Դոշի (ճարտարապետ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դոշի
գուջարաթի՝ બાલકૃષ્ણ વિઠ્ઠલદાસ દોષિત
Դիմանկար
Ծնվել էօգոստոսի 26, 1927(1927-08-26)[1][2]
ԾննդավայրՊունի, Բոմբեյի նախագահություն, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն
Մահացել էհունվարի 24, 2023(2023-01-24)[3] (95 տարեկան)
Մահվան վայրԱհմադաբադ, Գուջարաթ, Հնդկաստան
Քաղաքացիություն Բրիտանական Հնդկաստան և  Հնդկաստան
Մայրենի լեզուգուջարատի
ԿրթությունՍըր Ջամսեթջի Ջիջիբոյ Արվեստի դպրոց, Fergusson College? և CEPT University?
ԵրկերԱմդավադ նի Գուֆա
Մասնագիտությունճարտարապետ, քաղաքաշինարար և ուսուցիչ
Պարգևներ և
մրցանակներ
 Balkrishna Doshi Վիքիպահեստում

Բալկրիշնա Վիթալդաս Դոշի, ՕԷյէԼ, հնդիկ ճարտարապետ[7], (օգոստոսի 26, 1927(1927-08-26)[1][2], Պունի, Բոմբեյի նախագահություն, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն - հունվարի 24, 2023(2023-01-24)[3], Ահմադաբադ, Գուջարաթ, Հնդկաստան): Համարվում է հնդկական ճարտարապետության կարևոր դեմքերից մեկը և հայտնի է Հնդկաստանում ճարտարապետության զարգացման գործում ունեցած ներդրման համար[8]։ Դոշին աշխատել է Լե Կորբուզյեի և Լուիս Քանի մոտ և հանդիսանում է Հնդկաստանի մոդեռնիստական և բրուտալիստական ճարտարապետության ռահվիրա։

Նրա առավել ուշագրավ նախագծերն են Բանգալորի և Ուդայպուրի Մենեջմենթի հնդկական ինստիտուտները, Նորաձևության տեխնոլոգիաների ազգային ինստիտուտը Նյու Դելիում, Ահմադաբադում Ամդավադ նի Գուֆա պատկերասրահը և Բնապահպանական պլանավորման և տեխնոլոգիաների կենտրոն համալսարանը և Առանյայի ի ցածր գնով բնակարանների ծավալումն Ինդոր քաղաքում, որի համար արժանացել է ճարտարապետության համար Աղա խանի մրցանակին[9]։

Դոշին առաջին հնդիկ ճարտարապետն է, որը 2018 թվականին ստացել է Պրիցկերի ճարտարապետական մրցանակ, որը ճարտարապետության ամենահեղինակավոր մրցանակներից մեկն է համարվում[10][11]։ Նրան շնորհվել են նաև Պադմա Շրի և Պադմա Բհուշան մրցանակները։

Կյանքի վաղ շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դոշին ծնվել է Պունա քաղաքում։ 11 տարեկան հասակում նա վնասվել է հրդեհի ժամանակ և այն ժամանակվանից փոքր-ինչ թույլ է քայլում։ 1947-1950 թվականներին նա սովորել է Մումբայի Սըր Ջեյ Ջեյ արվեստի դպրոցում[12]։

Մասնագիտական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկզբնական նախագծեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1950 թվականին նա մեկնել է Եվրոպա, 1951-1954 թվականներին սերտորեն համագործակցել է Լե Կորբուզյեի հետ Փարիզում վերջնական նախագծերի շուրջ։ 1954 թվականին նա վերադարձել է Հնդկաստան՝ Ահմեդաբադում գտնվող Կորբուզյեի շենքերը վերահսկելու համար, այդ թվում՝ Վիլլա Սարաբհային, Վիլլա Շոդհանը, Միլլի Սեփականատերերի Ասոցիացիայի շենքը և Սանսկար Քենդրա թանգարանը։ Կորբուզիեն մեծ ազդեցություն է թողել Դոշիի հետագա գործունեության վրա։

Նրա շրջակա միջավայրի դիզայնի Վաստու-Շիլպա ստուդիան հիմնադրվել է 1955 թվականին։ Դոշին սերտորեն համագործակցել է Լուի Քանի և Անանթ Ռաջեյի հետ, երբ Քանը նախագծում էր Հնդկաստանի մենեջմենթի ինստիտուտի կամպուսը Ահմադաբադում։ Դոշին 1958 թվականին Շքեղ արվեստների առաջադեմ ուսումնասիրությունների Գրեհեմ հիմնադրամի գործընկերն էր։ 1962 թվականին նա նախաձեռնել է Ճարտարապետության Էս Էյ դպրոցը։

Դասավանդում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ի լրումն միջազգային ճանաչմանը որպես ճարտարապետ՝ դոկտոր Դոշին հավասարապես հայտնի է որպես կրթող և հաստատությունների հիմնադիր։ Հանդիսացել է Ահմադաբադի Ճարտարապետության դպրոցի առաջին հիմնադիր տնօրենը 1962–1972 թվականներին, Պլանավորման դպրոցի առաջին հիմնադիր տնօրեն 1972–1979 թվականներին, Շրջակա միջավայրի պլանավորման և տեխնոլոգիաների կենտրոնի առաջին հիմնադիր դեկան 1972–1981 թվականներին, Ահմադաբադում՝ Վիզուալ արվեստների կենտրոնի հիմնադիր անդամ և Կանորիա արվեստի կենտրոնի առաջին հիմնադիր տնօրեն։

Դոկտոր Դոշին կարևոր դեր է խաղացել «Վաստու-Շիլպա» շրջակա միջավայրի դիզայնի ուսումնասիրությունների և հետազոտությունների ազգային և միջազգային ճանաչմամբ գիտահետազոտական ինստիտուտի ստեղծման գործում։ Ինստիտուտը ռահվիրայական աշխատանք է կատարել էժան բնակարանաշինության և քաղաքաշինության ոլորտում։ Նրա գործունեությունը հատկանշական է ցածր եկամուտ ունեցող բնակարանաշիության գծով ռահվիրայական աշխատանքով։ Նրա դիզայնը ներառում է կայունության հասկացությունը նորարարական ուղղություններում[13]։

Ճանաչման ձեռքբերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դոշին Բրիտանական ճարտարապետների թագավորական ինստիտուտի գործընկերն է։ Նա եղել է Պրիցկերի մրցանակի, Ինդիրա Գանդիի ազգային արվեստի կենտրոնի և Աղա խանի ճարտարապետության մրցանակի ընտրական հանձնաժողովների կազմում։ Նա նաև Հնդկաստանի ճարտարապետների ինստիտուտի գործընկերն է։

Դոշին գործնականում վերամիավորել է հնդկական և անգլիական ժառանգությունները։ Այդ աշխատանքները արժանացել են են 2007 թվականի Շարունակական ճարտարապետության Գլոբալ մրցանակի առաջին շնորհմանը։ Մրցանակով ճանաչվել է զարգացման այլընտրանքային մոդելի ուղղությամբ Դոշիի էական ներդրումը[14]։

2018 թվականի մարտին Դոշին ստացել է Ճարտարապետության Պրիցկերի մրցանակը՝ տվյալ բնագավառում Նոբելյան մրցանակին համարժեքը՝ դրանով իսկ դառնալով այդ պատվին արժանացած առաջին հնդիկը։ Պրիցկերի հանձնաժողովը հայտարարել է, որ Դոշին «միշտ ստեղծել է լուրջ ճարտարապետություն, որը երբեք ցուցադրական չէ կամ թրենդներին հետևող», և նշել է նրա «պատասխանատվության խորը զգացումը և բարձրորակ, վավերական ճարտարապետության միջոցով իր երկրին և ժողովրդին աջակցելու ցանկությունը»[11]։

Ոճ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դոշին պատմում է, որ իրեն ոգեշնչել են հնդկական պատմական հուշարձանները, ինչպես նաև եվրոպական և ամերիկացի ճարտարապետների աշխատանքը[15]։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իր առանձնահատուկ ներդրման համար՝ որպես պրոֆեսիոնալ և ակադեմիկոս, դոկտոր Դոշին արժանացել է մի շարք միջազգային և ազգային մրցանակների ու պարգևների։

Կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զանգվածային մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականին, Հանդրիդհանդի բեմադրիչ Փրեմջիտ Ռամաչանդրան հարցազրույց վերցնելով Դոշիից թողարկել է փաստագրական ֆիլմ։ Դոշին հանդես է եկել ինքն իր դերը խաղալով Մանի Ռաթնամսի Օ Կադհալ Քանմանի և Շաադ Ալիի Օքեյ Ջաանու ֆիլմերում[21]։

Տեսադարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Դոշի - հնդիկ ճարտարապետ
  • Բի Վի Դոշին զրուցում է Չանդիգարի Լե Կորբյուզիե կենտրոնի տնօրեն Ար.Դիպիկա Գանդիի հետ 2016
    Բի Վի Դոշին զրուցում է Չանդիգարի Լե Կորբյուզիե կենտրոնի տնօրեն Ար.Դիպիկա Գանդիի հետ 2016
  • Բի Վի Դոշին Ահմադաբադում, Հուջարաթ նահանգ, Հնդկաստան
    Բի Վի Դոշին Ահմադաբադում, Հուջարաթ նահանգ, Հնդկաստան
  • Ստեֆան Սքումերը և ԲիՎի Դոշին Ահմադաբադում
    Ստեֆան Սքումերը և ԲիՎի Դոշին Ահմադաբադում
  • Լե Կորբյուզիե, Բի Վի Դոշիի Շոդհան Հաուզում
    Լե Կորբյուզիե, Բի Վի Դոշիի Շոդհան Հաուզում
  • Ամանփոսինգինֆրոնտ
    Ամանփոսինգինֆրոնտ
  • Ամդավադ նի Գուֆա
    Ամդավադ նի Գուֆա
  • Ամդավադ նի Գուֆա
    Ամդավադ նի Գուֆա
  • Հուսային-Դոշի Գուֆա
    Հուսային-Դոշի Գուֆա
  • Զեն Կաֆե
    Զեն Կաֆե

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Zelazko A. Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 https://thewire.in/urban/master-architect-b-v-doshi-passes-away-at-95
  4. ↑ L'univers d'un architecte indien à la SFA — 2006.
  5. ↑ https://pib.gov.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=197647
  6. ↑ https://web.archive.org/web/20230125170305/https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1893797
  7. ↑ Balkrishna Vithaldas Doshi. Արխիվացված 2011-08-23 Wayback Machine ArchNet 2011. Retrieved 26 July 2011.
  8. ↑ Ashish Nangia: "Post Colonial India and its Architecture - II" Արխիվացված 10 Մայիս 2012 Wayback Machine, in Boloji, 12-02-2006
  9. ↑ «Balkrishna Doshi Named 2018 Pritzker Prize Laureate». ArchDaily. 2018 թ․ մարտի 7. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 7-ին.
  10. ↑ Pogrebin, Robin (2018 թ․ մարտի 7). «Top Architecture Prize Goes to Low-Cost Housing Pioneer From India». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 5-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  11. ↑ 11,0 11,1 Rajghatta, Chidanand (2018 թ․ մարտի 8). «B V Doshi 1st Indian to win 'Nobel' for architecture». The Times of India. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 7-ին.
  12. ↑ «'Every object around us is in symphony'». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2018 թ․ մարտի 8. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 5-ին.
  13. ↑ Top Architecture Prize Goes to Low-Cost Housing Pioneer From India, By Robin Pogrebin, New York Times, 7 March 2018.
  14. ↑ Contal, Marie-Hélène; Revedin, Jana (June 2009). Sustainable Design: Towards a New Ethic in Architecture and Town Planning. Germany: Birkhäuser. ISBN 978-3-7643-9938-2.
  15. ↑ Saberin, Zeenat (2018 թ․ մարտի 8). «Balkrishna Doshi: 'Architecture is a backdrop to life'». Al Jazeera. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 5-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  16. ↑ «Padma Awards» (PDF).
  17. ↑ «Global Award for Sustainable Architecture». Cité de l'architecture & du patrimoine (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 4-ին.
  18. ↑ բարձրագույն պարգևը արվեստի համար «Արվեստի և նամակների շքանշանի ասպետ»/articleshow/9928307.cms «B V Doshi conferred France's highest honour for arts | Ahmedabad News - Times of India». The Times of India (անգլերեն). 2011 թ․ սեպտեմբերի 11. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 5-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)CS1 սպաս․ url-status (link)
  19. ↑ Barberini, Elisa (2011 թ․ նոյեմբերի 12). «Balkrishna Doshi - Towniship: Electronics Corporation of India, Ltd., Hyderabad, 1968-1971». Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  20. ↑ «9 iconic buildings designed by BV Doshi». Architectural Digest India (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ օգոստոսի 26. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 5-ին.
  21. ↑ Shah, Devanshi. «9 amazing facts you absolutely wouldn't have guessed about BV Doshi». Architectural Digest. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 8-ին.

Հետագա ընթերցանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Curtis, William J. R., Balikrishna Doshi: An Architecture for India, Rizzoli, New York 1988, 0-8478-0937-4
  • James Steel, The Complete Architecture of Balikrishna Doshi, Rethinking Modernism for the Developing World, Thames and Hudson, London 1998, 0-500-28082-7
  • Bruno Melotto ed., Balkrishna Doshi. Sangath. Indian architecture between tradition and modernity, Maggioli Editore, Santarcangelo di Romagna 2012, 8838761264
  • Bruno Melotto ed., Balkrishna Doshi. The Masters in India. Le Corbusier, Louis Kahn and the Indian Context, Maggioli Editore, Santarcangelo di Romagna 2014, 978-88-387-6295-6

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դոշի_(ճարտարապետ)&oldid=9805995» էջից