Jump to content

Էդիթ Նեսբիթ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էդիթ Նեսբիթ
անգլ.՝ Edith Nesbit
Ծննդյան անունանգլ.՝ Edith Nesbit
Ծնվել էօգոստոսի 15, 1858(1858-08-15)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԼոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4] կամ Քենինգթոն, Լամբեթ, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Վախճանվել էմայիսի 4, 1924(1924-05-04)[1][2][3][…] (65 տարեկան)
Վախճանի վայրNew Romney, Folkestone and Hythe, Քենթ, Քենթ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
ԳերեզմանSt Mary in the Marsh
Գրական անունE. Nesbit և Fabian Bland
Մասնագիտությունգրող, մանկագիր և բանաստեղծուհի
Լեզուանգլերեն
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն
Ուշագրավ աշխատանքներԵրկաթուղու երեխաները
ԱնդամակցությունՖաբիանների ընկերություն[5]
ԱմուսինHubert Bland? և Thomas Tucker?
ԶավակներRosamund Edith Nesbit Bland?
Կայքedithnesbit.co.uk
 Edith Nesbit Վիքիպահեստում

Էդիթ Նեսբիթ (Էդիթ Բլենդ;անգլ.՝ Edith Nesbit. օգոստոսի 15, 1858(1858-08-15)[1][2][3][…], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4] և Քենինգթոն, Լամբեթ, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն - մայիսի 4, 1924(1924-05-04)[1][2][3][…], New Romney, Folkestone and Hythe, Քենթ, Քենթ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), անգլիացի արձակագիր և բանաստեղծուհի։ Հեղինակ (համահեղինակ) ավելի քան 60 մանկական գեղարվեստական ստեղծագործությունների, որոնցից մի քանիսը էկրանավորվել են: Նա նաև քաղաքական ակտիվիստ էր, Ֆաբիան ընկերության հիմնադիրներից մեկը, ընկերություն, որ դարձել է ժամանակակից Լեյբորիստական կուսակցության նախակարապետը:

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էդիթ Նեսբիթը ծնվել է 1858 թվականին՝ գյուղատնտես-քիմիկոս Ջոն Քոլիզ Նեսբիթի ընտանիքում: Հայրը մահացել է, երբ Էդիթը եղել է 4 տարեկան: Քրոջ՝ Մարիայի վատառողջության պատճառով ընտանիքը մի քանի տարի շարունակ անընդհատ տեղից տեղ է փոխվել՝ ապրելով Բրայթոնում, Բուքինգհեմշիրում, Ֆրանսիայում (Դիեպ, Ռուան, Փարիզ, Տուր, Պուատիե, Անգուլեմ, Բորդո, Արկաշոն, Պաու, Բագներ-դը-Բիգոր), Իսպանիայում, Գերմանիայում, ապա երեք տարի բնակություն է հաստատել Քենթ կոմսության հյուսիս-արևմուտքում՝ Հալստեդ Հոլլում, մի վայր, որը հետագայում նկարագրվել է նրա «Երկաթուղու երեխաները» երկում:

Երբ Էդիթը 17 տարեկան էր, ընտանիքը նորից տեղափոխվեց, այս անգամ՝ Լոնդոն:

1877 թվականին 19-ամյա Նեսբիթը հանդիպեց բանկի ծառայող Հյուբերտ Բլենդին, ում հետ ամուսնացավ 1880 թվականի ապրիլի 22-ին, երբ արդեն հղի էր: Նրանք վարում էին ամուսնական բաց հարաբերություններ. Բլենդը շարունակեց իր հարաբերությունները Էլիս Հոթսոնի հետ, ումից ուներ երկու երեխա (Ռոզամունդ (ծնվ. 1886) և Ջոն (ծնվ. 1899), որոնց որդեգրեց Նեսբիթը։ Բլենդի հետ ամուսնությունից Նեսբիթն ունեցավ երեք երեխա՝ որդի՝ Փոլ Բլենդը (1880–1940), որին նվիրված էր «Երկաթուղու երեխաները». դուստր՝ Այրիս Բլենդը (1881-1950) և որդի՝ Ֆաբիան Բլենդը (1885-1900), ով մահացել է 15 տարեկանում նշագեղձերի վիրահատությունից հետո, և ում մայրը նվիրել է իր հեղինակած «Հինգ երեխաներն ու հրեշը», «Գանձեր որոնողները» գրքերը։

Նեսբիթն ու Բլենդը 1884 թվականին դարձան Ֆաբիան ընկերության ( Լեյբորիստական կուսակցության նախորդը) հիմնադիրներից։ Իրենց որդիներից մեկին այդ ընկերության անունով կոչել են Ֆաբիան։ Նրանք նաև աշխատակցել են այդ ընկերության ամսագրի խմբագրությանը։ Կարճ ժամանակով անդամակցել են սոցիալ-դեմոկրատական ֆեդերացիային, բայց այն համարելով չափազանց արմատական՝ հեռացել են: Նեսբիթը 1880-ական թվականներին սոցիալիզմի մասին ակտիվորեն դասախոսություններ է կարդացել և հոդվածներ գրել: Ընդ որում՝ գրել է նաև ամուսնու հետ՝ Ֆաբիան Բլենդ կեղծանվամբ, սակայն այդ գործունեությունն աստիճանաբար իր տեղը զիջել է մանկական գրականությանը, ասպարեզ, որտեղ Նեսբիթի հաջողություններն ակնհայտ էին։

Էդիթը 1899-1920 թվականներին ապրել է Քենթ կոմսությունում՝ Ուել Հոլ Հաուսում: 1917 թվականի փետրվարի 20-ին՝ Բլենդի մահից երեք տարի անց, նա ամուսնացել է նավաշինության ինժեներ Թոմաս «Սքիփեր» Թաքերի հետ։

Նա մինչև իր կյանքի վերջն ապրել է Արևելյան Սասեքս նահանգի Ֆրինստոն քաղաքում՝, Քրոուլինք քոթեջում: Մահացել է 1924 թվականին թոքերի քաղցկեղից, թաղվել Մարշի Սուրբ Մարիամ եկեղեցու գերեզմանատանը :

Ստեղծագործություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էդիթ Նեսբիթը գրականության հանդեպ նոր մոտեցում է բերել. Նրա ստեղծագործությունների հերոսները, որ հեղինակի երիտասարդ ժամանակակիցներն են ու բացարձակ ռեալիստներ, սովորական աշխարհում հանդիպում են կախարդական առարկաների ու արարածների, երբեմն էլ ճանապարհորդում են դեպի ֆանտաստիկ աշխարհներ: Այս մեթոդը ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն ազդել է այնպիսի գրողների վրա, ինչպիսիք են Պամելա Լինդոն Թրավերսը ( Մերի Փոփինսի մասին պատմությունների հեղինակը), Դիանա Ուայն Ջոնսը և Ջ.Կ. Ռոուլինգը:

Էդիթ Նեսբիթի ստեղծագործությունների ազդեցությամբ է Քլայվ Սթեյփլս Լյուիսը գրել իր «Նարնիայի քրոնիկները» շարքը[6]։ Բացի այդ, նա հիշատակում է Նեսբիթի հերոսներին իր « Կախարդի եղբորորդին» վեպում։

Մայքլ Մուրքոկը վեպերի շարք է գրել մեծահասակ Օսվալդ Բասթեյբլի ներգրավմամբ (վերջինս հանդես է եկել Նեսբիթի «Գանձ որոնողները» վեպում)՝ որպես այդ վիպաշարի գլխավոր հերոս։

Ժակլին Ուիլսոնն էլ գրել է Psammead եռերգության շարունակությունը՝ վերնագրելով Four Children and It։

Մանկական ստեղծագործությունների հետ մեկտեղ՝ Էդիթ Նեսբիթը մեծահասակների համար տասնմեկ վեպ, պատմվածքներ և «սարսափ-պատմությունների» չորս ժողովածու է գրել:

Վեպեր երեխաների համար

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բասթեյբլների մասին շարքը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1899 Գանձ փնտրողների պատմությունը / (The Story of the Treasure Seekers).
  • 1901 The Wouldbegoods Society .
  • 1904 Նոր գանձ փնտրողները / The New Treasure Seekers
  • 1928 Complete History of the Bastable Family / Բասթեյբլ ընտանիքի ամբողջական պատմությունը (Բասթեյբլների մասին եռերգության հետմահու հրատարակություն)

Բասթեյբլների մասին մի քանի պատմվածք ներառված են Օսվալդ Բասթեյբլը և մյուսները պատմվածքների ժողովածուում (Oswald Bastable and Others, 1905): Բացի այդ, Բասթեյբլները հանդես են գալիս մեծահասակների համար գրված «Կարմիր տունը» ( 1902) վեպում:

  • 1902 Five Children and It
  • 1904 Փյունիկն ու գորգը / (The Phoenix and the Carpet)
  • 1906 Թալիսմանի պատմությունը / (The Story of the Amulet)

Արդենի տունը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1908 Արդենի տունը / The House of Arden
  • 1909 Հարդինգի բախտը / Harding’s Luck

Շարքերից դուրս մանկական վեպեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1906 Երկաթուղու երեխաները / (The Railway Children)
  • 1907 Կախարդված ամրոցը / The Enchanted Castle
  • 1910 The Magic City
  • 1911 Հրաշալի այգին / The Wonderful Garden
  • 1913 Թաց կախարդանք / (Wet Magic)
  • 1925 Five of Us and Madeline (հրատարակվել է հետմահու)

Վեպեր մեծահասակների համար

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1885 Մարգարեի թիկնոցը / The Prophet’s Mantle
  • 1896 The Marden Mystery / Մարդենի առեղծվածը (առաջին հրատարակությունը մատենագիտական հազվագյուտություն է, քանի որ պահպանվել են ընդամենը մի քանի օրինակ)
  • 1899 The Secret of the Kyriels / Կիրիելների գաղտնիքը
  • 1902 The Red House / Կարմիր տունը
  • 1906 Man and Maid / Տղամարդ և աղախին
  • 1906 The Incomplete Amorist / Թերի սիրահարը
  • 1909 The House With No Address (Salome and the Head) / Անհասցե տունը ( Սալոմեն և գլուխը )
  • 1909 Daphne in Fitzroy Street / Դաֆնեն Ֆիցռոյ փողոցում
  • 1911 Dormant aka Rose Royal
  • 1921 The Incredible Honeymoon / Անհավանական մեղրամիս
  • 1922 The Lark

Պատմվածքներ և ժողովածուներ երեխաների համար

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1894 Miss Mischief
  • 1895 Tick Tock, Tales of the Clock / Թիկ Թակ, Ժամացույցի հեքիաթները
  • 1895 Pussy Tales
  • 1895 Doggy Tales
  • 1897 The Children’s Shakespeare / Մանուկների Շեքսպիրը
  • 1897 Royal Children of English History / Անգլիայի պատմության թագավորական երեխաները
  • 1898 The Book of Dogs / Շների գիրքը
  • 1899 Pussy and Doggy Tales
  • 1900 The Book of Dragons / Վիշապների գիրքը
  • 1901 Nine Unlikely Tales / Ինը անհավանական հեքիաթներ
  • 1902 The Revolt of the Toys / Խաղալիքների ապստամբությունը
  • 1903 The Rainbow Queen and Other Stories / Ծիածանի թագուհին և այլ պատմություններ
  • 1903 Playtime Stories
  • 1904 The Story of Five Rebellious Dolls / Հինգ ապստամբ տիկնիկների պատմությունը
  • 1904 Cat Tales / Կատուների հեքիաթներ
  • 1905 Oswald Bastable And Others / Օսվալդ Բասթեյբլը և մյուսները
  • 1905 Pug Peter, King of Mouseland / Մկնաշխարհի արքա Փուգ Փիթերը
  • 1907 Շեքսպիրյան գեղեցիկ պատմություններ (Beautiful Stories from Shakespeare)
  • 1908 The Old Nursery Stories / Մանկական հին պատմություններ
  • 1912 The Magic World / Մոգական աշխարհ

Էկրանավորումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Երկաթուղու երեխխաները (The Railway Children), (Լայոնել Ջեֆրիս), 1970 թ.
  • Երկաթուղու երեխաները (The Railway Children), ( Քեթրին Մորսհեդ), 2000 թ
  • Փյունիկն ու կախարդական գորգը / The Phoenix And The Magic Carpet (1994, Մեծ Բրիտանիա)
  • Փյունիկն ու կախարդական գորգը, (The Phoenix and the Magic Carpet), (Մայքլ Քերիգան), 1997 թ
  • Հինգ երեխաները և այն / (Five Children and It),, (Մերիլին Ֆոքս), 1991 թ
  • Հինգ երեխաները և այն / (Five Children and It), ( Ջոն Սթիվենսոն), Անգլիա - Ֆրանսիա, 2004 թ
  • Onegai! Samia Don (Five Children and It) - 1985 թվականի անիմե-սերիալ, Ճապոնիա
  • Ճաղատ արքայադստեր մասին (Սոֆյա Կրավցովա) անիմացիոն ֆիլմ, Ռուսաստան, 2005 թ

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  4. 4,0 4,1 4,2 Bell A. Encyclopædia Britannica (բրիտ․ անգլ.)Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
  5. https://fabians.org.uk/permeating-politics/
  6. Nicholson, Mervyn (1998). «C.S. Lewis and the scholarship of imagination in E. Nesbit and Rider Haggard». Renascence. Արխիվացված է օրիգինալից 2008-06-07-ին. Վերցված է 2012-10-01-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էդիթ Նեսբիթ» հոդվածին։