Դուբրավկա Ուգրեշիչ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դուբրավկա Ուգրեշիչ
խորվ.՝ Dubravka Ugrešić
Ծնվել էմարտի 27, 1949(1949-03-27)[1][2][3][…]
ԾննդավայրKutina, Խորվաթիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՀՍՖՀ
Վախճանվել էմարտի 17, 2023(2023-03-17)[4][5] (73 տարեկան)
Վախճանի վայրԱմստերդամ, Նիդերլանդներ[5]
Մասնագիտությունթարգմանչուհի, վիպասան, մանկագիր, ոչ գեղարվեստական գրող, համալսարանի դասախոս, գրող, Դիմադրության մարտիկ, սցենարիստ և ակնարկագիր
Քաղաքացիություն Հարավսլավիայի Դաշնային Ժողովրդական Հանրապետություն,  ՀՍՖՀ,  Խորվաթիա և  Նիդերլանդների Թագավորություն[6]
ԿրթությունՄիջազգային գրական ծրագիր և Զագրեբի համալսարան
ԱշխատավայրԶագրեբի համալսարան
Պարգևներ
Կայքdubravkaugresic.com
 Dubravka Ugrešić Վիքիպահեստում
Դուբրավկա Ուգրեշիչը (2006 թ., Վարշավա)

Դուբրավկա Ուգրեշիչ (խորվաթերեն՝ Dubravka Ugrešić, մարտի 27, 1949(1949-03-27)[1][2][3][…], Kutina, Խորվաթիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՀՍՖՀ - մարտի 17, 2023(2023-03-17)[4][5], Ամստերդամ, Նիդերլանդներ[5][13]), խորվաթ արձակագրուհի, էսսեիստ, հրապարակագիր, գրականագետ, թարգմանչուհի։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1949 թվականի մարտի 27-ին, Խորվաթիայի Կուտինա քաղաքում։ Հայրը խորվաթ է, մայրը՝ բուլղարուհի[14]։ Ուսանել է Զագրեբի և Մոսկվայի համալսարաններում, ավարտելուց հետո վերադարձել է Զագրեբի համալսարան, արդեն՝ որպես դասախոս. դասավանդել է ռուսաց լեզու և գրականություն։ Հավասարակշռված մոտեցում է հանդես բերել սերբ-խորվաթական հարաբերությունների հարցում, սուր քննադատության ենթարկել Խորվաթիայի քաղաքական կյանքում նկատած բռնապետական միտումները և այդ պատճառով քանիցս ենթարկվել է տեղի ազգայնականների հարձակումներին։ Նրան մինչև անգամ մեղադրել են «ազգային դավաճանության» մեջ, և այդ մեղադրանքը պաշտպանել են գրչակիցներից շատերը։ Դուբրավկա Ուգրեշիչը, հարկադրված, լքել է Խորվաթիան և 1993 թվականից ապրում ու ստեղծագործում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում և Նիդերլանդներում։ Գրում է խորվաթերեն ու անգլերեն։ Հեղինակել է վեպեր, վիպակներ, պատմվածքներ, էսսեներ, կինոսցենարներ, նաև՝ գրքեր մանուկների համար։ Իր արձակում հաճախ է օգտագործում զանգվածային բանարվեստի կարծրատիպեր, ծաղրանմանակումներ, գրական բազմապիսի «խաղեր»... Նրա գեղարվեստական արձակն ու էսսեները թարգմանվել են աշխարհի շատ ժողովուրդների լեզուներով։

Դուբրավկա Ուգրեշիչը արժանացել է բազմաթիվ հեղինակավոր գրական մրցանակների, այդ թվում՝ Հայնրիխ Մանի[15], Կենտրոնական Եվրոպայի «Angelus», 2017 թվականին՝ Vilenica և այլ գրական մրցանակների։ Մշակութաբան, ժուռնալիստ Աննելի Դուվֆան, ելույթ ունենալով շվեդական ռադիոյով, փաստարկված ներկայացրել է իր պնդումը, որ Ուգրեշիչն արժանի է Նոբելյան մրցանակի[16]։

Դուբրավկա Ուգրեշիչը 2017 թվականին ստորագրել է խորվաթների, սերբերի, բոսնիացիների ու չեռնոգորցիների միասնական, ընդհանուր լեզվի մասին հռչակագիրը[17]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Մեշա Սելիմովիչ մրցանակ (1988)
  • Քսավեր Շանդոր Ջալսկու մրցանակ (1988)
  • NIN-ova nagrada տարվա լավագույն վեպի համար(1988)
  • Զագրեբ քաղաքի մրցանակ (1989)
  • Եվրոպական Charles Veillon մրցանակ՝ լավագույն էսսեի համար (1996)[18]
  • 1942–1945 թթ. Դիմադրության շարժման արվեստի հիմնադրամի մրցանակ (1997)[19]
  • Գերմանական SWR-Bestenlistea մրցանակ (1998)[20][21]
  • Ավստրիական պետական մրցանակ եվրոպական լավագույն գրքի համար (1999)[22]
  • Հայնրիխ Մանի մրցանակ (2000)[23]
  • BiH կոչում PEN կենտրոնական ակումբի կողմից (2002)
  • Katarina Frankopan մրցանակ (2002;
  • Լավագույն գրքի Feronia մրցանակ՝ ի գնահատումն արտասահմանցի հեղինակի (2004)[24]
  • Independenta մրցանակ՝ արտասահմանյան լավագույն գիտաֆանտաստիկ ստեղծագործության համար (2006)
  • James Tiptree, Jr. մրցանակ (ԱՄՆ) – 2010
  • Jean-Améry-Preis (Ավստրիա) – 2012[25]
  • Neustadt International Prize for Literature (ԱՄՆ) – 2016
  • Բուլղարիայի մայրաքաղաք Սոֆիայի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում (2019)[26]

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեպեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1981 – Štefica Cvek u raljama života
  • 1988 – Forsiranje romana-reke
  • 1997 – Muzej bezuvjetne predaje (Den ovillkorliga kapitulationens museum, översättning: Djordje Žarković, 2000)
  • 2004 – Ministarstvo boli (Smärtans ministerium, översättning: Djordje Žarković, 2005)
  • 2008 – Baba Jaga je snijela jaje (Baba Jaga la ett ägg, översättning: Djordje Žarković, 2009)
  • 2017 – Lisica

Վիպակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1978 – Poza za prozu
  • 1983 – Život je bajka

Էսսեներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1993 – Američki fikcionar
  • 1995 – Kultura laži
  • 2001 – Zabranjeno čitanje
  • 2005 – Nikog nema doma
  • 2010 – Napad na minibar
  • 2014 – Europa u sepiji
  • 2015 – Karaoke kultura

Մանկական գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1971 – Mali plamen
  • 1976 – Filip i Srećica
  • 1988 – Kućni duhovi

Այլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1980 – Nova ruska proza (antologi)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
  2. ↑ 2,0 2,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  3. ↑ 3,0 3,1 FemBio database (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Umrla je Dubravka Ugrešić (хорв.) // Jutarnji list — Europapress Holding, 1998. — ISSN 1331-5692
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 https://www.lemonde.fr/culture/article/2023/03/17/l-ecrivaine-croate-dubravka-ugresic-est-morte-a-73-ans_6165954_3246.html
  6. ↑ https://www.trouw.nl/cultuur-media/nederlands-kroatische-schrijfster-dubravka-ugresic-leeft-tussen-twee-werelden~b6d65950/
  7. ↑ НИН online
  8. ↑ http://www.adk.de/de/akademie/preise-stiftungen/H_Mann_Preis.htm
  9. ↑ https://tiptree.org/award/2010-james-tiptree-jr-award
  10. ↑ https://www.kunstkultur.bka.gv.at/staatspreis-fur-europaische-literatur (գերմ.)
  11. ↑ https://www.neustadtprize.org/dubravka-ugresic-announced-as-2016-winner-of-prestigious-neustadt-international-prize-for-literature/
  12. ↑ https://www.zagreb.hr/u-1989-godini-za-1988-godinu/28623
  13. ↑ http://booksa.hr/dossier/dubravka-ugresic%7Ctitel=Ugrešić(չաշխատող հղում), Dubravka|hämtdatum=27 september 2017|verk=Booksa.hr}}
  14. ↑ «Արխիվացված պատճենը»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-03-ին։ Վերցված է 2020-05-13 
  15. ↑ https://www.adk.de/de/akademie/preise-stiftungen/H_Mann_Preis.htm 
  16. ↑ |programvärd=Anneli Dufva|titel=2. Nobelpriset borde tilldelas Dubravka Ugresic|beskrivningurl=http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=478&artikel=5667671%7Cdatum=8 oktober 2013|utgivare=Sveriges Radio|url=http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=478&artikel=5667671%7Chämtdatum=9 oktober 2013|website=http://sverigesradio.se}}
  17. ↑ |Autor=Derk, Denis |Titel=Deklaration über die gemeinsame Sprache der Kroaten, Serben, Bosniaken und Montenegriner wird verabschiedet |Sammelwerk=Večernji list |Ort=Zagreb |Datum=2017-03-28 |ISSN=0350-5006 |Seiten=6–7 |Originaltitel=Donosi se Deklaracija o zajedničkom jeziku Hrvata, Srba, Bošnjaka i Crnogoraca |Originalsprache=sh |Online=http://www.vecernji.hr/hrvatska/deklaracija-o-zajednickom-jeziku-iz-zagreba-donosi-se-30-ozujka-u-sarajevu-1159142 |Abruf=2019-05-09}} (archiviert auf https://web.archive.org/web/20170920235101/https://www.vecernji.hr/vijesti/deklaracija-o-zajednickom-jeziku-iz-zagreba-donosi-se-30-ozujka-u-sarajevu-1159142 | webciteID= 6qg0sFVHO | text=WebCite}})
  18. ↑ «Le Prix Européen de l'Essai Charles Veillon - Fondation Charles Veillon»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-07-06-ին։ Վերցված է 2020-05-13 
  19. ↑ Verzetsprijs van de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945
  20. ↑ Preis der SWR-Bestenliste, Literaturpreis Gewinner
  21. ↑ «Bestenliste des SWR»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2007-09-29-ին։ Վերցված է 2020-05-13 
  22. ↑ Österreichischer Staatspreis für Europäische Literatur, Literaturpreis Gewinner
  23. ↑ Heinrich-Mann-Preis, Akademie der Künste, Berlin
  24. ↑ «Premio Letterario Feronia Città di Fiano 2004»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2007-09-30-ին։ Վերցված է 2020-05-13 
  25. ↑ Jean Améry-Preis für Dubravka Ugresic. In: Saarbrücker Zeitung (Kultur) vom 29. August 2012, S. BB5
  26. ↑ „Дубравка Угрешич ще бъде удостоена с почетното звание „доктор хонорис кауза“ на Софийския университет“, сайт на Софийския университет.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դուբրավկա_Ուգրեշիչ&oldid=8541673» էջից