Եվգենյա Շվարցվալդ

Եվգենյա Շվարցվալդ; գերմ.՝ Eugenie Schwarzwald
Ծնվել է	հուլիսի 4, 1872
Ծննդավայր	Polupanivka, Պոդվոլոչիսկի շրջան, Տերնոպոլի մարզ, ԽՍՀՄ կամ Տերնոպոլ, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Մահացել է	օգոստոսի 7, 1940 (68 տարեկան)
Մահվան վայր	Ցյուրիխ, Շվեյցարիա
Քաղաքացիություն	Ավստրիա
Կրթություն	Ցյուրիխի համալսարան
Մասնագիտություն	մանկավարժ, գրող և փիլիսոփա
	Eugenie Schwarzwald Վիքիպահեստում

Եվգենյա Շվարցվալդ (անգլ.՝ Eugenie "Genia" Schwarzwald, ի ծնե` Nussbaum (Nußbaum), հուլիսի 4, 1872(1872-07-04)^[1]^[2], Polupanivka, Պոդվոլոչիսկի շրջան, Տերնոպոլի մարզ, ԽՍՀՄ^[3] և Տերնոպոլ, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա^[2] - օգոստոսի 7, 1940(1940-08-07)^[4]^[5]^[2], Ցյուրիխ, Շվեյցարիա^[2]), ավստրիացի ուսուցչուհի և հասարակական գործիչ, կանանց իրավունքների պաշտպան^[6]։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1872 թվականի հուլիսի 4-ին, հրեաներ Լև Նուսբաումի և նրա կնոջ` Էսթերի ընտանիքում` Ավստրո-Հունգարական կայսրության Պոլուպանովկա գյուղում, այժմ` Ուկրաինայի Պոդվոլոչիսկի շրջանում։ Ավստրիացի պաշտոնյա և լրագրող Անտոն Նորսթի քույրն է։

Սովորել է Չեռնովցիում, որտեղ հաճախել է մանկավարժական քոլեջ, այնուհետև 1895-1900 թվականներին Ցյուրիխի համալսարանում ուսումնասիրել է գերմաներեն և այլ առարկաներ։ Այս համալսարանը միակ ուսումնական հաստատությունն էր, որտեղ թույլատրված էր սովորել կանանց։ 1900 թվականի հուլիսի 30-ին նա դարձել է ավստրիացի առաջին կանանցից մեկը, որն իր թեկնածուական աշխատանքի` «Metapher und Gleichnis bei Berthold von Regensburg»-ի համար ստացել է փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան:

1900 թվականի դեկտեմբերի 16-ին ամուսնանալով Հերման Շվարցվալդի հետ` ամուսնու հետ 1901 թվականից ապրել է Վիեննայում։ Եվգենյան եղել է Էլեոնորա Ջեյթելսի կանանց լիցեյի ղեկավար։ Սակայն մշակույթի և կրթության նախարարությունը նրան որպես լիցեյի ղեկավար աշխատելու միայն երեք տարվա հնարավորություն է տվել, իսկ 1905 թվականին նա ստիպված է եղել մաթեմատիկայի ուսուցիչ Լյուդվիգ Դյորֆլերին նշանակել լիցեյի տնօրեն։

1911 թվականին նա ղեկավարել է օրիորդաց ութնամյա ռեալական դպրոցը. սա առաջին դպրոցն էր Ավստրիայում, որտեղ աղջիկները կարող էին բարձրագույն կրթություն ստանալ։ Եվգենյա Շվարցվալդը որպես ուսուցիչներ հրավիրել է հայտնի մարդկանց. Օսկար Կոկոշկային, Ադոլֆ Լոոսին, Առնոլդ Շյոնբերգին, Էգոն Վելլեսին, Հանս Կելզենին և Օտտո Ռոմելին։ Վերջինս նաև գիմնազիայի տնօրենն է եղել 1916-1919 թվականներին։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին նա կազմակերպել է ընդհանուր խոհանոցներ, մանկատներ և կրթական տներ։ Ինֆլյացիայի ժամանակ հիմնադրել է «Ավստրիական ծառայությունը` Գերմանիային օժանդակելու համար» («Österreichische Freundeshilfe für Deutschland») և ընդհանուր ճաշարաններ Բեռլինում։ Պատերազմի ավարտին բացել է մի քանի հանգստյան տներ երեխաների և մեծահասակների համար։

1933 թվականին Եվգենյա Շվարցվալդն օգնել է Գերմանիայից փախստականներին, 1934 թվականին աջակցել է հետապնդվող սոցիալ-դեմոկրատներին։ 1938 թվականին Շվարցվալդը ստիպված է եղել լքել Ավստրիան իր հրեական ծագման համար և արտագաղթել է Շվեյցարիա։ Նրա դպրոցները փակվել են, աշակերտներից շատերն ստիպված են եղել կամ արտագաղթել ԱՄՆ, կամ սպանվել են Հոլոքոստի ժամանակ։ Նրա ամուսինը նույնպես Ավստրիայից հեռացել է Շվեյցարիա 1938 թվականին, որտեղ մահացել է 1939 թվականին։

Եվգենյա Շվարցվալդը մահացել է 1940 թվականի օգոստոսի 7-ին Ցյուրիխում։ 2011 թվականին նրա պատվին է անվանակոչվել Վիեննայի Դոնաուշտադտ շրջանի փողոցներից մեկը։

Նրա հայտնի շրջանավարտներից են եղել.

Էլսի Ալթման-Լոոս` պարուհի, դերասանուհի և օպերետի երգչուհի,
Վիկի Բաում` երաժիշտ (տավղահար) և գրող,
Աննա Ֆրոյդ` հոգեբան և հոգեվերլուծաբան, Զիգմունդ Ֆրոյդի փոքր դուստրը,
Ալիսա Գերդան-Ցուկմայեր` գրող,
Ռութ Կարպլուս` նկարչուհի և մոդելավորող,
Էդիթ Կրամեր` նկարչուհի, արթ թերապիայի առաջամարտիկ,
Մարիա Լազար` գրող,
Էլիզաբեթ Նոյման Վիրտել` դերասանուհի,
Էլզա Պապենհայմ` հոգեբույժ և հոգեվերլուծաբան,
Հիլդա Շպիլ` գրող, թարգմանիչ և լրագրող,
Հելենա Վայգել` դերասանուհի և թատրոնի ադմինիստրատոր, Բերտոլդ Բրեխտի երկրորդ կինը,
Ալմա Վիտլին` արվեստաբան, գրող, մանկավարժ։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 biografiA: Lexikon österreichischer Frauen (գերմ.) — 2016. — Vol. 3. — S. 3025. — ISBN 978-3-205-79348-9 — doi:10.7767/9783205793489
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Gadzinski A. KALLIOPE Austria (գերմ.): Frauen in Gesellschaft, Kultur und Wissenschaft — Wien: Bundesministerium für Europa, Integration und Äußeres, 2015. — S. 194—195. — ISBN 978-3-9503655-5-9
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Biografia — Institución Alfonso el Magnánimo. — Vol. 3. — P. 3025.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Österreichisches Musiklexikon Online — doi:10.1553/0X0001E1F9
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 [Eugenie Schwarzwald Frauen in Bewegung 1848–1938] (գերմ.) — Österreichische Nationalbibliothek, 2006.
↑ Schwarzwald Eugenie

Գրականություն

Renate Göllner. Mädchenbildung um 1900: Eugenie Schwarzwald und ihre Schulen. Dissertation an der Universität Wien 1986, OCLC 61330367.
Renate Göllner. Ein frühes reformpädagogisches Projekt: Eugenie Schwarzwald, eine Pionierin der Mädchenbildung, Universität Klagenfurt, Klagenfurt 1995, DNB 946575916.
Robert Streibel. Eugenie Schwarzwald und ihr Kreis. Picus, Wien 1996, ISBN 3-85452-294-0.
Haag, John. "Schwarzwald, Eugenie". Women in World History, Vol. 14: Schu-Sui. Waterford, CT: Yorkin Publications. pp. 30–33. ISBN 0-7876-4073-5.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եվգենյա Շվարցվալդ» հոդվածին։

[_89fe4067577935bc-1] 1,0 ^1,1 biografiA: Lexikon österreichischer Frauen (գերմ.) — 2016. — Vol. 3. — S. 3025. — ISBN 978-3-205-79348-9 — doi:10.7767/9783205793489

[_31c0c7201bde97bb-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Gadzinski A. KALLIOPE Austria (գերմ.): Frauen in Gesellschaft, Kultur und Wissenschaft — Wien: Bundesministerium für Europa, Integration und Äußeres, 2015. — S. 194—195. — ISBN 978-3-9503655-5-9

[_519fac24429404eb-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Biografia — Institución Alfonso el Magnánimo. — Vol. 3. — P. 3025.

[_52a268665d819702-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Österreichisches Musiklexikon Online — doi:10.1553/0X0001E1F9

[_61988d101e500949-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 [Eugenie Schwarzwald Frauen in Bewegung 1848–1938] (գերմ.) — Österreichische Nationalbibliothek, 2006.

[6] Schwarzwald Eugenie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]