Եվրապարտատոմսեր (արտաքին պարտատոմսեր)
Եվրապարտատոմսերը միջազգային պարտատոմսեր են, որոնք ներկայացված են այն արժույթով, որը ազգային չէ այն երկրի համար, որտեղ դրանք թողարկվում են։ Դրանք կոչվում են նաև արտաքին պարտատոմսեր[1]։ Դրանք սովորաբար դասակարգվում են ըստ այն արժույթի, որով թողարկվում են ՝ եվրոդոլարներ, եվրոներ և այլն։ Եվրապարտատոմսերը ստեղծվել են 1960-ականներին ՝ եվրոյի գալուստից առաջ, և, հետևաբար, ստուգաբանությունը նշանակում է «եվրոպական պարտատոմսեր», այլ ոչ թե «եվրոյի արժույթով արտահայտված պարտատոմսեր»։ Եվրապարտատոմսերը, որպես կանոն, օգտագործվում են 1970-ականների սկզբին, երբ եվրապարտատոմսերը թողարկվեցին 1980-ականներին։
Եվրապարտատոմսերի շուկան ավանդաբար կենտրոնացած էր Լոնդոնի Սիթիում, իսկ Լյուքսեմբուրգը նույնպես հանդիսանում էր այդ գործիքների ցուցակման հիմնական կենտրոնը[2]։ Այդ ժամանակից ի վեր եվրապարտատոմսերի շուկան ընդլայնվել է և վաճառվում է ամբողջ աշխարհում, այդ թվում ՝ Սինգապուրում և Տոկիոյում։ Լոնդոնում ԱՄՆ դոլարով առևտուր կատարելով ՝ հնարավոր էր շրջանցել ԱՄՆ կառավարության որոշ ֆինանսական պահանջներ, որոնք հայտնի չէին բանկիրների շրջանում, և Լոնդոնը ուրախ էր ողջունել այս բիզնեսը ՝ սեփական ֆինանսական հատվածը զարգացնելու համար։ Այնուամենայնիվ, ԱՄՆ-ի միջև առևտրային հարաբերությունները կարող են հանգեցնել ֆինանսական ճգնաժամի։ Այդ ժամանակից ի վեր եվրապարտատոմսերը դարձել են արտարժույթով ֆինանսական գործարքներ իրականացնելու ավելի տարածված միջոց ՝ օգտագործելով առանձին երկրի կարգավորող շրջանակը։
Տերմինաբանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Եվրապարտատոմսերն անվանակոչվել են այն արժույթի անունով, որով դրանք առաջադրվել են։ Օրինակ, եվրապարտատոմսերը և եվրոդոլարային պարտատոմսերը երկուսն էլ անվանական են համապատասխանաբար ճապոնական իենով և ամերիկյան դոլարով։ Ի սկզբանե, եվրապարտատոմսերը թողարկվում էին ըստ կրողի, վճարվում էին ըստ կրողի և նույնպես հարկերից զերծ էին վճարման աղբյուրի մոտ։ Բանկը վճարել է կտրոնի տիրոջը հասանելիք տոկոսները։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Առաջին եվրապարտատոմսերը թողարկվել են 1963 թվականին իտալական ավտոառևտրային[3] մայրուղիների ցանցի կողմից, որը թողարկել է վաթսուն հազար կրող պարտատոմս ՝ յուրաքանչյուրը երկու հարուր հիսուն դոլար արժողությամբ, տասնհինգ միլիոն դոլար տասնհինգ տարվա վարկի դիմաց, տարեկան 5,5% Արժեկտրոնի վճարմամբ։ Թողարկումը կազմակերպվել էր Լոնդոնի Գ. Վարբուրգ բանկի կողմից[4][5] և ցուցակվել է Լյուքսեմբուրգի ֆոնդային բորսայում։ Գործարքի իրավաբանները Ալեն և Օվերին են Լոնդոնի «Կախարդական շրջանակ» իրավաբանական ընկերություններից մեկը։ Նրանց հայեցակարգը հիմնականում արձագանք էր Միացյալ Նահանգներում տոկոսադրույքների հավասարեցման հարկի ներդրմանը։ Հարկի նպատակն էր նվազեցնել ԱՄՆ վճարային հաշվեկշռի դեֆիցիտը ՝ նվազեցնելով օտարերկրյա արժեթղթերի նկատմամբ ամերիկացիների պահանջարկը։ Ամերիկացիները կարող էին շրջանցել թանկարժեք հարկը, իսկ եվրոպացիները կարող էին պահպանել ամերիկյան կապիտալի բաց հասանելիությունը։
Էլեկտրոնային ձև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ինչպես մյուս լայնորեն ընդունված արժեթղթերը, գործնականում բոլոր եվրապարտատոմսերը ներկայումս շրջանառվում են ոչ թե ֆիզիկական, այլ նյութականացված էլեկտրոնային ձևով[6]։ Պարտատոմսերը պահվում և շրջանառվում են քլիրինգային համակարգերից մեկի շրջանակներում (ամենատարածվածներն են եվրոկլարը «Euroclear» և մաքուր հոսքը «Clearstream»)[7]: Կտրոնները էլեկտրոնային եղանակով վճարվում են եվրապարտատոմսերի սեփականատիրոջը (կամ նրա անվանատիրոջը) քլիրինգային համակարգերի միջոցով։
Ծանթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ p. 15 Eurobonds; Michael Bowe. 1-55623-179-2
- ↑ «World Federation of Exchanges Monthly Statistics, extracted from 'Number of Bonds Listed' report». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 17-ին.
- ↑ «History of the Autostrade Group». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «$15M. Autostrade Loan, Consortium Headed By Warburgs». The Times. London. 1963 թ․ հունիսի 19.
- ↑ Ferguson, Niall, High Financier: the Lives and Times of Siegmund Warburg, 220 (2010)
- ↑ «Bearer Bond Definition».
- ↑ Corporate Bonds and Structured Financial Products, Moorad Choudhry, 213.
Հետագա ընթերցում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Bullough, Oliver. «The real Goldfinger: the London banker who broke the world». The Guardian.