Դրիտերո Ագոլի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դրիտերո Ագոլի
Ծնվել էհոկտեմբերի 13, 1931(1931-10-13)[1][2]
ԾննդավայրDevoll District, Կորչայի գավառ, Ալբանիա
Վախճանվել էփետրվարի 3, 2017(2017-02-03)[3][4][1][…] (85 տարեկան)
Վախճանի վայրՏիրանա, Ալբանիա[4][3]
Գրական անունBamkë Çomaga[5]
Մասնագիտությունլրագրող, բանաստեղծ, գրող և սցենարիստ
Քաղաքացիություն Ալբանիա
ԿրթությունՍանկտ Պետերբուրգի համալսարան
Изображение автографа
Կայքdritero.com
 Dritëro Agolli Վիքիպահեստում

Դրիտերո Ագոլի[6][7] (ալբ․՝ Dritëro Agolli, հոկտեմբերի 13, 1931(1931-10-13)[1][2], Devoll District, Կորչայի գավառ, Ալբանիա - փետրվարի 3, 2017(2017-02-03)[3][4][1][…], Տիրանա, Ալբանիա[4][3][8][9]), ալբանացի բանաստեղծ, արձակագիր, պետական գործիչ, Ալբանիայի գրողների և նկարիչների լիգայի նախագահ (1973-1992)[10]։ Սովորել է Սանկտ Պետերբուրգում, գրել է հիմնականում բանաստեղծություններ, բայց հայտնի է որպես պատմվածքների, ակնարկների, պիեսների և վեպերի հեղինակ[11]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դրիտերո Ագոլին ծնվել է 1931 թվականի հոկտեմբերի 13-ին օկուպացված Ալբանիայում։ Ծնվել է գյուղացու ընտանիքում։ Ալբանիայի իտալական օկուպացիայի ժամանակ՝ ինը տարեկանում մասնակցել է դիմադրության հակաֆաշիստական շարժմանը՝ կատարելով պարտիզանական ջոկատների դեր։ 1952 թվականին ավարտել է Գիրոկաստրայի ավագ դպրոցը։ Ուսումը շարունակել է Սանկտ Պետերբուրգի պետական համալսարանի արվեստի ֆակուլտետում։ Հայրենիք վերադառնալուց հետո ստանձնել է լրագրողի պաշտոնը «Զերի և պոպուլիտ» թերթում, որտեղ աշխատել է 15 տարի։ Ընտրվել է Ալբանիայի խորհրդարանի անդամ[12]։

Պոեզիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրական հաջողությունը եկել է նրա բանաստեղծությունների հրապարակումից հետո։ Հասարակությունը բանաստեղծի հետ առաջին անգամ ծանոթացել է «Në rrugë dolla» («Ճանապարհին ես եկա», Տիրանա, 1958), «Hapat e mija në asfalt» («Իմ ոտքերը ասֆալտին», Տիրանա, 1961) և «Shtigje malesh dhe trotuare» («Լեռնային արահետներ և մայթեր», Տիրանա, 1965)։ Նրա ոճի հիմքը դարձել է կապը գյուղացիական արմատների հետ, որի մասին բանաստեղծը երբեք չի մոռացել։

Արձակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որպես արձակագիր իրեն դրսևորել է «Komisari Memo» («Կոմիսար Մեմո», Տիրանա, 1970) վեպի թողարկումից հետո։ 1975 թվականին գիրքը թարգմանվել է անգլերեն։ Երկրորդ վեպը՝ «Njeriu me top» (Տիրանա, 1975), 1983 թվականին լույս է տեսել անգլերեն։ Երկու գրքերում, փոքր-ինչ տարբեր կերպ, նկարագրել է ալբանացի պարտիզանների պայքարը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։

Պարտիզանների մասին երկու վեպերից հետո ստեղծել է մի քանի ստեղծագործություններ այլ թեմաներով։ 1972 թվականին հրատարակվել է «Shkëlqimi dhe rënja e shokut Zylo» («Ընկեր Զյուլոյի վերելքը և անկումը») երգիծական վեպը, նվիրված պետական կազմակերպության ոչ կոմպետենտ աշխատակցին։ Քննադատները վեպում նմանություն են գտել Դանիել Դեֆոյի և Ֆրանց Կաֆկայի, գոգոլյան «Ռևիզոր» և կունդերովսկյան «Կատակ» աշխատանքներում։ Առաջին հերթին լավ ընդունեցին Արևելյան Եվրոպայի ընթերցողները, որոնց համար գլխավոր հերոսի կերպարը հասկանալի և ճանաչելի էր։

Ագոլիի համար հիմնական ժանրը մնաց կարճ պատմությունը, այլ ոչ թե վեպը։ 1985 թվականին Տիրանայում լույս է տեսել նրա արձակի անգլերեն հավաքածուն։ Այն ներառում է 16 պատմություն։

Վաղ հավաքածուներից մեկը՝ 213 էջանոց «Zhurma e ererave të dikurshme» («Անցյալի քամու աղմուկը», Տիրանա, 1964), արգելված էր տարածման համար, իսկ տպաքանակը ոչնչացվել է։ Գրողը քննադատվել է «խորհրդային ռեվիզիոնիզմի» համար, մինչդեռ կուսակցությունը հավատարիմ է մնացել գրականության մեջ գտնվող մաոիստական գծին և ավելի շատ արտացոլում աշխատողների դերի։

1990-ական թվականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1990-ական թվականներին ստեղծել է բազմաթիվ գործեր, որոնք առանձնանում են հումանիզմով և անկեղծությամբ, այս ժամանակի ալբանական գրականությանը բնորոշ չէ։ 1992-2001 թվականներին եղել է Ալբանիայի սոցիալիստական կուսակցության անդամ։

Ոճ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ագոլիի բանաստեղծությունները բնութագրվում են կոպիտ հանգերով և խոսքի անսովոր ձևերով։ Նրա թարմ, մաքուր և ուղիղ վանկի մեջ միշտ զգացվում էր գյուղական համը, ինչը բանաստեղծի ստեղծագործության ամենաուժեղ կողմն էր։ Երկար տարիներ ազնիվ է եղել ինքն իր և իր ընթերցողների հետ, չնայած ճակատագրի բոլոր իրադարձություններին։

Ազդեցություն ալբանական գրականության վրա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չնայած նրան, որ նա համարվում էր կոմունիստական նոմենկլատուրայի ղեկավարներից մեկը, նա մնացել է հասարակության և գրական միջավայրի  հարգված անդամ՝ բռնապետության անկումից հետո[13]։ 1990-ական թվականների սկզբին նա աշխատել է մի քանի տարի խորհրդարանում՝ ընդգրկվելով Ալբանիայի Սոցիալիստական կուսակցությունում։ Միաժամանակ հիմնադրել է սեփական «Dritëro Publishing Company» հրատարակչությունը, որի միջոցով հրատարակել է բազմաթիվ նոր բանաստեղծական և արձակ ժողովածուներ, որոնք զգալի ազդեցություն են ունեցել Ալբանական գրականության վրա։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Discogs — 2000.
  2. ↑ 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Albanian writer Dritero Agolli dies at 85 // XinhuaNet — 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Dritero Agolli, Renowned Albanian Poet and Writer, Dies at 85 // Albania Today — 2017.
  5. ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  6. ↑ «Аголы, Дритеро - Взлет и падение товарища Зюле : Повесть» (ռուսերեն). search.rsl.ru. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 5-ին.
  7. ↑ Дритеро Аголы Откуда эта музыка?: стихи. — Санкт-Петербург: Геликон Плюс, 2007-01-01. — ISBN 9785936824388
  8. ↑ «Albanian writer Dritero Agolli dies at 85 - Xinhua | English.news.cn». news.xinhuanet.com. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 4-ին.
  9. ↑ «Albanian Daily News» (անգլերեն). www.albaniannews.com. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 4-ին.
  10. ↑ «Dritëro Agolli — WHA». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 5-ին.
  11. ↑ Segel, Harold B. The Columbia literary history of Eastern Europe since 1945.
  12. ↑ «Биография Дритеро Аголли» (ալբաներեն).
  13. ↑ De Scanderbeg à Ismaïl Kadaré: propos d’histoire et de littérature albanaises By Alexandre Zotos p141-153 [1]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Akademia e Shkencave e Shqipërisë (2008) (in Albanian), Fjalor Enciklopedik Shqiptar (Albanian encyclopedia), Tirana, ISBN 978-99956-10-27-2
  • Robert Elsie, Historical Dictionary of Albania, New Edition, 2004, ISBN 0-8108-4872-4
  • Shefki Hysa, «The Diplomacy of self-denial» (Diplomacia e vetëmohimit), publicistic, Tirana, 2008, ISBN 978-99956-650-3-6
  • Namik Selmani, «Salute from Chameria» publicistic, (2009), Tirana, ISBN 978-99956-33-28-8

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դրիտերո Ագոլի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դրիտերո_Ագոլի&oldid=9719819» էջից