Զամկա վանական համալիր

Զամկա վանական համալիր ռումիներեն՝ Mănăstirea Zamca
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	Հայ Առաքելական Եկեղեցի և վանք
Երկիր	Ռումինիա
Տեղագրություն	Սուչավա
Հասցե	Str. Zamca f.n., municipiul Suceava
Դավանանք	Հայ Առաքելական Եկեղեցի
Թեմ	Հայ Առաքելական Եկեղեցի
Հիմնական ամսաթվերը	1401
Ժառանգության կարգավիճակ	Ռումինիայի ազգային պատմական հուշարձան
Հիմնադրված	1401
Առաջին հիշատակում	1401
Zamca monastery Վիքիպահեստում

Զամկա վանական համալիր (ռումիներեն՝ Mănăstirea Zamca), հայկական վանական համալիր, որը գտնվում է Ռումինիայի Հարավային Բուկովինա մարզի Սուչավա քաղաքի արևմտյան հատվածում։

Պատմություն

Վանական համալիրը կառուցվել է 1606 թվականին հայ փախստականների կողմից, որոնք դեռևս 14-րդ դարում հաստատվել էին Մոլդովական իշխանությունում՝ հոսպոդար Ալեքսանդր Բարեպաշտի կառավարման ժամանակ։ Վանական համալիրի գլխավոր վանքի՝ Սուրբ Ավքսենտիոսի կենտրոնում է գտնվում Հագոպշի Վարդանի գերեզմանը հետևյալ գրառությամբ. «Սա Ամիրի որդի Հագոպշիի գերեզմանն է։ Նա համարվում է սուրբ եկեղեցու հիմնադիրը։ Մահացել է 1051 թվականին (Գրիգորյան օրացույցով՝ 1602)»։

Վանական զանգակատունը կառուցվել է հենց նույն տարում՝ 1606 թվականին։ Այդ տարին նշված է նաև այն քարի վրա, որը զարդարված է ծաղիկներով ու գտնվում է աշտարակի արևելյան կամարի ամենաբարձր կետում։

17-րդ դարում վանական բակի արևմտյան հատվածում գտնվող շինությունում գտնվել է Մոլդովայում հայկական եպիսկոպոսի նստավայրը։

Զամկա վանական համալիրը գտնվում է ռազմավարական կարևոր տեղանքում։ Այն շրջափակված է պատերով, որոնք ձևավորում են անհամաչափ քառանկյուն՝ ամրացված ներքին և արտքին կոնտրֆորսներով, առանց պաշտպանական աշտարակների։

1690-1691 թվականներին լեհ-թուրքական պատերազմի ժամանակ լեհ Յան III Սոբեսկին հերթական անգամ ներխուժեց Մոլդովա։ 1691 թվականի աշնանը, արշավանքից վերադառնալու ճանապարհին, պլանավորելով մոլդովական գահին նստեցնել իր որդուն՝ Յակուբին, նա լեհական կայազորները թողնում է ամրաշինական մի շարք համալիրներում, այդ թվում Նյամցի ու Սուչավայի ամրոցներում և Ագապիայի, Սեկուի ու Զամկայի վանքերում։ Լեհերն այդ ժամանակ վանքի հյուսիսային, արևելյան ու հարավային հատվածներում հողաթմբեր կառուցեցին, իսկ հողաթմբերի ու քարե արգելապատնեշների միջև խրամատներ փորեցին։ Այդ ժամանակ, հավանաբար, ի հայտ եկավ նաև վանական համալիրի Զամկա անվանումը, որն առաջացել է լեհերեն «zamek» բառից, ինչը նշանակում է «ամրոց», «ամրաշինական կառույց», «ամրաշինական վայր»։

Ճարտարապետական համալիրը բաղկացած է երեք կառույցներից՝ Սուրբ Ավքսենտիոսի հայ կաթողիկե եկեղեցուց (1551 թվական), արևելյան հատվածում գտնվող շուրջ 26 մետր բարձրություն ունեցող զանգակատնից (1606 թվական) և արևմտյան հատվածում գտնվող, սուրբ Գրիգոր զանգակատնով շինությունից (1606 թվական), որտեղ գտնվում է վանական համալիրի մուտքը։ 18-րդ դարում եկեղեցու ներքին հատվածն զարդարվել է ֆրեսկոներով։

Զամկա վանական համալիրը 2004 թվականին ներառվել է Սուչավա ժուդեցի պատմական հուշարձանների ցանկում։

Պատկերասրահ

• 
• 
• 
• 
• 
• 
  Սուչավայի վանական համալիրը 1915 թվականին

Տես նաև

• Հայերը Ռումինիայում

Գրականություն

• I. Popovici - „Zămcile Sucevii. Contribuțiuni istorico-arheologice”, în „Crainicul cetății”, 1933, nr. 5-6, p. 82-83.
• Leon Șimanschi - „Mănăstirea Zamca” (Ed. Meridiane, București, 1967)

Արտաքին հղումներ

• Manastirea Zamca(ռում.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զամկա վանական համալիր» հոդվածին։