Jump to content

Եվրոպական փոխարժեքի մեխանիզմ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կապույտ - ԵվրոգոտիԿանաչ - ԵՄ անդամները ERM II-ի շրջանակներում, առանց մերժման իրավունքի Մանուշակագույն - Եվրամիության անդամ երկրներ, որոնք մասնակցում են ERM II համակարգին կամ ունեն հրաժարվելու իրավունք Դեղին - ԵՄ անդամները պարտավորվել են անցնել եվրոյի, երբ կոնվերգենցիայի չափանիշները բավարարվենԳազարագույն - ԵՄ անդամ չհանդիսացող երկրներ, որոնք օգտագործում են եվրոն արժութային համաձայնագրի շրջանակներում Կարմիր - ԵՄ անդամ չհանդիսացող երկրները եվրոն օգտագործում են միակողմանիորեն

Եվրոպական փոխարժեքի մեխանիզմ (անգլ.՝ ERM II) համակարգ է, որը ներդրվել է Եվրոպական տնտեսական համայնքի կողմից 1999 թվականի հունվարի 1-ին՝ միասնական արժույթ՝ եվրո ներմուծելու հետ միաժամանակ (փոխարինելով ERM I-ին և եվրոյին նախորդող ԵԱՄ-ին)՝ Եվրոպական դրամավարկային համակարգի շրջանակում։ Այս համակարգի նպատակն է նվազեցնել փոխարժեքների տատանումները և ապահովել դրամավարկային կայունություն Եվրոպայում։

Եվրոյի ներդրումից հետո քաղաքականությունը փոխվեց՝ միտված լինելով եվրոգոտուց դուրս գտնվող ԵՄ երկրների արժույթները կապել եվրոյի հետ՝ ընդունելով ընդհանուր արժույթը որպես կենտրոնական կետ։ Նպատակը այս արժույթների կայունության բարելավումն էր, ինչպես նաև ապագա եվրոգոտու անդամների գնահատման մեխանիզմի ձևավորումը։ 2025 թվականի հունվարի դրությամբ ERM II-ում մասնակցում են երկու արժույթ՝ դանիական կրոնն ու բուլղարական լևը։

Նպատակ և գործառույթ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փոխարժեքային դրույքների եվրոպական (ՓԴԵ) մեխանիզմը հիմնված է ֆիքսված փոխարժեքային շեղումների սահմանների վրա, սակայն թույլատրվում է փոխարժեքի փոփոխություն այդ սահմանների ներսում։ Սա հայտնի է նաև որպես կիսափողկապ փոխարժեքային համակարգ։ Եվրոյի ներդրումից առաջ փոխարժեքները հիմնված էին Եվրոպական արժութային միավորի (ԵԱՄ) վրա՝ հաշվարկային եվրոպական միավոր, որի արժեքը որոշվում էր մասնակցող արժույթների միջինացված թվով[1]։

Երկկողմ փոխարժեքների ցանց էր հաշվարկվում՝ հիմք ընդունելով այդ կենտրոնական փոխարժեքները՝ արտահայտված ԵԱՄ-ներով։ Արժույթների տատանումները պետք է պահպանվեին ±2.25% սահմաններում տվյալ փոխարժեքից՝ բացառությամբ իտալական լիրայի, իսպանական պեսետայի, պորտուգալական էսկուդոյի և բրիտանական ստերլինգի, որոնց թույլատրվում էր տատանում ±6%[2]։

Տեղի ունեցած միջամտությունները և փոխառությունների համակարգը պաշտպանում էին մասնակցող արժույթներին փոխարժեքների ավելի մեծ տատանումներից։

Մեծ Բրիտանիայի ֆինանսների նախարար Դենիս Հիլին ենթադրաբար 1979-ին հրաժարվել է միանալ ՓԴԵ-ին, քանի որ մտահոգություն ուներ, որ համակարգը շահավետ կլինի Գերմանիայի տնտեսության համար՝ թույլ չտալով գերմանական մարկի արժևորման բնական ընթացքը՝ ի վնաս մյուս երկրների տնտեսությունների[3]։ Այնուամենայնիվ, Միացյալ Թագավորությունը միացավ ՓԴԵ-ին 1990թ. հոկտեմբերին՝ ֆինանսների նախարար Ջոն Մեյջորի օրոք, և այդ քայլը լայնորեն աջակցվում էր բիզնեսի և մամուլի կողմից։ Սակայն երկու տարի անց, Սև չորեքշաբթի օրը, Միացյալ Թագավորությունը հարկադրված դուրս եկավ համակարգից[4]։

ԵՄ անդամ երկրների պատմական փոխարժեքային ռեժիմներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետևյալ աղյուսակը ներկայացնում է ամբողջական ամփոփում Եվրամիության անդամ երկրների համար կիրառվող արժութային փոխարժեքի ռեժիմների վերաբերյալ, սկսած Եվրոպական արժութային համակարգի և դրա հետ կապված արժութային փոխարժեքի մեխանիզմի և նոր ընդհանուր արժույթի՝ ԵԱՄ-ի հաստատումից՝ 1979 թվականի մարտի 13-ից: 1999 թվականի հունվարի 1-ին, փոխարժեքի շուկաներում ԵԱՄ-ն փոխարինվեց եվրոյով 1:1 հարաբերակցությամբ: 1979-ից 1999 թվականների ընթացքում, Գերմանական Մարկը գործեց որպես փաստացի հենարան ԵԱՄ-ի համար, ինչը նշանակում է, որ արժույթի ԵԱՄ-ի դեմ կամ Գերմանական Մարկի դեմ կապելու միջև կային միայն փոքր տարբերություններ: Եվրագոտին ձևավորվեց իր առաջին 11 անդամ պետություններով 1999 թվականի հունվարի 1-ին: Եվրագոտու առաջին ընդլայնումը տեղի ունեցավ Հունաստանի հետ 2001 թվականի հունվարի 1-ին, մի տարի առաջ, մինչ եվրոն ֆիզիկապես շրջանառության մեջ մտավ: Հաջորդ ընդլայնումները տեղի ունեցան 2004-ին Եվրամիություն մտած պետությունների շրջանում, որոնք իրենց հերթին անդամագրվեցին եվրագոտում հունվարի 1-ին՝ հետևյալ տարիների ընթացքում՝ Սլովենիա (2007), Կիպրոս (2008), Մալթա (2008), Սլովակիա (2009), Էստոնիա (2011), Լատվիա (2014), Լիտվա (2015): Խորվաթիան, որը Եվրամիության անդամ դարձավ 2013 թվականին, ընդունեց եվրոն 2023 թվականին:

Sources: EC convergence reports 1996-2014, Italian lira, Spanish peseta, Portuguese escudo, Finnish markka, Greek drachma, Sterling

1992 թվականին Մաստրիխտի պայմանագրի ստորագրումից հետո, բոլոր նոր անդամ երկրները պարտավոր են ընդունել եվրոն՝ համաձայն իրենց անդամակցության պայմանագրերի[5]: Սակայն եվրո ընդունելու համար անհրաժեշտ հինգ տնտեսական համախմբման չափանիշներից վերջինը փոխարժեքի կայունության չափանիշն է, որը պահանջում է երկու տարի առնվազն լինել ERM համակարգի անդամ՝ առանց արժութային փոխարժեքի «ծանր լարվածությունների» առկայության[6]:

Իռլանդական ֆունտի և ստեռլինգի համարժեքության խախտում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրոպական դրամական համակարգին մասնակցելու համար Իռլանդիան 1979 թվականին որոշեց խզել իր ֆունտի փոխարժեքային հավասարությունը ստերլինգի հետ, քանի որ Միացյալ Թագավորությունն արդեն որոշել էր չմասնակցել համակարգին[7]։ (Իռլանդիայի Կենտրոնական բանկը պահպանում էր ստերլինգի հետ փոխարժեքային հավասարությունը երկրի հիմնադրման՝ 1922 թվականից սկսած։ «Միայն 1970-ականներին, երբ Միացյալ Թագավորությունում բարձր գնաճ էր սպառնում Իռլանդիայի գնային կայունությանը, իսկապես սկսեցին դիտարկել այլընտրանքներ»[7])։

Ֆունտ ստեռլինգի հարկադիր դուրսբերում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Սև չորեքշաբթի (1992)

Միացյալ Թագավորությունը միացավ ERM-ին 1990 թվականի հոկտեմբերին, բայց ստիպված եղավ դուրս գալ ծրագրից երկու տարվա ընթացքում, երբ ստերլինգը մեծ ճնշման տակ հայտնվեց արժութային սպեկուլյանտների կողմից։ 1992 թվականի սեպտեմբերի 16-ի հաջորդող արժութային անկումը հետագայում անվանվեց «Սև չորեքշաբթի»։ Տեղի ունեցած իրադարձության նկատմամբ վերաբերմունքը որոշ չափով փոխվեց՝ հաշվի առնելով Միացյալ Թագավորության ուժեղ տնտեսական ցուցանիշները 1992-ից հետո, և որոշ մեկնաբաններ այն անվանեցին «Սպիտակ չորեքշաբթի»[8]։

Որոշ մեկնաբաններ՝ Նորման Տեբիթի հետևորդները, սկսեցին ERM-ին վերաբերվել որպես «Մշտական անկարգության մեխանիզմ»՝ հումորով[9], հաշվի առնելով, որ ՄԹ-ը 1990-ին ընկավ տնտեսական ճգնաժամի մեջ։ Միացյալ Թագավորությունը ծախսեց ավելի քան 6 միլիարդ ֆունտ՝ արժույթը պահելու համար սեղմ սահմաններում, և այդ ժամանակ լայնորեն նկատվեց, որ հակասական հունգարա-ամերիկյան ներդրող Ջորջ Սորոսի անհատական շահույթը՝ 1 միլիարդ ֆունտ, հավասար էր երկրի յուրաքանչյուր տղամարդու, կանանց ու երեխաների հաշվոց մոտ 12 ֆունտի, իսկ Սորոսին անվանեցին «Մարդը, ով կոտրեց Անգլիայի Բանկը»[10][11][12]։

Միացյալ Թագավորության ERM անդամակցությունը մեղադրվեց նաև տնտեսական ճգնաժամի երկարացման մեջ[13], իսկ դուրս գալը՝ որպես տնտեսական անհաջողություն, որը զգալիորեն նպաստեց 1997 թվականի մայիսին տեղի ունեցած ընդհանուր ընտրություններում Ջոն Մեյջորի պահպանողական կառավարության պարտությանը՝ չնայած ուժեղ տնտեսական վերականգնմանը և գործազրկության զգալի նվազմանը, որը կառավարությունն ապահովեց Սև չորեքշաբթիից հետո[14]։

Մարժայի բարձրացում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1993 թվականի օգոստոսին շեղման սահմանը ընդարձակվեց մինչև 15%, որպեսզի հնարավոր լինի դիմակայել ֆրանսիական ֆրանկի և այլ արժույթների նկատմամբ սպեկուլյացիաներին[15]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1998 թվականի դեկտեմբերի 31-ին եվրոպական արժութային միավորի[16] արժութային փոխարժեքները եվրագոտի երկրների համար սառեցվեցին, և այդպես սահմանվեց եվրոյի արժեքը, որը այն ժամանակ փոխարինեց ԵԱՄ-ն 1:1 հարաբերակցությամբ։

1999 թվականին ERM II-ն փոխարինեց օրինական ERM-ին[17]։ Հունական և դանիական արժույթները մտան նոր համակարգ, բայց երբ Հունաստանը 2001 թվականին մտավ եվրագոտի, դանիական կրոնն այդ ժամանակ մնաց միակ մասնակից անդամը։ ERM II-ում արժույթին թույլատրվում է փոփոխվել ±15% միջակայքում՝ կենտրոնական փոխարժեքի՝ եվրոյի նկատմամբ։ Դանիական կրոնի դեպքում՝ Danmarks Nationalbank-ը պահպանում է փոխարժեքը ավելի սուղ՝ ±2.25% միջակայքում՝ կենտրոնական փոխարժեքի՝ 1 EUR = 7.46038 DKK-ի նկատմամբ[18][19]։

Այլ ԵՄ երկրներ, որոնք դեռ չեն ընդունել եվրոն, ակնկալվում է,որ մասնակցեն ERM II-ին առնվազն երկու տարի՝ մինչև եվրագոտուն միանալը[5][6]։

Եմ Նոր անդամներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2004 թվականի մայիսի 1-ին նոր անդամ երկրների տաս ազգային կենտրոնական բանկերը միացան ERM II կենտրոնական բանկերի համաձայնագրին։ Ազգային արժույթները պետք է մտնեին ERM II՝ համաձայնեցված ժամկետներում[20]։

Էստոնական կրոնը, լիտվական լիտասը և սլովենական թոլառը ընդգրկվեցին ERM II-ում 2004 թվականի հունիսի 28-ին։ Կիպրական ֆունտը, լատվիական լատը և մալթական լիրան՝ 2005 թվականի մայիսի 2-ին, սլովակյան կրոնա՝ 2005 թվականի նոյեմբերի 28-ին[21]։

2020 թվականի հուլիսի 10-ին հայտարարվեց, որ բուլղարական լևը (որը միացել էր ԵՄ-ին 2007 թվականի հունվարի 1-ին) և խորվաթական կունան (որը միացել էր ԵՄ-ին 2013 թվականի հուլիսի 1-ին) կմիանան ERM II-ին[22][23]։

Այս պետությունները (բացառությամբ Բուլղարիայի) արդեն միացել են եվրագոտիյին և դուրս եկել ERM II-ից՝ Սլովենիա (2007 թվականի հունվարի 1), Կիպրոս (2008 թվականի հունվարի 1), Մալթա (2008 թվականի հունվարի 1), Սլովակիա (2009 թվականի հունվարի 1), Էստոնիա (2011 թվականի հունվարի 1), Լատվիա (2014 թվականի հունվարի 1), Լիտվա (2015 թվականի հունվարի 1)[24] և Խորվաթիա (2023 թվականի հունվարի 1)[25]:

Ներկա վիճակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2025 թվականի հունվար ամսվա դրությամբ ERM II-ում մասնակցում են երկու արժույթ՝ Դանիական կրոն և Բուլղարական լևը։ Շվեդիայի արժույթը (շվեդական կրոն), 2004 թվականի մայիսի 1-ին Եվրոպական Միությանը միացած երեք խոշոր երկրների արժույթները՝ Լեհական զլոտի, Չեխական կրոնա և Հունգարիայի ֆորինը, ինչպես նաև 2007 թվականի հունվարի 1-ին միացած Ռումինիայի արժույթը՝ ռումինական լեյը, պարտավորվում են միանալ՝ իրենց անդամակցության համապատասխան պայմանագրերի համաձայն։

Շվեդիան հանրաքվեով որոշել է չմիանալ այս մեխանիզմին՝ չնայած ԵՄ կենտրոնական բանկի (ECB) սպասումներին, քանի որ Շվեդիային, ի տարբերություն Դանիայի, իրավունք չի տրվել դուրս մնալու։ Եվրոպական Միության անդամները պարտավոր են միանալ ERM-ին՝ Մաստրիխտյան կոնվերգենցիայի չափորոշիչների համաձայն[26]։

Փոխարժեքի միջակայքերը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տեսականորեն, արժույթների մեծ մասը թույլատրվում է շեղվել իրենց նշանակված արժեքից մինչև 15%[15]։ Սակայն, գործնականում՝ Դանիայի արժույթը շեղվում է շատ քիչ[27]։

Մուտքի Ամսաթիվ[19][28] Երկիր Արժույթ €1 =[19] Միջակայք Նշումներ
Անվանական Իրական
Հունվարի 1, 1999 թվական {{{2}}} Դանիա Կրոն (kr.) 7.46038 2.25% <1% Կրոն (Դանիայի արժույթը) միացավ ERM II 1999 թվականին, երբ ստեղծվեց եվրոն։
Հուլիսի 10, 2020 թվական  Բուլղարիա Լև (лв.) 1.95583 15% 0% Լևը 1997 թվականից գտնվում է արժութային խորհրդի կառավարման ներքո՝ Բուլղարական լևի ֆիքսված փոխարժեքի միջոցով սկզբում գերմանական մարկի, իսկ այնուհետև եվրոյի նկատմամբ։

Պատմական անդրադարձ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ERM II-ի նախկին անդամներն են՝ հունական դրահմա, սլովենական թոլար, կիպրական ֆունտ, էստոնական կրոն, մալթական լիրա, սլովակյան կորունա, լատվիական լատ, լիտվական լիտաս և խորվաթական կունա[24]։

Ժամանակաշրջան Երկիր Արժույթ €1.00 = Միջակայք Նշումներ
Անվանական Իրական
Հունվարի 1, 1999 թվական –

Հունվարի 16,2000 թվական

{{{2}}} Հունաստան Դրահմա (₯) 353.109[29] 15%| style="background: #E4E4E4; color: black; vertical-align: middle; text-align: center; " class="unknown table-unknown"|Անհայտ
Հունվարի 17, 2000 թվական –

Դեկտեմբերի 31, 2000 թվական

Հունիսի 28, 2004 թվական –

Դեկտեմբերի 31, 2006 թվական

Սլովենիա Սլովենիա Թոլար (T) 239.64[31] 15% 0.16%[32]
Մայիսի 2, 2005 թվական –

Դեկտեմբերի 7, 2007 թվական

 Կիպրոս Ֆունտ (£C) 0.585274 15% 2.1%[32]
Դեկտեմբերի 7, 2007 թվական –

Դեկտեմբերի 31, 2007 թվական

0%
Մայիսի 2, 2005 թվական –Դեկտեմբերի 31, 2007 թվական  Մալթա Լիրա (Lm) 0.4293 15% 0% Լիրան կապվեց եվրոյին այն ժամանակից սկսած, երբ միացավ ERM II-ին։ Գոյություն ունեն միայն երկու բացառություններ՝ 2005-05-02 (Եվրոպական կենտրոնական բանկի փոխարժեքը՝ 1 EUR = 0.4288 MTL), 2005-08-15 (ԵԿԲ փոխարժեքը՝ 1 EUR = 0.4292 MTL)[32]։
Նոյեմբերի 28, 2005 թվական –Մարտի 16, 2007 թվական  Սլովակիա Կրոնա (Sk.) 38.455[33][34][35] 15% 12%[32]
Մարտի 17, 2007 թվական –

Մայիսի 27, 2008 թվական

35.4424[36][37] 12%[32]
Մայիսի 28, 2008 թվական –

Դեկտեմբերի 31, 2008 թվական

30.126[38] 1.9%[32]
Հունիսի 28, 2004 թվական –

Դեկտեմբրի 31, 2010 թվական

{{{2}}} Էստոնիա Կրոն (kr.) 15.6466 15% 0% Կրոնը իր վերագործարկումից՝ 1992 թ. հունիսի 20-ից սկսած, կապակցված էր գերմանական մարկին (D-Mark), իսկ հետագայում՝ եվրոյին։
Մայիսի 2, 2005 թվական –

Դեկտեմբերի 31, 2013 թվական

{{{2}}} Լատվիա Լատ (Ls.) 0.7028 15% 1% Լատվիան ուներ ֆիքսված փոխարժեքի համակարգ, որի հիմնադրույթը 2005 թ. հունվարի 1-ից փոխվեց՝ անցնելով Հատուկ փոխարկելիության իրավունքից դեպի եվրո։
Հունիսի 28, 2004 թվական –

Դեկտեմբերի 31, 2014 թվական

{{{2}}} Լիտվա Լիտաս (Lt.) 3.4528 15% 0% Լիտասը կապված էր ԱՄՆ դոլարի հետ մինչև 2002 թ․ փետրվարի 2-ը, որից հետո կապվեց եվրոյին։
Հուլիսի 10, 2020 թվական –Դեկտեմբերի 31, 2022 թվական {{{2}}} Խորվաթիա Կունա (kn.) 7.53450 15% 0%

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «European Currency Unit Definition from Financial Times Lexicon». lexicon.ft.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
  2. ↑ «Economic and Monetary Union». European Commission – European Commission.
  3. ↑ William Keegan: David Cameron's EU referendum raises spectre of Thatcher-era euroscepticism W. Keegan, International Business Times, 19 October 2015
  4. ↑ Eichengreen, Barry; Naef, Alain (2022). «Imported or Home Grown? The 1992-3 EMS Crisis». Journal of International Economics. Cambridge, MA. doi:10.3386/w29488.
  5. ↑ 5,0 5,1 «The problem with Europe is the euro». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). 2016 թ․ օգոստոսի 10. ISSN 0261-3077. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Radio Prague – Czech officials talk up euro adoption but target date still not on agenda». Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 Irish Central Bank (Spring 2003). «The Irish Pound: From Origins to EMU» (PDF). Quarterly Bulletin. IE. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 13-ին.
  8. ↑ Kaletsky, Anatole (2005 թ․ հունիսի 9). «The reason that Europe is having a breakdown...it's the Euro, stupid». The Times. UK. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
  9. ↑ Tebbit, Norman (2005 թ․ փետրվարի 10). «An electoral curse yet to be lifted». The Guardian. UK. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
  10. ↑ Slater, Robert (1996). Soros : the life, times & trading secrets of the world's greatest investor. Burr Ridge, Ill.: Irwin Professional Pub. էջ 186. ISBN 0786303611.
  11. ↑ Constable, Nick (2003). This is gambling. London: Sanctuary. էջեր 46, 168. ISBN 1860744958.
  12. ↑ Slater, Robert (2009). Soros the world's most influential investor. New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0071608459.
  13. ↑ Davis, Evan (2002 թ․ սեպտեմբերի 15). «Lessons learned on 'Black Wednesday'». BBC News.
  14. ↑ «1997: Labour landslide ends Tory rule». BBC News. 2005 թ․ ապրիլի 15.
  15. ↑ 15,0 15,1 Sirtaine, Sophie; Skamnelos, Ilias (2007 թ․ հունվարի 1). Credit Growth in Emerging Europe: A Cause for Stability Concerns? (անգլերեն). World Bank Publications. էջ 30.
  16. ↑ «Council Regulation (EC) No 1103/97 of 17 June 1997 on certain provisions relating to the introduction of the euro». Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 25-ին.
  17. ↑ Bitzenis, Aristidis (2016 թ․ մարտի 23). The Balkans: Foreign Direct Investment and EU Accession (անգլերեն). Routledge. ISBN 9781317040651.
  18. ↑ «Learn about inflation, interest rates and the fixed exchange rate policy». Danmarks Nationalbank. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 16-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 «Foreign exchange operations». European Central Bank. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 12-ին.
  20. ↑ «What is ERM II? – European Commission». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
  21. ↑ «European Central Bank». European Central Bank. 2005 թ․ նոյեմբերի 28. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
  22. ↑ European Central Bank (2020 թ․ հուլիսի 10). «Communiqué on Bulgaria» (Press release) – via www.ecb.europa.eu.
  23. ↑ European Central Bank (2020 թ․ հուլիսի 10). «Communiqué on Croatia» (Press release) – via www.ecb.europa.eu.
  24. ↑ 24,0 24,1 «A timeline of the eurozone's growth». POLITICO (ամերիկյան անգլերեն). 2016 թ․ դեկտեմբերի 31. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
  25. ↑ «Croatia set to join the euro area on 1 January 2023: Council adopts final required legal acts». www.consilium.europa.eu (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 13-ին.
  26. ↑ «Sweden 'not ready' for euro». BBC News. 2002 թ․ մայիսի 22. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  27. ↑ Ryan (2016 թ․ մայիսի 19). «Danish Central Bank Stumbles with Its Currency Peg to the Euro». Mises Institute. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
  28. ↑ «ERM II – the EU's Exchange Rate Mechanism». European Commission.
  29. ↑ «31 December 1998 – Euro central rates and intervention rates in ERM II». European Central Bank. 1998 թ․ դեկտեմբերի 31. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
  30. ↑ «17 January 2000 – Euro central rates and intervention rates in ERM II». European Central Bank. 2000 թ․ հունվարի 17. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
  31. ↑ «28 June 2004 – Euro central rates and compulsory intervention rates in ERM II». European Central Bank. 2004 թ․ հունիսի 28. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 32,5 «ECB historic exchange rates». Ecb.eu. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
  33. ↑ «28 November 2005 – Euro central rates and compulsory intervention rates in ERM II». European Central Bank. 2005 թ․ նոյեմբերի 28. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
  34. ↑ «Slovak Koruna Included in the ERM II». National Bank of Slovakia. 2005 թ․ նոյեմբերի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2007 թ․ մարտի 17-ին.
  35. ↑ European Commission. «Exchange Rate Mechanism II (ERM II)». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2007 թ․ մարտի 17-ին.
  36. ↑ Radoslav Tomek and Meera Louis (2007 թ․ մարտի 17). «Slovakia, EU Raise Koruna's Central Rate After Appreciation». Bloomberg. Վերցված է 2007 թ․ մարտի 17-ին.
  37. ↑ «Euro central rates and compulsory intervention rates in ERM II». European Central Bank. 2007 թ․ մարտի 19. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
  38. ↑ «Euro central rates and compulsory intervention rates in ERM II». European Central Bank. 2008 թ․ մայիսի 29. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Եվրոպական_փոխարժեքի_մեխանիզմ&oldid=10332521» էջից