Եվգենի Պրիգոժին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Եվգենի Պրիգոժին
ռուս.՝ Евге́ний Ви́кторович Приго́жин
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 1, 1961(1961-06-01)[1]
ԾննդավայրԼենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[2]
Մահացել էօգոստոսի 23, 2023(2023-08-23)[3][4][5] (62 տարեկան)
Մահվան վայրKuzhenkino, Բոլոգովսկի շրջան, Տվերի մարզ, Ռուսաստան[6]
ԳերեզմանPorokhovskoye Cemetery[7]
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան[2]
Մայրենի լեզուռուսերեն
ԿրթությունՍՊՊՔՖՀ
Սանկտ Պետերբուրգի օլիմպիական վարժարան համար 1
Մասնագիտությունռեստորատոր, ռեստորատոր, ձեռնարկատեր, վարձկան, զորավար, innkeeper, նկարազարդող և billionaire
ԱշխատավայրՎագներ խմբավորում[8] և Concord Management and Consulting?
ԱմուսինLyubov Prigozhina?[9]
Ծնողներմայր՝ Վիոլետա Պրիգոժինա[10]
Զբաղեցրած պաշտոններcommanding officer?
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԵրեխաներՊոլինա Պրիգոժինա[14], Pavel Prigozhin?[14] և Veronika Prigozhina?[15]
 Yevgeny Prigozhin Վիքիպահեստում

Եվգենի Վիկտորովիչ Պրիգոժին (ռուս.՝ Евге́ний Ви́кторович Приго́жин, հունիսի 1, 1961(1961-06-01)[1], Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[2] - օգոստոսի 23, 2023(2023-08-23)[3][4][5], Kuzhenkino, Բոլոգովսկի շրջան, Տվերի մարզ, Ռուսաստան[6]), ռուս գործարար, օլիգարխ, համարվում է Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ՝ Վլադիմիր Պուտինի ընկեր։ Ռուսական «Կոնկորդ» ընկերությունների խմբի ղեկավար և սեփականատեր։ Ռուսաստանի Դաշնության հերոս, Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետության հերոս, Լուգանսկի Ժողովրդական Հանրապետության հերոս։

Վերահսկում է Վագների խումբը՝ Ռուսաստանի կառավարության կողմից աջակցվող մասնավոր ռազմական կազմակերպություն, որը մասնակցում է ռազմական հակամարտություններին Աֆրիկայում, Սիրիայում, Ուկրաինայում և աշխարհի այլ տարածաշրջաններում, ինչպես նաև համգործակցում է մի շարք ընկերությունների հետ, որոնք մեղադրվում են 2016 և 2018 թվականներին ԱՄՆ ընտրություններին միջամտելու մեջ (Internet Research): Ըստ Bellingcat-ի, The Insider-ի և Der Spiegel-ի հետաքննության՝ Պրիգոժինի գործողությունները սերտորեն կապված են Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության և Գլխավոր հետախուզական վարչության հետ։ «Կոնկորդ» ընկերությունը Ռուսաստանում զբաղվում էր պետության բարձրագույն պաշտոնյաների սննդի մատակարարմամբ, ինչի շնորհիվ նա ԶԼՄ-ներում ստացել է «Պուտինի խոհարար» մականունը[16][17]։ «Դելովոյ Պետերբուրգ» հրատարակությունը 2019 թվականի միլիարդատերերի վարկանիշում Վ. Պրիգոժինին 72-րդ տեղում է տեղադրել՝ նրա կարողությունը գնահատելով 14,6 միլիարդ ռուբլի[18]։ 2016 թվականին նա մտել է Սանկտ Պետերբուրգի 30 ամենաազդեցիկ մարդկանց ցուցակի մեջ ըստ «Город 812» (հայ.՝ քաղաք 812) հրապարակման[19]։

Պրիգոժինը համբավ ձեռք բերեց որպես «բոտ ֆերմաներ» ստեղծող։ 2016 թվականից ինքը գտնվում է Միացյալ Նահանգների, 2020 թվականից՝ Եվրամիության և Մեծ Բրիտանիայի պատժամիջոցների ներքո[20], 2022 թվականից՝ Ավստրալիա[21], Կանադա[22], Նոր Զելանդիա[23] և Ճապոնիա[24]։ 2022 թվականի հուլիսին ԱՄՆ Պետական դեպարտամենտ հայտարարեց 10 միլիոն դոլար պարգև Պրիգոժինի և ինտերնետ հետազոտությունների գործակալության 12 այլ աշխատակիցների մասին տեղեկությունների համար՝ կապված ԱՄՆ-ում քաղաքական և ընտրական գործընթացներին միջամտելուն[25]։ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոնառաջարկում է մինչև 250 000 ԱՄՆ դոլար պարգև՝ նրան ձերբակալելուն աջակցելու համար[26]։

2022 թվականին, Ռուսաստանի կողմից Ուկրաինայի տարածքի ներխուժման ընթացքում, Պրիգոժինն անձամբ այցելեց ռուսական գաղութները՝ Վագների ՊՄԿ-ի համար զինվորներ հավաքագրելու՝ Ուկրաինայի հետ պատերազմին մասնակցելու նպատակով[27][28][29]։

2022 թվականի վերջին Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի լուսաբանման նախագիծը Պրիգոժինին ճանաչել է տարվա մարդ կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի ոլորտում[30]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1961 թվականի հունիսի 1-ին Լենինգրադում (այժմ՝ Սանկտ Պետերբուրգ)։ 1977 թվականին ավարտել է թիվ 62 մարզական գիշերօթիկ դպրոցը (այժմյան Օլիմպիական պահեստային թիվ 1 քոլեջ)։ Զբաղվել է դահուկավազքով, սովորեցրել է իրեն խորթ հայրը՝ դահուկային մարզիչ Սամուիլ Ժարկոյը։

1979 թվականի նոյեմբերի 29-ին Լենինգրադ քաղաքի Կույբիշևի դատարանը Պրիգոժինին դատապարտեց 2 տարվա պայմանական ազատազրկման՝ համաձայն ՌՍՖՍՀ Քրեական օրենսգրքի 15-րդ և 144-րդ մասի 2-րդ հոդվածով (գողություն), իսկ 1981 թվականին Լենինգրադ քաղաքի Ժդանովսկի դատարանը նրան դատապարտել է 13 տարվա ազատազրկման՝ ՌՍՖՍՀ Քրեական օրենսգրքի «գողություն», «կողոպուտ», «խարդախություն», «անչափահասի հանցավոր գործունեության մեջ ներգրավում»[31]։ 1988 թվականին նրան դատարանը ներում է շնորհել, իսկ 1990 թվականին նա լքել է գաղութ-բնակավայրը։

ՌԲԿ-ի (ՌոսԲիզնեսԿանսալթինգ) տվյալներով Պրիգոժինն ավարտել է Լենինգրադի քիմիական և դեղագործական ինստիտուտը դեղագործի մասնագիտությամբ։ Սակայն ինքը՝ Պրիգոժինը, հարցազրույցում ասել է, որ չի ավարտել իր ուսումը այս ինստիտուտում[32]։

Ձեռնարկատիրական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1990 թվականին Լենինգրադում կազմակերպել է հոթ դոգ վաճառող ցանց[33]։ 1993 թվականին դարձել է «Կոնտրաստ» սուպերմարկետների ցանցի մենեջեր։ Մինչև 1995 թվականը ցանցи աճ է տեղի ունեցել՝ 10 խանութ Լենինգրադում։ 1995 թվականին Պրիգոժինը բացեց «Винный клуб» (հայ.՝ «Գինու ակումբ») բար-խանութը Վասիլևսկի կղզում։ 1996 թվականի դեկտեմբերին նա գործընկերների հետ միասին բացեց Սանկտ Պետերբուրգում առաջին էլիտար ռեստորանը «Старая таможня» (հայ.՝ «Հին մաքսային»)՝ Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Կենդանաբանական ինստիտուտի շենքում։ Ներդրված 350 հազար դոլարը վերադարձվեց հինգ ամսում, տարեվերջին նա ստացավ իր առաջին միլիոն դոլարը[34]։ 1996 թվականին նա բացել է քեյթերինգի բիզնես՝«Կոնկորդ Քեյթերինգ» ընկերությունը[34]։

1998 թվականի գարնանը Պրիգոժինը բացեց «New Island» ռեստորանը, որը դարձավ հանրաճանաչ վայր Ռուսաստանի ֆինանսական և քաղաքական էլիտայի համար։ 1999 թվականի ամռանը Սերգեյ Ստեպաշինը և Արժույթի միջազգային հիմնադրամի գործադիր տնօրեն Միշել Կամդեսը հանդիպեցին այնտեղ, 2001 թվականին «New Island»-ու, տեղի ունեցավ ընթրիք Ռուսաստանի և Ֆրանսիայի նախագահներ Վլադիմիր Պուտինի և, համապատասխանաբար, Ժակ Շիրակի համար։ Այստեղ 2002 թվականի մայիսին Վլադիմիր Պուտինն ընդունեց Ջորջ Բուշ կրտսերին, 2003 թվականի աշնանը Պուտինն իր ծննդյան տարեդարձը նշեց նավի վրա։

2002 թվականից մինչև 2012 թվականը նա զարգացրեց արագ սննդի ցանցը («Блин! Дональтс»), 2003 թվականին ռեստորաններից մեկի բացմանը ներկա էին Սանկտ Պետերբուրգի նահանգապետ Վլադիմիր Յակովլևը և Չիլիի նախագահ Ռիկարդո Լագոսը։ Ցանցը ուղղված էր ընդհանուր բնակչությանը` առաջարկելով «ռուսական արագ սնունդ», ներառյալ հայտնի «կվադրոսոսիսոնը», և մինչև 2008 թվականը հասավ 10 հաստատության՝ հիմք հանդիսանալով Պրիգոժինի կողմից սննդի կոմբայնների ձևաչափի ստեղծման համար[35][36][37]։

2000-ական թվականներից զբաղվել է շինարարական նախագծերով[38]։ 2010 թվականից ընկերությունը, որը պատկանում է Պրիգոժինի կնոջը, վարձակալում է «Էլիսեև եղբայրներ» առևտրային գործընկերության տունը։ Վերակառուցումից հետո այն տեղավորել է Էլիսեևի վաճառականների խանութ։ 2016 թվականի ամռանը ընկերությունը շահեց շենքը սեփականաշնորհելու իրավունքը 740 միլիոն ռուբլի արժեքով[39]։

2018-ին Վլադիմիր Պուտինը լրագրողների հետ հարցազրույցում (NBC-ից Մեգին Քելլիի և ORF->ից Արմին Վուլֆի) հաստատեց, որ անձամբ ծանոթ է Պրիգոժինի հետ, բայց հերքեց նրա կապը պետական ապառատի հետ՝ Պրիգոժինին համեմատելով ձեռնարկատեր Ջորջ Սորոսի հետ[40][41]։

Լախտայի շրջանում «Կոնկորդ» ընկերությունը կառուցել «Հյուսիսային Վերսալ» բնակելի համալիրը՝ 18-19-րդ դարերի Սանկտ Պետերբուրգի ճարտարապետության ոճով 45 եռահարկ տներից բաղկացած՝ սեփական զբոսայգով։ Նախագիծը հատկապես նշել է Սանկտ Պետերբուրգի առաջին նահանգապետ Վլադիմիր Յակովլևը։ 2016 թվականին «Fontanka.ru» հրատարակությունը գրել էր, որ համալիրը լրացուցիչ պարսպապատել է 7,5 հեկտար տարածք և դրանով փակել Լախտինսկի արտահոսքի անցումը[42][43][44], իր հերթին, անօրինական է։

2008 թվականին Եվգենի Պրիգոժինի ընկերությունը Սանկտ Պետերբուրգի 300-ամյակի զբոսայգու կողքին տարածք ստացավ Պրիմորսկի պողոտայում ջրային զբոսաշրջության կենտրոնի կառուցման համար։ 2011 թվականին ընկերությունը դատական հայց է ներկայացրել ընդդեմ քաղաքային իշխանության՝ պահանջելով անօրինական ճանաչել տարածքի հատկացման հետաձգումը։ 2012 թվականին երեք ատյանների դատարանները հաստատել են ներդրողի իրավունքները[38]։ Մինչև 2016 թվականի մարտը ընկերությունը կառուցել է 6 բնակելի շենքերից բաղկացած Լախտա Պլազա համալիրը՝ ընդհանուր 41,9 հազար մ²[45][46]։

2011 թվականին «Կոնկորդ»-ը թույլտվություն ստացավ կառուցել «բժշկական վերականգնողական կենտրոն»՝ մոտ 56 հազար մ² տարածքով։ 2015 թվականին ընկերությունը շահագործման է հանձնել 18 եռահարկ շենք՝ 490 բնակարանով, 60 եռահարկ քոթեջներ, ֆիթնես և ՍՊԱ կենտրոններ և ռեստորան[47]։

2015 թվականի հուլիսին ՌԲԿ-ն գրեց, որ 2014 թվականի վերջից մինչև 2015 թվականի կեսերն ընկած ժամանակահատվածում «Կոնկորդ»-ի կառույցները շահել են 10,3 միլիարդ ռուբլու տենդեր՝ պաշտպանության նախարարության զորանոցների և ուսումնական հաստատությունների մաքրման համար[48]։

Պրիգոժինի հետ կապված «Մեգալայն» ընկերությունը 3,3 միլիարդ ռուբլու պայմանագիր է ստացել և 2015 թվականի սեպտեմբերից ռազմական բազա է կառուցում Բելգորոդի մարզի Վալույկի քաղաքում։ Նույն ընկերությունը շահել է Օմսկի շրջանի Սվետլի գյուղում 161,6 միլիոն ռուբլով արագ կառուցվող ռազմական ճամբարի կառուցման տենդերը[49]։

2015 թվականի աշնանը մի շարք ընկերություններ, որոնք, ենթադրաբար, կապված են «Կոնկորդ»-ի հետ, շահել են պաշտպանության նախարարության դուստր ընկերության կողմից հատկացված տենդերները։ Պայմանագրի համաձայն՝ ընկերությունները պետք է ստանձնեն Մոսկվայի, Բրյանսկի և Տվերի մարզերի ռազմական ճամբարների բնակարանային և կոմունալ ծառայությունների կառուցումն ու սպասարկումը 26 միլիարդ ռուբլով։

Ընդհանուր առմամբ, 2015 թվականին Եվգենի Պրիգոժինի հետ կապված բոլոր ընկերությունները, ըստ ՌԲԿ-ի, ՌԴ ՊՆ-ից ստացել են 68,6 միլիարդ ռուբլու չափով քեյթերինգի, մաքրման և շինարարական ծառայությունների պայմանագրեր։

2019 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Եվգենի Պրիգոժինի հիմնական ակտիվը՝ «Կոնկորդ Ֆուդ Փլենթ»-ը, բաժանվեց երկու հավասար մասի նրա և 27-ամյա Տոմսկի իրավաբան Եկատերինա Ռոսլիկովայի միջև։

Լրատվամիջոցների և քարոզչության ոլորտում գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գործակալության նախկին գրասենյակներից մեկը (հասցե` Սավուշկինա 55)

Պրիգոժինը կապված էր «Газеты о газетах» (հայ.՝ «Թերթեր թերթերի մասին») գործունեության հետ, որի աշխատակիցները 2012-2013 թվականներին զբաղվում էին «մեդիա շուկան ստից մաքրելով և կեղծ ու կոռումպացված լրատվամիջոցների բացահայտմանը նպաստելով»։ Դա կատարվել է իրենց աշխատակիցներին անկախ լրատվամիջոցներին ծանոթացնելու փորձերով և նրանց դեմ դատական հայցեր հարուցելով՝ նախկինում գովազդային հիմունքներով գոյություն չունեցող հարցազրույցների հրապարակման շնորհիվ։ Forbes-ի դեմ ուղղված դրվագներից մեկը լուսաբանվել է НТВ-ի («ՆՏՎ») « Արտակարգ իրավիճակ» ծրագրում[50]։

Պրիգոժինի ընկերությունների աշխատակիցները սնունդ էին մատակարարում և ապահովում էին բողոքի ակցիաների անվտանգությունը 2012թ.՝ ապագա գործողությունների և բողոքի առաջնորդների մասին տեղեկատվություն, ինչպես նաև նյութեր «Բողոքի անատոմիա» վավերագրական ֆիլմի հավաքելու նպատակով։ Պրիգոժինը «Բողոքի անատոմիա» և «Տրոլների գործարան» Ռուսաստանի քաղաքական ընդդիմության մասին քննադատական վավերագրական ֆիլմերիի կազմակերպիչներից է, որոնք կապված են նրա «Գլավսեթ» ընկերության (2015 թվականի հուլիսից այն գտնվում է Սավուշկինա 55 հասցեում)[50][51]։

2013 թվականի սեպտեմբերին ԶԼՄ-ներին հայտնի դարձավ, որ գոյություն ունի Սանկտ Պետերբուրգում, Սավուշկինա փողոցում, « Ինտերնետ հետազոտությունների գործակալության» 55 հասցեում, որը մամուլում և այլ աղբյուրներում նշվում է նաև որպես «տրոլների գործարան», «Պրիգոժինի տրոլներ», « օլգինսկի տրոլներ», «կրեմլեբոտեր», որոնց աշխատակիցները զբաղվում էին համացանցում և սոցիալական ցանցերում իշխանամետ և հակաընդդիմադիր գրառումներ և մեկնաբանություններ տեղադրելով։ 2014 թվականի մայիսին « Անոնիմ ինտերնացիոնալ» հաքերային խումբը հրապարակեց տվյալներ ըստ որի ֆինանսավորումն իրականացրել են Եվգենի Պրիգոժինի կառույցները[52]։

Հետագա տարիներին մի քանի նախկին աշխատակիցներ պատմել են գործակալությունում աշխատանքի մասին։ Նրանք հաստատեցին, որ աշխատակիցների հիմնական առաջադրանքն է տարբեր կայքերում ու ֆորումներում իշխանամետ գրառումներ ու մեկնաբանություններ գրել ու տեղադրել, ինչպես նաև ընդդիմադիր գործիչներին վարկաբեկել[53]։ Նախկին աշխատակցի խոսքով՝ գործակալությունը աշխատել է շուրջօրյա՝ 12 ժամ աշխատանքային հերթափոխով, աշխատողի եկամուտը կազմել է ամսական 40000 ռուբլի[54]։

ԱՄՆ արդարադատության նախարարությունը գործակալությանը մեղադրել է ամերիկյան քաղաքական կյանքին ազդելու, այդ թվում՝ ԱՄՆ նախագահական ընտրություններին միջամտելու մեջ։ Մեղադրական եզրակացության մեջ ասվում է, որ գործակալության աշխատակիցները, պարբերաբար, այցելելով Միացյալ Նահանգներ, կեղծ տեղեկություններ են հրապարակել սոցիալական ցանցերում, տեղադրել քաղաքական գովազդներ, կազմակերպել փողոցային ակցիաներ և շփվել Դոնալդ Թրամփի քարոզարշավի անդամների հետ[55]։

2017 թվականի հունիսին ՌԲԿ ամսագրի հետաքննության համաձայն՝ Եվգենի Պրիգոժինը կարող է կանգնած լինել երկրի խոշորագույն մեդիա հոլդինգներից մեկի ստեղծման և ֆինանսավորման հետևում, որն, իր հերթին, հավատարիմ է իշխանության դիրքորոշումներին։ 2014 թվականի մայիս-հունիս ամիսներին սկսեց գործել «Դաշնային լրատվական գործակալությունը», որն ի վերջո վերածվեց 16 լրատվական կայքերի ցանցի՝ հայտնի որպես «Մեդիա գործարան»։ «Կոնկորդ» ընկերության մամուլը ամեն կերպ հերքել է գործարարի կապն այս առցանց հրապարակումների հետ։

2017 թվականի փետրվարին հրապարակումների ամսական լսարանը հասել է 36 միլիոն մարդու՝ գերազանցելով ՌԻԱ Նովոստիին և Կոմսոմոլսկայա պրավդային[51]։ Այն ժամանակ «Մեդիալոգիյա» համակարգը «Դաշնային լրատվական գործակալությանը» դասում էր ռուսական ԶԼՄ-ների մեջ, ըստ մեջբերումների քանակի, յոթերորդ տեղը։ Աշխատողների ընդհանուր թիվը գնահատվում է 225-250 մարդ[51]։ 2019 թվականի գարնանը ԴԼԳ-ի ներսում հայտնվեց մեկնաբանումունների բաժին, որի աշխատակիցները մեկնաբանություններ են թողնում սոցիալական ցանցերում՝ լրատվամիջոցների հրապարակումների տակ։

2019 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Open Media-ն հայտարարեց «Պատրիոտ» մեդիա հոլդինգի ստեղծման մասին, որը ներառում էր «մեդիա ֆաբրիկայի» հրապարակումների մի մասը («Դաշնային լրատվական գործակալություն», «Նառոդնիե Նովոստի», «Էկոնոմիկա Սեգոդնյա» և «Պոլիտիկա Սեգոդնք»)։ Այս պահին հրապարակումների ամսական լսարանը կազմում էր 15, 4,4, 3,8 և 0,3 միլիոն ընթերցող։ Իրավաբանական անձանց միասնական պետական ռեգիստրի տվյալներով՝ 2018 թվականին բոլոր չորս հրատարակչությունների ընդհանուր եկամուտը կազմել է մոտ 300 միլիոն ռուբլի, որի հոգաբարձուների խորհուրդը գլխավորել է Եվգենի Պրիգոժինը։ Մեդիահոլդինգի հասցեն գտնվում է «Լախտա Պլազա» բիզնես դասի բնակելի համալիրում, որի կառուցապատողը նրա «Կոնկորդ Մենեջմենթ և Քնսալթինգ» ընկերությունն է։ Հոլդինգի ստեղծման նպատակը եղել է. «Ռուսաստանում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին տեղեկատվության առավելագույն տարածումն է՝ երկրի զարգացմանն ուղղված բարենպաստ տեղեկատվական տարածք ստեղծելու և այն լրատվամիջոցներին հակազդելու համար, որոնք գովազդում են բացասական տեղեկատվություն և չեն նկատում տեղի ունեցող լավ իրադարձությունները»։ Կառույցը ղեկավարում էր 35-ամյա Նիկոլայ Ստոլյարչուկը՝ Կրեմլամետ «Երիտասարդ Ռուսաստան», որը լուծարվել է 2018 թվականին, կուսակցության ղեկավարը և Ազգային արժեքների պաշտպանության հիմնադրամի իրավաբան։ Մեդիահոլդինգի ընդհանուր աշխատողների քանակը կազմում էր 400 մարդ։

Ըստ The Bell-ի՝ 2020 թվականին Պրիգոժինը ֆինանսավորել է «Рыбарь» հեռագրային ալիքը, որը 2020 թվականի հունիսից մինչև 2021 թվականի օգոստոս «ՖԱՆ» կայքում է տեղադրվել, այնտեղ իր սեփական պիտակն ուներ և մեկնաբանություններ է տարածել «Միջազգային ՖԱՆ» փոդքաստում։ Հաշիվը հայտնի դարձավ 2022 թվականին Ռուսաստանի Ուկրաինա ներխուժման ընթացքում, որպես պատերազմամետ ալիք։

2022 թվականի մարտին Պրիգոժինի որոշ աշխատակիցներ դարձան Readovka առցանց հրատարակության աշխատակիցներ։

Հովանավորել է «Ռժև», «Շուգալեյ», «Շուգալեյ-2» և «Զբոսաշրջիկը» ֆիլմերի թողարկումը։ Վերջին երկու ֆիլմերի պրեմիերան կայացել է ՆՏՎ հեռուստաալիքով։ Ենթադրաբար, Պրիգոժինի ֆինանսական օգնությունը օգտագործվել են «Սոլնցեպյոկ» ֆիլմի նկարահանման համար[56]։

ՄՌԿ Վագներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2016 թվականի ամռանը «Фонтанка.ру»-ն Եվգենի Պրիգոժինին կապեց «Վագներ» խմբի ղեկավար Դմիտրի Ուտկինի հետ։ Վերջինիս շրջապատում հայտնաբերվել է ձեռնարկատիրոջ ֆիրմաներից մեկի անվտանգության ծառայության ղեկավար Եվգենի Գուլյաևը։ Ըստ The Bell-ի՝ մասնավոր ռազմական կազմակերպությունն ֆինանսավորվել է Եվգենի Պրիգոժինի պետական պայմանագրերից ստացված եկամուտներից։

2014-2015 թվականներին Վագների մասնավոր ռազմական ընկերությունը մասնակցել է Ուկրաինայի Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերում տեղի ունեցած բախումներին։ 2015 թվականի աշնանից Վագների ՄՌԿ-ն ազդեցություն սիրիական ճգնաժամում, մասնավորապես այն մասնակցել է Պալմիրայի ազատագրմանը[57]։ 2017 թվականի հունիսին Վագներն ընդգրկվել է ԱՄՆ պատժամիջոցների ցուցակում[58]։

Կենտրոնաֆրիկյան Հանրապետությունում Վագների գործունեության հետաքննությունն իրականացրել են լրագրողներ Օրխան Ջեմալը, Ալեքսանդր Ռաստորգուևը և Կիրիլ Ռադչենկոն, ովքեր մահացել են երկրում տեղի ունեցող հետաքննության ընթացքում։ Բազմաթիվ լրատվամիջոցներ, հասարակական գործիչներ և կազմակերպություններ (ներառյալ Ջեմալի մտերիմ ընկեր Մաքսիմ Շևչենկոն) լրագրողների մահը կապում էին Պրիգոժինի գործունեության հետ, որը հերքում է նրանց սպանությանը որևէ առնչություն։ «Dossier»-ը և «ՄԲԽ Մեդիան» 2019 թվականին հաղորդել են Պրիգոժինի կառույցների կողմից Կենտրոնաֆրիկյան Հանրապետությունում ՊՄԿ-ների աշխատանքի մասին պատրաստվող ֆիլմի մասին, որը ցույց է տալիս Վագների խմբի գործունեությունը որպես խաղաղապահ ուժ[59][60]։

Արտաքին տեսաֆայլեր
 Евгений Пригожин вербует заключенных в ЧВК «Вагнер»

2022 թվականի հուլիսից սկսած, մի շարք լրատվամիջոցներ հաղորդում էին Եվգենի Պրիգոժինի նման Ռուսաստանի հերոսի աստղով տղամարդու բանտային գաղութներ այցելելու մասին։ Նրանց խոսքով, նա սկսել է հավաքագրման շրջագայությունը գաղութներից նախկին անվտանգության ուժերի համար, այնուհետև անցել է բարձր անվտանգության հաստատություններ։ Ձեռնարկատերը բանտարկյալներին առաջարկել է ՊՄԿ-ի կազմում մասնակցել մարտական գործողություններին՝ ներման, քրեական անցյալի հեռացման, ռուսական անձնագրի և կանխիկ վճարումների դիմաց (ամսական 100 հազար, մահվան դեպքում՝ 5 միլիոն)։ Հավաքագրողների այցելությունից հետո Տուլայի և Յարոսլավլի շրջանների երկու գաղութների բանտարկյալները զրկվեցին արտաքին աշխարհի հետ կապից, որը տրամադրվում էր Zonatelecom ծառայության կողմից[61]։ 2022 թվականի սեպտեմբերին հայտնվեց մի տեսանյութ, որը հաստատում էր բանտարկյալների հավաքագրումը անձամբ Պրիգոժինի կողմից, որը նկարահանվել էր Մարի Էլի No6 խիստ ռեժիմի գաղութում[62][63][64]։

Արտաքին տեսաֆայլեր
 Евгений Пригожин на переговорах с ливийским маршалом Хафтаром

2018 թվականին ԶԼՄ-ներում տեղեկություններ հայտնվեցին, որ Եվգենի Պրիգոժինի կառույցներն իրականացվում են և ուժեղացնում են իրենց ազդեցությունը աֆրիկյան երկրներում։ Ասում էին, որ նրանք օգնում են աֆրիկյան առաջնորդներին՝ ապահովելով անվտանգություն, զենք մատակարարելով և քաղաքական խորհրդատվություն տրամադրելով բնական ռեսուրսների հասանելիության և հանքարդյունաբերության իրավունքների դիմաց[65]։ Լրատվամիջոցների տվյալներով՝ Պրիգոժինի կառույցները գործել են մայրցամաքի տասը երկրներում՝ Ալժիր, Լիբիա, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն (ԿԴՀ), Նիգերիա, Եթովպիա, Քենիա, Մադագասկար, Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետություն, Սուդան և Անգոլա։ Ըստ լրատվամիջոցների՝ Պրիգոժինի կառույցների կողմից վարձված քաղտեխնոլոգները, մասնավորապես, ակտիվորեն աշխատել են 2018 թվականին Մադագասկարում և Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետությունում կայացած նախագահական ընտրություններում[66]։

Պրիգոժինի կառույցները կապված են սիրիական բանակի «ԴԱԻՇ-ի որսորդները» (ISIS Hunters) հատուկ ջոկատների պատրաստման հետ[67], որոնց գործողությունները ահաբեկիչների դեմ բնութագրվում են ծայրահեղ դաժանությամբ[68]։ 2022 թվականի հուլիսին, ի պատասխան «Մեդուզայի» Պրիգոժինին ուղղված խնդրանքին՝ Վագների մասնակցության մասին Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև պատերազմում, նա Քննչական կոմիտեի նախագահին խնդրեց հետաքննություն անցկացնել և, եթե հիմքեր գոյություն ունեն, քրեական գործ հարուցել «Մեդուզայի» խմբագրության դեմ՝ տնօրեն Տատյանա Երշովան և հրատարակության հատուկ թղթակից Լիլիա Յապպարովան՝ ռուսական բանակի մասին կեղծ լուրերի տարածման (ՔՕ 207.3 հոդված) և դավաճանության (ՔՕ 275 հոդված) հոդվածներով։

2022 թվականի սեպտեմբերի 26-ին «Կոնկորդ» ընկերության մամուլի ծառայությունը հրապարակեց մի նամակ, ըստ որի Եվգենի Պրիգոժինը հաստատում էր այն փաստը, որ ինքը եղել է Վագների ՄՌԿ-ն ստեղծող անձը։ Որպես ստեղծման օր նա նշել է 2014 թվականի մայիսի 1-ը. կազմակերպությունը սկզբում կազմված էր ռուս կամավորներից, ովքեր ցանկանում էին մեկնել Դոնբաս։ Պրիգոժինը պատմել է, որ նախորդ տարիներին փորձել է չգովազդել իր կապը Վագների հետ, որպեսզի չտուժեն խմբի անդամակիցները[69][70][71]։

Եվգենի Նուժինի սպանությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2022 թվականի նոյեմբերին Վագների հետ կապված տելեգրամ ալիքը հրապարակեց տեսանյութ, որտեղ ցուցադրվում էր բանտարկյալ Եվգենի Նուժինի կոտորածը։ Տեսանյութում տղամարդն ասում է, որ իրեն առևանգել են Կիևից և դատելու են իրեն։ Հետո Նուժինի գլուխը ջարդում են մուրճով։ Եվգենի Նուժինին հավաքագրել են Վագների ՄՌԿ ռուսական բանտերից մեկում, որտեղ նա պատիժ էր կրում սպանության համար, և ուղարկվել էր Ուկրաինա։ Սեպտեմբերի սկզբին նա հանձնվեց։ Վագների սեփականատեր Եվգենի Պրիգոժինը սպանության տեսաերիզն անվանել է «գերազանց ռեժիսորական աշխատանք»՝ հավելելով, որ սպանությունը «արդար» էր[72][73][74][75]։ Այնուհետև Պրիգոժինը դիմել է Ռուսաստանի Դաշնության գլխավոր դատախազ Իգոր Կրասնովին՝ Նուժինի սպանության փաստն ու հանգամանքները ստուգելու խնդրանքով, իր հայտարարության մեջ նշելով, որ ՄՌԿ Վագների օպերատիվ կենտրոնը հետաքննում է իրադարձությունների վարկածը, ըստ որի Նուժինը. «հավաքագրվել է ԿՀՎ-ի կողմից և 27 տարի առաջ բանտ է նստել ՄՌԿ ներթափանցելու և իր մահապատժի համար պայմանները ստեղծելու համար»[76]։ Պրիգոժինը նաև կոչ է արել վատ վերաբերմունք ցուցաբերել ուկրաինացի ռազմագերիների նկատմամբ[77]։

ՄՌԿ Վագներ կենտրոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2022 թվականի հոկտեմբերի վերջին, քիչ հայտնի տելեգրամ ալիքներում, առաջին անգամ տեղեկություն հայտնվեց Սանկտ Պետերբուրգում Վագներ կենտրոնի հայտնվելու մասին[78]։ Ավելի ուշ՝ հոկտեմբերի 29-ին և 31-ին, Եվգենի Պրիգոժինն իր մամուլի ծառայության միջոցով հաստատել է նման կենտրոնի ստեղծման մասին տեղեկությունը և նաև հայտարարել է, որ բացումը նախատեսված է 2022 թվականի նոյեմբերի 4-ին[79][80]։ Կենտրոնը գտնվում է Սանկտ Պետերբուրգի Նևսկի շրջանի «Մորսկայա ստոլիցա» բիզնես կենտրոնի շենքում[81]։

Ինքը՝ Պրիգոժինը, կենտրոնի առաքելությունը նկարագրել է այսպես[82]՝

«ՄՌԿ Վագների կենտրոնը» շենքերի համալիր է, որտեղ կան գյուտարարների, դիզայներների, ՏՏ մասնագետների, փորձարարական արտադրության համար հատկացված անվճար տարածքներ։ «ՄՌԿ Վագներ կենտրոն»-ի առաքելությունն է ստեղծել հարմարավետ միջավայր նոր գաղափարների գեներացման նպատակով, Ռուսաստանի պաշտպանունակությունը բարձրացնելու նպատակեվ, այդ թվում՝ տեղեկատվական»։

Քաղաքական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իր իսկ խոսքերով, 1991-ի օգոստոսյան հեղաշրջման ժամանակ Եվգենի Պրիգոժինը եղել է Արտակարգ իրավիճակների պետական կոմիտեի հակառակորդների կողմից։ Նա այդ օրը դուրս է եկել հրապարակ և «շուռ է տվել տրոլեյբուսները, որպեսզի չվերադարձնի ԽՍՀՄ-ը»։

Լրատվամիջոցները գրում էին Եվգենի Պրիգոժինի և Սանկտ Պետերբուրգի նահանգապետ Ալեքսանդր Բեգլովի միջև կոնֆլիկտի առկայության մասին՝ կապված 2021 թվականի խորհրդարանական ընտրությունների հետ, երբ ձեռնարկատիրոջ մոտ կանգնած թեկնածուները չէին կարող գրանցվել ընտրություններին մասնակցելու համար։

2022 թվականի ապրիլի 16-ին «Եդինայա Ռոսիա» Պետդումայի պատգամավոր Վիտալի Միլոնովը Եվգենի Պրիգոժինի հետ համատեղ լուսանկար է հրապարակել՝ նկարում նրանք քողարկված են՝ ժպտում են Լուգանսկի շրջանի Պերվոմայսկ քաղաքի թիվ 2 դպրոցի շենքի ֆոնին, որը գրավվել է ռուսական զորքերի կողմից։

2022 թվականի օգոստոսին նա եկավ Դարիա Դուգինայի քաղաքացիական հոգեհանգստի արարողությանը։

2022 թվականի հոկտեմբերին, Ուկրաինա ռուսական զորքերի ներխուժման անհաջողությունների ֆոնին, նա աջակցեց Չեչնիայի ղեկավար Ռամզան Քադիրովին Կենտրոնական ռազմական շրջանի հրամանատար, գեներալ-գնդապետ Ալեքսանդր Լապինին քննադատման հարցում։

2022 թվականի նոյեմբերի 7-ին Եվգենի Պրիգոժինը հայտարարեց, որ միջամտում է ԱՄՆ Կոնգրեսի միջանկյալ ընտրություններին և նախատեսում է շարունակել դա։ ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի խոսնակը ենթադրել է, որ Պրիգոժինը հավանաբար ունի Պուտինի համաձայնությունը նման հայտարարություններ արտահայտելու համար։ Պրիգոժինն ԱՄՆ-ի կողմից պատժամիջոցների է ենթարկվել 2016 թվականի ԱՄՆ նախագահական ընտրություններին միջամտելու հանգամանքով՝ իր «Ինտերնետ հետազոտությունների գործակալության» միջոցով, որը ապատեղեկատվություն և տարաձայնություններ էր տարածում սոցիալական ցանցերում։

2022 թվականի աշնանը հիմնադիր Եվգենի Պրիգոժինը սկսեց ավելի ու ավելի շատ հայտնվել հասարակական դաշտում և մեծացնել իր ազդեցությունը Ռուսաստանում։

2022 թվականի նոյեմբերին Եվգենի Պրիգոժինը հայտարարեց, որ 2019 թվականին Սանկտ Պետերբուրգի քաղաքապետ Ալեքսանդր Բեգլովի նախընտրական քարոզարշավում ներդրել է մինչև 2 միլիարդ ռուբլի։ Պրիգոժինը, ով Բեգլովի քաղաքական հակառակորդն է, ասել է, որ քաղաքապետը «միշտ եղել է ծայրահեղ ցածր մակարդակի մենեջեր»[83]։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2023 թվականի օգոստոսի 23-ին, մոտավորապես ժամը 18:40-ին, Շերեմետևոյից Սանկտ Պետերբուրգ թռչելիս Տվերի մարզում վթարի է ենթարկվել Embraer Legacy 600 ինքնաթիռը, ինչի հետևանքով զոհվել է 10 մարդ։ Կոմերսանտը, վկայակոչելով «planespotters.net» պորտալի տվյալները, պարզաբանում է, որ Վագների խումբը այս ինքնաթիռը գնել է 2020 թվականին։ Ռուսաստանի Դաշնության քննչական կոմիտեի կողմից անցկացված գենետիկական փորձաքննության արդյունքների համաձայն՝ մահացածների թվում է Եվգենի Պրիգոժինը։

2023 թվականի օգոստոսի 24-ին Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը մեկնաբանել է աղետը։ Նա ցավակցություն է հայտնել զոհվածների ընտանիքներին՝ նշելով, որ ուղևորների թվում կան Վագներ խմբի աշխատակիցներ։ Եվգենի Պրիգոժինին հիշատակելիս Պուտինը նրան բնութագրել է որպես «դժվար ճակատագրի մարդ»։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Պրիգոժինի 2018 թվականի հարցազրույցներից մեկի՝ նրա հայրը վաղաժամ մահացել է։ Մայրն աշխատում էր հիվանդանոցում «ոչ ղեկավարական պաշտոններում»[32]։ Եվգենի Վիկտորովիչի պապիկի հարազատ եղբայրը գիտնական Էֆիմ Իլյիչ Պրիգոժինն է[84]։

Եվգենի Պրիգոժինն ամուսնացած է, ունի երեխաներ՝ որդի Պավելը, դուստրը՝ Պոլինան[18][85]։ Պավելին է պատկանում հինգ ընկերություն, որոնք նախկինում պատկանել են իր մորը՝ Լյուբով Վալենտինովնա Պրիգոժինային՝ «Բետա» ՍՊԸ, «Տուրստատուս», «Լախտա Պարկ Պրեմիում» ՍՊԸ, «Լախտա Պարկ» ՍՊԸ և «Լախտա Պլազա» ՍՊԸ[86]։

2003 թվականին Պրիգոժինը Պավելի և Պոլինայի հետ գրել է «Ինդրագուզիկ» հեքիաթների գիրքը և տպագրել 1000 օրինակ տպաքանակով[18]։ Գիրքը չի վաճառվել, այլ նվիրվել է որպես նվեր բարձրաստիճան ու հայտնի մարդկանց[87]։

Ըստ Եվգենի Պրիգոժինի՝ իր որդին՝ Պավելն ավարտել է զինվորական ծառայությունը ռուսական բանակում, իսկ ուսումն ավարտելուց մեկ ամիս անց նա մեկնել է Սիրիա՝ որպես Վագներ ՊՄԿ-ի մաս, որտեղ գտնվում էր 2022 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ։

Քննադատություն և պատժամիջոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կառավարության պայմանագրերի հետ կապված կոռուպցիոն մեղադրանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2017 թվականի մայիսին Դաշնային հակամենաշնորհային ծառայությունը խոստովանեց, որ Պրիգոժինի հետ կապված ընկերությունները կարտել են կազմակերպել ՊՆ-ից 1,8 միլիարդ ռուբլու պայմանագրերով և խախտել հակամենաշնորհային օրենքները[88][89]։

Սակայն 2017 թվականի նոյեմբերի 8-ին ՖԱՍ-ը, ճանաչելով կարտելի գոյությունը (հակամենաշնորհային օրենքի ամենավտանգավոր խախտումը), ձեռնարկեց աննախադեպ քայլ՝ բոլոր 5 ընկերություններին ազատելով վարչական պատասխանատվությունից[90]։

«Յաբլոկո» կուսակցությունը 2017 թվականի հունիսին պնդեց, որ վեց ընկերություններից հինգը, որոնք տենդերներ են շահել մինչև 2019 թվականը Մոսկվայի դպրոցներում երեխաներին սնունդ տրամադրելու համար, կապված են Եվգենի Պրիգոժինի հետ։ Մոտ 50 միլիարդ ռուբլի ընդհանուր գումարի մեջ այս ընկերություններին բաժին է ընկնում պայմանագրերի 94 տոկոսը[91]։

2018 թվականի դեկտեմբերին հայտնի դարձավ, որ Պրիգոժինի հետ կապված կառույցներն առանց մրցույթի ընտրվել են որպես Սանկտ Պետերբուրգում 35,7 միլիարդ ռուբլի արժողությամբ «Սուդեբնի կվարտալի» կառուցման համար ենթակապալառու։

2011 թվականից ի վեր Պրիգոժինի հետ կապված ընկերությունները կնքել են առնվազն 5393 պետական պայմանագրեր՝ ընդհանուր 209 միլիարդ ռուբլի արժողությամբ՝ սննդամթերք մատակարարելով պաշտպանության նախարարության, առողջապահության նախարարության հաստատություններին, ինչպես նաև դպրոցներին և մանկապարտեզներին, ըստ հետաքննության։ Ավելի վաղ, The Bell-ը, 2014-ից 2019 թվականներին, ռուսական բանակի համար սննդի մատակարարման, անձնակազմի պահպանման և շինարարության համար ստացված պետական պայմանագրերի գումարը գնահատել էր 149,8 միլիարդ ռուբլի, ձեռնարկատերը այս գնահատականը սխալ համարեց։

2022 թվականի դեկտեմբերի 29-ին Կոռուպցիայի և կազմակերպված հանցավորության ուսումնասիրության կենտրոնը Եվգենի Պրիգոժինին ճանաչել է «Տարվա կոռուպցիոներ» «Կազմակերպված հանցավորություն և կոռուպցիա» անվանակարգում[30]։

Պատժամիջոցներ օտար երկրների կողմից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2016 թվականի դեկտեմբերի 20-ին Եվգենի Պրիգոժինը ներառվել է ԱՄՆ պատժամիջոցների ցուցակում, որը ներկայացվել է Ուկրաինայի տարածքում տեղի ունեցող պատերազմում Ռուսաստանի դերի պատճառով[92]։ Մեկնաբանելով այս որոշումը՝ Պրիգոժինն ասաց, որ անտարբեր է պատժամիջոցների նկատմամբ, քանի որ իր բիզնեսը կապված չէ Եվրոպայի և ԱՄՆ-ի հետ, և նա նախընտրում է հանգստանալ Ռուսաստանում[93]։ 2017 թվականի հունիսին պատժամիջոցների ընդլայնված ցանկը ներառում էր «Կոնկորդ Քեյթերինգ»-ը և «Կոնկորդ մենեջմենթ և քանսալթինգ»-ը՝ «Կոնկորդ» հոլդինգի կառավարիչ ընկերությունը, որը ներառում է մի քանի ռեստորաններ և «Շոկոլադի թանգարան» բուտիկների ցանցը[94]։ 2018 թվականի փետրվարի 16-ին ԱՄՆ հատուկ դատախազ Ռոբերտ Մյուլլերը մեղադրեց Եվգենի Պրիգոժինին և Ռուսաստանի 12 այլ քաղաքացիների ԱՄՆ նախագահական ընտրություններին միջամտելու հարցում[55][95]։

2018 թվականի դեկտեմբերին ԱՄՆ գանձապետարանը պատժամիջոցներ սահմանեց ՌԻԱ ՖԱՆ-ի (Դաշնային լրատվական գործակալության) դեմ, քանի որ Եվգենի Պրիգոժինը[96][97] կապված էր «Կոնկորդի» հետ։

2020 թվականի հուլիսին ԱՄՆ գանձապետարանը պատժամիջոցներ սահմանեց Ռուսաստանի երեք ֆիզիկական անձանց և հինգ ընկերությունների դեմ Ռուսաստանից, Սուդանից, Չինաստանից և Հոնկոնգից, քանի որ նրանք կապված են Պրիգոժինի հետ։ Պատժամիջոցներ են սահմանվել ԱՄՆ ընտրություններին և Ուկրաինայի ներքին գործերին միջամտելու, ինչպես նաև անօրինական կիբեր գործունեության համար[98][99]։

2020 թվականի սեպտեմբերին ԱՄՆ գանձապետարանը պատժամիջոցներ սահմանեց Ռուսաստանի, Ֆինլանդիայի և Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետության յոթ կազմակերպությունների և Ռուսաստանի Դաշնության ութ քաղաքացիների նկատմամբ, որոնք կապված էին գործարար Եվգենի Պրիգոժինի հետ և գործում էին նրա անունից ԿԱՀ-ում[100]։

2020 թվականի հոկտեմբերին Եվրամիությունը անձնական պատժամիջոցներ սահմանեց Պրիգոժինի դեմ Լիբիայում գործող ՄՌԿ-ի հետ սերտ կապեր ունենալու պատճառով[101]։ 2022 թվականի հունիսին Եվրոպական ընդհանուր իրավասության դատարանը մերժեց Պրիգոժինի բողոքը նրա դեմ պատժամիջոցներ կիրառելու որոշման դեմ[102]։

2018 թվականի փետրվարին Կոլումբիայի շրջանի շրջանային դատարանը (ԱՄՆ) Պրիգոժինին ձերբակալման հայտ է ստեղծվել[103]։ 2020 թվականի ամռանը ՀԴԲ-ն Պրիգոժինին հետախուզման ցուցակի մեջ ընդգրկվեց[104], իսկ 2021 թվականի փետրվարին խոստացավ 250 000 ռուբլի պարգևավճար ԱՄՆ դոլար՝ նրա ձերբակալությանը հանգեցնող տեղեկությունների համար[105]։

2022 թվականի փետրվարին Ավստրալիան անձնական պատժամիջոցներ սահմանեց Պրիգոժինի դեմ[21]։

2022 թվականի մարտին Միացյալ Նահանգները պատժամիջոցներ սահմանեց Պրիգոժինի, նրա կնոջ, երկու երեխաների և երեք ընկերությունների դեմ[106], նմանատիպ պատժամիջոցներ սահմանվել էին ավելի վաղ՝ 2022 թվականի փետրվարի 24-ին, Նոր Զելանդիայի կողմից[23]։

2022 թվականի ապրիլի 21-ին, Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժման ֆոնին, Պրիգոժինը ներառվեց ԵՄ բոլոր երկրների ընդլայնված պատժամիջոցների ցանկում[107][108]։

2022 թվականի մարտի 3-ին Եվրամիությունը անձնական պատժամիջոցներ սահմանեց նրա որդու՝ Պավելի դեմ[86]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Բարձրագույն կոչում « Ռուսաստանի Դաշնության հերոս» Ոսկե աստղի մեդալով (2022)[109][110][111]։
  • «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» IV աստիճանի շքանշան (2014) - աշխատանքային նվաճումների, Ռուսաստանի Դաշնության սոցիալ-տնտեսական զարգացման գործում նշանակալի ավանդի, տիեզերքի հետազոտության, հումանիտար ոլորտում վաստակի, օրենքի գերակայության ամրապնդման, ակտիվ օրենսդրական և սոցիալական ոլորտում։ գործունեություն, երկար տարիների բարեխիղճ աշխատանք[112]
  • «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» I և II աստիճանի շքանշաններ[18]
  • Մեդալ «Ի հիշատակ Սանկտ Պետերբուրգի 300-ամյակի»[18]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Бурная молодость «кремлевского ресторатора» (ռուս.) / под ред. Росбалт — 2018.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Евгений Пригожин мертв. Теперь официально (ռուս.) — 2023.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Wagner boss Yevgeny Prigozhin presumed dead after Russia plane crash (բրիտ․ անգլ.) — 2023.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 СК подтвердил гибель Пригожина (ռուս.) — 2023.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Foy H., Seddon M., Ivanova P., Schwartz F. Yevgeny Prigozhin in fatal plane crash, Russian officials say — 2023.
  7. ↑ Russian mercenary boss Yevgeny Prigozhin is buried in private, ending his tumultuous journey
  8. ↑ Cgrupa wagnera nie moze zdobyc bachmutu prigozyn komentuje — Polish Press Agency, 2023.
  9. ↑ PRIGOZHINA Lyubov Valentinovna - biography, dossier, assets | War and sanctions
  10. ↑ 10,0 10,1 Pitthardová V. Parkur i galerie umění. Prigožinova rodina si užívá luxusu sankcím navzdory (չեխերեն) — 2023.
  11. ↑ The hot-dog selling warlord who turned Russia’s ‘secret army’ on Vladimir Putin — The Sydney Morning Herald, 2023.
  12. ↑ Wagner PMC founder offers mediation services for settlement in Sudan — TASS, 2020.
  13. ↑ https://www.occrp.org/en/poy/2022/
  14. ↑ 14,0 14,1 Wagner Head Prigozhin’s Past Life as a Children’s Author and Illustrator // The Moscow Times / H. Amos, M. Berdy, M. Fishman — Alexander Gubsky, 2023. — ISSN 1563-6275
  15. ↑ Prigozhina Veronika Evgenievna — 2005.
  16. ↑ «СМИ: Евгений Пригожин был на переговорах Шойгу с ливийским маршалом» (ռուսերեն). Русская служба BBC. 2018 թ․ նոյեմբերի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 5-ին.
  17. ↑ «FBI Adds 'Putin's Chef' to Wanted List, Offers $250K Reward». The Moscow Times (անգլերեն). 2021 թ․ փետրվարի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 24-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 «Деловой Петербург: Справочник «Кто есть кто»: Пригожин Евгений Викторович». Деловой Петербург. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
  19. ↑ «Самые влиятельные люди Петербурга - 2016». 2017 թ․ հունվարի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  20. ↑ «Великобритания следом за ЕС ввела санкции против бизнесмена Пригожина». Interfax.ru (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 21-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 «The Dirty 33: meet the Russian cronies sanctioned by Australia». Australian Financial Review (անգլերեն). 2022 թ․ փետրվարի 25. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 29-ին.
  22. ↑ «Канада вводит санкции против Грефа, Шувалова, Пригожина, Ротенбергов, 351 депутата Госдумы (версия 2)». SWI swissinfo.ch (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 21-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 New Zealand Ministry of Foreign Affairs and Trade. «Implementation of travel bans on individuals associated with the Russian invasion of Ukraine». New Zealand Ministry of Foreign Affairs and Trade (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  24. ↑ «Япония ввела санкции против 17 граждан РФ. В список вошли основатель «Реновы» Вексельберг, родственники Ковальчука и глава КПРФ Зюганов». Настоящее Время (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 21-ին.
  25. ↑ «Госдеп объявил награду в 10 миллионов долларов за информацию о Евгении Пригожине и «фабрике троллей»» (ռուսերեն). Meduza. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 29-ին.
  26. ↑ YEVGENIY VIKTOROVICH PRIGOZHIN // FBI
  27. ↑ «Соратники Навального опубликовали видео вербовки заключенных Пригожиным в ИК‑6 Йошкар‑Олы». Медиазона. 2022 թ․ հոկտեմբերի 14. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  28. ↑ «ЧВК «Вагнер» вербует в ростовских колониях заключенных для участия в войне в Украине». Радио «Свобода». 2022 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  29. ↑ ««Из них такое поперло, что никто не ожидал». Как заключенные реагируют на призывы вступить в «ЧВК Вагнера»». Русская служба Би-би-си. 2022 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  30. ↑ 30,0 30,1 «OCCRP признал Евгения Пригожина "коррупционером года" – DW – 30.12.2022». dw.com (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  31. ↑ «За что в 1981 году в СССР судили Евгения Пригожина, которого теперь весь мир знает как «повара Путина». Публикуем текст судебного документа». Meduza (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 15-ին.
  32. ↑ 32,0 32,1 Евгений Пригожин: «Я пошёл к Беглову, он к Медведеву, тот к Путину» // Город 812. — 20.02.2018.
  33. ↑ Евгений Вышенков (2011 թ․ փետրվարի 28). ««С каждого ларька платил по 100 долларов бандитам»». Online812. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  34. ↑ 34,0 34,1 Вера Кочеткова (2009 թ․ մարտի 18). «Богатые люди Петербурга: Евгений Пригожин». Деловой Петербург. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 4-ին.
  35. ↑ Анастасия Гордеева (2008 թ․ օգոստոսի 9). ««Блин!Дональт's» стало тесно в своей нише». Коммерсант. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 18-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  36. ↑ Елена Домброва (2012 թ․ փետրվարի 29). ««Конкорд» закрыл сеть ресторанов быстрого питания «Блин!Дональт's»». Деловой Петербург. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  37. ↑ Иван Максимов. «Русские «Макдоналдсы»: кто опередил Михалкова». W-O-S. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  38. ↑ 38,0 38,1 Мария Тирская (2012 թ․ ապրիլի 25). «Евгений Пригожин отсудил право на застройку». Деловой Петербург. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  39. ↑ Анна Левинская (2016 թ․ օգոստոսի 21). «Жена кремлёвского ресторатора купит «Елисеевский магазин» в Петербурге». РБК. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 1-ին.
  40. ↑ Интервью американскому телеканалу NBC Արխիվացված 2018-06-16 Wayback Machine «Кремлин.ру», 10.03.2018
  41. ↑ 6 жестких вопросов Путину: о Пригожине, MH17 и фотографиях топлес Արխիվացված 2018-07-21 Wayback Machine Русская служба BBC, 05.06.2018
  42. ↑ Денис Коротков (2017 թ․ փետրվարի 2). «Владимир Яковлев - о локомотиве экономики, комфортной среде обитания и стадионе». Комсомольская правда. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  43. ↑ Денис Коротков (2016 թ․ հոկտեմբերի 25). «Как улица Петербурга стала частной». Фонтанка. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  44. ↑ «Северный Версаль». Деловой Петербург. 2008 թ․ սեպտեմբերի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  45. ↑ «Как Пригожину доверили спортивный центр в Лахте построить». Фонтанка. 2016 թ․ մարտի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  46. ↑ «Апарт-отели: комфорт и сервис». Аргументы и факты. 2016 թ․ դեկտեմբերի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  47. ↑ ««Лахта Парк» попал в острую судебную передрягу». Newestate.ru. 2016 թ․ օգոստոսի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  48. ↑ Анфиса Воронина, Полина Русяева, Роман Баданин (2015 թ․ ապրիլի 6). «Человек со шваброй». РБК. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  49. ↑ Елена Мязина (2015 թ․ սեպտեմբերի 11). «Кормилец и строитель». РБК. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  50. ↑ 50,0 50,1 «Старо, как КГБ». Новая газета. 2016 թ․ հուլիսի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  51. ↑ 51,0 51,1 51,2 Андрей Захаров, Полина Русяева (2017 թ․ մարտի 24). «Расследование РБК: как из «фабрики троллей» выросла «фабрика медиа»». РБК. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  52. ↑ Анастасия Якорева (2017 թ․ ապրիլի 1). ««Черная изнанка общества». Что стало известно благодаря «Шалтаю-Болтаю»». Republic. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  53. ↑ ««Кремлеботами работают неудачники». Грустные будни «фабрики троллей»» (ռուսերեն). Радио Свобода. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 29-ին.
  54. ↑ «Они любят Путина 12 часов подряд» (ռուսերեն). Радио Свобода. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 29-ին.
  55. ↑ 55,0 55,1 «Indictment». 2018 թ․ փետրվարի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 16-ին.
  56. ↑ ««Это такая шиза концентрированная. Луганская резня бензопилой». На НТВ выйдет фильм про войну в Донбассе, за который заплатил Евгений Пригожин. Правда, съемки шли не в Донбассе, а в Евпатории». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  57. ↑ Денис Коротков (2016 թ․ դեկտեմբերի 12). «Вагнер в Кремле». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 30-ին.
  58. ↑ «США ввели санкции против ЧВК «Вагнер»» (ռուսերեն). РИА Новости. 2017 թ․ հունիսի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 2-ին.
  59. ↑ ««Досье»: сотрудники Пригожина задумали снять фильм об убийстве группы Джемаля в ЦАР». www.znak.com. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 8-ին.
  60. ↑ «Пригожин ответил на обвинение в причастности к гибели журналистов в ЦАР» (ռուսերեն). Lenta.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 8-ին.
  61. ↑ «"Он вошел во вкус этого бизнеса на крови". Ольга Романова – о вербовке Пригожиным заключенных для войны в Украине». Настоящее Время (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  62. ↑ «Соратники Навального опубликовали видео вербовки заключенных Пригожиным в ИК‑6 Йошкар‑Олы». Медиазона (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  63. ↑ ««Пригожин сразу говорит, что 80% не вернутся с фронта». Как заключенных вербуют в ЧВК Вагнера для войны в Украине». The Insider (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  64. ↑ ««Из них такое поперло, что никто не ожидал». Как заключенные реагируют на призывы вступить в ЧВК «Вагнера»». BBC News Русская служба (ռուսերեն). 2022 թ․ սեպտեմբերի 17. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  65. ↑ «Bloomberg рассказал о распространении влияния Евгения Пригожина в Африке». forbes.ru (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 18-ին.
  66. ↑ «Шеф и повар. Часть первая». Проект. (ռուսերեն). 2019 թ․ մարտի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 18-ին.
  67. ↑ Денис Коротков (2017 թ․ հունիսի 26). «Немного бизнеса в сирийской войне». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 30-ին.
  68. ↑ Henri Feyerabend (2017 թ․ հունիսի 2). «Graphic: ISIS Hunters repel ISIS assault along Homs-Palmyra highway». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 30-ին.
  69. ↑ «Евгений Пригожин рассказал, как создал «ЧВК Вагнера»». КоммерсантЪ. 2022 թ․ սեպտեմբերի 26. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  70. ↑ «Пригожин признал, что в 2014 году создал ЧВК Вагнера». RTVI. 2022 թ․ սեպտեմբերի 26. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  71. ↑ «Пригожин рассказал, как появилась ЧВК «Вагнер» и что он для этого сделал». Фонтанка.ру. 2022 թ․ սեպտեմբերի 26. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  72. ↑ «Видео убийства вагнеровца-перебежчика: что известно». BBC News Русская служба (ռուսերեն). 2022 թ․ նոյեմբերի 13. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
  73. ↑ «ЧВК «Вагнер» опубликовала видео казни кувалдой своего боевика из числа заключенных. Он побывал в плену ВСУ и критиковал Путина в украинских СМИ (18+)». Новая газета Европа. 2232 թ․ նոյեմբերի 6. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
  74. ↑ «Бывшего российского заключенного, воевавшего в ЧВК и сдавшегося ВСУ, убили как «предателя» —похоже, после возвращения из плена. А потом опубликовали видео внесудебной казни Пригожин назвал его «прекрасной режиссерской работой»». Meduza (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
  75. ↑ «"ЧВК Вагнера" казнила завербованного, перешедшего на сторону Украины». Сибирь.Реалии (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
  76. ↑ Пригожин попросил генпрокурора проверить версию о «причастности американских спецслужб» к убийству бывшего заключенного Евгения Нужина
  77. ↑ ««Пытайте, издевайтесь, хоть горло перерезайте». Как Евгений Пригожин вербует заключенных». istories.media. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  78. ↑ «В Петербурге появился «ЧВК Вагнер-центр» - Газета.Ru | Новости». Газета.Ru (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  79. ↑ «В Санкт-Петербурге открылся «ЧВК Вагнер Центр»». Новая газета. Европа. 2193 թ․ դեկտեմբերի 10. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  80. ↑ «Пригожин рассказал о целях «ЧВК Вагнер Центра» в Петербурге». РБК (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  81. ↑ «Пригожин объявил, что выкупленный его структурами бизнес‑центр в Петербурге назовут «ЧВК Вагнер Центром»». Медиазона (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  82. ↑ «Евгений Пригожин назвал «ЧВК Вагнер центр» в Петербурге площадкой для повышения обороноспособности РФ». www.kommersant.ru (ռուսերեն). 2022 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  83. ↑ «Пригожин заявил, что вложил в предвыборную кампанию Беглова до 2 млрд рублей». Коммерсантъ (ռուսերեն). 2022 թ․ նոյեմբերի 22. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
  84. ↑ «Бизнесмен Пригожин подтвердил родство с ученым Ефимом Пригожиным, который занимался урановыми разработками на Украине». Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 28-ին.
  85. ↑ Татьяна Прогацкая. ««ДП» изучил, кто и сколько зарабатывает на строительстве «энергетических» пирамид». Деловой Петербург. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  86. ↑ 86,0 86,1 «Official Journal of the European Union». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 3-ին.
  87. ↑ «Ресторатор Пригожин знает все об индрагузиках». www.dp.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 18-ին.
  88. ↑ Мария Истомина, Наталья Кондрашова (2017 թ․ մայիսի 22). «ФАС признала связанные с Пригожиным компании картелем». РБК. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 1-ին.
  89. ↑ «ФАС России пресекла картельный сговор на торгах Минобороны». Федеральная антимонопольная служба. 2017 թ․ մայիսի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  90. ↑ «Определение об отказе в возбуждении дела об административном правонарушении от 8 ноября 2017 — Правовые акты ФАС». solutions.fas.gov.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  91. ↑ «50 миллиардов рублей на поставки школьных обедов поделили шесть компаний. Пять из них связывают с Евгением Пригожиным». Meduza. 2017 թ․ հունիսի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  92. ↑ «Пригожин и Ковальчук попали под американские санкции». Meduza. 2016 թ․ դեկտեմբերի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  93. ↑ «Ресторатор Пригожин прокомментировал введение против него санкций США» (ռուսերեն). РИА Новости. 2016 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  94. ↑ «США ввели санкции против российского холдинга Concord-Catering» (ռուսերեն). РИА Новости. 2017 թ․ հունիսի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 21-ին.
  95. ↑ «Минюст США предъявил обвинение 13 россиянам по делу о «вмешательстве в выборы»». Russia Today. 2018 թ․ փետրվարի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 16-ին.
  96. ↑ «США ввели санкции против агентства ФАН, Мишкина и Чепиги». РБК. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 3-ին.
  97. ↑ «Treasury Targets Russian Operatives over Election Interference, World Anti-Doping Agency Hacking, and Other Malign Activities | U.S. Department of the Treasury». home.treasury.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 3-ին.
  98. ↑ «США ввели санкции против связанных с Пригожиным людей и компаний». РБК (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 15-ին.
  99. ↑ «Cyber-related Designations; Foreign Interference in U.S. Election Designations; Ukraine-/Russia-related Designations». www.treasury.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 15-ին.
  100. ↑ «Минфин США ввел санкции против связанных с Пригожиным компаний, действовавших в ЦАР». www.znak.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 23-ին.
  101. ↑ «Council Implementing Regulation (EU) 2020/1481 of 14 October 2020 implementing Article 21 (2) of Regulation (EU) 2016/44 concerning restrictive measures in view of the situation in Libya». Official Journal of the European Union (անգլերեն). 15.10.20. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. «Yevgeniy Viktorovich Prigozhin is a Russian businessman with close links, including financially, to the private military company Wagner Group. In this way, Prigozhin is engaged in and providing support for Wagner Group's activities in Libya, which threaten the country's peace, stability and security. In particular, Wagner Group is involved in multiple and repeated breaches of the arms embargo in Libya established in UNSCR 1970 (2011) and transposed in article 1 of Decision (CFSP) 2015/1333, including delivery of arms as well as deployment of mercenaries into Libya in support of the Libya National Army. Wagner Group has participated in multiple military operations against the UN-endorsed Government of National Accord and has contributed to damaging the stability of Libya and undermining a peaceful process.'»
  102. ↑ Deutsche Welle (www.dw.com). «Суд в Люксембурге отклонил апелляцию Пригожина на санкции ЕС | DW | 01.06.2022». DW.COM (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 1-ին.
  103. ↑ TV Rain Inc (2021 թ․ փետրվարի 26). «ФБР объявило награду в 250 тысяч долларов за информацию о бизнесмене Пригожине». tvrain.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 26-ին.
  104. ↑ «Federal Bureau of Investigation». www.fbi.gov (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 26-ին.
  105. ↑ «YEVGENIY VIKTOROVICH PRIGOZHIN». Federal Bureau of Investigation (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 27-ին.
  106. ↑ «FACT SHEET: The United States Continues to Target Russian Oligarchs Enabling Putin's War of Choice». The White House (ամերիկյան անգլերեն). 2022 թ․ մարտի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 3-ին. «Yevgeniy Prigozhin (His three companies, his wife, Polina, his daughter Lyubov, and his son Pavel),»
  107. ↑ «ЕС внес в санкционный список бизнесменов Пригожина и Курченко». РБК (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  108. ↑ «COUNCIL IMPLEMENTING REGULATION (EU) 2022/658».
  109. ↑ Илья Фурсеев (25 июня 2022). «Песков ответил на информацию о присвоении «Героя России» Пригожину». РБК. Վերցված է 6 августа 2022-ին.
  110. ↑ Лилия Яппарова, Андрей Перцев, Алексей Славин (13 июля 2022). «Грубо говоря, мы начали войну. Как отправка ЧВК Вагнера на фронт помогла Пригожину наладить отношения с Путиным — и что такое «собянинский полк»». Meduza. Վերցված է 6 августа 2022-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  111. ↑ Анна Павлова, Елизавета Нестерова (6 августа 2022). ««В первую очередь интересуют убийцы и разбойники — вам у нас понравится». Похоже, Евгений Пригожин лично вербует наемников в колониях». Медиазона. Վերցված է 6 августа 2022-ին.
  112. ↑ «Указ Президента Российской Федерации от 22 мая 2014 года № 357 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Եվգենի_Պրիգոժին&oldid=9504964» էջից