Երեք մարմինների խնդիր
Երեք մարմինների խնդիրը, ֆիզիկայում, մասնավորապես դասական մեխանիկայում, տարածության մեջ միմյանց շուրջ շարժվող (պտտվող) երեք կետային զանգվածների համար, ունենալով նրանց սկզբնական դիրքերը և արագությունները (կամ իմպուլսը), դրանց հիման վրա հաշվարկել դրանց հետագա հետագծերը՝ օգտագործելով Նյուտոնի շարժման օրենքները և Նյուտոնի համընդհանուր ձգողականության օրենքը[1]:
Ի տարբերություն երկու մարմինների խնդրի, երեք մարմինների խնդիրը չունի ընդհանուր վերլուծական լուծում, ինչը նշանակում է, որ չկա հավասարում, որը միշտ լուծի այն[1]: Երբ երեք մարմին պտտվում են միմյանց շուրջ, արդյունքում ստացված դինամիկ համակարգը քաոսային է սկզբնական պայմանների մեծ մասի համար: Քանի որ երեք մարմիններից կազմված համակարգերի մեծ մասի համար լուծելի հավասարումներ չկան, մարմինների շարժումները կանխատեսելու միակ միջոցը դրանք գնահատելն է թվային մեթոդների միջոցով:
Երեք մարմինների խնդիրը N մարմինների խնդրի մասնավոր դեպք է։ Պատմականորեն, առաջին կոնկրետ երեք մարմինների խնդիրը, որը լայնածավալ ուսումնասիրության է արժանացել, եղել է Երկիրը, Լուսինը և Արեգակը ներառող խնդիրը[2]: Ժամանակակից իմաստով, երեք մարմինների խնդիրը դասական մեխանիկայի կամ քվանտային մեխանիկայի ցանկացած խնդիր է, որը մոդելավորում է երեք մասնիկների շարժումը։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Barrow-Green, June (2008). «The Three-Body Problem». In Gowers, Timothy; Barrow-Green, June; Leader, Imre (eds.). The Princeton Companion to Mathematics. Princeton University Press. էջեր 726–728.
- ↑ «Historical Notes: Three-Body Problem». Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 19-ին.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Aarseth, S. J. (2003). Gravitational n-Body Simulations. New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-43272-6.
- Bagla, J. S. (2005). «Cosmological N-body simulation: Techniques, scope and status». Current Science. 88: 1088–1100. arXiv:astro-ph/0411043. Bibcode:2005CSci...88.1088B.
- Chambers, J. E.; Wetherill, G. W. (1998). «Making the Terrestrial Planets: N-Body Integrations of Planetary Embryos in Three Dimensions». Icarus. 136 (2): 304–327. Bibcode:1998Icar..136..304C. CiteSeerX 10.1.1.64.7797. doi:10.1006/icar.1998.6007.
- Efstathiou, G.; Davis, M.; White, S. D. M.; Frenk, C. S. (1985). «Numerical techniques for large cosmological N-body simulations». Astrophysical Journal. 57: 241–260. Bibcode:1985ApJS...57..241E. doi:10.1086/191003.
- Hulkower, Neal D. (1978). «The Zero Energy Three Body Problem». Indiana University Mathematics Journal. 27 (3): 409–447. Bibcode:1978IUMJ...27..409H. doi:10.1512/iumj.1978.27.27030.
- Hulkower, Neal D. (1980). «Central Configurations and Hyperbolic-Elliptic Motion in the Three-Body Problem». Celestial Mechanics. 21 (1): 37–41. Bibcode:1980CeMec..21...37H. doi:10.1007/BF01230244. S2CID 123404551.
- Li, Xiaoming; Liao, Shijun (2014). «On the stability of the three classes of Newtonian three-body planar periodic orbits». Science China Physics, Mechanics & Astronomy. 57 (11): 2121–2126. arXiv:1312.6796. Bibcode:2014SCPMA..57.2121L. doi:10.1007/s11433-014-5563-5. S2CID 73682020.
- Šuvakov, Milovan; Dmitrašinović, V. (2013). «Three Classes of Newtonian Three-Body Planar Periodic Orbits». Physical Review Letters. 110 (10): 114301. arXiv:1303.0181. Bibcode:2013PhRvL.110k4301S. doi:10.1103/PhysRevLett.110.114301. PMID 25166541. S2CID 118554305.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Chenciner, Alain (2007). «Three body problem». Scholarpedia. 2 (10): 2111. Bibcode:2007SchpJ...2.2111C. doi:10.4249/scholarpedia.2111.
- The '3-body problem' may not be so chaotic after all, new study suggests (Live Science, October 22, 2024)
- Physicists Discover a Whopping 13 New Solutions to Three-Body Problem (Science, March 8, 2013)
| ||||||||||||||||||||||||||||||
|
Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։ |