուլ դը Գոնկուրը դեռ փոքր էին[6]: Հայրը նախկինում ծառայել էր Նապոլեոն Առաջինի Մեծ բանակում՝ որպես հեծելազորի սպա և էսկադրոնի հրամանատար, իսկ պապը՝ Ժան-Անտուան Հուո դը Գոնկուրը, 1789 թվականին Ազգային ժողովի պատգամավոր է եղել[7][8]։ Էդմոնը ուսանել է Գուբո պանսիոնում, Անրի IV և Կոնդորսե լիցեյներում[9]։ Կոնդորսե լիզեյում նա 1840-1842 թվականներին ուսումնասիրել է ճարտասանություն և իմաստասիրություն, իսկ 1842-1844 թվականներին՝ իրավագիտություն[8]։

1848 թվականին՝ մոր մահից հետո, եղբայրները ժառանգել են բավականաչափ միջոցներ, որոնցով նրանք ֆինանսական անկախություն են ձեռք բերել և նվիրվել արվեստին։ Էդմոնն այդպիսով կարողացել է հրաժարվել գանձապետական գրագրի պաշտոնից: Այդ աշխատանքն այնքան տանջալից էր նրա համար, որ նույնիսկ ինքնասպանության մտքեր էր ծնում իր մոտ[10][6]։ Եղբայրները համագործակցել են՝ ստեղծելով արվեստի քննադատական գործեր, մի շարք վեպեր և օրագիր։ Նրանց ամենանշանավոր վեպը՝ «Ժերմինի Լասերտյոն» (1865), ներշնչված էր իրենց սպասուհի Ռոուզի արկածներից: Նա եղբայրներից գողություն էր անում՝ սիրեկանների հետ գաղտնի խրախճանքներ կազմակերպեկու համար։ Այս գործը համարվում է ֆրանսիական ռեալիզմի առաջին ստեղծագործություններից, որը նկարագրում է բանվոր դասակարգի կյանքը[10][6]։

Նադար – Էդմոն և Ժյուլ դը Գոնկուրներ (1822–1896 և 1830–1870) մոտ 1855 թվական

1852 թվականին Էդմոնին և նրա եղբորը մեղադրել են հասարակական բարոյականության նորմերը խախտելու մեջ, երբ նրանք հոդվածում մեջբերել են Վերածննդի էրոտիկ պոեզիան[10]: Եղբայրներն ի վերջո արդարացվել են։

Էդմոնը տարված էր ռոկոկոյով և ճապոնական արվեստով[11]: Նա նաեւ հավաքել է հազվագյուտ գրքեր[12]։ Եղբայրների՝ 1868 թվականին գնված Օտեյի տունը ցուցադրավայր էր 18-րդ դարի ֆրանսիական և Հեռավոր Արևելքի արվեստի իրենց հավաքածուի համար: Էդմոնը փաստագրել է տունը և դրա ինտերիերը 1881 թվականին իր «La Maison d'un Artiste» գրքում[13]: 1856-ից 1875 թվականների ընթացքում եղբայրները հրատարակել են 18-րդ դարի արվեստին նվիրված էսսեներ՝ «18-րդ դարի արվեստը» (L'Art du XVIIIe siècle) վերնագրով հավաքածուում, որը վերածնել է Ռոկոկոյի հանդեպ գնահատանքը[6]:

1870 թվականին Ժյուլի մահից հետո Էդմոնը շարունակել է միայնակ վեպեր գրել։ Նա նաև շարունակել է գրել «Գոնկուրների օրագիրը» (Journal des Goncourt), որն ինքը և Ժյուլը սկսել էին 1851 թվականին՝ դադարեցնելով միայն իր մահից 12 օր առաջ՝ 1896 թվականին[14]: Նա ավարտին է հասցրել իր եղբոր հետ համագործակցությունից մնացած անավարտ աշխատանքները, այդ թվում՝ Պոլ Գավարնիի մասին մենագրությունը (1873) և «Սերը 18-րդ դարում» (L'Amour au XVIIIe Siècle, 1875) վերնագրով գիրքը [15]: Նա վերանայել, ընդլայնել և վերահրատարակել է «Լյուդովիկոս XV-ի սիրուհիները» (Les Maîtresses de Louis XV, 1860) երեք հատորով 1878-ից 1879 թվականների ընթացքում՝ «Դյու Բարին» (La du Barry), «Տիկին դը Պոմպադուրը» (Madame de Pompadour) և «Շատորուի դքսուհին և նրա քույրերը» (La Duchesse de Châteauroux et ses soeurs)[16]: Նրա վերջին վեպը՝ «Շերին» (Chérie, 1884), որը պատմում է իր գեղարվեստական զգայնությունը նորաձևության միջոցով արտահայտող մի երիտասարդ կնոջ մասին, կարող է ընկալվել որպես իմպրեսիոնիստական արվեստի ուսումնասիրություն[17]: 1885 թվականին նա հավաքել է իր հանգուցյալ եղբոր նամակները, իսկ 1887-ից 1896 թվականների ընթացքում հրատարակել է «Օրագրի» ինը հատոր[18]: Էդմոնը գնալով ավելի նախանձոտ էր դառնում ավելի հաջողակ գրողների՝ Գի դը Մոպասանի և Էմիլ Զոլայի հանդեպ, ինչն արտացոլվում է «Օրագրում» տեղ գտած կծու գրառումներում: 1893 թվականին նա գրել է Մոպասանի մասին, որ նրա «հաջողությունը ազատ բարքերի կանանց շրջանում նրանց վուլգարության ցուցանիշ է, քանի որ երբեք չեմ տեսել աշխարհիկ մարդու այդպիսի կարմիր դեմքով, այդպիսի հասարակ դիմագծերով կամ այդպիսի գյուղացիական կազմվածքով»[19]:

Նա իր ողջ ունեցվածքը կտակել է Գոնկուրի ակադեմիայի հիմնադրման և պահպանման համար։ Ի պատիվ իր եղբոր և գործակցի՝ Ժյուլ դը Գոնկուրի (17 դեկտեմբերի 1830 թ – 1870 թվականի հունիսի 20-ին), 1903 թվականից սկսած յուրաքանչյուր դեկտեմբեր, Ակադեմիան շնորհում է Գոնկուրի մրցանակը։ Այն ֆրանսիական գրականության ամենահեղինակավոր մրցանակն է, որը տրվում է «տարվա լավագույն երեւակայական արձակ ստեղծագործությանը»[20]։

Էդմոն դը Գոնկուրը մահացել է Շամպրոսայում 1896 թվականին [5] եւ թաղվել Փարիզի Մոն Մարտրի գերեզմանատանը[21]։

Գոնկուրի մագաղաթի վրա փորագրված դիմանկարը՝ Ֆելիքս Բրաքմոն, (1882)

(միայն Էդմոնդի կողմից) [22] [8] [23]

Ոչ գեղարվեստական

  • «Անտուան Վատտոյի նկարված, նկարագրված և փորագրված աշխատանքների մանրամասն ցուցակ» (1875)
  • «Պ. Պ. Պրյուդոնի նկարված, նկարագրված և փորագրված աշխատանքների մանրամասն ցուցակ» (1876)
  • «Արվեստագետի տունը» (1881)[1]
  • «Սենտ-Հուբերտին» (1884)
  • «18-րդ դարի ճապոնական արվեստը, Ուտամարո։ Կանաչ տների նկարիչը» (1891)
  • «Գիմարը, ըստ Մանր Հաճույքների գրանցամատյանների, Օպերայի գրադարանի և այլն» (1893)
  • «18-րդ դարի ճապոնական արվեստը, Հոկուսայ» (1896)
  • «Ձեղնահարկը» (1896)

Վեպեր

  • «Էլիզա անունով աղջիկը» (1877)
  • «Զեմգաննո եղբայրները» (1878)
  • «Ֆոստինը» (1882)
  • «Շերին» (1884)[1]
  • «Գոնկուրի օրագիրը»

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Потапова З. М. Гонкур (ռուս.) // Краткая литературная энциклопедияМ.: Советская энциклопедия, 1964. — Т. 2. — С. 255—257.
  3. 3,0 3,1 RKDartists (նիդերլ.)
  4. Base Léonore (ֆր.)ministère de la Culture.
  5. 5,0 5,1 «Goncourt, Edmond de». Dictionary of Art Historians. Duke University. 21 February 2018. Վերցված է 3 December 2020-ին.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 «Goncourt, Edmond de». Dictionary of Art Historians. Վերցված է 18 March 2021-ին.
  7. Edmond & Jules de Goncourt (1902). Renée Mauperin. P.F. Collier & Son. էջ xxxi.
  8. 8,0 8,1 8,2 «Biographie» (French). www.goncourt.org. Վերցված է 9 April 2021-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  9. Edmond & Jules de Goncourt (1989). Journal des Goncourt Mémoires de la Vie Littéraire I: 1851–1865. Robert Laffont. էջ LVIII.
  10. 10,0 10,1 10,2 «Edmond and Jules Goncourt». Encyclopaedia Britannica. Վերցված է 18 March 2021-ին.
  11. «Exchange: Portrait of Edmond de Goncourt». exchange.umma.umich.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 8 July 2024-ին. Վերցված է 8 April 2020-ին.
  12. Friderica Derra de Moroda, "Choréographie: The Dance Notation of the Eighteenth Century: Beauchamp or Feuillet?," The Book Collector 16, no. 4 (1967): 459.
  13. Pamela J. Warner (2008). «Framing, Symmetry, and Contrast in Edmond de Goncourt's Aesthetic Interior». Studies in the Decorative Arts. University of Rhode Island. 15 (2): 36–64. doi:10.1086/652829. S2CID 53404870.
  14. Adam Kirsch (29 November 2006). «Masters of Indiscretion». New York Sun. Վերցված է 20 March 2021-ին.
  15. Edmond & Jules de Goncourt (1902). Renée Mauperin. P.F. Collier & Son. էջ xxxii.
  16. Edmond & Jules de Goncourt (1989). Journal des Goncourt Mémoires de la Vie Littéraire I: 1851–1865. Robert Laffont. էջ LXXXXVIII.
  17. Lubrich, Naomi (2015). "Luftschlösser weben. Edmond de Goncourt und die Mode der modernen Großstadt", in: Lendemains, 40/160 (գերմաներեն). էջեր 109–136.
  18. Edmond & Jules de Goncourt (1902). Renée Mauperin. P.F. Collier & Son. էջ xxxiii.
  19. Adam Kirsch (29 November 2006). «Masters of Indiscretion». New York Sun. Վերցված է 20 March 2021-ին.
  20. Unwin, Timothy (1997). «Introduction». The Cambridge Companion to the French Novel: From 1800 to the Present. Cambridge University Press. էջ xxii. ISBN 9780521499149. «The 'big six' literary prizes in France have an extremely high profile and are, significantly, all awarded for novels. The best known and most prestigious is the Prix Goncourt. The other major literary prizes are the Grand Prix du Roman de l'Academie Francaise, the Prix Femina (awarded by a jury of women, though not necessarily to a female novelist), the Prix Renaudot, the Prix Interallie and the Prix Medicis.»
  21. Landru, Philippe (4 February 2008). «GONCOURT Edmond (1822-1896) et Jules (1830-1870) de Montmartre - 13ème division». Cimetières de France et d’ailleurs. Վերցված է 1 June 2024-ին.
  22. Edmond & Jules de Goncourt (1902). Renée Mauperin. P.F. Collier & Son. էջ xxxiii.
  23. «Bibliographie de 1851 à 1896». www.goncourt.org. Վերցված է 19 April 2021-ին.