Դրոմեոզավրիդներ (լատին․՝ Dromaeosauridae, մինչև հուն․՝ δρομευς — վազող σαυρος — մողես), մողեսանմանների ընտանիքին պատկանող ոչ մեծ դինոզավր, որը պատկանում է դեյնոնիխոզավրերի ընտանիքին, կապված է մարիրաբտորների հետ (Maniraptora)։ Ապրել են մայրցամաքներում և մոլորակներում։ Այս ընտանիքի ներկայացուցիչների բրածոների մնացորդները ի հայտ են եկել միջին դարերից։
Ըստ ժամանակակից տվյալների դրոմեոզավրիդները (Տրոդոնտիդայեների (լատին․՝ Troodontidae) հետ միասին) համարվում է թռչող դինոզավրերի խմբին ամենամոտ ընտանիքը։ Ինչպես թռչունները, դրոմեոզավրիդները փետուրներ են ունեցել, այդ թվում՝ եզրային փետուրներ, իսկ փոքր ներկայացուցիչները, ինչպիսին է, օրինակ՝ միկրորապտորը (լատին․՝ Microraptor), հավանաբար կարողացել են թռչել երկնքում։
Ինչպես և ուրիշ տերեպոդները, դրոմեոզավրիդները եղել են երկոտանի, այսինքն շարժվել են հետևի վերջույթներով։ Սակայն այն ժամանակ ուրիշ տրեոպոդները որոնք ունեին ոտքերին երեք մատներ, քարացած դրեմեոզավիդների հետքերը հաստատուն են, որ այս ընտանիքի ներկայացուցիչների մեծամասնությունը ունեցել են ոտքի երկրորդ մատ, որն ավարտվում էր մեծ եղունգով, որն էլ խրվելով հողի մեջ իր վրա էր վերցնում դինոզավրի ամբողջ քաշը։ Այդպիսիս առանձնահատկությունը կոչվում է բիտակտիլիեյ կամ դիտակտիլիեյ (հունարեն՝ դի-երկու և բակտալոս-մատ)[1]։ Ոտքի շատ մեծ երկրորդ մատը ուներ կիսաշրջանաձև մեծ եղունգ, որն ինչպես մտածում էին, օգտագործվում էր որսին բռնելու, ինչպես նաև ծառեր բարձրանալու համար։ Դրոմեոզավրիդ մի տեսակ՝ բալաուր բոնդոց դինոզավրը ուներ ոտքի փոփոխված առաջին մատ, որը չափազանց տարբերվում էր իր դիրքով երկրորդ մատի համեմատ։ Նրա ոտքերի և առաջին և երկրորդ մատերը ունեին մանգաղաձև եղունգ[2]։
Առաջին բրածոները հայտնաբերվել է իտալական հավաքակազմում՝ Կրասնոյարսկի երկրամասում (մոտ 167 միլիոն տարի առաջ) և մինչև հիմա գիտնականները չեն կարողանում ճշգրիտ դասակարգում անել։ Բացի այդ, 2009 թվականին, նրանց վեց ատամները նկարագրվել են նստվածքաշերտերից՝ Langenberg Oker (Գոսլար, Ստորին Սակսոնիա, Գերմանիա)։ Հայտնաբերված ատամները շատ նման են Guimarota տեսակին պատկանող դինոզավրերին (կիմերջ, Լեյրոյա, Պորտուգալիա) ինչպես նաև Una տեսակին պատկանող դինոզավրերի (Իսպանիա)[3]։
Ներկայումս հայտնի է Դրոմեոզավրիդների վեց տեսակ, որոնք ապրում են Պատագոնիայում։ Ներկայացուցիչներն են՝ Unenlagia comahuensis, Unenlagia paynemili, Neuquenraptor argentinus, Buitreraptor gonzalezorum, Austroraptor cabazai և Pamparaptor micros։
Ռուսաստանում, ինչպես Մոնղոլիայի սահմանի մոտ, գտնվել են ոսկորներ։ Նաև իտալական Բերեզովսկու մարզի Կրասնոյարսկի գավառում հայտնաբերվել մնացորդները անհայտ դինոզավրերի ոսկորներ՝ այս ընտանիքի ներկայացուցիչներից։
Ներկայումս այն հարցին, թե որ ընտանիքին են պատկանում դրոմեոզավրիդները՝ դինոզավրերին, թե թռչուններին, մնում է բաց։ Ոմանք կարծում են, որ դրոմեոզավրիդների ավելի լավ է դասակարգել թռչուններին, ոչ թե դինոզավրերին։
↑Z., Csiki; Vremir, M.; Brusatte, S. L.; and Norell, M. A. (in press). «An aberrant island-dwelling theropod dinosaur from the Late Cretaceous of Romania». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America preprint. doi:10.1073/pnas.1006970107
↑Lubbe, T. van der, Richter, U., and Knötschke, N. 2009. Velociraptorine dromaeosaurid teeth from the Kimmeridgian (Late Jurassic) of Germany. Acta Palaeontologica Polonica 54 (3): 401—408.
↑Naish, D. & Martill, D. M. 2007. Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: basal Dinosauria and Saurischia. Journal of the Geological Society, London 164, 493—510
↑Novas and Agnolin, (2004). «Unquillosaurus ceibalii Powell, a giant maniraptoran (Dinosauria, Theropoda) from the Late Cretaceous of Argentina.» Rev. Mus. Argentino Cienc. Nat., n.s. 6(1): 61-66.
↑Gang Han, Luis M. Chiappe, Shu-An Ji, Michael Habib, Alan H. Turner, Anusuya Chinsamy, Xueling Liu & Lizhuo Han (2014 թ․ հուլիսի 15). «A new raptorial dinosaur with exceptionally long feathering provides insights into dromaeosaurid flight performance». Nature Communications. 5 (4382). doi:10.1038/ncomms5382. PMID25025742.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
↑ 7,07,17,27,37,47,57,6Longrich, N.R. and Currie, P.J. (2009). «A microraptorine (Dinosauria-Dromaeosauridae) from the Late Cretaceous of North America.» Proceedings of the National Academy of Sciences, online preprint 16 March 2009.
↑Zheng, X., Xu, X., You, H., Zhao, Q. and Dong, Z. (2009). «A short-armed dromaeosaurid from the Jehol Group of China with implications for early dromaeosaurid evolution.» Proceedings of the Royal Society B, published online before print August 19, 2009. doi:10.1098/rspb.2009.1178
↑Novas, F.E., Pol, D., Canale, J.I., Porfiri, J.D., and Calvo, J.O. (2008). «A bizarre Cretaceous theropod dinosaur from Patagonia and the evolution of Gondwanan dromaeosaurids.» Proceedings of the Royal Society B, doi:10.1098/rspb.2008.1554
↑Barsbold, R. (1983). "O ptich’ikh chertakh v stroyenii khishchnykh dinozavrov. ["Avian" features in the morphology of predatory dinosaurs]." Transactions of the Joint Soviet Mongolian Paleontological Expedition24: 96-103. [Original article in Russian.] Translated by W. Robert Welsh, copy provided by Kenneth Carpenter and converted by Matthew Carrano. PDF fulltextԱրխիվացված 2008-12-17 Wayback Machine
↑Sweetman, S.C. (2004). «The first record of velociraptorine dinosaurs (Saurischia, Theropoda) from the Wealden (Early Cretaceous, Barremian) of southern England.» Cretaceous Research, 25(3): 353—364. doi:10.1016/j.cretres.2004.01.004
