Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ռազմական արտադրություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Օդային ռումբերի արտադրություն Մոսկվայի գործարաններից մեկում, 1941 թվականի դեկտեմբեր, Լուսանկարը ՝ Ա. Վ. Ուստինովի
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ԱՄՆ-ի պատմության մեջ առաջին անգամ կանանց աշխատանքը զանգվածաբար օգտագործվում էր արդյունաբերության մեջ

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ռազմական արտադրություն, հիմնական գործոն, տոտալ պատերազմում հաղթանակի հասնելու համար։

ՀՆԱ - Համախառն ներքին արդյունք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս գրաֆիկը ցույց է տալիս Միավորված ազգերի/Առանցքի երկրների ՀՆԱ հարաբերակցությունը 1938-45 թվականների ընթացքում:

Ստորև բերված աղյուսակը ցույց է տալիս Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասնակից հիմնական երկրների ՀՆԱ-ի հարաբերակցությունը՝ 1938-ից 1945 թվականներին, 1990 թվականի գներով միլիարդ միջազգային դոլարով։

Страна 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945
Ավստրիա 24 27 27 29 27 28 29 12
Ֆրանսիա[1] 186 199 164 130 116 110 93 101
Գերմանիա 351[2] 384[2] 387[2] 412[2] 417[2] 426[2] 437[2] 310[2]
Իտալիա[3] 141 151 147 144 145 137 117 92
Ճապոնիա[4] 169 184 192 196 197 194 189 144
ԽՍՀՄ[5] 359 366 417 359 274 305 362 343
Մեծ Բրիտանիա 284 287 316 344 353 361 346 331
ԱՄՆ[6] 800 869 943 1094 1235 1399 1499 1474
Միավորված ազգեր Ընդհանուր[7] 1629 1600 1331 1596 1862 2065 2363 2341
Առանցքի ուժեր Ընդհանուր[8] 685 746 845 911 902 895 826 466
ՀՆԱ Միավորված ազգեր / Առանցքի ուժեր[9] 2,38 2,15 1,58 1,75 2,06 2,31 2,86 5,02

Աղյուսակի տվյալների աղբյուրը՝ Harrison, Mark, «The Economics of World War II: Six Great Powers in International Comparison», Cambridge University Press (1998).

Ռազմական արտադրություն՝ ըստ արտադրանքի տեսակների[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Սենտինել» տանկերի հավաքում Բենքսթաունի արվարձանում (Նոր Հարավային Ուելս), 1942թ․
Սովետական դպրոցներից մեկի արհեստավորները ականներ են պատրաստում ճակատի համար, 1942թ․
Ռազմական արտադրանքի տեսակը Դաշնակից երկրներ Առանցքի Երկրներ
Տանկեր և ԻՀԿ-ներ 227 235 52 345
Հրետանի 914 682 180 141
Ականանետ 657 318 100 000+
Գնդացիրներ 4 744 484 1 058 863
Ռազմական բեռնատարներ 3 060 354 594 859
Ռազմական ինքնաթիռներ, ընդհամենը 633 072 208 908
* Կործանիչներ 212 459 90 684
* Գրոհիչ 37 549 12 539
* Ռմբակործանիկչներ 153 615 35 415
* Հետախուզական ինքնաթիռներ 7885 13 033
* Տրանսպորտային ինքնաթիռներ 43 045 5657
* Ուսումնական ինքնաթիռներ 93 578 28 516
Ռազմական նավատորմի, ընդհամենը 2588 1461
* Ավիակիրներ 155 16
* Ռազմանավեր 13 7
* Հածանավ 82 15
* Կործանիչներ 814 86
* Պահականավախումբ 1102 -
* Սուզանավեր 422 1337
Առևտրային նավատորմի տոննաժ 33 993 230 5 000 000+

Ռազմական արտադրությունը բաժանված է ըստ երկրների[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

T-34-ը Ուրալի ծանր մեքենաշինության գործարանի փոխակրիչի վրա, 1942թ․
«Վագրը» և նրա սահադաշտերը գերմանական գործարանում, 1944թ․

Զենքի անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տանկեր և ինքնագնաց հրետանային կայանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Գերմանիա = ~ 30 000
  2. ԽՍՀՄ = 85 255
  3. ԱՄՆ = 76 857
  4. Մեծ Բրիտանիա = 27 896
  5. Կանադա = 5678
  6. Ճապոնիա = 2515 կամ 5800
  7. Իտալիա = 2473 կամ 2680
  8. Վենգրիա = 500 կամ 710
  9. Մոնղոլիա = 45 կամ 12
  10. Ռումինիա = 105

Նշում՝ Փակագծերում թվերը ցույց է տալիս 75 մմ և ավելի հիմնական տրամաչափի տանկերի և ինքնագնաց հրացանների քանակը։ Այն չի ցուցադրվում բոլոր երկրների համար (միայն այս կատեգորիայի ամենամեծ արտադրողների համար):

Հրետանի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Չի-նու» տանկի հավաքում, 1945թ․

Հրետանին ներառում է զենիթային և հակատանկային կայանքներ, որոնց տրամաչափը գերազանցում է 37 մմ-ը։ ԽՍՀՄ-ում պատերազմի տարիներին արտադրվել է 482,200 ատրճանակ բոլոր համակարգերից և տրամաչափերից և 347,900 ականանետերից։

  1. ԽՍՀՄ = 516 648
  2. Վենգրիա = 447
  3. Ռումինիա = 2800

Ականանետեր (50 մմ և բարձր)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ԽՍՀՄ = 347 900
  2. Մեծ Բրիտանիա = 102 950
  3. Գերմանիա = 73 484

Գնդացիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկյան Զենիթի հավաքում, 1942թ․
  1. ԽՍՀՄ = 1 477 400
  2. Գերմանիա = 674 280
  3. Ճապոնիա = 380 000
  4. Մեծ Բրիտանիա = 297 336
  5. Կանադա = 251 925
  6. ԱՄՆ = 52 000
  7. Բրիտանական Համագործակցության այլ երկրներ = 37 983
  8. Վերգրիա = 4 583
  9. Ռումինիա = 10 000
  10. Իտալիա = 55 000

Ռազմական բեռնատարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կանադացի Վ. Ֆոսթերը ծխում է ձեռքի գնդացիր հավաքելուց հետո Բրեն, Տորոնտո, 1941թ․
  1. Կանադա = 815 729
  2. Մեծ Բրիտանիա = 480 943
  3. Գերմանիա = 345 914
  4. ԽՍՀՄ = 265 600
  5. Ճապոնիա = 165 945
  6. Իտալիա = 83 000

Ինքնաթիռներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

6 մայիսի, 1943 թ․ Ամերիկյան Studebaker US6 բեռնատարներ, Արևելյան Իրան, Ամերիկյան մատակարարումների ավտոկոնվոյ՝ հօգուտ ԽՍՀՄ-ի

Բոլոր տեսակի ռազմական ինքնաթիռներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ԱՄՆ = 254 964
  2. ԽՍՀՄ = 213 742
  3. Մեծ Բրիտանիա = 117 931
  4. Ճապոնիա = 109 320
  5. Գերմանիա = 108 182
  6. Կանադա = 16 431
  7. Իտալիա = 11 122
  8. Բրիտանական Համագործակցության այլ երկրներ = 3081
  9. Վենգրիա = 1046
  10. Ռումինիա = 1113

Կործանիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բ-24-ի հավաքում Ֆորտ Ուորթում (Տեխաս), 1943թ․
  1. ԱՄՆ = 71 684
  2. ԽՍՀՄ = 63 087
  3. Գերմանիա = 56 484
  4. Մեծ Բրիտանիա = 49 422
  5. Ճապոնիա = 30 447
  6. Իտալիա = 4510

Գրոհիչ ինքնաթիռ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ԽՍՀՄ = 37 549
  2. Գերմանիա = 12 539

Ռմբակոծիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Messerschmitt Bf.109-ի հավաքումը, 1943թ․
  1. ԱՄՆ = 97 810
  2. Մեծ Բրիտանիա = 34 689
  3. ԽՍՀՄ = 21 116
  4. Գերմանիա = 18 235
  5. Ճապոնիա = 15 117
  6. Իտալիա = 2063

Հետախուզական ինքնաթիռներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Գերմանիա = 6299
  2. Ճապոնիա = 5654
  3. Մեծ Բրիտանիա = 3967
  4. ԱՄՆ = 3918

Տրանսպորտային ինքնաթիռներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ԱՄՆ = 23 929
  2. ԽՍՀՄ = 17 332
  3. Գերմանիա = 3079
  4. Ճապոնիա = 2110
  5. Մեծ Բրիտանիա = 1784
  6. Իտալիա = 468

Ուսումնական ինքնաթիռներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ԽՍՀՄ = 57 623
  2. Մեծ Բրիտանիա = 31 864
  3. Ճապոնիա = 15 201
  4. Գերմանիա = 11 546
  5. ԽՍՀՄ = 4061
  6. Իտալիա = 1769

Ծովային նավեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկյան Բ-25 ռմբակոծիչների հավաք, 1942 թվականի հոկտեմբեր

Ավիակիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ԱՄՆ = 22(141)
  2. Ճապոնիա = 16
  3. Մեծ Բրիտանիա = 14
  4. Գերմանիա = 0 (ոչ մի հատ չի ավարտվել պատերազմի ավարտին)

Փակագծերում նշված թիվը ցույց է տալիս Ուղեկցող ավիակիրների թիվը։

Ռազմանավեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սեկակու ավիակրի վայրէջքը հորդառատ անձրևի ժամանակ, 1939թ․
  1. ԱՄՆ = 10
  2. Մեծ Բրիտանիա = 5
  3. Իտալիա = 3
  4. Ճապոնիա = 2
  5. Գերմանիա = 2

Հածանավ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օժանդակ միջին տրամաչափի հրացանի տեղադրում աշխարհի ամենամեծ Յամատո ռազմանավի վրա, 1941թ․
  1. ԱՄՆ = 48
  2. Մեծ Բրիտանիա = 32
  3. Ճապոնիա = 9
  4. Իտալիա = 6
  5. ԽՍՀՄ = 2

Կործանիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկյան թեթև հածանավ ւս Cleveland (Կլ-55) համանուն տիպի ստապելի վրա, 1941թ․
  1. ԱՄՆ = 349
  2. Մեծ Բրիտանիա = 240
  3. Ճապոնիա = 63
  4. ԽՍՀՄ = 25
  5. Գերմանիա = 17
  6. Իտալիա = 6

Ուղեկցող նավեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ԱՄՆ = 498
  2. Մեծ Բրիտանիա = 413
  3. Կանադա = 191
  4. Գերմանիա = 23

Սուզանավեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Գերմանիա = 1337
  2. ԱՄՆ = 422
  3. Ճապոնիա = 167
  4. Մեծ Բրիտանիա = 167
  5. ԽՍՀՄ = 52
  6. Իտալիա = 28
  7. Ռումինիա = 2

Առևտրային նավատորմի նավեր (տոննա)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճապոնական ականակիր Ակիսիմո, Օսակա, 1944թ․
  1. ԱՄՆ = 33 993 230
  2. Մեծ Բրիտանիա = 6 378 899
  3. Ճապոնիա = 4 152 361
  4. Բրիտանական Համագործակցության այլ երկրներ = 2 702 943
  5. Իտալիա = 469 606

Նյութեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Լիբերտի» տիպի տրանսպորտ ստապելում, Բալթիմոր, 1943թ․

Ածուխ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տոննա

  1. ԱՄՆ = 3 549 200 000
  2. ԽՍՀՄ = 2 845 300 000
  3. Գերմանիա = 2 420 300 000
  4. Մեծ Բրիտանիա = 1 441 200 000
  5. Ճապոնիա = 543 200 000[10]
  6. Կանադա = 101 900 000
  7. Իտալիա = 168 400 000
  8. Վենգրիա = 6 600 000
  9. Ռումինիա = 1 600 000

Երկաթի հանքաքար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տոննա

  1. ԱՄՆ = 396 900 000
  2. ԽՍՀՄ = 257 350 000
  3. Գերմանիա = 240 700 000
  4. Մեծ Բրիտանիա = 119 300 000
  5. Ճապոնիա = 42 800 000
  6. Վենգրիա = 14 100 000
  7. Ռումինիա = 10 800 000
  8. Իտալիա = 4 400 000
  9. Կանադա = 3 600 000

Նաֆտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անվադողերի պատրաստում Firestone ընկերությունում, Ակրոն (Օհայո), 1941թ․

Տոննա

  1. ԱՄՆ = 533 200 000
  2. ԽՍՀՄ = 234 500 000
  3. Մեծ Բրիտանիա = 190 800 000
  4. Գերմանիա = 33 400 000 (23 400 000 սինթետիկ նավթը ներառյալ)
  5. Ռումինիա = 25 000 000
  6. Կանադա = 8 400 000
  7. Ճապոնիա = 5 200 000
  8. Վենգրիա = 3 200 000

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ ВВП Франции относится к Оси в пропорциях: 1940: 56 %, 1941-43: 100 %, 1944: 58 %.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Mark Harrison. «The economics of World WarII:an overview» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 11-ին.
  3. ↑ ВВП Италии относится к Оси в пропорциях: 1938—1943: 100 % Ось, 1944—1945: 100 % Объединённые нации.
  4. ↑ ВВП Японии относится к Оси за все годы, для иллюстрации возможного вклада этой страны в баланс сил.
  5. ↑ СССР — распределение в пользу Объединённых наций: 1939: только 67 % благодаря пакту с Германией, но ничего к Оси. В течение 1940 СССР вообще не учитывается. 1941: 44 % отнесено к Объединённым нациям (после начала Операции Барбаросса), 1942—1945: 100%.
  6. ↑ ВВП США относится к Объединённым нациям за все годы, для иллюстрации возможного вклада этой страны (и ленд-лиза в частности) в баланс сил.
  7. ↑ Суммарное ВВП по Объединённым нациям не равно сумме ВВП стран-участников; смотри правила распределения ВВП, описанные выше.
  8. ↑ Суммарное ВВП по странам Оси не равно сумме ВВП стран-участников; смотри правила распределения ВВП, описанные выше.
  9. ↑ ВВП Объединённые нации/страны Оси: здесь показано соотношение ВВП враждующих блоков в разные годы; то есть 2,00 отражает тот факт, что производственные мощности Объединённых наций были примерно в два раза больше, чем у стран Оси. Пожалуйста, учитывайте, что не все страны, участвовавшие во Второй мировой войне на одной из сторон, учитываются в данной таблице. Правила распределения ВВП стран-участников по враждующим блокам описаны выше.
  10. ↑ Пушкарев А.А. Колониальные империи на закате. — 1993.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • GDP values: Harrison, Mark, «The Economics of World War II: Six Great Powers in International Comparison», Cambridge University Press (1998).
  • Milward, Alan S., «War, economy, and society, 1939—1945», University of California Press (1979).
  • Overy, Richard, «Why the Allies Won (Paperback)», W. W. Norton & Company; Reprint edition (1997).
  • Barnett, Correlli, «The audit of war : the illusion & reality of Britain as a great nation», Macmillan, (1986).
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Երկրորդ_համաշխարհային_պատերազմի_ընթացքում_ռազմական_արտադրություն&oldid=9458626» էջից