Դոմենիկո Չիմարոզա

Դոմենիկո Չիմարոզա
Հիմնական տվյալներ
Բնօրինակ անուն	Domenico Cimarosa
Ծնվել է	դեկտեմբերի 17, 1749[…]; Ավերսա, Իտալիա
Երկիր	Վենետիկի հանրապետություն
Մահացել է	հունվարի 11, 1801[…] (51 տարեկան); Վենետիկ, Venetian Province, Ավստրիական կայսրություն
Գերեզման	San Michele Arcangelo
Ժանրեր	օպերա
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր
Կրթություն	Conservatorio di S. Maria di Loreto?
	Domenico Cimarosa Վիքիպահեստում

Դոմենիկո Չիմարոզա (իտալերեն՝ Domenico Cimarosa, դեկտեմբերի 17, 1749(1749-12-17)^[1]^[2]^[3]^[…], Ավերսա, Իտալիա^[4]^[5] - հունվարի 11, 1801(1801-01-11)^[1]^[2]^[6]^[…], Վենետիկ, Venetian Province, Ավստրիական կայսրություն^[4]^[5]), իտալացի երգահան, օպերայի նեապոլիտանական դպրոցի կարկառուն ներկայացուցիչ, ավելի քան 80 օպերայի հեղինակ։

Գործունեություն

Առաջին օպերան մեծ հաջողությամբ բեմադրել է 1772 թվականին Նեապոլում, ապրել և ստեղծագործել է Իտալիայի տարբեր քաղաքներում։ 1789 թվականին ռուսական արքունիքի հրավերով մեկնում է Պետերբուրգ, որտեղ 4 տարի ղեկավարում է արքունական նվագախումբը։ 1792 թվականին Ռուսաստանից հայրենիք վերադառնալիս որոշ ժամանակ մնում է Վիեննայում, որի արքունական թատրոնի համար («Բուրգտեատր») գրում է իր գլուխգործոցը՝ «Գաղտնի ամուսնությունը» օպերան։ Այն շռնդալից հաջողություն է ունենում և ըստ ավանդության կայսր Լեոպոլդ II-ի հրամանով նույն օրը կատարվում է երկրորդ անգամ։ 1796 թվականին Չիմարոզան վերադառնում է Նեապոլ, որտեղ շարունակում է ստեղծագործել և բեմադրել իր օպերաները։ Ֆրանսիական հեղափոխությունից հետո 1798-99 թվականներին Նեապոլի ֆրանսիական զորքերի կողմից կարճաժամկետ գրավման ընթացքում միացել է ֆրանսիացիներին աջակցող ազատական կուսակցությանը, ինչի պատճառով իշխանությանը վերադարձած Բուրբոնները դատապարտում են նրան մահվան։ Սակայն ազդեցիկ երկրպագուների միջնորդությամբ մահապատիժը փոխարինվում է աքսորով։ Չիմարոզան մահանում է Վենետիկում 1801 թվականի հունվարի 11-ին աղիքների բորբոքումից։ Հիվանդության բնույթը ժամանակակիցներին կասկածել է տվել, որ երգահանին թունավորել են։

Որոշ օպերաներ

Երևակայական Արմիդա - Armida Immaginaria 1777
Ջիաննինա և Բերնարդոնե - Giannina e Bernardone 1781
Բիոնդոլինա - La Biondolina 1781
Խնջույք - Il convito 1782
Պատժված չարագործը - La villana riconosciuta 1783
Դյուրահավատ - Il Credulo 1786
Ոլոդիմիրո - Volodimiro 1787
Մոլի կատակասեր - Fanatico burlato 1787
Արևի կույս - Vergine del sole 1789
Գաղտնի ամուսնություն - Matrimonio segreto 1792
Պենելոպե - Penelope 1795
Արտեմիսիա - Artemisia 1801

Արտաքին հղումներ

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Чимароза Доменико // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Wurzbach D. C. v. Cimarosa, Dominik (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 2. — S. 372.

Գրականություն

Stefano Faglia, Franca Saini (ed.)։ Il mercato di Malmantile, Florence, 1784. Monza, Accademia Musicale IAMR, 2012. Lucca, Libreria Musicale Italiana (LIM), 2012.
Stefano Faglia, Franca Saini (ed.)։ Li due Baroni, Rome, 1783. Monza, Accademia Musicale IAMR, 2013. Lucca, Libreria Musicale Italiana (LIM), 2013.
Cimarosa, Domenico – Perugini, Simone (a cura di) – L'impresario in angustie, farsa per musica in un atto, edizione critica della versione viennese del 1793 (partitura, riduzione canto&pianoforte, parti orchestrali), Artaria Edition Limited, New Zealand, 2013.
Cimarosa, Domenico – Perugini, Simone (a cura di) – Il convito, dramma giocoso per musica in due atti, edizione critica dell'opera (partitura, riduzione canto&pianoforte, parti orchestrali), Edizioni Accademia Lirica Toscana "Domenico Cimarosa", Firenze, 2013.
Cimarosa, Domenico – Perugini, Simone (a cura di) – La vanità delusa [Il mercato di Malmantile], dramma giocoso per musica in due atti, edizione critica dell'opera (partitura, riduzione canto&pianoforte, parti orchestrali), Edizioni Accademia Lirica Toscana "Domenico Cimarosa", Firenze, 2013.
Cimarosa, Domenico – Perugini, Simone (a cura di) – Li sposi per accidenti, Farsetta per musica in un atto, edizione critica dell'opera (partitura, riduzione canto&pianoforte, parti orchestrali), Edizioni Accademia Lirica Toscana "Domenico Cimarosa", in preparazione.
Storni Trevisan, Maria – Nel primo centenario della morte di Domenico Cimarosa 1801–1901, Venezia, 1901
Vitale, R. – Domenico Cimarosa, la vita e le opere / Aversa, 1929
Biamonti, Giovanni – Il matrimonio segreto di Domenico Cimarosa / Roma, 1930
Tibaldi Chiesa, Mary – Cimarosa e il suo tempo / Milano, 1939
Schlitzer, Franco – Goethe e Cimarosa / Siena, 1950
Rossi, Nick – Fauntleroy, Talmage – Domenico Cimarosa, his life and his operas / Greenwood Press, 1999
Perugini, Simone – Per far le cose in fretta. Il caso de "La vanità delusa" di Domenico Cimarosa tra Goldoni, Lorenzi, assistenti e impresari, Edizioni Accademia Lirica Toscana "Domenico Cimarosa", Firenze, 2011.
Perugini, Simone – I matrimoni (quasi) segreti: la famiglia Cimarosa tra Domenico, Cecilia, Gaetana, due Costanze, Paolo e Raffaele, Edizioni Accademia Lirica Toscana "Domenico Cimarosa", Firenze, 2014.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դոմենիկո Չիմարոզա» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 9, էջ 25)։

[_b114ba87c8e628ea-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_4cddb759381c6e3a-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_159234048ed0a855-3] 3,0 ^3,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[_9ce70712994d6592-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Чимароза Доменико // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_591d82055c99dd1e-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.

[_8fc24e5d25cc609e-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Wurzbach D. C. v. Cimarosa, Dominik (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 2. — S. 372.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]