Jump to content

Երակիկներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Երակիկներ
Տեսականատոմիական կառուցվածքների դաս
Ենթադասմիկրոսխեմաներ, segment of venous tree organ?[1] և անհատական ​​անատոմիական կառուցվածք
Մասն էարյունատար անոթներ
Միանում էՄազանոթներ և երակ
MeSHA07.015.461.920 և A07.015.908.952
Foundational Model of Anatomy63130
Terminologia Anatomica 98A12.0.00.037
Terminologia HistologicaH3.09.02.0.03002

Երակիկներ (վենուլներ), շատ փոքր տրամագծով երակներ միկրոշրջանառության համակարգում, որ թույլ են տալիս արյունը մազանոթներից վերադառնա երակային համակարգ՝ լցվելով ավելի մեծ երակներ: Հետմազանոթային երակիկները երակներից ամենափոքրն են, որոնց տրամագիծը տատանվում է 10-ից մինչև 30 միկրոմետր (մկմ): Երբ հետմազանոթային երակիկների տրամագիծը մեծանում է մինչև 50 մկմ, դրանք կարող են իրենց պատում ներառել հարթ մկաններ և կոչվում են մկանային երակիկներ[2]: Երակները պարունակում են արյան ընդհանուր ծավալի մոտ 70%-ը, իսկ մոտ 25%-ը պարունակվում է երակիկներում[3]: Շատ երակիկներ միավորվում են՝ ձևավորելով երակ:

Հետմազանոթային երակիկների պատը կազմված է էնդոթելի մեկ շերտից՝ շրջապատված հիմային (բազալ) թաղանթով: Նրանց չափերը տատանվում են 10-ից 30 միկրոմետրի սահմանում և չափազանց փոքր են հարթ մկաններ պարունակելու համար: Փոխարենը, դրանց հենվում են պերիցիտներ, որոնք փաթաթվում են նրանց շուրջը զամբյուղաձև[2]: Երբ հետմազանոթային երակիկների տրամագիծը մեծանում է մինչև 50 մկմ, դրանք պատում կարող են ներառել հարթ մկաններ և կոչվում են մկանային երակիկներ[2]: Նրանց պատը կազմված է 3 շերտից. ներքին էնդոթելային շերտ, որը բաղկացած է կենսաբանական թաղանթի գործառույթ կատարող էնդոթելային բջիջներից, մկանային և առաձգական հյուսվածքի միջին շերտ և փուխր շարակցական հյուսվածքի արտաքին շերտ։ Միջին շերտը թույլ է զարգացած, ուստի երակիկների պատերն ավելի բարակ են, քան զարկերակիկներինը։ Երակիկների պատը ծակոտկեն է, ուստի հեղուկը և արյան բջիջները կարող են հեշտությամբ շարժվել արյան հոսքից պատերի միջով դեպի միջբջջային տարածություն:

Ադենոհիպոֆիզի և նեյրոհիպոֆիզի միջև գտնվող կարճ պորտալ երակիկները թույլ են տալիս արագ հորմոնալ փոխանակում արյան միջոցով[4]: Մասնավորապես, հիպոֆիզի բլթակների ներսում և միջև կան միավորող միջբլթային երակիկների առկայության մասին անատոմիական ապացույցներ, որոնք ապահովում են արյան հոսքը հիպոֆիզի առաջային բլթից դեպի հետինը, ինչը հեշտացնում է տեղեկատվության փոխանակումը հիպոֆիզի բլթերի միջև[4]:

Ի տարբերություն սովորական երակիկների, բարձր էնդոթելային երակիկները հատուկ տեսակ են, որոնց էնդոթելը կազմված է պարզ խորանարդաձև էպիթելային բջիջներից։ Այս մասնագիտացված երակիկների միջոցով լիմֆոցիտները թողնում են արյան հոսքը և վարակի առկայության դեպքում մտնում ավշային հանգույցներ: Զարկերակիկների համեմատ երակիկներն ավելի լայն են և ունեն շատ ավելի թույլ մկանային շերտ: Դրանք մարդու մարմնի ամենափոքր միասնական ընդհանուր ճյուղերն են։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. անատոմիայի հիմնարար մոդել
  2. 2,0 2,1 2,2 Standring, Susan (2016). Gray's anatomy: the anatomical basis of clinical practice (Forty-first ed.). [Philadelphia]. էջ 131. ISBN 9780702052309.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  3. Woods, Susan (2010). Cardiac Nursing. New York: Lippincotts. էջ 955. ISBN 9780781792806.
  4. 4,0 4,1 Gross, PM; Joneja, MG; Pang, JJ; Polischuk, TM; Shaver, SW; Wainman, DS (1993). «Topography of short portal vessels in the rat pituitary gland: A scanning electron-microscopic and morphometric study of corrosion cast replicas». Cell and Tissue Research. 272 (1): 79–88. doi:10.1007/bf00323573. PMID 8481959. S2CID 23657199.