Եվգենի Շչերբանի սպանություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հուշատախտակ Դոնեցկում

Եվգենի Ալեքսանդրովիչ Շչերբան (ուկրաիներեն՝ Євген Олександрович Щербань, 1946—1996), ուկրաինացի օլիգարխ և 1990-ականների կեսերի քաղաքական գործիչ։ 1995-1996 թվականների կարճ ժամանակահատվածում (այսինքն՝ Ախաթ Բրագինի սպանությունից հետո) համարվում էր Դոնբասի ամենահարուստ օլիգարխը, եղել է Ուկրաինայի խոշորագույն հոլդինգի՝ «Դոնբասի ինդուստրիալ միություն» հոլդինգի գլխավոր բաժնետերը, որը միավորում էր Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերի հարյուրավոր խոշոր ձեռնարկություններ։

Եվգենի Շչերբանի (1996 թվականի նոյեմբերի 3) աղմկահարույց սպանությունը տեղի է ունեցել նախորդ «Դոնբասի տիրոջ»՝ Ախաթ Բրագինի սպանությունից մեկ տարի անց (սպանվել է 1995 թվականի հոկտեմբերի 15-ին)։ Այս երկու սպանություններն էլ կատարել է «Քուշնիրի ավազակախումբը», այդ սպանությունների պատվիրատուները չեն հայտնաբերվել։ Այդ և Դոնբասի խոշոր գործարարների այս ռեզոնանսային սպանությունները առավել հաճախ համարում են 1990-ական թվականներին Դոնբասում առաջնորդության համար մղվող պայքարի հետևանք[1]։ Սակայն, 2011 թվականի օգոստոսի 12-ին, Ուկրաինայի գլխավոր դատախազի տեղակալ Ռենատ Կուզմինն առաջին անգամ հայտնել էր այն վարկածը, որ Շչերբանի սպանությունը վճարել է Յուլիա Տիմոշենկոն՝ Տիմոշենկոյի մասնակցության մասին հայտարարության դեմ էին արտահայտվել նախկին նախագահ Լեոնիդ Կուչման, նախկին վարչապետ Վիտալի Մասոլը, «Դոնբասի Ինդուստրիալ Միության» գլխավոր տնօրեն Սերգեյ Տարուտան և այլք։

Սպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1996 թվականի նոյեմբերի 3-ին Շչերբանը սպանվել է Դոնեցկի օդանավակայանի թռիչքային դաշտում, երբ Մոսկվայից վերադառնում էր սեփական Յակ-40-ով՝ Իոսիֆ Կոբզոնի հոբելյանի կապակցությամբ։ Սպանության նախապատրաստմանը մասնակցել է առնվազն տասը մարդ (ավելի ուշ ԶԼՄ-ներում «Քուշնիրի ավազակախումբ» անվանված), անմիջականորեն սպանություն են կատարել երկու հանցագործներ (ենթադրաբար՝ ԿՀՎ-ին պատկանող)՝ Վադիմ Բոլոտսկիխը («Մոսկվիչ») և Գենադի Զանգելիդին («Գազան»)։ Օպերացիան մանրակրկիտ մշակել է նրանց պարագլուխ Քուշնիրը։ Բոլոտսկին և Զանգելիդին օդանավակայանի տարածք են ներխուժել ավտոմեքենայով կեղծ փաստաթղթերով, նրանց մոտ եղել է թռիչքային և ոստիկանական համազգեստ։ Երբ Շչերբանը դուրս է եկել ինքնաթիռից, Բոլոտսկին կրակել է նրա ծոծրակի վրա, իսկ Զանգելիդին ինքնաձիգից խուճապի մեջ սկսել է անկանոն գնդակահարել ուղեկցողներին, որից հետո երկուսն էլ ցատկել են մեքենա և փախել։ Շչերբանից բացի զոհվել են նաև նրա կինը, ավիատեխնիկը և ինքնաթիռի բորտինժեները, որը ստացած վնասվածքներից մահացել է հիվանդանոցում։ Թեժ հետքերով հանցագործությունը բացահայտել չի հաջողվել, հանցագործները հաջողությամբ փախել են, մեքենան այրել են ծայրամասում։ Փոխհրաձգության արդյունքում պարզվել է, որ Զանգելիդին պատահաբար հարվածել է Բոլոտսկիին, որին ընդհատակյա գործողություն է կատարվել։

Շչերբանի բիզնես կայսրության փլուզում 1996-1997 թվականներին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվգենի Շչերբանի սպանությունից հետո Դոնբասում առաջին դերերում հայտնվել է Ռինատ Ախմետովի և Վիկտոր Յանուկովիչի այլընտրանքային խմբավորումը, իսկ Եվգենի Շչերբանի ունեցվածքի զգալի մասը հայտնվել է Ռինատ Ախմետովի սեփականության տակ[1][2], որն այդ ժամանակից ի վեր դարձել է ոչ միայն Դոնբասի, այլև ամբողջ Ուկրաինայի ամենահարուստ օլիգարխը (Bloomberg-ի 2012 թվականի վարկանիշով Ախմետովը առաջ է անցել նույնիսկ բոլոր ռուս միլիարդատերերից)[3][4][5]։

2013 թվականին Շչերբանի որդիները (Ռուսլան և Եվգենի Շչերբանի) ասել են. «Այն ամենը, ինչ ստեղծվել է մեր հոր կողմից, 8 ամսվա ընթացքում փլուզվել է»[2]։

Կատարողների ձերբակալություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միայն 2000 թվականին Ռուսաստանում հաջողվել է ձերբակալել և Բոլոտսկիին հանձնել Ուկրաինա։ Զանգելիդին և Քուշնիրը մինչ այդ մեռած էին (գլխավոր վկան, որը կարող էր լույս սփռել սպանության պատվիրատուի՝ Քուշնիրի անունով, ձերբակալվել էր Ուկրաինայում, սակայն խորհրդավոր հանգամանքներում սպանվել էր Դոնեցկի քննչական մեկուսարանում)։ Մամուլում նշվել է Բոլոտսկիի փուլավորման ընթացակարգի խախտում, այսինքն՝ նա պարզապես առևանգվել է և գաղտնի տեղափոխվել Ուկրաինա։ 2003 թվականին Բոլոտսկին դատապարտվել էր ցմահ ազատազրկման, բացի Շչերբանի սպանությունից, դատարանը նրան ճանաչել էր մի շարք այլ աղմկահարույց հանցագործություններ, որոնց թվում էր «Շախտյոր» ֆուտբոլային ակումբի սեփականատեր Ահաթ Բրագինի և Դոնեցկի խոշոր «Դանկո» ընկերության սեփականատեր Ալեքսանդր Մոմոտի սպանությունը[6]։

2013 թվականին Շչերբանի սպանության բոլոր կատարողներից ողջ է մնացել միայն Վադիմ Բոլոտսկին։

Վադիմ Բոլոտսկիի ինքնություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013 թվականի հունվարին Բոլոտսկիի նախկին փաստաբան Դմիտրի Պոյեզդն ասել է.

  • «Բոլոտսկու դիրքորոշումը (2003 թվականին դատարանում) այնպիսին էր, որ նա եկավ աղքատ Ուկրաինա և օգնեց ոչնչացնել օլիգարխներին։ Բալոտսկին իրեն դրել էր Ռոբին Հուդի տեղը։ Նա ասում էր, որ Շչերբանը օլիգարխ է և վնասում է ժողովրդին»[7]։

Բոլոտսկիի պնդմամբ (որը չի հերքվել հանցագործության մյուս մասնակիցների կողմից) Շչերբանի սպանության համար նա ոչ մի գումար կամ գույք չի ստացել, այլ կատարել է սպանությունը «ընկերների» խնդրանքով։

Մեջբերում Դոնեցկի լրագրող Սերգեյ Կուզինի հոդվածից Բոլոտսկիի անձի մասին.

  • «Քուշնիրի մարդասպանների խումբը հենց մոսկվացիներից է աշխատել։ Նույն Վադիմ Բոլոտսկիխը, նա նաև Վադիկ «Մոսկվիչն» էր, համարվում էր տարբեր տեսակի դիվերսիոն միջոցառումների մասնագետ։ Նա մեկ տարուց մի փոքր ավելի է սովորել ոստիկանության «աշտարակում» հակաահաբեկչական պրոֆիլի մասին, այնուհետև չի համաձայնվել ղեկավարության հետ և հեռացվել է։ Գնացել է բանակ, հսկել դատապարտյալներին։ Բանակից հետո մեկ տարի աշխատել է Մոսկվայի ինչ-որ կոոպերատիվի պահպանության մեջ, հետո նրա հետքերը կորել են։ Նա հայտարարել է, որ պատրաստ է ցանկացած տեսակի դիվերսիոն միջոցառումների գլխավոր մասնագետ ուղարկել արդեն Դոնբասի մեծ քրեական պատերազմի ժամանակ։ Բոլոտսկին համարվում էր ինչ-որ «Սինյակի» մարդ՝ Մոսկվայից հեղինակություն ունեցող Սինյակին ազգանունով, որը զբաղվում էր զենքի առևտուրով հատուկ ծառայությունների խցիկի տակ»[8]։

Սպանության պատվիրատուների վերաբերյալ վարկածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվգենի Շչերբանի սպանությունը դարձել է անկախ Ուկրաինայի պատմության ամենաաղմկահարույց քրեական գործերից մեկը։ Հաշվի առնելով զոհվածի ակտիվ գործարար և քաղաքական գործունեությունը՝ քննությունն ու հասարակությունն ամենաշատը մտահոգել են պատվիրատուների մասին հարցը։ Բոլոտկայից դա պարզել չի հաջողվել, քանի որ նա և հանցակիցները շփվել են բացառապես Քուշնիրի հետ, որը սպանվել էր Դոնեցկի բանտում մինչև Բոլոտսկիի ձերբակալությունը։

«Դոնեցկի ռազբորկաներ»[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հաճախ էր հնչում այն վարկածը, որ «Դոնեցկի տիրոջ» Եվգենի Շչերբանի սպանությունը պայմանավորված էր Դոնեցկի մարզում իշխանության համար պայքարով, այսինքն՝ պայմանավորված էր այն նույն գործընթացներով, ինչ նախորդ «Դոնեցկի տիրոջ»՝ Ահաթ Բրագինի սպանությունը (1995 թվականի հոկտեմբերի 15), ինչպես նաև Դոնեցկի մարզի մյուս առաջատար գործարարների սպանությամբ. այն ժամանակ Դոնեցկի մարզն առաջատարն էր Ուկրաինայում պատվիրված սպանությունների քանակով և դրանց կատարման հանդգնությամբ[9]։

Լրագրող Սերգեյ Կուզինը («Դոնեցկի մաֆիա» գրքի հեղինակ) կարծում է, որ Շչերբանին և Բրագինին սպանել են ռուսական հանցավոր խմբերի պատվերով, որոնք ցանկանում էին վերահսկել Դոնբասում սեփականաշնորհումը[8]։ Այս վարկածի օգտին Կուզինը բերում է այն հանգամանքը, որ «Մոսկվիչը» (Վադիմ Բոլոտսկիխը) մասնակից է եղել երկու սպանություններին՝ և Բրագինին, և Շչերբանին։

Լազարենկո-Տիմոշենկոյի մասնակցության վարկածը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Դնեպրոպետրովսկի կլանում» Կուչմայի կողմնակիցների և Լազարենկոյի կողմնակիցների պառակտումից հետո՝ նախագահ Կուչմայի կողմից (1999 թվականին) մեղադրանքներ են առաջադրվել, որ հենց Պավել Լազարենկոն է 1990-ական թվականների Ուկրաինայի պատմության մեջ առավել ռեզոնանսային երկու սպանությունների պատվիրատուն՝ Ուկրաինայի ազգային բանկի նախկին ղեկավար Վադիմ Գետմանի և Դոնեցկի օլիգարխ Եվգենի Շչերբանի սպանության մեջ։ 2000 թվականին Լազարենկոն ձերբակալվել է ԱՄՆ-ում, ԱՄՆ-ի դատախազությունը մանրամասն հետաքննել է նրա գործունեությունն Ուկրաինայում, սակայն չի բացահայտել Լազարենկոյի մասնակցությունը պատվիրված սպանություններին (Լազարենկոն 7 տարի բանտարկության մեջ էր և 5 տարի տնային կալանքի տակ էր գտնվում, բայց այժմ Լազարենկոյի հետ ԱՄՆ-ում հանվել են բոլոր մեղադրանքները, բացի «ԱՄՆ-ում փողերի լվացման նպատակով դավադրության» մեղադրանքից և «ԱՄՆ-ում նման «փողերի լվացման» յոթ դրվագներից[10]։

Ինչպես նշում է ուկրաինացի քաղաքագետ Կոնստանտին Բոնդարենկոն, Եվգենի Շչերբանն իր մահվանից առաջ փորձել է կազմակերպել Դոնեցկի էլիտաների միավորումը, նրանց «վախեցրել է վարչապետ Պավել Լազարենկոյի անունից Յուլյա Տիմոշենկոյի այցը Դոնեցկ»,- նշում է նա[11]։

2011 թվականի օգոստոսի 12-ին Յուլիա Տիմոշենկոյի ձերբակալությունից հետո (որը տեղի է ունեցել 2011 թվականի օգոստոսի 5-ին), երբ այդ ձերբակալության դեմ բողոքեցին Եվրոպայի շատ երկրների, ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի կառավարությունները, Ուկրաինայի գլխավոր դատախազի տեղակալ Ռենատ Կուզմինն առաջին անգամ հայտարարել էր, որ ԱՄՆ-ում կա վկա, որը հայտարարում է, որ Շչերբանի սպանությունը «Քուշնիրի խմբավորման» կողմից պատվիրել է Լազարենկոն, իսկ վճարել է Տիմոշենկոն[12][13]։ Ավելի ուշ Ուկրաինայի գլխավոր դատախազ Վիկտոր Պշոնկան հայտարարել էր, որ Շչերբանի սպանության համար Լազարենկոն հանցավոր խմբին վճարել է 500 հազար դոլար, իսկ Տիմոշենկոյին ՝ 2,3 մլն դոլար[14]։

2013 թվականի հունվարի 18-ին Յուլիա Տիմոշենկոն, որն արդեն ազատազրկման էր դատապարտվել 2009 թվականին Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև գազային համաձայնագրերի գործով, Ուկրաինայի Գլխավոր դատախազությունը պաշտոնապես մեղադրանք էր ներկայացրել Շչերբանի սպանության կազմակերպման համար, և նրան պաշտոնական կասկած (դատավարական փաստաթուղթ) է հանձնել Ուկրաինայի Քրեական օրենսգրքի 93-րդ հոդվածով (սպանություն) հանցագործություն կատարելու մեջ, որով նախատեսվում է ցմահ ազատազրկում[14]։

Տիմոշենկոյի բոլոր մեղադրանքները «բացահայտ սուտ» են անվանել, իսկ նրա փաստաբան Սերգեյ Վլասենկոն հայտարարել է, որ Շչերբանի վերացման հարցում շահագրգռված գլխավորը այն պահին գործող նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչն է, քանի որ սպանությունից չորս ամիս անց նա դարձել է Դոնեցկի մարզի նահանգապետ, իսկ Շչերբանի ունեցվածքը նրա մահից հետո բաժանել են Յանուկովիչի վերահսկողության տակ գտնվող բիզնես-կառույցները[15]։

Տիմոշենկոյի մասնակցության մասին հայտարարություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այն մասին, որ Տիմոշենկոն մասնակից չէ Շչերբանի սպանությանը, հայտարարել են այդ հարցում Ուկրաինայի կոմպետենտ գործիչները.

  • Նախկին նախագահ Լեոնիդ Կուչման հայտարարել է, որ նախագահ եղած ժամանակ երբեք վարկածներ չի լսել «Շերբանի գործին» Տիմոշենկոյի մասնակցության մասին, և որ գլխավոր դատախազ Միխայիլ Պոտեբենկոն իրեն զեկուցել է, որ Շերբանի սպանության պատվիրման մեջ կասկածվում է Լազարենկոն, բայց Տիմոշենկոյի վերաբերյալ ոչ մի կասկած երբեք չի եղել[16]։
Կուչմայի (2013 թվականի մայիսի 27-ին) հայտարարությունից երեք ու կես ամիս անց Ռինատ Կուզմինը հայտարարել է, որ այժմ արդեն ստուգվում է Շչերբանի սպանությանը Կուչմայի մասնակցությունը[17]։ Սակայն, չնայած ճնշմանը, Կուչման չի փոխել իր ցուցմունքները2013 թվականի ապրիլի 2-ին Շչերբանի գլխավոր «Դոնբասի Ինդուստրիալ Միություն» ընկերության գործադիր տնօրեն Սերգեյ Տարուտան (ներկայում նա «Դոնբասի Ինդուստրիալ Միության» գլխավոր տնօրենն է) հայտարարել է, որ ՈւՄԷ-ի հետ ԴԻՄ-ի հակամարտությունը հարթվել է Շչերբանի սպանությունից մեկ տարի առաջ, որ Տիմոշենկոն մասնակից չէ Շչերբանի սպանությանը[18]։
  • Վադիմ Բոլոտսկիի նախկին փաստաբան, հայտնի իրավաբան Դմիտրի Պոյեզդը հայտարարել է, որ Շչերբանի սպանությանը մեղսակից է եղել Ռինատ Ախմետովը, այլ ոչ թե Տիմոշենկոն Լազարենկոյի հետ[7]։ Դմիտրի Պոյեզդը նաև հայտարարել է, որ Վադիմ Բոլոտսկիխը քննությանը ցուցմունք է տվել, որ չգիտի ոչ Տիմոշենկոյին, ոչ Լազարենկոյին, և ոչինչ չի լսել Շչերբանի գործին նրանց մասնակցության կամ նման «դոնեցկյան գործերին» մասնակցելու մասին[7]։
  • Շչերբանի անմիջական մարդասպանը՝ Բոլոտսկին, «Մոսկվիչ» մականունով, կտրականապես հրաժարվել է ցուցմունք տալ Տիմոշենկոյի դեմ։ 2013 թվականի ապրիլի 14-ին Դմիտրի Պոյեզդը Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացի Վադիմ Բոլոտսկիի անունից հայտարարել է, որ Բոլոտսկիխը չի փոխի իր ցուցմունքները և չի նշի Լազարենկոյին ու Տիմոշենկոյին, ինչպես դա ցանկանում է Ուկրաինայի գլխավոր դատախազությունը[19]. «Ճահիճ կուղարկի նրանց երեք տառերով։ Նա սպասում է, թե երբ նրան կտեղափոխեն Ռուսաստա։ Եվ հասկանում է, որ իրեն կպաշտպանեն, և նա ողջ կլինի այնքան ժամանակ, քանի դեռ ցուցմունք չի տվել Լազարենկոյի և Տիմոշենկոյի դեմ», «Այսպիսով, այստեղ դատախազության համար ոչինչ չի փայլում. Բոլոցկիխը կեղծ ապացույցներ չի տա»[19]։
  • Ուկրաինայի նախկին վարչապետ Վիտալի Մասոլը (եղել է վարչապետ դեռ Խորհրդային Միության տարիներին 1987-1990 և անկախության առաջին տարիներին 1994-1995 թվականներին) հայտարարել է, որ, իր կարծիքով, Շչերբանին սպանել է Վիկտոր Յանուկովիչը. «Ես, օրինակ, կարծում եմ, որ Շչերբանին սպանել Է Յանուկովիչը։ Հեռացրել է իր ճանապարհից։ Չէ որ դա Դոնեցկն է», «Ես ճանաչել եմ Շչերբանին։ Նա եկել է ինձ մոտ, երբ ես վարչապետ էի։ Խնդրել է լինել իր արտահաստիքային խորհրդական։ Ես նրան նույնիսկ բաց թողեցի։ Նա ինձ դուր էր գալիս իր առողջ նկատառումներով։ Եվ այստեղ Շչերբանին սպանում են։ Հանքի տնօրեն Ամպիլովը, որի համար ես երեք տուն եմ կառուցել, պատմել է, թե ինչպես են այդ գործն արել»[20]։
  • «Դոնեցկի մաֆիա» գրքի հեղինակ Սերգեյ Կուզինը նշում է, որ Շչերբանի գործում չգիտես ինչու չկան Ռինատ Ախմետովի ցուցմունքները, որը Բրագինի և Շչերբանի գործընկերն էր ԴԻԲ-ում (Դոնբասի Ինդուստրիալ Միություն). «Իմ կարծիքով, դատախազությունը, որը ներգրավված է Տիմոշենկոյի և Լազարենկոյի մեղսակցության վարկածի մեջ, չի ցանկանում աշխատել այլ տարբերակների հետ։ Պետք է նայել, թե ում էր դա ձեռնտու։ Ի վերջո, ըստ էության, Տիմոշենկոն և Լազարենկոն նույն Շչերբանի մահից ոչինչ չեն շահել»[21]։

Սակայն այդ հայտարարությունները Ուկրաինայի գլխավոր դատախազությունը փաստորեն անտեսում էր, իսկ Տիմոշենկոյի դեմ իր մեղադրանքները կառուցում է երկու վկաների հայտարարությունների վրա (որոնք չգիտես ինչու խոսեցին միայն 2011-2012 թվականներին). Ռուսլան Շչերբանը (Եվգենի Շչերբանի որդին) և «ԱՄՆ-ից վկա» Պյոտր Կիրիչենկոն։

Ինչ վերաբերում է «Կիրիչենկոյի ցուցմունքներին», ապա նրա բոլոր «փաստերն ընդդեմ Տիմոշենկոյի» հանգում են այն բանին, որ Տիմոշենկոյի ձեռնարկությունները որոշ միջոցներ են փոխանցել ԱՄՆ-ում Լազարենկոյի հաշիվներին, իսկ հետո այդ միջոցների մի մասը Կիրիչենկոն փոխանցել է Ուկրաինայում ձեռնարկություն գնելու համար, և Կիրիչենկոն պնդում է, որ այդ ձեռնարկությունը գնել է իր և Քուշնիրի համար։ Ի պատասխան Տիմոշենկոյի փաստաբան Վլասենկոն հայտարարել է, որ Շչերբանի սպանությունից երկու օր անց իր սպանված կնոջ հաշիվներից 2 մլն դոլար է փոխանցվել դոնեցկցի գործարար Վլադիմիր Շերբանի որդու հաշվեհամարներին[22], բայց արդյո՞ք դա վկայում է Եվգենի Շչերբանի պատվիրված սպանության մասին։

Քրեական գործի ճակատագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2014 թվականի փետրվարին Ուկրաինայում տեղի ունեցած իշխանափոխության ժամանակ Շչերբանի (դրանում Տիմոշենկոյի և Լազարենկոյի կասկածների մասով) սպանության քրեական գործի նյութերը գլխավոր դատախազ Վիկտոր Պշոնկայի ցուցումով տեղափոխվել են Սիմֆերոպոլ, որտեղ հետագայում անցել են ռուսական կողմի ձեռքը[23]։

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 «Дело Щербаня. Публикации FORBES». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Максим Каменев. Сыновья Щербаня: Все, что было создано отцом, рухнуло за 8 месяцев. Руслан и Евгений Щербани — о создании корпорации ИСД, сделке с Ринатом Ахметовым и портфеле отца, который силовики искали на месте убийства. 29 Апрель 2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  3. ↑ Ахметов обогнал россиян в рейтинге самых богатых людей мира. Сайт «Украинская правда», 02 ноября 2012.
  4. ↑ «100 богатейших. Список самых богатых людей Украины по версии Forbes». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 18-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  5. ↑ The World’s 200 Richest People. By Matthew G. Miller & Peter Newcomb — Nov 8, 2012. Bloomberg Markets Magazine.
  6. ↑ Старший брат Народные депутаты Украины|народного депутата Украины Сергея Момота
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 К убийству Щербаня причастен Ахметов — адвокат убийцы. 23.01.2013.
  8. ↑ 8,0 8,1 Журналист Сергей Кузин: Щербаня убили из-за воровского «общака». 25 января 2013.
  9. ↑ Авторов книги «Донецкая мафия» осудили за плагиат // «Газета по-українськи», № 313, 21.02.2007.
  10. ↑ Сергей Лещенко. Жена Лазаренко Оксана Цыкова: Сейчас Лазаренко не имеет других денег — кроме тех, которые зарабатываю я // «Украинская правда», 2 сентября 2013.
  11. ↑ «Доны», или «Бригада Януковича» Արխիվացված 2020-09-24 Wayback Machine // Новая Газета
  12. ↑ Кузьмин: Свидетель в США заявил, что за убийство Щербаня платила Тимошенко. 12 августа 2011.
  13. ↑ «Ренат Кузьмин заявил о причастности Тимошенко к убийству Щербаня».
  14. ↑ 14,0 14,1 Жанна Ульянова. Тимошенко отягчили до пожизненного. 18.01.2013.
  15. ↑ «Власенко: у Януковича були мотиви вбити Щербаня». (ուկր.)
  16. ↑ Кучма считает, что Тимошенко не причастна к убийству Щербаня. 03.02.2013.
  17. ↑ Генпрокуратура проверяет версию причастности Кучмы к убийству Щербаня // УНИАН, 27.05.2013.
  18. ↑ Тимошенко не причастна к убийству Щербаня — Тарута // «Обозреватель», 02 апреля 2013.
  19. ↑ 19,0 19,1 Адвокат: Болотских не даст показаний против Юлии Тимошенко Արխիվացված 2020-10-30 Wayback Machine // «Русский навигатор», 14.04.2012.
  20. ↑ Бывший премьер-министр заявил, что Щербаня убил Янукович, а Гетьмана — Ющенко// NEWS-ru.ua, 17 мая 2013 г. Արխիվացված 2016-03-05 Wayback Machine
  21. ↑ «Щербаня убили из-за воровского «общака» — эксперт. 24 января 2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  22. ↑ Сын Владимира Щербаня после убийства Евгения Щербаня получил 2 миллиона — Власенко. 04 марта 2013.
  23. ↑ «Материалы по делу Тимошенко были вывезены в Крым по приказу Пшонки - ГПУ». УНИАН. 2015 թ․ ապրիլի 15.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Եվգենի_Շչերբանի_սպանություն&oldid=9455823» էջից