Երվանդ Ոսկան
Երվանդ Ոսկան | |
---|---|
Ծնվել է | 1855[1][2] |
Ծննդավայր | Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն |
Մահացել է | 1914[1][2] |
Վախճանի վայրը | Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն |
Քաղաքացիություն | Օսմանյան կայսրություն |
Կրթություն | Makruhyan Armenian Primary School?, Մուրադ-Ռափայելյան վարժարան (1872) և Հռոմի գեղարվեստի ակադեմիա (1877) |
Մասնագիտություն | նկարիչ, քանդակագործ և հնագետ |
Երվանդ Հակոբի Ոսկան (1855[1][2], Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն - 1914[1][2], Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն), հայ քանդակագործ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երվանդ Հակոբի Ոսկանը ծնվել է 1855 թվականի հուլիսի 6-ին Կոստանդնուպոլսի Սամաթիա թաղամասում՝ հայ մտավորականի ընտանիքում։ Նրա պապերը վաղուց ի վեր գաղթել էին Կարնո Արծաթի գյուղից և բնակություն հաստատել Պոլսում։ Հայտնի է, որ պապը՝ էրզրումցի Ոսկան Գոթողյանը, արքունական դրամահատարանում աշխատել է որպես ձուլող։ Հայրը՝ Հակոբ Ոսկանը (1824-1907), ընտիր կրթություն ստացած գրող և մանկավարժ էր, հայերեն ու ֆրանսերեն էր դասավանդում տեղի Մայր վարժարանում, հայտնի էր որպես Ալեքսանդր Դյումայի երկերի լավագույն թարգմանիչ։Որոշ ժամանակ Ոսկանը հաճախում է Պոլսի Պեշիկթաշ և Բերա թաղամասերի հայկական դպրոցներ[3]։ 1872 թվականին ավարտել է Վենետիկի Մուրադ-Ռափայելյան վարժարանը, 1877 թվականին՝ Հռոմի գեղարվեստի ակադեմիան։ 1878 թվականին մեկնել է Փարիզ` կատարելագործվելու, մասնակցել է միջազգային ցուցահանդեսի (1878, Փարիզ, 2 արծաթե մեդալներ)։ 1881 թվականին վերադարձել է Կ. Պոլիս[4]։
Ստեղծագործական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստեղծագործել է հիմնականում հաստոցային քանդակագործության բնագավառում, թեմատիկ քանդակի («Դափնե», «Ռազմիկներ ու աստվածուհիներ», «Աղախինը», «Թուրք մուրացիկը» (1882, Հայաստանի ազգային պատկերասրահ), «Զեյբեկ կնոջ պարը», «Զեյբեկի թրով պարը», «Կովկասցի հեծյալը» և դիմաքանդակի ժանրերում «Օսման Համդի բեյ», «Նայիլե խանում» (Գեղեցիկ արվեստների պետական ակադեմիա, Ստամբուլ), «Տիգրան Չուխաճյան» (ԳԱԹ), «Ինքնադիմաքանդակ» (1882 թվական, ՀԱՊ), ։
Ոսկանի ստեղծած ռեալիստական կերպարներին բնորոշ է հոգեբանական խորությունը։ Նրա երփնագիր գործերից հայտնի են «Հոր դիմանկարը» (1889), «Թուրը սրել տվող զեյբեկ» (երկուսն էլ՝ ՀԱՊ)։
Ոսկանը թուրք հնագետ և նկարիչ Օսման Համդի Ռեյի հետ 1883 թվականին հիմնադրել է Կ. Պոլսի գեղարվեստի ուսումնարանը (այժմ՝ Գեղեցիկ արվեստների պետական ակադեմիան), եղել տեսուչ և քանդակագործության պրոֆեսոր, նաև՝ հնագիտական թանգարանը, որի համար վերականգնել է մի շարք բարձրարժեք ստեղծագործություններ, այդ թվում՝ Սիդոնում (այժմ՝ Սայդա՝ Լիբանանում) իր իսկ պեղած սարկոֆագը (վերագրվում է Ալեքսանդր Մակեդոնացուն)։
Միասին պեղել են Նեմրութ լեռը և գրել առաջին ուսումնասիրությունը Կոմմագենեի թագավորության կենտրոնի մասին։
Ոսկանը Կ. Պոլսի, նաև հայ իրականության նոր ժամանակների առաջին արհեստավարժ քանդակագործն էր, որին աշակերտել են թուրք քանդակագործներ Օ. Մ. Իհսանը (1867-1944) և Մ. Թոմրուկը (1884-1949)։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1855 ծնունդներ
- Ստամբուլ քաղաքում ծնվածներ
- 1914 մահեր
- Ստամբուլ քաղաքում մահացածներ
- Մուրադ-Ռափայելյան վարժարանի սաներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Քանդակագործներ այբբենական կարգով
- Հայ քանդակագործներ
- 19-րդ դարի հայ նկարիչներ
- Հայերն Օսմանյան կայսրությունում
- 20-րդ դարի հայ նկարիչներ
- Անձինք:Ստամբուլ
- Օսմանյան կայսրության նկարիչներ
- Օսմանյան կայսրության անձինք
- Արտիստներ Ստամբուլից
- Հայ հնագետներ