Jump to content

Եվրո թղթադրամներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Եվրո սերիայի Եվրոպա թղթադրամներ (2013 թվականից)
Առաջին սերիայի եվրո թղթադրամներ («Եվրոպայի դարաշրջաններ և ոճեր») (2002-2013) երկու սերիաներն էլ օրինական վճարամիջոց են եվրագոտում

Եվրո թղթադրամներ (անգլ.՝ Euro banknotes), եվրագոտու անդամ երկրների ընդհանուր արժույթն է, շրջանառության մեջ են 2002 թվականից սկսած, երբ թողարկվեց առաջին շարքը (նաև հայտնի որպես ES1)։ Դրանք թողարկվում են ԵՄ Կենտրոնական բանկային համակարգի անդամ երկրների ազգային կենտրոնական բանկերի կամ Եվրոպական կենտրոնական բանկի կողմից[1]։ Եվրոն հիմնադրվել է 1999 թվականին, սակայն «առաջին երեք տարիներին այն «անտեսանելի» արժույթ էր և օգտագործվում էր միայն հաշվապահական նպատակներով, օրինակ՝ էլեկտրոնային վճարումների համար»[2]։ 2002 թվականին շրջանառության մեջ մտան թղթադրամներն ու մետաղադրամները։ Եվրոն արագորեն փոխարինեց նախկին ազգային արժույթներին և աստիճանաբար տարածվեց Եվրոպական Միության տարածքում։

Թղթադրամների անվանական արժեքները տատանվում են €5-ից մինչև €500, և՝ ի տարբերություն եվրոյով մետաղադրամների, դրանց ձևավորումը ամբողջ եվրոգոտու տարածքում միանման է, թեև դրանք տպագրվում և թողարկվում են տարբեր անդամ պետություններում։ Եվրոյի թղթադրամները պատրաստված են մաքուր բամբակյա թելից, ինչը բարձրացնում է դրանց ամրությունն ու տալիս յուրահատուկ զգացողություն։ Դրանք ունեն տարբեր գունային սխեմաներ և չափսեր՝ սկսած 120x62 մմ-ից մինչև 160x82 մմ (առաջին շարք) և 153x77 մմ (երկրորդ շարք)։ Թղթադրամները պարունակում են բազմաթիվ բարդ անվտանգության հատկանիշներ, ինչպիսիք են՝ ջրանիշեր, անտեսանելի թանաք, հոլոգրամներ, օպտիկականորեն փոփոխվող թանաք և միկրոտպագրություն, որոնք հաստատում են դրանց իսկությունը։ Ի տարբերություն եվրոյով մետաղադրամների, որոնց մի կողմում պատկերված է թողարկող երկիրը (բայց ոչ անպայման՝ հատողը), եվրոյի թղթադրամների վրա այդ տեղեկությունը բացակայում է, փոխարենը՝ թողարկող երկիրը կարելի է որոշել թղթադրամի սերիական համարի առաջին տառի միջոցով։

Ըստ Եվրոպական կենտրոնական բանկի (ԵԿԲ) գնահատականների՝ 2023 թվականի հուլիսին եվրոգոտու տարածքում շրջանառվում էր մոտ 29.624 միլիարդ թղթադրամ, որոնց ընդհանուր արժեքը կազմում էր մոտ 1.569 տրիլիոն եվրո[3]։ 2012 թվականի նոյեմբերի 8-ին ԵԿԲ-ն հայտարարեց, որ առաջին շարքի թղթադրամները կփոխարինվեն Եվրոպա շարքով (հայտնի նաև որպես ES2)՝ սկսած 5 եվրոյից[4]։ Այս շարքում չկա 500 եվրոյի թղթադրամ, քանի որ ԵԿԲ-ն որոշել է դադարեցնել դրա արտադրությունը՝ մտահոգվելով, որ այն կարող է օգտագործվել ապօրինի գործունեության մեջ[5]։

Գնահատման համաձայն՝ եվրոյի թղթադրամի միջին կյանքը մոտավորապես երեք տարի է, որից հետո այն փոխարինվում է մաշվածության պատճառով։ Սակայն այս ցուցանիշը տատանվում է՝ կախված անվանական արժեքից․ օրինակ՝ €5 թղթադրամը միջինում մնում է շրջանառության մեջ մեկ տարուց պակաս, մինչդեռ €500 թղթադրամը՝ ավելի քան 30 տարի։ Բարձր արժեք ունեցող թղթադրամները (100, 200, 500 եվրո) սովորաբար ավելի երկար են պահպանվում, քանի որ հազվադեպ են օգտագործվում։ Եվրոպա շարքի €5 և €10 փոքր արժեքով թղթադրամները նախագծվել են ավելի դիմացկուն լինելու համար՝ շնորհիվ լրացուցիչ պաշտպանիչ շերտի[6][7][8]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եվրոն օգտագործվում է եվրագոտու 20 երկրներում և 4 եվրոպական միկրոպետություններում (մուգ կապույտ): Այն նաև օգտագործվում է դե ֆակտո Չեռնոգորիայում և Կոսովոյում (կարմիր):

Եվրոն հայտնվեց որպես արժույթ 1999 թվականի հունվարի 1-ին[2]։ Եվրոյի ստեղծումը երկարաժամկետ նպատակ էր հանդիսանում Եվրոպական միության (ԵՄ) և նրա նախորդ կազմակերպությունների համար դեռևս 1960-ականներից[2]։ Մաաստրիխտի պայմանագիրը, որը ուժի մեջ մտավ 1993 թվականին, նպատակ ուներ մինչև 1999 թվականը ստեղծել տնտեսական և դրամավարկային միություն ԵՄ բոլոր անդամ պետությունների համար՝ բացառությամբ Մեծ Բրիտանիայի և Դանիայի (թեև Դանիան վարում է եվրոյի նկատմամբ ֆիքսված փոխարժեքի քաղաքականություն)[9]։

Թեև եվրոն գործնականում ստեղծվել էր 1999 թվականին[2], թղթադրամներն ու մետաղադրամները շրջանառության մեջ դրվեցին միայն 2002 թվականին[2]։ Եվրոն արագ փոխարինեց ազգային հին արժույթներին և աստիճանաբար տարածվեց ԵՄ-ի աճող տարածքում[2]։

2009 թվականին Լիսաբոնի պայմանագիրը պաշտոնապես ամրագրեց եվրոյի քաղաքական կառույցը՝ Եվրախումբը, որը գործում է Եվրոպական Կենտրոնական Բանկի կողքին[10]։

Եվրոգոտուն միացած երկրների հաջորդականությունը հետևյալն է՝ Սլովենիա՝ 2007 թվական[11], Կիպրոս և Մալթա՝ 2008 թվական[12], Սլովակիա՝ 2009 թվական[13], Էստոնիա՝ 2011 թվական[14], Լատվիա՝ 2014 թվական[15], Լիտվա՝ 2015 թվական[16], Խորվաթիա՝ 2023 թվական։

Բնութագրում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրոյի թղթադրամները ունեն յոթ տարբեր անվանական արժեքներ՝ €5, €10, €20, €50, €100, €200 և €500։ Յուրաքանչյուրն ունի իր յուրահատուկ գույն և չափսեր[17], և ներկայացնում է Եվրոպայի պատմական ճարտարապետական ոճերից որևէ մեկը[17][18]՝ դիմային կողմում պատկերված են պատուհաններ կամ դարպասներ, հակառակ կողմում՝ կամուրջներ[17][18]։ Ճարտարապետական պատկերները ոչ թե իրական շինություններ են, այլ՝ ոճավորված նկարազարդումներ տվյալ ժամանակաշրջանի համար[17][18]։

Եվրոյի թղթադրամները պատրաստված են մաքուր բամբակյա մանրաթելից, ինչը բարելավում է դրանց ամրությունը և տալիս է յուրահատուկ հպման զգացողություն[19]։

Առաջին շարք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստորև ներկայացված աղյուսակը պատկերում է եվրոյի առաջին շարքի (ES1) թղթադրամների դիզայնի հիմնական հատկանիշները՝

Նկար Արժեք Տարի Չափերը

(միլիմետրերով)

Հիմնական գույնը Դիզայն Տպիչի կոդի դիրքը Թողարկում Թողարկումը կասեցված է Փոխարինում Կարգավիճակ
Դիմային կողմ Հակադարձ կողմ Ճարտարապետություն Դար
€5 2002 120 × 62 մմ Մոխրագույն[20] Դասական Մ. թ. ա. 8–մ. թ. ա. 4-րդ տարի Պատկերի ձախ եզր[21] Հունվարի 1, 2002 Հունվարի 10, 2013 Մայիսի 2, 2013 Ներկա
€10 2002 127 × 67 մմ Կարմիր[22] Ռոմանական 11-12–րդ Ժամը 8 դիրքով աստղ[23] Հունվարի 13, 2014 Սեպտեմբերի 23, 2014
€20 2002 133 × 72 մմ Կապույտ[24] Գոթական 13–14-րդ Ժամը 9 դիրքով աստղ[25] Փետրվարի 24, 2015 Նոյեմբերի 25, 2015
€50 2002 140 × 77 մմ Նարնջագույն[26] Վերածննդի 15–16-րդ Պատկերի աջ եզր[27] Հուլիսի 5, 2016 Ապրիլի 4, 2017
€100 2002 147 × 82 մմ Կանաչ[28] Բարոկկո և Ռոկոկո 17–18-րդ Ժամը 9 դիրքով աստղից աջ[29] Սեպտեմբերի 17, 2018 Մայիսի 28, 2019
€200 2002 153 × 82 մմ Դեղին[30] Մոդեռն 19-րդ ժամը 7 դիրքով աստղից վեր[31]
€500 2002 160 × 82 մմ Մանուշակագույն[32] Մոդեռն ճարտարապետություն(20րդ դար) 20-րդ Ժամը 9 դիրքով աստղ[33] Հունվարի 1. 2019 Վերջին անվանական արժեք Սահմանափակ

Եվրոյի նախնական շարքի բոլոր թղթադրամները պարունակում են հետևյալ տարրերը՝ Եվրոպայի դրոշը, մայրցամաքի քարտեզը թղթադրամի հետևի մասում, «euro» անվանումը՝ ինչպես լատիներեն (EURO), այնպես էլ հունարեն (ΕΥΡΩ) գրվածքով, Եվրոյի կենտրոնական բանկի նախագահի ստորագրությունը՝ կախված այն բանից, թե երբ է թղթադրամը տպագրվել[17][18]։ Դրոշի 12 աստղերը նույնպես ընդգրկված են բոլոր թղթադրամներում[17][18]։

Թղթադրամների վրա պատկերված են նաև Եվրոպական կենտրոնական բանկի (ԵԿԲ) անունը ներկայացնող հապավումները՝ 5 լեզվաբանական տարբերակով, որոնք ընդգրկում էին 2002 թվականին ԵՄ բոլոր պաշտոնական լեզուները։ Այսօր այս տարբերակները ներառում են ԵՄ27-ի 24 պաշտոնական լեզուներից 19-ը։ Հապավումները տրված են հետևյալ հերթականությամբ[17]՝

Այս հերթականությունը որոշվել է՝ ըստ ԵՄ անդամ երկրների դասակարգման կարգի[46], BCE-ն գտնվում է ECB-ից առաջ, քանի որ Բելգիայի երկու հիմնական լեզուներն ունեն առաջնահերթ կարգ։ Դրանց հաջորդում են Գերմանիայի, Ավստրիայի, Հունաստանի[47] և Ֆինլանդիայի լեզուները։

Թղթադրամների նախնական դիզայնը ընտրվել է 44 առաջարկների մրցույթից, որն անցկացվել է Եվրոպական Դրամավարկային Ինստիտուտի (EMI) կողմից՝ 1996 թվականի փետրվարի 12-ին[48]։ Հաղթող տարբերակը՝ ստեղծված Ռոբերտ Կալինայի կողմից (Ավստրիայի կենտրոնական բանկ), ընտրվել է 1996 թվականի դեկտեմբերի 3-ին[48]։

Թղթադրամների առաջին և «Europa» սերիաներում քարտեզի տակ առանձին տուփերով նշված են նաև եվրոգոտու անդամ պետությունների արտերկրյա տարածքները, որոնք նույնպես օգտագործում են եվրո, օրինակ՝ Ազորներ, Ֆրանսիական Գվիանա, Գվադելուպա, Մադեյրա, Ռեյունյոն, Կանարյան կղզիներ։

Կիպրոսը և Մալթան չեն ընդգրկվել առաջին շարքի քարտեզում, քանի որ 2002 թվականին դեռ ԵՄ անդամ չէին՝ չնայած 2008-ին միացան եվրոգոտուն[18]։ Քարտեզը արևելյան ուղղությամբ չէր ձգվում մինչև Կիպրոս, իսկ Մալթան չափազանց փոքր էր՝ պատկերելու համար։ Սակայն նրանք արդեն պատկերված են «Եվրոպա» շարքի թղթադրամների վրա[49]։

Երկրորդ շարք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետևյալ աղյուսակը ներկայացնում է եվրոյի թղթադրամների երկրորդ շարքի (ES2), որը հայտնի է նաև որպես Եվրոպա սերիա, դիզայնի առանձնահատկությունները։ Այս անվանումը կապված է դիցաբանական Եվրոպայի հոլոգրաֆիկ պատկերի հետ, որը բնորոշ է այս թղթադրամներին[50]։

Նկար Արժեք Տարի Չափումներ

(միլիմետրերով)

Հիմնական գույն Դիզայն Տպիչի կոդի դիրքը Թողարկում Կարգավիճակ
Դիմային կողմ Հակադարձ կողմ Ճարտարապետություն Դար
€5 2013 120 × 62 մմ Մոխրագույն[51] Դասական Մ. թ. ա. 8–մ. թ. ա. 4-րդ տարի Վերին աջ կողմ Մայիսի 2, 2013 Ներկա
€10 2014 127 × 67 մմ Կարմիր[52] Ռոմանական 11–12-րդ Վերին աջ կողմ Սեպտեմբերի 23, 2014
€20 2015 133 × 72 մմ Կապույտ[53] Գոթական 13–14-րդ Վերին աջ կողմ Նոյմբերի 25, 2015
€50 2017 140 × 77 մմ Նարնջագույն[54] Վերածննդի 15–16-րդ Վերին աջ կողմ Ապրիլի 4, 2017
€100 2019 147 × 77 մմ Կանաչ[55] Բարոկկո և Ռոկոկո 17–18-րդ Վերին աջ կողմ Մայիսի 28, 2019
€200 2019 153 × 77 մմ Դեղին[56] Մոդեռն 19-րդ Վերին աջ կողմ

Եվրոպա շարքի թղթադրամները, ինչպես նաև առաջին շարքի թղթադրամները, ունեն հետևյալ ձևավորման առանձնահատկությունները՝ արևմտյան կողմում պատկերված է Եվրոպական միության դրոշը, հակադարձ կողմում՝ մայրցամաքի քարտեզը, և Եվրոպական Կենտրոնական Բանկի (ԵԿԲ) նախագահի՝ Մարիո Դրագիի ստորագրությունը (նա պաշտոնավարել է 2011 թվականի նոյեմբերի 1-ից)։ Թղթադրամներում ներառված են նաև դրոշի 12 աստղերը[17][18]։ 2016 թվականի մայիսի 4-ին ԵԿԲ-ն որոշեց չթողարկել 500 եվրո թղթադրամներ Եվրոպա շարքի շրջանակում, անվտանգության և ապօրինի օգտագործման ռիսկերին հակազդելու համար[5]։

Նոր սերիայի վրա արժույթը նշված է երեք այբուբենով՝ լատիներեն (EURO), հունարեն (ΕΥΡΩ) և կյուրեղագիր (ЕВРО)[49]։

Եվրոպա շարքի 100 և 200 եվրո թղթադրամները չափերով տարբերվում են առաջին շարքից՝ այժմ երկուսն էլ ունեն նույն բարձրությունը՝ 77 մմ, ինչպես 50 եվրոն, իսկ երկարությունը չի փոխվել։

Եվրոպա սերիայի 5, 10 և 20 եվրո թղթադրամների վրա ESB հապավումը չկա, քանի որ խորվաթերենը դարձել է Եվրամիության պաշտոնական լեզու միայն 2013 թվականի հուլիսին Խորվաթիայի անդամակցությունից հետո, մինչդեռ այդ թղթադրամների դիզայնը հրապարակվել էր ավելի վաղ։

Հապավումների կարգը, ինչպես առաջին շարքում[46], որոշվում է հետևյալ սկզբունքներով՝ Բուլղարիայի լեզուն[47] նախորդում է Գերմանիային, EKP այժմ նախորդում է ΕΚΤ-ին, իսկ Խորվաթիայի, Հունգարիայի, Մալթայի և Լեհաստանի լեզուները ցուցադրվում են ցուցակի վերջում։

Եվրոպա սերիայի թղթադրամների վրա չի նշվում նույն թվականը, ցուցադրված տարեթիվը համապատասխանում է տվյալ թղթադրամի թողարկման տարեթվին։

Ռայնհոլդ Գերսթեթերը, անկախ թղթադրամների դիզայներ և 1996 թվականի դիզայնի մրցույթի մասնակիցներից մեկն է, ընտրվել է Եվրոպական կենտրոնական բանկի կողմից՝ եվրոյի թղթադրամները վերաձևավորելու նպատակով[49]։

Եվրոպա շարքի թղթադրամները համարվում են ավելի դիմացկուն, քան առաջին շարքի թղթադրամները[70]։

Դիզայն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կամուրջներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2004-2012 թվականներին տպագրված թղթադրամների վրա դրված է ԵԿԲ-ի երկրորդ նախագահ Ժան Կլոդ Տրիշեի ստորագրություն։
20 և 50 եվրո անվանական արժեքով թղթադրամներ (ԷՍ1)
Եվրոպայի պատկերը 20 եվրո անվանական արժեքով նոր թղթադրամի վրա (ԷՍ2)
50 եվրո անվանական արժեքով թղթադրամը (ES 1) Պատրաստված է նարնջագույն գունային սխեմայով, իսկ դրա վրա գտնվող դարպասն ու կամուրջը պատկանում են Վերածննդի դարաշրջանին:

Եվրոպայի տարածքում առկա բազմաթիվ պատմական կամուրջների, կամարների և դարպասների մեծ թվի պատճառով, եվրոյի թղթադրամների վրա պատկերված բոլոր կառույցները ամբողջությամբ համապատասխան ճարտարապետական ոճերի լիովին ոճավորված նկարազարդումներ են[17]։ Դրանք նախատեսված են Եվրամիության տարածքում գտնվող ճարտարապետական ժառանգությունը խորհրդանշելու համար, ներկայացնելով տարբեր պատմական շրջաններ և ոճեր[17]։

Օրինակ՝ 5 եվրո՝ դասական ճարտարապետություն[17], 10 եվրո՝ ռոմանական ոճ[17], 20 եվրո՝ գոթական ոճ[17], 50 եվրո՝ վերածննդի (ռենեսանս)[17], 100 եվրո՝ բարոկկո և ռոկոկո[17], 200 եվրո՝ արևելյան նոր արվեստ[17], 500 եվրո՝ ժամանակակից ճարտարապետություն[17]։

Ռոբերտ Կալինայի նախնական ձևավորումները իրական կամուրջներ էին, օրինակ՝ Վենետիկի Ռիալտոյի կամուրջը և Փարիզի Պոն դը Նյոյին, բայց հետո դրանք փոփոխվեցին՝ ավելի ընդհանուր դառնալով, որպեսզի չառանձնացնեն որևէ կոնկրետ երկիր[71]։ 2011 թվականին հոլանդացի արվեստագետ Ռոբին Ստամը և Սպեյկենիսե քաղաքի իշխանությունները Նիդեռլանդներում կառուցեցին յոթ գունավոր բետոնե կամուրջներ՝ հիմնվելով եվրոյի թղթադրամների դիզայնի վրա, իրականություն դարձնելով այդ «վերացական» կառույցները[72][73][74][75]։

Ստորագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարիո Դրագիի ստորագրությունը 10 եվրո արժողությամբ թղթադրամի վրա

Եվրոյի թղթադրամների վրա պատկերված է Եվրոպական կենտրոնական բանկի (ԵԿԲ) նախագահի ստորագրությունը[18]։

Վիմ Դյոյսենբերգը եղել է ԵԿԲ առաջին նախագահը, երբ թողարկվել են առաջին եվրո թղթադրամներն ու մետաղադրամները, մինչև 2003 թվականը[18]։ 2003թ. նոյեմբերից մինչև 2012թ. մարտը թողարկված թղթադրամներն ունեն ԵԿԲ երկրորդ նախագահ Ժան-Կլոդ Տրիշեի ստորագրությունը[18]։ 2012թ. մարտից հետո տպագրված թղթադրամները կրում են ԵԿԲ երրորդ նախագահ Մարիո Դրագիի ստորագրությունը[18][76]։

2020 թվականից սկսած, շրջանառության մեջ սկսեցին հայտնվել թղթադրամներ՝ արդեն ԵԿԲ չորրորդ նախագահ Քրիստին Լագարդի ստորագրությամբ[77]։

Բովանդակային հետաքրքիր մանրամասնություն է, որ առաջին շարքի հինգ եվրոյի թղթադրամները երբեք չեն կրել Մարիո Դրագիի ստորագրությունը, չնայած նրան, որ նրա պաշտոնավարման սկիզբը եղել է 2011թ․ նոյեմբերի 1-ին, իսկ երկրորդ շարքի հինգ եվրոյի ձևավորումը հաստատվել է 2013թ․ հունվարին[78]։

Անվտանգության առանձնահատկություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միկրոտպագրություն 100 Եվրո թղթադրամի վրա (ES1)

Եվրոպական Կենտրոնական Բանկը ներկայացրել է եվրո թղթադրամների որոշ հիմնական անվտանգության հատկություններ, որոնք թույլ են տալիս ժողովրդին հեշտությամբ ճանաչել իրենց արժույթի իսկությունը՝

Այնուամենայնիվ, եվրո թղթադրամների առաջադեմ անվտանգության լրիվ ցանկը եվրոպական կենտրոնական բանկի և եվրոկենտրոնական համակարգի ազգային կենտրոնական բանկերի խստորեն պահպանվող գաղտնիք է։

€5 (ES1) հոլոգրաֆիկ նշան

Ահա թղթադրամների առնվազն 11 անվտանգության առանձնահատկություններից երեքը, որոնք հայտնի են պաշտոնական աղբյուրներից և անկախ դիտորդների կողմից՝

  • Հոլոգրամներ[79] – Փոքր արժեքի թղթադրամների վրա առկա է հոլոգրաֆիկ ժապավեն՝ ճակատային աջ կողմում։ Այս ժապավենը պարունակում է տարբերակիչը, եվրո նշանը, ԵՄ դրոշի աստղերը և կտրատված եվրո նշանի ձևի անցքեր։ Եվրոպա սերիայի 5 եվրո թղթադրամի վրա՝ կա Եվրոպա կերպարը, դարպաս, «EURO» և եվրո նշան, թիվ 5, և եվրո նշանի ձևի անցքեր[81]։ Ավելի բարձր արժեք ունեցող թղթադրամների վրա հոլոգրաֆիկ դրոշմանիշ կա, որը պարունակում է տարբերակիչը, ճակատային նկարը, միկրոտպագիր և եվրո նշանի ձևի անցքեր։
  • Գույն փոփոխող ներկ[79] – Գտնվում է հակադարձ մասի աջ ստորին անկյունում բարձր արժեք ունեցող նոթերի վրա։ Տարբեր դիտման անկյուններից գույնը փոխվում է դեղինավունից մինչև բրոնզագույն կամ հողագույն։ Եվրոպա շարքի նոթերի վրա այս հատուկ ներկը նույնպես կա՝ ձախ ստորին մասում[81]։
  • Ստուգիչ համարը – Յուրաքանչյուր թղթադրամի վրա կա եզակի սերիական համարը։ Սերիական համարը բաժանելով 9-ի, մնացորդը համապատասխանում է նոթի սկզբնական տառին[82]։ Այսինքն՝ կարելի է ստուգել, արդյոք սերիական համարը ճիշտ է, հաշվելով թվանշանների գումարը և հետևելով բաժանման կանոններին (օրինակ՝ ASCII կոդով տառի փոխարինումը)[82]։ Օրինակ՝ Z10708476264 սերիական համարի Z-ն ունի ASCII կոդ 90, հետևաբար ստացվում է 9010708476264, որը բաժանվում է 9-ի առանց մնացորդի[82]։ Օգտագործելով բաժանելիության կանոնը, արդյունքը կարող է արագ ստուգվել, քանի որ բոլոր թվանշանների գումարը տալիս է 54; 5 + 4 = 9, այսպիսով, թիվը բաժանվում է 9-ի, կամ 9010708476264-ը 9 մոդուլով հավասար է 0-ի:
50 եվրո թղթադրամ (ES1) ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման տակ։
  • Եվրիոնի համաստեղություն[83] – Եվրո թղթադրամների վրա կա հատուկ սխեմա, որը կոչվում է Եվրիոնի համաստեղություն: Այն օգնում է ավտոմատ համակարգերին (օրինակ՝ ֆոտոկոպի մեքենաներ) ճանաչել, որ սա թղթադրամ է, որպեսզի կանխարգելեն դրա կեղծումը կամ անօրինական պատճենավորումը։ Որոշ ֆոտոկոպի սարքեր ծրագրավորված են մերժել այնպիսի պատկերը, որտեղ կա այս համաստեղությունը։
  • Ջրանիշեր – Թղթադրամների վրա կան, ամենայն հավանականությամբ, երկու տեսակի ջրանշաններ[79][81][84]՝
    • Ստանդարտ ջրանիշ՝ յուրաքանչյուր արժեք ունի իր առանձնահատուկ ջրանիշը։ Այն տեսանելի է դառնում, երբ թղթադրամը պահում են լույսի դիմաց։ Թիթեղի նուրբ հատվածները ավելի լուսավոր են լինում՝ երբ լույս է անցնում, և մութ՝ երբ սև ֆոն է։ Առաջին շաչքի ջրանիշը պատուհան կամ դարպաս է, որը պատկերված է թղթադրամի վրա, ինչպես նաև արժեքը[79]։ Եվրոպա շարքի 5 եվրո թղթադրամի ջրանիշը Եվրոպայի դեմքն է և արժեքը[81]։
    • Թվային ջրանիշ՝ Եվրո թղթադրամի վրա կա նաև թվային ջրանիշ՝ Digimarc տեխնոլոգիայով։ Սա մի տեսակի ծածկագիր է, որը ամրագրված է թղթադրամների ձևավորման մեջ, և որոշակի ծրագրեր (օրինակ՝ Adobe Photoshop, Paint Shop Pro) մերժում են թղթադրամների նկարները մշակել՝ կանխելով կեղծումը[84]։ Այս համակարգը կոչվում է Counterfeit Deterrence System (CDS), մշակվել է Կենտրոնական բանկերի կեղծման դեմ պայքարի խմբի կողմից։
  • Անտեսանելի (ինֆրակարմիր և ֆլուորեսցենտ) տպագրության օրինակներ[79] – Թղթադրամները դիտելիս ինֆրակարմիր լույսի տակ երևում են մութ հատվածներ, որոնք տարբերվում են։ Ուլտրամանուշակագույն լույսի ներքո Եվրիոնի համաստեղությունը պարզապես երևում է ավելի շեշտված, նաև որոշ ֆլուորեսցենտ թելիկներ ավելի պայծառ են երևում։ Այս բոլոր անվտանգության միջոցները նպաստում են եվրո թղթադրամների պաշտպանությանը կեղծումներից և հեշտացնում են դրանց ինքնության ճանաչումը։
5 եվրո թղթադրամ (ES1) ինֆրակարմիր լույսի ներքո։
  • Անվտանգության թել[79] – Թղթադրամի կենտրոնում կա սև մագնիսական թել, որը տեսանելի է միայն լույսի կողմ պահելիս։ Այն պարունակում է թղթադրամի արժեքը և «euro» բառը ինչպես լատինատառ, այնպես էլ հունարեն տառերով։
  • Մագնիսական ներկ[79] – Որոշ հատվածներ եվրո թղթադրամի վրա ներկված են մագնիսական ներկով։ Օրինակ՝ 20 եվրո նոթի աջ կողմի եկեղեցու պատուհանը և դրա վերևի մեծ զրոն մագնիսական են։
  • Միկրոտպագրություն[79] – Թղթադրամի ներքևի հատվածում և օրինակ, 5 եվրո թղթադրամի «ΕΥΡΩ» նշանի աջ կողմում փոքր տառերով գրված է «EURO ΕΥΡΩ» բառերի շարքը, որը միայն խոշորացույցի տակ է տեսանելի։
  • Փայլատ մակերես[79] – Եվրո նշանը և թղթադրամի արժեքը տպագրված են ուղղահայաց հատվածի վրա, որը երևում է միայն 45° անկյան տակ լուսավորվելիս։ Այս առանձնահատկությունը կա միայն ցածր արժեքի թղթադրամների վրա։
  • Դաջված տպագրություն[79] – Յուրաքանչյուր թղթադրամի վրա ECB-ի սկիզբում տպագրված է դաջված տպագրություն՝ մատների միջոցով շոշափելու համար։ Առաջին շարքում յուրաքանչյուր նոթի վրա կա նաև դաջված գծերի ժապավեն։ 200 եվրո թղթադրամի ներքևում գծերը հատուկ են կույր մարդկանց համար։ 500 եվրո թղթադրամի վրա գծերը գտնվում են աջ կողմում։ Եվրոպա շարք գծեր կան երկու կողմերում էլ[81]։
  • Շտրիխ կոդ[79] – Լույսի դեմ նայելիս ջնջված գծեր են երևում ջրանշի աջ կողմում։ Գծերի քանակն ու լայնությունը ցույց են տալիս թղթադրամի արժեքը։ Սքանավորման ժամանակ այդ գծերը փոխակերպվում են Մանչեսթեր կոդի[85]։
Մագնիսական սերիական համարը եվրոյի թղթադրամի վրա (գրված CMOS-MagView-ով)։
Մանչեսթեր կոդ[85]
Թղթադրամ Շտրիխ կոդ Մանչեսթեր
€5 0110 10 100
€10 0101 10 110
€20 1010 1010 0000
€50 0110 1010 1000
€100 0101 1010 1100
€200 0101 0110 1110
€500 0101 0101 1111

(եթե դիտվում է հակառակ կողմից, մուգ շերտը հավասար է 1 - ի, լույսը ՝ 0-ի)

Եվրոպական շարք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եվրոպայի դիմանկարը նույնպես պաշտպանության տարրերի շարքում է, բայց թղթադրամների թեման մնում է նույնը:
Նոր Եվրոպա շարքի 5 եվրո անվանական արժեքով թղթադրամը, որը գրվել է լատիներեն (EURO) և հունարեն (ΕΥΡΩ) այբուբեններով, ինչպես նաև կյուրեղագրով (ΘRO), հայտնվել է 2007 թվականին Եվրամիությանը Բուլղարիայի անդամակցության արդյունքում։

Եվրոպական կենտրոնական բանկը մտադիր է թղթադրամների ձևավորումը վերափոխել յուրաքանչյուր յոթ կամ ութ տարին մեկ։ Նոր շարքը, որը կոչվում է «Եվրոպա», թողարկվել է 2013 թվականին․ առաջին թղթադրամները շրջանառության մեջ են դրվել 2013 թվականի մայիսի 2-ին[86]։ Նոր շարքում ներառված են մի շարք փոքր փոփոխություններ, մասնավորապես՝ դիցաբանական Եվրոպա արքայադստեր դիմանկարը՝ ջրանիշում և հոլոգրաֆիկ շերտում[87]։

Նոր թղթադրամներում կիրառվում են արտադրության և հակակեղծարարական նոր տեխնիկաներ, սակայն դիզայնը պահպանում է առաջին շարքի գույներն ու կամուրջների և կամարների թեման[86]։ Այնուամենայնիվ, նոր թղթադրամները ճանաչելի են որպես առանձին, նոր շարք[88]։

Նոր թղթադրամները նաև արտացոլում են Եվրամիության ընդլայնումը․ Եվրամիության յուրաքանչյուր անդամ երկիր պատկերված է դրանց վրա։ Սկզբնական շարքում Կիպրոսը և Մալթան ներառված չէին (Կիպրոսը քարտեզից դուրս էր՝ դեպի արևելք, իսկ Մալթան չափազանց փոքր էր պատկերելու համար)[18]։

Բուլղարական գրելաձևը՝ կյուրեղյան այբուբենով, նույնպես ներառված է «Եվրոպա» շարքի թղթադրամներում, քանի որ Բուլղարիան անդամակցել է ԵՄ-ին 2007 թվականին։ Այսպիսով, այս շարքում առկա են «ЕВРО» բառը՝ բուլղարերեն «EURO»-ի գրությունը, ինչպես նաև «ЕЦБ» կրճատումը (Եվրոպական Կենտրոնական Բանկ-ի բուլղարերեն անվանումից՝ Европейска централна банка)[89], իսկ Բուլղարիան նախատեսվում է, որ կմիանա եվրագոտուն և կդադարեցնի լևի օգտագործումը 2026 թվականին։ Նոր թղթադրամներում ընդգրկված են նաև Մալթայի կրճատումը՝ BĊE (Bank Ċentrali Ewropew), Հունգարիայի՝ EKB (Európai Központi Bank), և Լեհաստանի՝ EBC (Europejski Bank Centralny)։ Փոփոխված 5 եվրոյանոց թղթադրամի դիմերեսի ձախ կողմում սյունակի տեսքով ներկայացված են Եվրոպական Կենտրոնական Բանկի հապավումները՝ ԵՄ անդամ բոլոր ժամանակակից լեզուներով[89]։ Եվ «euro» բառը՝ լատինական, հունական և կյուրեղյան գրությամբ, տեղափոխվել է դեպի կենտրոնական դիրք[89]։

«Եվրոպա» շարքի 5 եվրո թղթադրամի ամբողջական դիզայնը ներկայացվել է 2013 թվականի հունվարի 10-ին[90]։ Նոր թղթադրամը շրջանառության մեջ է դրվել 2013 թվականի մայիսի 2-ին[91]։ «Եվրոպա» շարքի 10 եվրո թղթադրամի ամբողջական դիզայնը ներկայացվել է 2014 թվականի հունվարի 13-ին, իսկ այն շրջանառության մեջ է մտել 2014 թվականի սեպտեմբերի 23-ին[92]։ 20 եվրո «Եվրոպա» շարքի թղթադրամը ներկայացվել է 2015 թվականի փետրվարի 24-ին[93] և թողարկվել է 2015 թվականի նոյեմբերի 25-ին[93][94]։ 50 եվրո թղթադրամի դիզայնը ներկայացվել է 2016 թվականի հուլիսի 5-ին[95], իսկ այն թողարկվել է 2017 թվականի ապրիլի 4-ին[96][97]։ 100 և 200 եվրո թղթադրամների դիզայնը ներկայացվել է 2018 թվականի սեպտեմբերի 17-ին, և նոր թղթադրամները շրջանառության մեջ են մտել 2019 թվականի մայիսի 28-ին[98]՝ դրանով իսկ ավարտելով «Եվրոպա» շարքի թողարկումը[99]։

2016 թվականի մայիսի 4-ին Եվրոպական կենտրոնական բանկը հայտարարեց, որ «Եվրոպա» շարքով 500 եվրոյանոց թղթադրամ չի թողարկվելու՝ հանցավոր գործունեությանն օժանդակելու հնարավոր վախի պատճառով[5][100][101]։ ԵԿԲ-ն որոշել է դադարեցնել 500 եվրոյանոց թղթադրամի արտադրությունը, թեև առաջին շարքի 500 եվրոն շարունակում է լինել օրինական վճարամիջոց[99]։

Հին շարքի թղթադրամները աստիճանաբար դուրս կգան շրջանառությունից[99]։ ԵԿԲ-ն նախապես կհայտարարի, թե երբ կդադարեն հին թղթադրամների օրինական վճարամիջոցի կարգավիճակը[99]։ Այնուամենայնիվ, հին թղթադրամները չեն կորցնի իրենց արժեքը, և կմնա հնարավորությունը դրանք անվերջ փոխանակելու նոր թղթադրամներով՝ ԵՄ կենտրոնական բանկերում[86][99]։

Անվտանգության առանձնահատկություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միկրոտպագրություն Եվրոպա շարքի 5 եվրո անվանական արժեքով թղթադրամի վրա։
  • Ջրանիշ, երբ թղթադրամը պահվում է սովորական լույսի տակ, տեսանելի են դառնում Եվրոպայի դիմանկարը և էլեկտրոտիպ անվանական արժեքը՝ երկու կողմերում[86][102]։
  • Դիմանկարի հոլոգրաֆիա, երբ թղթադրամը թեքվում է, արծաթագույն հոլոգրաֆիկ շերտը ցույց է տալիս Եվրոպայի դիմանկարը՝ նույնը, ինչ ջրանիշում։ Այդ շերտը ցույց է տալիս նաև պատուհան և թղթադրամի արժեքը[86][102]։
  • Գույն փոխող թանաք, երբ թղթադրամը թեքվում է, դրա վրա գտնվող թիվը ցուցադրում է վերևից ներքև շարժվող լուսային էֆեկտ։ Թիվը նաև փոխում է գույնը՝ զմրուխտ կանաչից դեպի մուգ կապույտ[86][102]։
  • Դաջված տպագրություն, թղթադրամի դիմերեսին՝ ձախ և աջ եզրերին կան կարճ բարձրացված գծեր։ Հիմնական եզրը, տեքստը և խոշոր արժեքը նույնպես զգացվում են ավելի հաստ[86][102]։
  • Անվտանգության թել, երբ թղթադրամը պահվում է լույսի տակ, անվտանգության թելը երևում է որպես մուգ գիծ։ Թելում մանր սպիտակ տառերով տեսանելի են եվրոյի խորհրդանիշը (€) և թղթադրամի անվանական արժեքը[86][102]։
  • Միկրոտպագրություն, մանրատառ գրառումներ, որոնք տեսանելի են խոշորացույցով։ Տառերը պետք է լինեն հստակ՝ ոչ աղոտ[102]։
  • Ուլտրամանուշակագույն թանաք, որոշ հատվածներ թղթադրամի վրա լուսավորվում են ուլտրամանուշակագույն (UV) կամ UV-C լույսի տակ։ Դրանք են՝ դրոշի աստղերը, փոքր շրջանակները, մեծ աստղերը և մի քանի այլ հատվածներ դիմերեսին։ Հետևի կողմում՝ կենտրոնում՝ շրջանագծի մեկ քառորդ հատվածը և մի քանի այլ հատվածներ փայլում են կանաչով։ Հորիզոնական սերիական համարը և մի շերտ երևում են կարմիր գույնով[102]։
  • Ինֆրակարմիր լույս, ինֆրակարմիր լույսի տակ թղթադրամի դիմերեսին տեսանելի են զմրուխտագույն համարը, հիմնական պատկերի աջ մասը և արծաթագույն շերտը։ Հետևի կողմում տեսանելի են միայն թղթադրամի արժեքը և հորիզոնական սերիական համարը[102]։
  • Փայլուն շերտ, թղթադրամի հետևի կողմում՝ Եվրոպայի քարտեզի վրա է։ Դիտման անկյունից կախված՝ փայլուն շերտը կարող է հայտնվել ոսկեգույն տեսքով կամ գրեթե անհայտանալ[103]։

Առանձնահատկություններ թույլ տեսողություն ունեցողների համար

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Լավ դիզայնը կույրերի և թույլ տեսողություն ունեցողների համար՝ լավ դիզայն է բոլորի համար»․ սա էր հիմք հանդիսացած սկզբունքը Եվրոպական կենտրոնական բանկի և Եվրոպական կույրերի միության համագործակցության համար առաջին շարքի թղթադրամների նախագծման ընթացքում 1990-ականներին[104]։ Այս համագործակցության արդյունքում առաջին սերնդի եվրո թղթադրամների դիզայնում ներառվել են մի շարք առանձնահատկություններ, որոնք կույրերին և թույլ տեսողություն ունեցողներին օգնում են ավելի վստահորեն օգտագործել թղթադրամները[104]։

Թղթադրամների վրա տեսողության խնդիրներ ունեցողների համար նախատեսված առանձնահատկություններն են՝

  • Տարբեր չափսեր ունեցող թղթադրամներ՝ որքան բարձր է անվանական արժեքը, այնքան մեծ է թղթադրամի չափը[104]։
  • Անվանական արժեքների միջև հստակ հակադրվող, վառ գույներ։ Օրինակ՝ €5-ը մոխրագույն է, €10-ը կարմիր, €20-ը կապույտ, €50-ը նարնջագույն, €100-ը կանաչ, €200-ը դեղնաշագանակագույն, իսկ €500-ը մանուշակագույն[104]։
  • Թվերի խոշոր տպագրություն՝ թղթադրամի անվանական արժեքը հեշտությամբ տեսնելու համար[104]։
  • Թթված տպագրություն (raised print)՝ հատուկ հպելի տպագրություն[104]։
  • Դիպչելի նշաններ՝ առաջին շարքի €200 և €500 թղթադրամների վրա, ինչպես նաև Europa շարքի բոլոր թղթադրամների վրա[81][104]։

Ինչպես առաջին շարքի նախագծման ժամանակ, այնպես էլ Եվրոպա շարքի դիզայնի փուլում տեսողության խնդիրներ ունեցող օգտատերերը ներգրավվել են խորհրդատվության գործընթացում, և նրանց առաջարկները հաշվի են առնվել վերջնական դիզայնում[81]։

Նոր շարք և վերափոխման պլաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2021 թվականի դեկտեմբերի 6-ին Եվրոպական կենտրոնական բանկը (ԵԿԲ) հայտարարեց եվրոյի թղթադրամների նոր ձևավորման իր մտադրության մասին[105]։ ԵԿԲ նախագահ Քրիստին Լագարդը մամուլի հաղորդագրության մեջ նշել էր, որ ժամանակն է «վերանայել թղթադրամների տեսքը և դարձնել դրանք ավելի ընկալելի հանրության համար»։

Կազմավորվել է խորհրդատվական խորհուրդ՝ բաղկացած 19 անդամներից՝ եվրագոտու յուրաքանչյուր երկրի մեկ ներկայացուցչից, որի առաքելությունն է առաջարկել թղթադրամների նոր շարքերի համար թեմաների կարճացուցակ։ Հանրային խորհրդակցություններից հետո կընտրվի մի ընդհանուր թեմա։ Այնուհետև կանցկացվի նոր թղթադրամների դիզայնի մրցույթ, որից հետո ԵԿԲ-ն կրկին կդիմի հանրային կարծիքին։

Թեմատիկ պատկերները կառաջարկվեն մինչև 2024 թվականը, իսկ նոր դիզայնի վերաբերյալ վերջնական որոշումը սպասվում է 2026 թվականին։ Նոր թղթադրամների շրջանառության մուտքի և հին թղթադրամների հնարավոր դուրսբերման ժամկետների մասին առայժմ որևէ հայտարարություն չի արվել։ 2023 թվականի նոյեմբերի 30-ին ԵԿԲ-ն հայտարարեց, որ ապագա թղթադրամների թեման սահմանափակվել է երկու տարբերակով՝ «Եվրոպական մշակույթ» կամ «Գետեր և թռչուններ»[106]։ 2025 թվականի հունվարի 31-ին ԵԿԲ-ի Կառավարիչների խորհուրդը ընտրեց պատկերներ այս երկու թեմաների համար[107]։

«Եվրոպական մշակույթ» թեմայով թղթադրամների ընտրված մոտիվները
Արժեք Հայեցակարգ Դիմային կողմ Հակադարձ կողմ
€5 Կատարողական արվեստ Մարիա Կալաս Փողոցային կատարողներ
€10 Երաժշտություն Լյուդվիգ վան Բեթհովեն Երգչախմբի ելույթը երգի փառատոնում
€20 Համալսարաններ և դպրոցներ Մարի Քյուրի Ուսուցիչը և աշակերտները դասարանում
€50 Գրադարաններ Միգել դե Սերվանտես Գրադարան ՝ կանոնավոր այցելուներով,

ովքեր կարդում են ֆիզիկական և Թվային գրքեր

€100 Թանգարաններ և ցուցահանդեսներ Լեոնարդո դա Վինչի Մարդիկ, ովքեր հիանում են փողոցային արվեստով

և ժամանակակից արվեստով

€200 Հանրային հրապարակներ Բերտա ֆոն Զուտներ Մարդիկ ծառերով հանրային հրապարակում
«Գետեր և թռչուններ» թեմայով թղթադրամների ընտրված մոտիվները
Արժեք Դիմային կողմ Հակադարձ կողմ
€5 Կարմրաթև մագլցողը լեռնային աղբյուրի մոտ Եվրոպական խորհրդարան
€10 Կեռնեղբյուրը ջրվեժի մոտ Եվրոպական հանձնաժողով
€20 Ոսկեգույն մեղվակերը հովտում գտնվող գետակի երկայնքով Եվրոպական կենտրոնական բանկ
€50 Սպիտակ արագիլը թռչելով գետի վրայով Եվրոպական խորհրդի արդարադատության դատարան
€100 Բզակտուցը գետաբերանին ծանծաղուտի մոտ Եվրոպական խորհուրդը և Եվրոպական միության խորհուրդը
€200 Հյուսիսային խևահավը օվկիանոսի վրայով Եվրոպական աուդիտի պալատ

Ակնկալվում է, որ 2025 թվականին կհայտարարվի դիզայնի մրցույթ, իսկ 2026 թվականին հասարակությունը կկարողանա քվեարկել կարճ ցուցակից, իսկ նույն թվականին կառավարիչների խորհուրդը վերջնական որոշում կկայացնի[107]։ Նոր դիզայնով թղթադրամները շրջանառության մեջ կդրվեն մի քանի տարի անց[107]:

Շրջանառություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրոպական Կենտրոնական Բանկը ուշադիր վերահսկում է եվրո մետաղադրամների և թղթադրամների շրջանառությունն ու պահուստները։ Եվրոպական կենտրոնական բանկերի համակարգի պարտականություններից է ապահովել եվրո թղթադրամների արդյունավետ և անխափան մատակարարումը և պահպանել դրանց ամբողջականությունը եվրագոտու ողջ տարածքում[3]։

Վիճակագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամեն ամիս Եվրոպական կենտրոնական բանկը հրապարակում է տվյալներ ամբողջ եվրագոտում շրջանառության մեջ գտնվող թղթադրամների քանակի վերաբերյալ:

2023 թվականի հուլիսի դրությամբ եվրագոտու տարածքում շրջանառվում էր մոտ 29,624 միլիոն թղթադրամ[3], որոնց ընդհանուր արժողությունը կազմում էր շուրջ 1,569 միլիարդ եվրո[3]։ 2023 թվականի հուլիսի բաշխվածությունը հետևյալն է՝

Թղթադրամ Շրջանառության մեջ գտնվող թղթադրամների մոտավոր քանակը

(միլիոն)[3]

Արժեք

(€ միլիարդ)[3]

Մասնաբաժինը ընդհանուր քանակի մեջ

(%)[108]

Մասնաբաժինը ընդհանուր արժեքի մեջ (%)[109]
€5 2 159 10.8 7.3 0.7
€10 3 033 30.3 10.2 1.9
€20 4 837 96.7 16.3 6.2
€50 14 523 726.1 49.0 46.3
€100 3 942 394.2 13.3 25.1
€200 849 169.9 2.9 10.8
€500 281 140.5 0.9 9.0

2012թ. տվյալներ

Ամսաթիվ Թղթադրամներ

(միլիոն)

Արժեք

(€ միլիարդ)

Դեկտեմբեր 2012 15 687 912,6
Դեկտեմբեր 2013 16 512 956,2
Դեկտեմբեր 2014 17 528 1,016,5
Դեկտեմբեր 2015 18 895 1,083,4
Դեկտեմբեր 2016 20 220 1,126,2
Դեկտեմբեր 2017 21 407 1,170,7
Դեկտեմբեր 2018 22 615 1,231,1
Դեկտեմբեր 2019 24 057 1,292,7
Դեկտեմբեր 2020 26 494 1,434,5
Դեկտեմբեր 2021 28 188 1,544,4
Դեկտեմբեր 2022 29 450 1,572,0

Փաստաթղթերի կեղծում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրոպական կենտրոնական բանկը յուրաքանչյուր վեց ամիսը մեկ հրապարակում է տվյալներ շրջանառությունից հանված կեղծ թղթադրամների քանակի վերաբերյալ[110]։

2009 թվականին արձանագրվեց պատմական առավելագույն ցուցանիշը՝ 860,000 կեղծ թղթադրամ, ինչը համապատասխանում է յուրաքանչյուր 1 միլիոն շրջանառվող թղթադրամին 64 կեղծ թղթադրամի հարաբերակցությանը։ Լոզանի համալսարանի ուսումնասիրության համաձայն՝ շվեյցարական ֆրանկի դեպքում հարաբերակցությունը կազմել է մոտ 10 կեղծ՝ մեկ միլիոն իրական թղթադրամի դիմաց, ԱՄՆ դոլարի դեպքում՝ 100 կեղծ, բրիտանական ֆունտ ստեռլինգի դեպքում՝ 300 կեղծ[111]։

2011 թվականին կեղծ եվրո թղթադրամների քանակը կազմել է 606,000 (41-ը՝ մեկ միլիոնի դիմաց), 2012 թվականին՝ 531,000 (34-ը մեկ միլիոնի դիմաց)[112], 2014 թվականին՝ 838,000 (48-ը մեկ միլիոնի դիմաց)[113]։ 2014-ից հետո այս ցուցանիշները շարունակաբար նվազել են՝ հիմնականում «Եվրոպա» սերիայի բարելավված պաշտպանական համակարգերի շնորհիվ։

2021 թ. հայտնաբերվել է 347,000 կեղծ թղթադրամ, ինչը համարժեք է 12 կեղծ թղթադրամի՝ մեկ միլիոն շրջանառվողի դիմաց։ Դրանց մեծ մասը եղել են՝ €50 թղթադրամներ՝ 33.8%, €20 թղթադրամներ՝ 32.1%[114]։

2024 թ. կեղծ թղթադրամների քանակը մնացել է համեմատաբար ցածր՝ կորոնավիրուսային համավարակի ժամանակ կտրուկ անկումից հետո։ Կենտրոնական բանկը նշում է. «Շատ կեղծ թղթադրամները հեշտ է բացահայտել, քանի որ դրանցում պաշտպանական տարրերը բացակայում են կամ շատ վատ են կեղծված»։ Սա, ինչպես նաև 2013-ից հետո կայուն անկումը, վկայում են, որ «Եվրոպա» սերիայի անվտանգության նոր գործառույթները դժվարացնում են հավաստի կեղծ թղթադրամների ստեղծումը[115]։

Իրավական տեղեկատվություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրավական առումով, եվրոյի յոթ տարբեր թղթադրամների թողարկման իրավունքը ունեն ինչպես Եվրոպական կենտրոնական բանկը (ԵԿԲ), այնպես էլ եվրագոտու երկրների ազգային կենտրոնական բանկերը (ԱԿԲ)[2]։ Սակայն գործնականում միայն ԱԿԲ-երն են ֆիզիկապես թողարկում և շրջանառությունից հանում թղթադրամները[2]։ ԵԿԲ-ն չունի կանխիկի գրասենյակ և չի մասնակցում կանխիկի որևէ գործողության[2]։ Բայց այն պատասխանատու է վերահսկել ազգային բանկերի գործունեությունը՝ եվրագոտու կանխիկ ծառայությունները համահունչ դարձնելու նպատակով[2]։

Թողարկում և տպագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրոպական կենտրոնական բանկը (ԵԿԲ) ունի բացառիկ իրավունք՝ թույլատրել եվրագոտու տարածքում թղթադրամների թողարկումը, սակայն գործնականում թղթադրամների մեծ մասը թողարկվում է եվրագոտու ազգային կենտրոնական բանկերի (ԱԿԲ) կողմից[1]։ 2004 թվականի դրությամբ՝ թղթադրամների թողարկման 8%-ը վերագրվում էր ԵԿԲ-ին, իսկ 92%-ը՝ եվրագոտու ԱԿԲ-երին։ Գործնականում ԵԿԲ-ն ինքնուրույն թղթադրամ չի թողարկում, և ԱԿԲ-ների թողարկումները կարող են շեղվել օրենքով նախատեսված բաշխումից։ Թղթադրամի սերիական համարից հնարավոր է ճանաչել՝ որ կենտրոնական բանկն է թողարկել տվյալ թղթադրամը։ Այսօր յուրաքանչյուր ԱԿԲ պատասխանատու է որոշակի անվանական արժեք ունեցող թղթադրամների արտադրության համար, ըստ ԵԿԲ-ի կողմից սահմանված բաշխման[1]։

Առաջին շարք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2002 թվականից ի վեր, եվրո թղթադրամները տպվում են եվրագոտու ազգային կենտրոնական բանկերի կողմից, և յուրաքանչյուր կենտրոնական բանկ պատասխանատու է և կրում է իր արտադրած թղթադրամների որոշակի քանակի արտադրության ծախսերը[116]։ Թղթադրամների արտադրությունը պետք է բավարար լինի սպասվող և անսպասելի պահանջարկի աճերը հոգալու և ոչ պիտանի թղթադրամները փոխարինելու համար[116]։ Արտադրության ծավալները համատեղ կանխատեսվում են ազգային կենտրոնական բանկերի և Եվրոպական կենտրոնական բանկի կողմից և պետք է հաստատվեն ԵԿԲ-ի Կառավարման խորհրդի կողմից[116]։

Տպագրական աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թղթադրամների առաջին շարքից 10 եվրո անվանական արժեքով թղթադրամի տպագիր կոդը

Յուրաքանչյուր եվրո թղթադրամի վրա կա վեցանիշ տպագրական կոդ, որը ցույց է տալիս, որ թղթադրամի տպարանն է: Այս կոդերը կազմված են սկզբնական տառից, այնուհետև երեք թվերից, մեկ տառից և վերջում մեկ թվից, օրինակ՝ R001A1[117]։

Սկզբնական տառը նշում է տպարանի տեղը[117] (օրինակ՝ «R»-ն նշանակում է Բունդեսդրուքերայ տպարանը Բեռլինում, Գերմանիա)[117]։ Երեք թվերը ցույց են տալիս տպագրական տաղավարների հերթական համարը, օրինակ՝ «001» նշանակում է տպարանի առաջին տաղավարը[117]։ Հինգերորդ և վեցերորդ նիշերը՝ տառ և թիվ, նշում են տվյալ թղթադրամի դիրքը տաղավարի տպագրական թերթիկում՝ տառը հանդիսանում է տաղավարի տողը (օրինակ՝ «A» առաջին տողը), իսկ թիվը՝ սյունը (օրինակ՝ «1» առաջին սյունը)[117][118]։

Թղթադրամները տպվում են թերթիկներով։ Տարբեր տպարաններ օգտագործում են տարբեր չափսերի թերթիկներ, և բարձր գնային արժեք ունեցող թղթադրամների թերթիկներում տպվող թղթադրամների քանակը ավելի քիչ է՝ չափսերի մեծության պատճառով։ Օրինակ, երկու գերմանական տպարաններ 5 եվրո թղթադրամները տպում են 60 հատանոց թերթիկներով (10 տող՝ «A»-ից «J», և 6 սյուն), 10 եվրո թղթադրամների թերթիկում կա 54 թղթադրամ (9 տող, 6 սյուն), իսկ 20 եվրո թղթադրամները տպվում են 45 հատանոց թերթիկներով (9 տող, 5 սյուն)[117]։

Տպարանի կոդը պարտադիր չէ, որ համընկնի երկրի կոդի հետ, այսինքն՝ որոշ երկրների կողմից թողարկված թղթադրամները կարող են տպված լինել այլ երկրում[117]։ Եվրոպական թղթադրամները տպելու համար օգտագործվում են ինչպես առևտրային տպարաններ, այնպես էլ ազգային տպարաններ, որոնց մի մասը մասնավորեցված է, իսկ մի քանիսն էլ նախկինում տպել են ազգային արժույթներ եվրոյի ընդունումից առաջ[117]։ Յուրաքանչյուր երկրում, որը թողարկում է եվրո թղթադրամներ, կա առնվազն մեկ նախկին կամ գործող ազգային տպարան, բացի Գերմանիայից, որտեղ եվրո թղթադրամները տպվում են նախկին Արևելյան և Արևմտյան Գերմանիայի տպարանների կողմից[117]։ Ֆրանսիայում կա երկու տպարան՝ Ֆ․ Ս․ Օբերտյուր[117] (մասնավոր տպարան) և Ֆրանսիայի կենտրոնական բանկի տպարանները։ Միացյալ Թագավորությունում նույնպես կա երկու տպարան՝ Թոմաս Դե Լա Ռյու (մյուս մասնավոր տպարանը) և Անգլիայի բանկի տպարանը, սակայն վերջինս եվրո թղթադրամները չի տպում[117]։

Տպիչի նույնականացման կոդեր[117]
Կոդ Տպագրող կազմակերպություն Տեղակայում Երկիր Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
(A)
 Անգլիայի բանկի տպագրական գործարան Լութոն (Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն) —
(B)
 Չնշված
(C)
 Թումբա Բրուկ Թումբա (Շվեդիա Շվեդիա) —
D
 Սետեկ Օյ Վանտաա Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա L ({{{2}}} Ֆինլանդիա)
E
 Ֆ․ Ս․ Օբերտյուր Շանտեպի Ֆրանսիա Ֆրանսիա E ({{{2}}} Սլովակիա), F ({{{2}}} Մալթա), G ({{{2}}} Կիպրոս), H ({{{2}}} Սլովենիա), L ({{{2}}} Ֆինլանդիա), P ({{{2}}} Նիդերլանդներ), U ({{{2}}} Ֆրանսիա), X ({{{2}}} Գերմանիա)
F
 Ավստրիայի թղթադրամների և անվտանգության տպագրության GmbH Վիեննա Ավստրիա Ավստրիա N ({{{2}}} Ավստրիա), P ({{{2}}} Նիդերլանդներ), S ({{{2}}} Իտալիա), T ({{{2}}} Իռլանդիա), Y ({{{2}}} Հունաստան)
G
 Կոնինքլյկե Յոհան Էնշեդե Հաառլեմ Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ E ({{{2}}} Սլովակիա), F ({{{2}}} Մալթա), G ({{{2}}} Կիպրոս), H ({{{2}}} Սլովենիա), L ({{{2}}} Ֆինլանդիա), N ({{{2}}} Ավստրիա), P ({{{2}}} Նիդերլանդներ), V ({{{2}}} Իսպանիա), X ({{{2}}} Գերմանիա), Y ({{{2}}} Հունաստան)
H
 Դե Լա Ռու Գեյթսհեդ Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն L ({{{2}}} Ֆինլանդիա), M ({{{2}}} Պորտուգալիա), P ({{{2}}} Նիդերլանդներ), T ({{{2}}} Իռլանդիա)
(I)
 Չնշված
J
 Իտալիայի բանկ Հռոմ Իտալիա Իտալիա S ({{{2}}} Իտալիա)
K
 Իռլանդիայի կենտրոնական բանկ Դուբլին Իռլանդիա Իռլանդիա T ({{{2}}} Իռլանդիա)
L
 Ֆրանսիայի բանկ Շամալիերա Ֆրանսիա Ֆրանսիա U ({{{2}}} Ֆրանսիա)
M
 Իսպանիայի թագավորական դրամահատարան Մադրիդ Իսպանիա Իսպանիա V ({{{2}}} Իսպանիա)
N
 Հունաստանի բանկ Աթենք Հունաստան Հունաստան Y ({{{2}}} Հունաստան)
(O)
 Չնշված
P
 Գիզեկե և Դևրիենտ Մյունխեն և Լայպցիգ Գերմանիա Գերմանիա L ({{{2}}} Ֆինլանդիա), M ({{{2}}} Պորտուգալիա), P ({{{2}}} Նիդերլանդներ), U ({{{2}}} Ֆրանսիա), V ({{{2}}} Իսպանիա), X ({{{2}}} Գերմանիա), Y ({{{2}}} Հունաստան)
(Q)
 Չնշված
R
 Բունդեսդրուքերայ Բեռլին Գերմանիա Գերմանիա D ({{{2}}} Էստոնիա), E ({{{2}}} Սլովակիա), F ({{{2}}} Մալթա), G ({{{2}}} Կիպրոս), H ({{{2}}} Սլովենիա), L ({{{2}}} Ֆինլանդիա), P ({{{2}}} Նիդերլանդներ), X ({{{2}}} Գերմանիա), Y ({{{2}}} Հունաստան)
(S)
 Դանիայի ազգային բանկ Կոպենհագեն (Դանիա Դանիա) —
T
 Բելգիայի ազգային բանկ Բրյուսել Բելգիա Բելգիա U ({{{2}}} Ֆրանսիա), V ({{{2}}} Իսպանիա), Z ({{{2}}} Բելգիա)
U
 Պորտուգալիայի բանկ Կարեգադո Պորտուգալիա Պորտուգալիա M ({{{2}}} Պորտուգալիա)
(V)
 Չնշված
(W)
 Չնշված
(X)
 Չնշված
(Y)
 Չնշված
(Z)
 Չնշված

A, C և S կոդերը պահված են Բրիտանական, Շվեդական և Դանիական տպարանների համար, որոնք եվրո թղթադրամներ չեն տպում[117]։ Երբ տպարանը նշված է որպես որոշակի երկրի համար թղթադրամներ տպող, դա կարող է վերաբերվել միայն մեկ արժույթին կամ՝ բոլոր յոթ արժույթներին[117]։ Որոշ ազգային կենտրոնական բանկեր տարբեր արժույթներ ձեռք են բերում տարբեր տպարաններից[117], իսկ որոշներն էլ՝ նույնիսկ մեկ արժույթ տարբեր տպարաններից[117]։ Թղթադրամներ թողարկող ԱԿԲ-երն ազատ են ընտրելու ցանկացած արտոնագրված տպարան և գործում են տարբեր ծավալներով[117]։

Սերիական համար

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
50 եվրո անվանական արժեքով թղթադրամի սերիական համարը: Այս թղթադրամը թողարկվել Է Իտալիայի կենտրոնական բանկի համար:

Ի տարբերություն եվրո մետաղադրամների՝ եվրո թղթադրամները չունեն ազգային կողմ, որը ցույց կտար, թե որ երկիրն է դրանք թողարկել։ Թղթադրամը թողարկած երկիրը պարտադիր չէ, որ այդ երկրի տպագրությունն իրականացրած երկիրը լինի։ Թողարկող երկրի մասին տեղեկատվությունը կոդավորված է թղթադրամի սերիական համարի առաջին նիշում[17]։

Սերիական համարի առաջին նիշը տառ է, որը միանշանակորեն նույնականացնում է թղթադրամը թողարկած երկիրը[17]։ Մնացած 11 նիշերը թվեր են, որոնց թվային արմատը հաշվարկելուց հետո ստացվում է հատուկ տվյալ երկրին պատկանող ստուգիչ գումար[119]։

W, K և J կոդերը պահված են ԵՄ այն երեք անդամ պետությունների համար, որոնք եվրոն չեն ընդունել 1999 թվականին, իսկ R նախածանցը նախատեսված է Լյուքսեմբուրգի համար, որը ներկայումս չի թողարկում եվրո թղթադրամներ[17]։ Լյուքսեմբուրգից տարածված առաջին շարքի չշրջանառված թղթադրամները օգտագործում են այն երկրի նախածանցը, որտեղ դրանք տպագրվել են[17]։

Ազգային նույնականացման կոդեր[82][120]
Կոդ Երկիր Checksum(1)
Անգլերեն Պաշտոնական լեզվով(լեզուներով)
A Չնշված
B Լիտվա Լիտվա լիտվերեն[121]
C Լատվիա Լատվիա լատվերեն[121]
D Էստոնիա Էստոնիա էստոներեն 4
E Սլովակիա Սլովակիա սլովեներեն 3
F Մալթա Մալթա մալթերեն 2
G Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս հունարեն / թուրքերեն 1
H Սլովենիա Սլովենիա սլովեներեն 9
I Չնշված
J(2) Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն անգլերեն 7
K(2) Շվեդիա Շվեդիա շվեդերեն 6
L Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա ֆիններեն / շվեդերեն 5
M Պորտուգալիա Պորտուգալիա պորտուգալերեն 4
N Ավստրիա Ավստրիա գերմաներեն 3
O Չնշված
P Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ հոլանդերեն 1
Q Չնշված
R Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ լյուքսեմբուրգերեն 8
S Իտալիա Իտալիա իտալերեն 7
T Իռլանդիա Իռլանդիա իռլանդերեն 6
U Ֆրանսիա Ֆրանսիա ֆրանսերեն 5
V Իսպանիա Իսպանիա բասկերեն, կատալոներեն 4
W(2) Դանիա Դանիա դանիերեն 3
X Գերմանիա Գերմանիա գերմաներեն 2
Y Հունաստան Հունաստան հունարեն 1
Z Բելգիա Բելգիա նիդերլանդերեն / ֆրանսերեն / գերմաներեն 9

(1) Սերիական համարի 11 թվային նիշի ստուգիչ գումարը հաշվարկվում է առանց սկզբնական տառի։

(2) Դանիան, Միացյալ Թագավորությունը և Շվեդիան ներկայումս եվրո չեն օգտագործում, սակայն այդ երկրների համար առաջին շարքի թղթադրամների սերիական համարներում տառային նախածանցներ արդեն վերապահված էին[17]։

Թեև Սլովենիայի տառը (H) արդեն վերապահված էր 2007թ․ հունվարին եվրագոտուն միանալուց ի վեր, երկիրը սկզբում օգտագործում էր եվրոյի նախկինում թողարկված թղթադրամները, որոնք թողարկվել էին այլ անդամ պետությունների կողմից[122]։ Սլովենիայի անունից Ֆրանսիայում արտադրված թղթադրամներ, որոնք կրում էին "H" տառը, շրջանառության մեջ հայտնվեցին 2008թ․ ապրիլից հետո[123]։ Կիպրոսի թղթադրամները (G) շրջանառության մեջ հայտնվեցին 2009թ․ նոյեմբերին, իսկ Մալթայի թղթադրամները (F)՝ դրանից 3 ամիս անց՝ 2010թ․ փետրվարին[123]։ Սլովակ թղթադրամները (E) առաջին անգամ շրջանառության մեջ մտան 2010թ․ հոկտեմբերին[123]։

Երկրորդ շարք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սերիական համարը 5 եվրո արժողությամբ թղթադրամի վրա: Այս թղթադրամը տպագրվել է Իսպանիայի մետաղադրամների և թանկարժեք քարերի ազգային գործարանում։

Նոր շարքում, ինչպես նաև առաջին շարքում, կան երկու կոդեր[124]։ Դրանք են՝ տպարանի կոդը՝ վերին աջ անկյունում, և շարքի համարը։ Շարքի համարի մի մասը հորիզոնական է, մյուսը՝ ուղղահայաց[125]։ Շարքի համարը սկսվում է տառով, որը ցույց է տալիս տպարանը, և ընդհանրապես նման է առաջին շարքին (օրինակ՝ Z՝ Բելգիա, Y՝ Հունաստան և այլն)[126]։ Նոր շարքի համարի երկրորդ տառը հանդիսանում է շարքի համարի մաս, և չունի այլ նշանակություն[126]։

Սակայն, քանի որ կոդը ցույց է տալիս տպարանը, այլ ոչ թողարկող ազգային կենտրոնական բանկը, որոշ տառեր վերապահվել են այն ԱԿԲ-երին, որոնք չունեն իրենց տպարանները։ Առաջին շարքում H-ն նշում էր Սլովենիա, բայց քանի որ Սլովենիայում եվրո թղթադրամների տպարան չկա, երկրորդ շարքում H-ն ներկայացնում է De La Rue (Loughton) տպարանը[126]։

Որոշ տպարաններ, որոնք փոխարինել են նախկինում ԱԿԲ-երի կոդերը, պահպանում են իրենց առաջին շարքի տպարանի կոդը (օրինակ՝ Դե Լա Ռյուն և Բունդեսդրուքերայը, որը փոխարինել է Լյուքսեմբուրգին՝ որպես R կոդ, իր նախորդ տպարանի կոդը)[126]:

Նույնականացման կոդեր[126]
Կոդ Տպագրող կազմակերպություն Երկիր
A Չնշված
B Չնշված
C Չնշված
D Լեհական Արժեթղթերի Ընկերություն Լեհաստան Լեհաստան
E Օբերտյուր Ֆրանսիա Ֆրանսիա
F Օբերտյուր Ֆիդյուսիեր ԱԴ Բուլղարիա Բուլղարիա Բուլղարիա
G Չնշված
H Դե Լա Ռյու (Լութոն) Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն
I Չնշված[126]
J Դե Լա Ռյու (Գեյթսհեդ) Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն
K Չնշված
L Չնշված
M Վալորա Պորտուգալիա Պորտուգալիա
N Ավստրիական Թղթադրամների և Անվտանգ տպագրության GmbH Ավստրիա Ավստրիա
O Չնշված[126]
P Յոհան Էնշեդե Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ
Q Չնշված[126]
R Բունդեսդրուքերայ (Դաշնային տպագրատուն) Գերմանիա Գերմանիա
S Իտալիայի բանկ Իտալիա Իտալիա
T Իռլանդիայի կենտրոնական բանկ Իռլանդիա Իռլանդիա
U Ֆրանսիայի բանկ Ֆրանսիա Ֆրանսիա
V ԻՄԲԻՍԱ (Իսպանիայի բանկի սեփականություն) Իսպանիա Իսպանիա
W Գիզեքե և Դևրիենթ (Լայպցիգ) Գերմանիա Գերմանիա
X Գիզեքե և Դևրիենթ (Մյունխեն) Գերմանիա Գերմանիա
Y Հունաստանի բանկ Հունաստան Հունաստան
Z Բելգիայի ազգային բանկ Բելգիա Բելգիա

Արտադրության վիճակագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրոպական կենտրոնական բանկը հրապարակում է տվյալներ՝ յուրաքանչյուր տարի արտադրված եվրո թղթադրամների մասին[116]։

2023 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 131.7 658.5 Հունաստան Հունաստան
€10 - - -
€20 985.0 19,700.0 Բելգիա Բելգիա, Գերմանիա Գերմանիա, Իտալիա Իտալիա, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա, Ավստրիա Ավստրիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա
€50 1,645.0 82,250.0 Էստոնիա Էստոնիա, Իռլանդիա Իռլանդիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Մալթա Մալթա, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա
€100 220.0 22,000.0 Գերմանիա Գերմանիա
€200 160.0 32,000.0 Գերմանիա Գերմանիա
€500 — — —
Ընդհանուր 3,141.7 156,608.5 .
2022 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 316.0 1,580.0 Ֆրանսիա Ֆրանսիա
€10 918.0 9,180.0 Բելգիա Բելգիա, Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Ավստրիա Ավստրիա
€20 1,215.0 24,300.0 Բելգիա Բելգիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա
€50 2,767.0 138,350.0 Գերմանիա Գերմանիա, Էստոնիա Էստոնիա, Իռլանդիա Իռլանդիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Մալթա Մալթա, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա
€100 420.0 42,000.0 Գերմանիա Գերմանիա
€200 452.0 90,400.0 Գերմանիա Գերմանիա
€500 — — —
Ընդհանուր 6,088.0 305,810.0 .
2021 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 973.8 4,869.1 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ավստրիա Ավստրիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա
€10 1,176.1 11,761.2 Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան
€20 1,403.6 28,071.2 Գերմանիա Գերմանիա, Էստոնիա Էստոնիա, Իռլանդիա Իռլանդիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Մալթա Մալթա, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա
€50 1,951.4 97,572.0 Գերմանիա Գերմանիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա
€100 - - -
€200 335.0 67,000.0 Գերմանիա Գերմանիա, Ավստրիա Ավստրիա
€500 — — —
Ընդհանուր 5,839.9 209,273.5 .
2020 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 751.6 3,757.8 Բելգիա Բելգիա, Իռլանդիա Իռլանդիա, Ավստրիա Ավստրիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա
€10 1,185.8 11,858.1 Գերմանիա Գերմանիա, Իսպանիա Իսպանիա
€20 1,271.0 25,419.8 Էստոնիա Էստոնիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Մալթա Մալթա, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա
€50 1,751.9 87,596.5 Հունաստան Հունաստան, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա
€100 763.8 76,380 Գերմանիա Գերմանիա, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա
€200 — — —
€500 — — —
Ընդհանուր 5,724.1 205,012.2 .
2019 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 613.3 3,066 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ավստրիա Ավստրիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա.
€10 424.6 4,245 Գերմանիա Գերմանիա.
€20 970.9 19,417 Էստոնիա Էստոնիա, Իռլանդիա Իռլանդիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Մալթա Մալթա, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€50 1729.2 86,457 Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա.
€100 — — —
€200 — — —
€500 — — —
Ընդհանուր 3,738 113,187.50 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա, Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Իռլանդիա Իռլանդիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Մալթա Մալթա, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
2018 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 448.4 2,241 Էստոնիա Էստոնիա, Հունաստան Հունաստան, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Մալթա Մալթա, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€10 — — —
€20 526.5 10,530 Բելգիա Բելգիա, Իռլանդիա Իռլանդիա, Իսպանիա Իսպանիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա.
€50 — — —
€100 2,300 230,000 Գերմանիա Գերմանիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա, Ավստրիա Ավստրիա.
€200 715 143,000 Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա.
€500 — — —
Ընդհանուր 3,989.90 385,771.90 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա, Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Իռլանդիա Իռլանդիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Մալթա Մալթա, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
2017 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 390 1,948 Իռլանդիա Իռլանդիա, Հունաստան Հունաստան.
€10 — — —
€20 900 18,000 Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա.
€50 3,300 164,998 Բելգիա Բելգիա, Գերմանիա Գերմանիա, Էստոնիա Էստոնիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Մալթա Մալթա, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€100 850 85,002 Գերմանիա Գերմանիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ավստրիա Ավստրիա.
€200 284 56,752 Բելգիա Բելգիա, Գերմանիա Գերմանիա.
€500 — — —
Ընդհանուր 5,723 326,700 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա, Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Իռլանդիա Իռլանդիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Մալթա Մալթա, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
2016 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 — — —
€10 1,000 10,000 Իռլանդիա Իռլանդիա, Հունաստան Հունաստան, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա.
€20 500 10,000 Ֆրանսիա Ֆրանսիա.
€50 4,541 227,050 Բելգիա Բելգիա, Գերմանիա Գերմանիա, Էստոնիա Էստոնիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Մալթա Մալթա, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€100 176 17,640 Ավստրիա Ավստրիա.
€200 — — —
€500 — — —
Ընդհանուր 6,217 264,690 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա, Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Իռլանդիա Իռլանդիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Մալթա Մալթա, Լատվիա Լատվիա, Լիտվա Լիտվա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
2015 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 600 3,000 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա.
€10 1,200 12,000 Էստոնիա Էստոնիա, Իռլանդիա Իռլանդիա, Հունաստան Հունաստան, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Մալթա Մալթա, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Ավստրիա Ավստրիա, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€20 1,700 34,000 Գերմանիա Գերմանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա.
€50 2,500 125,000 Բելգիա Բելգիա, Գերմանիա Գերմանիա, Էստոնիա Էստոնիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Մալթա Մալթա, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Լատվիա Լատվիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€100 — — —
€200 — — —
€500 — — —
Ընդհանուր 6,000 171,300 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա, Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Իռլանդիա Իռլանդիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Մալթա Մալթա, Լատվիա Լատվիա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
2014 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 825 4,125 Բելգիա Բելգիա, Հունաստան Հունաստան, Իսպանիա Իսպանիա, Իռլանդիա Իռլանդիա.
€10 94 940 Հունաստան Հունաստան.
€20 3,994 79,880 Գերմանիա Գերմանիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա.
€50 2,800 140,000 Բելգիա Բելգիա, Գերմանիա Գերմանիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Իսպանիա Իսպանիա, Իտալիա Իտալիա, Մալթա Մալթա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€100 500 50,000 Գերմանիա Գերմանիա.
€200 47 9,400 Գերմանիա Գերմանիա.
€500 85 42,500 Ավստրիա Ավստրիա.
Ընդհանուր 8,345 326,845 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա, Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Իռլանդիա Իռլանդիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Մալթա Մալթա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
2013 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 — — —
€10 4,500 45,000 Գերմանիա Գերմանիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Հունաստան Հունաստան, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իռլանդիա Իռլանդիա, Իտալիա Իտալիա, Մալթա Մալթա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Ավստրիա Ավստրիա, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€20 2,500 50,000 Գերմանիա Գերմանիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Հունաստան Հունաստան, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Մալթա Մալթա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€50 1,000 50,000 Բելգիա Բելգիա, Գերմանիա Գերմանիա, Իսպանիա Իսպանիա.
€100 — — —
€200 — — —
€500 — — —
Ընդհանուր 8,000 145,000 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա, Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Իռլանդիա Իռլանդիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Մալթա Մալթա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
2012 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 2,915.30 14,576.52 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա.
€10 1,959.04 19,590.45 Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իռլանդիա Իռլանդիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա.
€20 1,703.95 34,079.03 Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Մալթա Մալթա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€50 1,530.43 76,521.70 Բելգիա Բելգիա, Գերմանիա Գերմանիա, Իսպանիա Իսպանիա, Իտալիա Իտալիա.
€100 298.13 29,813.20 Գերմանիա Գերմանիա.
€200 50.00 10,000.04 Գերմանիա Գերմանիա.
€500 — — —
Ընդհանուր 8,456.87 184,580.95 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա, Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Իռլանդիա Իռլանդիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Մալթա Մալթա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
2011 թվականին թողարկված թղթադրամներ[116]
Անվանական արժեք Քանակ (միլիոններ) Արժեք (€ միլիոններ) Ազգային կենտրոնական բանկ(եր),որոնց համար արտադրվել են
€5 1,714.80 8,574.00 Գերմանիա Գերմանիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իռլանդիա Իռլանդիա, Մալթա Մալթա Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€10 1,541.20 15,412.00 Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Ավստրիա Ավստրիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա.
€20 536.60 10,732.00 Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Մալթա Մալթա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.
€50 2,169.10 108,455.00 Բելգիա Բելգիա, Գերմանիա Գերմանիա, Իսպանիա Իսպանիա, Իտալիա Իտալիա.
€100 — — —
€200 — — —
€500 56.20 28,100.00 Ավստրիա Ավստրիա.
Ընդհանուր 6,017.90 171,273.00 Բելգիա Բելգիա, Իսպանիա Իսպանիա, Ֆրանսիա Ֆրանսիա, Իտալիա Իտալիա, Ավստրիա Ավստրիա, Գերմանիա Գերմանիա, Հունաստան Հունաստան, Իռլանդիա Իռլանդիա, Պորտուգալիա Պորտուգալիա, Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս, Էստոնիա Էստոնիա, Մալթա Մալթա, Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ, Սլովենիա Սլովենիա, Սլովակիա Սլովակիա, Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա.

€1 և €2 թղթադրամներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրոպական կենտրոնական բանկը նշել է, որ €1 արժեքով թղթադրամ տպելը ավելի ծախսատար է (և պակաս դիմացկուն), քան €1 արժողությամբ մետաղադրամի հորատումը[127]։ 2004 թվականի նոյեմբերի 18-ին ԵԿԲ-ն որոշեց, որ եվրատարածքում բավականաչափ պահանջ չկա շատ ցածր անվանական արժեքով թղթադրամների համար[127]։ Սակայն 2005 թվականի հոկտեմբերի 25-ին Եվրոպական խորհրդարանի անդամների մեծամասնությունը աջակցեց մի նախաձեռնության, որով կոչ էր արվում Եվրոպական հանձնաժողովին և Եվրոպական կենտրոնական բանկին ճանաչել €1 և €2 թղթադրամների անհրաժեշտությունը[127]։ Վերջին տարիներին պաշտոնական առաջարկներ այս հարցով չեն եղել[127]։

€0 թղթադրամներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականին ֆրանսիացի ձեռնարկատեր Ռիշար Ֆայլը մշակեց հուշային եվրո թղթադրամների գաղափարը, որոնք պատրաստվում են արժույթի նույն չափանիշներով, սակայն առանց արժեքի, և նախատեսված են տեղանքների կամ իրադարձությունների հիշատակման համար[128]։ Այսպիսի թղթադրամները չեն տպվում և չեն հաստատվում Եվրոպական կենտրոնական բանկի կողմից[129]։ Իսպանական թղթադրամների վրա պատկերված են Սեգովիայի ջրանցույցը և Սագրադա Ֆամիլիան[130][131]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Hanspeter K. Scheller (2004). The European Central Bank – History, Role and Functions (PDF). European Central Bank. էջեր 103ff. ISBN 92-9181-506-3. «The ECB issues 8% of the total value of banknotes issued by the Eurosystem ... The other 92% of the euro banknotes are issued by the NCBs in proportion to their respective shares in the capital key of the ECB.»
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 «ECB: Introduction». European Central Bank. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 2-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 «ECB: Circulation». European Central Bank. 2023. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 3-ին. (updated monthly)
  4. ↑ Eurosystem to introduce second series of euro banknotes – the “Europa” series
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «ECB ends production and issuance of €500 banknote». European Central Bank. 2016. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 5-ին.
  6. ↑ «Eurozone's new 5-euro note: Coming to a wallet near you». Deutsche Welle.
  7. ↑ «Circulation of euro banknotes». La Banque de France. 2016 թ․ հոկտեմբերի 4.
  8. ↑ Deinhammer, Harald; Ladi, Anna (2017). «Modelling euro banknote quality in circulation» (PDF). ECB Occasional Paper Series No 204 (անգլերեն). European Central Bank. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 16-ին.
  9. ↑ «FT.com – The history of the euro». Financial Times. 2002 թ․ մայիսի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 13-ին.
  10. ↑ «History of the Eurogroup – Eurozone». Eurozone Portal. 2013 թ․ հունվարի 3. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  11. ↑ «Slovenia joins the euro area – European Commission». European Commission. 2011 թ․ հունիսի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  12. ↑ «Cyprus and Malta adopt the euro – BBC NEWS». BBC News. British Broadcasting Corporation. 2008 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  13. ↑ Kubosova, Lucia (2008 թ․ դեկտեմբերի 31). «Slovakia Joins Decade-Old Euro Zone – Businessweek». Bloomberg Businessweek. Bloomberg. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  14. ↑ «Estonia to join euro zone in 2011». RTÉ News. Radió Teilifís Éireann. 2010 թ․ հուլիսի 13. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  15. ↑ Kaza, Juris (2013 թ․ հուլիսի 9). «Latvia Gets Green Light to Join Euro Zone -WSJ.com». Wall Street Journal. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 31-ին.
  16. ↑ Seputyte, Milda (2015 թ․ հունվարի 1). «Lithuania Adopts Euro as Russian Worries Rattle Baltics». Bloomberg News. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 16-ին.
  17. ↑ 17,00 17,01 17,02 17,03 17,04 17,05 17,06 17,07 17,08 17,09 17,10 17,11 17,12 17,13 17,14 17,15 17,16 17,17 17,18 17,19 17,20 17,21 «ECB: Banknotes». European Central Bank. 2002 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  18. ↑ 18,00 18,01 18,02 18,03 18,04 18,05 18,06 18,07 18,08 18,09 18,10 18,11 18,12 European Central Bank. «The Euro: Banknotes: Design elements». European Central Bank. Europa. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 21-ին. «The Europa series has a revised map of Europe, including Malta and Cyprus. The tiny boxes near the bottom of the banknote show the Canary Islands and some overseas territories of France where the euro is also used. Very small islands are not shown on the banknotes because they cannot be accurately reproduced using high-volume offset printing.»
  19. ↑ «The Security Features of Euro Banknotes». European Central Bank. Europa. 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 27-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 7-ին.
  20. ↑ «Denominations first series €5». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  21. ↑ «EuroTracer – Information Notes – €5 note». EuroTracer. 2002. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 7-ին.
  22. ↑ «Denominations first series €10». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  23. ↑ «EuroTracer – Information Notes – €10 note». EuroTracer. 2002. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 7-ին.
  24. ↑ «Denominations first series €20». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  25. ↑ «EuroTracer – Information Notes – €20 note». EuroTracer. 2002. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 9-ին.
  26. ↑ «Denominations first series €50». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  27. ↑ «EuroTracer – Information Notes – €50 note». EuroTracer. 2002. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 9-ին.
  28. ↑ «Denominations first series €100». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  29. ↑ «EuroTracer – Information Notes – €100 note». EuroTracer. 2002. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 9-ին.
  30. ↑ «Denominations first series €200». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  31. ↑ «EuroTracer – Information Notes – €200 note». EuroTracer. 2002. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 9-ին.
  32. ↑ «Denominations first series €500». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  33. ↑ «EuroTracer – Information Notes – €500 note». EuroTracer. 2002. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 9-ին.
  34. ↑ 34,0 34,1 «BCE: La Banque centrale européenne». La Banque centrale européenne (European Central Bank). 2001. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  35. ↑ «an Banc Ceannais Eorpach (BCE)». European Union (an tAontas Eorpach). Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 6-ին.
  36. ↑ 36,0 36,1 «BCE: La Banca centrale europea». La Banca Centrale Europea (European Central Bank). 2001. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  37. ↑ 37,0 37,1 «BCE: O Banco Central Europeu». O Banco Central Europeu (European Central Bank). 2001. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  38. ↑ 38,0 38,1 «BCE: El Banco Central Europeo». El Banco Central Europeo (European Central Bank). 2001. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  39. ↑ 39,0 39,1 «ECB: The European Central Bank». European Central Bank. 2001. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  40. ↑ 40,0 40,1 «ECB: Den Europæiske Centralbank». Den Europæiske Centralbank (European Central Bank). 2001. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  41. ↑ 41,0 41,1 «ECB: De Europese Centrale Bank». De Europese Centrale Bank (European Central Bank). 2001. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  42. ↑ 42,0 42,1 «ECB: Europeiska centralbanken». ECB. Europeiska centralbanken (European Central Bank). 2001. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  43. ↑ 43,0 43,1 «EZB: Die Europäische Zentralbank». Die Europäische Zentralbank (European Central Bank). 2001. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  44. ↑ 44,0 44,1 «ΕΚΤ: H Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα». H Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (European Central Bank). 2001. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  45. ↑ 45,0 45,1 «EKP: Euroopan keskuspankki». Euroopan keskuspankki (European Central Bank). 2001. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  46. ↑ 46,0 46,1 «Interinstitutional style guide — 7.1.2. Country listing order». Publications Office - OP/B.3/CRI. 2015. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  47. ↑ 47,0 47,1 «Interinstitutional style guide — 7.1.1. Designations and abbreviations to use». Publications Office - OP/B.3/CRI. 2016. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  48. ↑ 48,0 48,1 «ECB: Banknotes». European Central Bank. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 13-ին.
  49. ↑ 49,0 49,1 49,2 Denominations
  50. ↑ «Denominations Europa series (interactive selection of denominations with design elements and security features)» (անգլերեն). European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  51. ↑ «Denominations Europa series €5». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  52. ↑ «Denominations Europa series €10». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  53. ↑ «Denominations Europa series €20». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  54. ↑ «Denominations Europa series €50». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  55. ↑ «Denominations Europa series €100». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  56. ↑ «Denominations Europa series €200». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին.
  57. ↑ «BCE: An Banc Ceannais Eorpach». An Banc Ceannais Eorpach (European Central Bank). 2007. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  58. ↑ «BCE: Banca Centrală Europeană». Banca Centrală Europeană (European Central Bank). 2007. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  59. ↑ «ECB: Evropská centrální banka». Evropská centrální banka (European Central Bank). 2004. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  60. ↑ «ECB: Eiropas Centrālā banka». Eiropas Centrālā banka (European Central Bank). 2004. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  61. ↑ «ECB: Europos Centrinis Bankas». Europos Centrinis Bankas (European Central Bank). 2004. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  62. ↑ «ECB: Európska centrálna banka». Európska centrálna banka (European Central Bank). 2004. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  63. ↑ «ECB: Evropska centralna banka». ECB. Evropska centralna banka (European Central Bank). 2004. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  64. ↑ «ЕЦБ: Languages». Европейската централна банка (European Central Bank). 2007. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  65. ↑ «EKP: Euroopa Keskpank». Euroopa Keskpank (European Central Bank). 2004. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  66. ↑ «EBC: Languages». Europska središnja banka (European Central Bank). 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  67. ↑ «EKB: Languages». Európai Központi Bank (European Central Bank). 2004. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  68. ↑ «BĊE». Bank Ċentrali Ewropew (European Central Bank). 2004. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 18-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  69. ↑ «EBC: Languages». Europejski Bank Centralny (European Central Bank). 2004. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  70. ↑ Europa series of euro banknotes
  71. ↑ Schmid, John (2001 թ․ օգոստոսի 3). «Etching the Notes of a New European Identity». New York Times. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 9-ին.
  72. ↑ Those fantasy bridges on euro notes? They’re real, now, and all in one place Coin World (www.coinworld.com). July 24, 2017. Retrieved on 2017-07-25.
  73. ↑ Kristen Allen, "Euro Bridges: An Uncommon Monument to the Common Currency", Spiegel Online, 4 November 2011. Retrieved 13 January 2014.
  74. ↑ Benjamin Starr, "Bridges on Euro Banknotes Were Fictional, But This Dutch Designer Built Them Anyway", Visual News, 17 December 2014. Retrieved 23 March 2015.
  75. ↑ Euro Banknote Bridges Atlas Obscura (www.atlasobscura.com). Retrieved on 2018-06-25.
  76. ↑ «The signature of Mario Draghi on euro banknotes». 2011 թ․ հունվարի 13. Վերցված է 2024 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  77. ↑ «Christine Lagarde has already put her signature on EURO banknotes». eudebates.tv (ամերիկյան անգլերեն). 2019 թ․ նոյեմբերի 27. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 18-ին.
  78. ↑ [1]
  79. ↑ 79,00 79,01 79,02 79,03 79,04 79,05 79,06 79,07 79,08 79,09 79,10 79,11 «ECB: Security features». European Central Bank. 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 30-ին.
  80. ↑ «ECB: Security features Europa series». European Central Bank. 2014. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. and «ECB: video on security features». European Central Bank. 2014. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.Կաղապար:Dead YouTube link
  81. ↑ 81,0 81,1 81,2 81,3 81,4 81,5 81,6 «ECB: Europa series». European Central Bank. 2013. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 11-ին.
  82. ↑ 82,0 82,1 82,2 82,3 «The Euro Information Website – Banknote Serial Numbers». The Euro Information Website. 2007–2013. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  83. ↑ Kuhn, Markus (2002 թ․ օգոստոսի 2). «The EURion Constellation» (PDF). University of Cambridge. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  84. ↑ 84,0 84,1 Murdoch, Steven J. (2009 թ․ դեկտեմբերի 10). «Software Detection of Currency :: Projects :: Steven J. Murdoch». University of Cambridge. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 14-ին.
  85. ↑ 85,0 85,1 «The Euro Information Website». The Euro Information Website. 2007–2013. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  86. ↑ 86,0 86,1 86,2 86,3 86,4 86,5 86,6 86,7 «ECB: Europa series». European Central Bank. 2013. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 24-ին.
  87. ↑ «AFP: ECB to launch new euro banknotes in May». Frankfurt, Germany. AFP. 2012 թ․ նոյեմբերի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  88. ↑ «The life cycle of a banknote – De Nederlandsche Bank». De Nederlandsche Bank. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2007 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  89. ↑ 89,0 89,1 89,2 «Superimpose – ECB – Our Money». European Central Bank. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  90. ↑ «The New €5 – ECB – Our Money». European Central Bank. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  91. ↑ «European Central Bank unveils new 5-euro note due 02.05.2013». Banknote News. 2013 թ․ հունվարի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 10-ին.
  92. ↑ «Europa Series Introduction». European Central Bank. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  93. ↑ 93,0 93,1 «New €20 banknote unveiled in Frankfurt today». European Central Bank. 2015 թ․ փետրվարի 24.
  94. ↑ «Eurosystem to unveil the new €20 and support banknote equipment manufacturers and suppliers». European Central Bank. 2014 թ․ դեկտեմբերի 19.
  95. ↑ «ECB unveils new €50 banknote». European Central Bank. 2016 թ․ հուլիսի 5.
  96. ↑ «New €50 banknote starts circulating today». European Central Bank. 2017 թ․ ապրիլի 4.
  97. ↑ «New €50 aims to beat counterfeits». Connexion France. 2017 թ․ ապրիլի 4.
  98. ↑ «ECB unveils new €100 and €200 banknotes». European Central Bank. 2018 թ․ սեպտեմբերի 17.
  99. ↑ 99,0 99,1 99,2 99,3 99,4 Bank, European Central (2020 թ․ դեկտեմբերի 8). «Europa series». European Central Bank.
  100. ↑ Ewing, Jack (2016 թ․ մայիսի 4). «Europe to Remove 500-Euro Bill, the 'Bin Laden' Bank Note Criminals Love». The New York Times.
  101. ↑ «ECB 'planning to axe €500 note'». The Connexion.(չաշխատող հղում)
  102. ↑ 102,0 102,1 102,2 102,3 102,4 102,5 102,6 102,7 «THE NEW €5 – ECB – Our Money». Our Money (European Central Bank). 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 24-ին.
  103. ↑ Counterfeit detection | Deutsche Bundesbank, Details of the security features for both series.
  104. ↑ 104,0 104,1 104,2 104,3 104,4 104,5 104,6 «ECB: For the visually impaired». European Central Bank. 2002. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 10-ին.
  105. ↑ European Central Bank (2021 թ․ դեկտեմբերի 6). «ECB to redesign euro banknotes by 2024». European Central Bank. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  106. ↑ Bank, European Central (2023 թ․ նոյեմբերի 30). «ECB selects "European culture" and "Rivers and birds" as possible themes for future euro banknotes».
  107. ↑ 107,0 107,1 107,2 «ECB selects motifs for future euro banknotes» (Press release). European Central Bank. 2025 թ․ հունվարի 31. Վերցված է 2025 թ․ հունվարի 31-ին.
  108. ↑ «ECB Statistical Data Warehouse,Reports>ECB/Eurosystem policy>Banknotes and coins statistics>1.Euro banknotes>1.1 Quantities». ECB. European Central Bank.
  109. ↑ «ECB Statistical Data Warehouse,Reports>ECB/Eurosystem policy>Banknotes and coins statistics>1.Euro banknotes>1.2 Values». ECB. European Central Bank.
  110. ↑ «Biannual information on euro banknote counterfeiting». European Central Bank Directorate Communications. 2012 թ․ հունվարի 16. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  111. ↑ «Les mystères de la fausse monnaie». Université de Lausanne (ֆրանսերեն). 2011 թ․ մայիսի 9. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  112. ↑ «Biannual information on euro banknote counterfeiting». European Central Bank Directorate General Communications and Language Services. 2013 թ․ հունվարի 10. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  113. ↑ «More counterfeits in second half of 2014 but overall number remains very low». European Central Bank. 2015 թ․ հունվարի 23. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  114. ↑ Bank, European Central (2022 թ․ հունվարի 28). «Euro banknote counterfeiting at historically low level in 2021». European Central Bank. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  115. ↑ https://www.ecb.europa.eu/press/pr/date/2024/html/ecb.pr240129~fb28ab2918.en.html
  116. ↑ 116,00 116,01 116,02 116,03 116,04 116,05 116,06 116,07 116,08 116,09 116,10 116,11 116,12 116,13 116,14 116,15 116,16 «ECB: Production». European Central Bank. 2013. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  117. ↑ 117,00 117,01 117,02 117,03 117,04 117,05 117,06 117,07 117,08 117,09 117,10 117,11 117,12 117,13 117,14 117,15 117,16 «The Euro Information Website – Banknote Print Code». The Euro Information Website. 2007–2013. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  118. ↑ «The preparation of euro banknotes». Ecu-activities.be. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 13-ին.
  119. ↑ «The Euro Information Website». ibiblio.org. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 7-ին.
  120. ↑ «Design elements». European Central Bank (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 31-ին.
  121. ↑ 121,0 121,1 Bank, European Central (2021 թ․ փետրվարի 18). «Banknotes». European Central Bank.
  122. ↑ «Slovenian notes, serial number H - EuroBillTracker». forum.eurobilltracker.com.
  123. ↑ 123,0 123,1 123,2 «euroHOBBY». Eurocollection.ning.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 13-ին.
  124. ↑ «New Series of Euro Banknotes as from 2013». World of Coins. 2013 թ․ ապրիլի 19. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 7-ին.
  125. ↑ «EuroBillTracker – "Europa":2nd series of euro banknotes». EuroBillTracker. 2013 թ․ հունվարի 10. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 11-ին.
  126. ↑ 126,0 126,1 126,2 126,3 126,4 126,5 126,6 126,7 «Europa Series Design – ECB – Our Money». Our Money (European Central Bank). 2013. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 24-ին.
  127. ↑ 127,0 127,1 127,2 127,3 «European Parliament declaration on the introduction of 1 and 2 euro banknotes». European Parliament. 2005 թ․ հոկտեմբերի 25. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 11-ին.
  128. ↑ «"Zero euro" banknote creator Richard FAILLE strikes again!». 2017 թ․ հունիսի 25.
  129. ↑ «European Central Bank on Twitter: "@SavasKarakapln The ECB does not regulate or approve souvenir banknotes like...».
  130. ↑ «El Acueducto ya tiene su propio billete de 0 euros». Turismo de Segovia (իսպաներեն). 2017 թ․ դեկտեմբերի 16. Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.
  131. ↑ Reig López, Paula (2023 թ․ օգոստոսի 22). «El billete legal de cero euros que cuesta 2,5 y que arrasa en ventas». BBVA (իսպաներեն). Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Եվրո_թղթադրամներ&oldid=10335401» էջից