Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրա
Աջ ձեռքի մատանեմատի Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրա
Տեսակհիվանդություն
Հիվանդության ախտանշաններՄատ(ներ)ի ծալված վիճակ, կոշտ հանգուցիկ(ներ) ափի մաշկի տակ
Բժշկական մասնագիտությունՁեռքի վիրաբուժություն
ՀՄԴ-9728.6
ՀՄԴ-10M72.0
Անվանվել էԳիյոմ Դյուպյուիտրեն
 Dupuytren's contracture Վիքիպահեստում

Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրան (Դյուպյուիտրենի հիվանդություն, ափափակեղային ֆիբրոմատոզ, վիկինգի հիվանդություն), մի վիճակ է, որի ժամանակ մեկ կամ մի քանի մատները ձգվում ու մնում են մշտապես ծալված դիրքում[1]։ Այն սովորաբար սկսվում է ափի մաշկի տակ փոքր կոշտուկանման հանգուցիկների տեսքով։ Ժամանակի ընթացքում վիճակը վատթարանում է այնքան, մինչև մատներն այլևս հնարավոր չի լինում բացել-ուղղել։ Թեև, որպես կանոն, ցավոտ չի լինում, սակայն որոշակի ցավոտություն կամ քոր կարող է առկա լինել։ Առավել հաճախ ախտահարվում է մատանեմատը, որին հաջորդում են ճկույթն ու միջնամատը։ Զարգացող կոնտրակտուրան կարող է խանգարել կերակրի պատրաստմանը, գրելուն և առօրյա այլ գործերին։

Պատճառն անհայտ է[2]։ Ռիսկի գործոններից են ժառանգական նախատրամադրվածությունը, ալկոհոլիզմը, ծխելը, վահանաձև գեղձի խնդիրները, լյարդի հիվանդությունը, շաքարային դիաբետը, ձեռքի նախորդող վնասվածքը և էպիլեպսիան[1][2]։ Հիմնական մեխանիզմը ափային փակեղում աննորմալ շարակցական հյուսվածքի ձևավորումն է[1]։ Ախտորոշումը սովորաբար դրվում է ախտանիշների հիման վրա[2]։

Անհրաժեշտության դեպքում բուժումը սովորաբար սկսվում է ախտահարման օջախում ստերոիդի ներարկմամբ և ֆիզիոթերապիայով։ Կոնտրակտուրայի խորացման դեպքում առաջարկվում է կլոստրիդիալ կոլագենազայի ներարկում կամ վիրաբուժություն[3]։ Ճառագայթային թերապիայի արդյունավետության վերաբերյալ բավարար ապացույցներ առայժմ չկան[4]։ Չնայած բուժմանը՝ հիվանդությունը կարող է կրկնվել (ռեցիդիվել)[2]։

Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրան ավելի հաճախ հանդիպում է 50-ն անց տղամարդկանց մոտ[1] Ավելի շատ լինում է սպիտակ մարդկանց մոտ և ավելի հազվադեպ՝ ասիացիների ու աֆրիկացիների[5]։ Այսպես, ամենախայտաբղետ բնակչություն ունեցող երկրներից մեկում՝ ԱՄՆ-ում Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրան առկա է բնակչության ընդամենը 5%-ի մոտ, իսկ համեմատաբար միատարր բնակչությամբ Նորվեգիայում՝ 60-ն անց տղամարդկանց շուրջ 30%-ը տառապում է այս հիվանդությամբ[1]։ Միացյալ Թագավորությունում 65 տարեկանից բարձր մարդկանց մոտավորապես 20%-ն ունի այս հիվանդության այս կամ այն աստիճանը[5]։

Անվանվել է ֆրանսիացի անատոմ և ռազմական վիրաբույժ բարոն Գիյոմ Դյուպյուիտրենի պատվին, ով առաջինն է նկարագրել հիվանդության հիմքում ընկած մեխանիզմը 1833-ին[5]։

Նշաններն ու ախտանիշները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աջ ձեռքի ճկույթի Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրա: Սլաքը ցույց է տալիս մաշկային ձգանը:

Սովորաբար, Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրան սզկբում ի հայտ է գալիս որպես ափի հաստացում կամ հանգուցիկ, որը կարող է լինել ցավոտ կամ անցավ[6]։ Կոնտրակտուրայի ամենավաղ նշանն ափամաշկի եռանկյունաձև «կնճռոտումն» է հենց այն հատվածում, որտեղ մաշկն անցնում է ծալիչ ջլի վրայով դեպի մատը՝ նախադաստակ-մատոսկրային հոդի շրջանում։ Հետագայում հիվանդության զարգացմանը զուգընթաց ենթամաշկային ձգաններն ավելի են արտահայտվում, և մատների շարժման ծավալը գնալով նվազում է։ Ընդհանրապես, այդ ձգանները ցավոտ չեն լինում, բայց հազվադեպ կարող է զարգանալ տենոսինովիտ և ցավ պատճառել։ Առավել հաճախ ախտահարվում է մատանեմատը, իսկ բթամատն ու ցուցամատը՝ շատ հազվադեպ[7]։ Հիվանդությունը (ձգանները) սկսվում է ափի մեջ և շարժվում դեպի մատները՝ սկզբում ախտահարելով  նախադաստակ-մատոսկրային, իսկ ապա՝ միջմատոսկրային հոդերը[8]։

Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրայի ժամանակ ափային փակեղը (ապոնևրոզը) հաստանում է, ինչը կարող է հանգեցնել մատների կրկվածության և ֆունկցիայի խանգարման։ Ափային փակեղի հիմնական գործառույթը բռունցքի ուժի բարձրացումն է։ Ուստի, Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրան ժամանակի ընթացքում նվազեցնում է հիվանդի՝ առարկաներ պահելու ունակությունը։ Հիվանդները հազվադեպ գանգատվում են ցավից, մզզոցից և քորից։ Նորմայում ափային փակեղը բաղկացած է I տիպի կոլագենից, իսկ Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրայի դեպքում այն փոխակերպվում է III տիպի կոլագենի, որը զգալիորեն ավելի հաստ է ու կոպիտ[9]։

Ուղեկցող իրավիճակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանր ախտահարմամբ մարդկանց մոտ հաճախ լինում են նաև կոշտուկանման գոյացություններ մատների հոդերի թիկնային՝ մակերեսին (այսպես կոչված՝ «Գառոդի բարձիկներ» կամ «Դյուպյուիտրենի թիկնային հանգուցիկներ») և ոտնակամարին (ներբանափակեղային ֆիբրոմատոզ կամ Լեդերհոզեի հիվանդություն)[10]։ Ծանր դեպքերում կարող են ուղեկցել սառած ուսահոդը (ուսահոդի կպումային պատիճաբորբ)[11], առնանդամի Պեյրոնիի հիվանդությունը[12] և այլն։

Ռիսկի գործոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրան ոչ սպեցիֆիկ հիվանդություն է, բայց առաջնահերթ ախտահարում է հետևյալ ռիսկի գործոններով մարդկանց։

Անփոփոխելի գործոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Սկանդինավյան կամ հյուսիսեվրոպական ծագում.[13] այն կոչվել է «վիկինգի հիվանդություն»[8], թեև լայնորեն տարածված է նաև մի շարք միջերկրածովյան երկրներում (օրինակ, Իսպանիա[14] և Բոսնիա[15])[16]։ Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրան հազվագյուտ է հանդիպում չինացիների և աֆրիկացիների շրջանում[17]։
  • Արական սեռ. hիվանդությունն ավելի հաճախ լինում է տղամարդկանց, քան կանանց մոտ[7][13]։
  • Տարիք. ավելի հաճախ հանդիպում է 50 տարեկանից բարձր մարդկանց մոտ[7][17]։
  • Ժառանգականություն. 60-70% դեպքերում լինում է ժառանգական նախատրամադրվածություն[7][18]։

Փոփոխելի գործոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այլ վիճակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Քաղցած վիճակում արյան մեջ գլյուկոզի միջինից բարձր մակարդակ[17]
  • Ձեռքի նախորդող վնասվածք[7]
  • Ներբանափակեղային ֆիբրոմատոզ կամ Լեդերհոզեի հիվանդություն[7]
  • Էպիլեպսիա (հնարավոր է հակացնցումային դեղորայքի պատճառով)[20]
  • Շաքարային դիաբետ[5][20]
  • ՄԻԱՎ[5]։

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տիպեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկացի ձեռքի վիրաբույժ Չարլզ Իթընն առանձնացնում է Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրայի երեք տիպ.[21]

  • Տիպ 1. հիվանդության շատ ագրեսիվ ձևն է, հայտնաբերվում է հիվանդների միայն 3%-ի մոտ, կարող է ախտահարել մինչև 50 տարեկան տղամարդկանց, որոնք ունեն ժառանգական նախատրամադրվածություն։ Հաճախ ուղեկցվում է այլ ախտանիշներով, ինչպիսիք են Գառոդի բարձիկներն ու Լեդերհոզեի հիվանդությունը։ Այս տիպը երբեմն անվանում են Դյուպյուիտրենի դիաթեզ[10]։
  • Տիպ 2. հիվանդության ավելի հաճախ հանդիպող ձևն է, որպես կանոն ախտահարում է միայն ափը և սովորաբար սկսվում է 50 տարեկանից հետո։ Այս տիպը կարող է ավելի խորանալ այնպիսի գործոնների հաշվին, ինչպիսիք են շաքարախտը կամ ծանր ֆիզիկական աշխատանքը։
  • Տիպ 3. թեթև ձևն է, որը հաճախ հանդիպում է դիաբետիկների մոտ կամ կարող է առաջանալ որոշ դեղորայքի ընդունման ֆոնին, ինչպիսիք են հակացնցումային դեղամիջոցները։ Այս տիպը չի հանգեցնում մատների ամբողջական կոնտրակտուրայի և, հավանաբար, չի ժառանգվում։

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բուժում ցուցված է, երբ, այսպես կոչված, «սեղանից բարձր թեստը» դրական է։ Այդ թեստի ժամանակ մարդը ձեռքն ափնիվայր դնում է սեղանին։ Եթե ձեռքը լրիվ հարթ փռվում է սեղանին, ապա քննությունը համարվում է բացասական։ Իսկ եթե ձեռքը լրիվ հարթ չի ստացվում դնել սեղանին և ափի ու սեղանի արանքում գրչի տրամգծի չափով տարածություն է մնում, ապա թեստը համարվում է դրական, և կարող է ցուցվել վիրահատական միջամտություն կամ այլ բուժում։

Բուժումը ներառում է բուժական միջամտության մեկ կամ ավելի տեսակներ՝ որոշ դեպքերում պահանջելով կրկնակի միջամտություններ։

Ըստ հիվանդության փուլի՝ Դյուպյուիտրենի միջազգային միությունն առաջարկում է  ճառագայթային թերապիա, ասեղնային ապոնևրոտոմիա, կոլագենազայի ներարկում և վիրահատություն։

Ասեղնային ապոնևրոտոմիան առավել արդյունավետ է «I և II փուլերում»՝ 6-90° ծալիչ կոնտրակտուրայի դեպքում։ Ինչևէ, այն օգտագործվում է նաև այլ փուլերում։

Կոլագենազայի ներարկումը նույնպես առավել արդյունավետ է «I և II փուլերում»՝ 6-90° ծալիչ կոնտրակտուրայի դեպքում և կարող է կիրառվել նաև այլ փուլերում։

Վիրահատությունն արդյունավետ է լինում հիվանդության բոլոր 4 փուլերում[22]։

Վիրահատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1831 թվականին Դյուպյուիտրենը կատարել է վիրաբուժական միջամտություն 4-րդ և 5-րդ մատների կոնտրակտուրայով մի հիվանդի մոտ, որին նախկինում այլ վիրաբույժներ ասել էին՝ իբր միակ լուծումը ծալիչ ջլերի հատումն է։ Նա ներկայացրել է այդ դեպքը հանրահայտ Լանցետ հանդեսի 1834 թվականի համարներից մեկում[23]՝ նկարագրելով նվազագույն ինվազիվ ասեղնային միջամտություն։

Սակայն կրկնության բարձր ցուցանիշների պատճառով ներդրվեցին նոր վիրաբուժական մեթոդներ, ինչպիսիք են փակեղահատումը՝ ֆասցիոտոմիան, իսկ հետագայում՝ մաշկափակեղահատումը՝ դերմոֆասցիոտոմիան։ Դրանց միջոցով ախտահարված հյուսվածքների մեծ մասը հեռացվում է։ Որոշ հիվանդների մոտ հեռադիր կամ մերձադիր միջմատոսկրային հոդը մետաղական շյուղով անշարժացվում է առնվազն 21 օրով՝ հանգեցնելով հոդի սերտաճման ֆունկցիոնալ ավելի նպաստավոր դիրքում, ինչը երբեմն հիվանդության հետագա խորացումը դադարեցնելու միակ միջոցն է։ Ծայրահեղ դեպքերում, երբ առկա են վիրաբուժական բարդություններ կամ բազմակի կրկնողություն, կարող է ցուցված լինել մատ(ներ)ի անդամահատում[24]։

Սահմանափակ փակեղահատում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ձեռքն անմիջապես վիրահատությունից և վերքերի լիովին լավացումից հետո:

Ամենատարածված եղանակը սահմանափակ/ընտրովի փակեղահատումն է, որի միջոցով հեռացվում են ախտաբանական հյուսվածքները[25][26]։

Այս միջամտության ժամանակ հիվանդը գտնվում է ռեգիոնար կամ ընդհանուր անզգայացման տակ։ Վերջույթի վրա դրվում է վիրաբուժական տուրնիկետ, որ կանխում է արյունահոսությունը վիրահատության ընթացքում[27]։ Մաշկը հաճախ բացում են զիգզագաձև կտրվածքով, բայց նկարագրված են նաև ուղիղ կտրվածքներ Z-պլաստիկայով կամ առանց դրա, որոնք կարող են նվազեցնել նյարդանոթային խրձերի վնասումը[28]։ Բոլոր ախտահարված ձգաններն ու փակեղները հատվում են[25][26] Այդ հատումը պետք է շատ մանրազնին լինի, որպեսզի պահպանվեն նյարդանոթային խրձերը[27]։ Սակայն քանի որ ոչ բոլոր ախտահարված հյուսվածքներն են անզեն աչքով տեսանելի լինում, ուստի լիարժեք հեռացումը երբեմն անհնար է լինում[26]։ Փակեղահատման հետ կապված վիրահատական բարդությունների 20-ամյա ակնարկը ցույց է տվել, որ զգալի բարդություններ լինում են 15.7% դեպքերում, այդ թվում՝ մատնային նյարդի վնասում (3.4%), մատնային զարկերակի վնասում (2%), ինֆեկցիա (2.4%), հեմատոմա (2.1%) և Զուդեկի համախտանիշ (5.5%), ինչպես նաև աննշան բարդություններ, այդ թվում՝ ցավոտություն (9.9%) և վերքերի լավացման բարդություններ (22.9%)[29]։ Ախտահարված հյուսվածքները հեռացնելուց հետո վիրաբույժը կարում է վերքը։ Մաշկային ծածկի անբավարարության դեպքում զիգզագաձև կտրվածքի լայնակի մասը թողնվում է բաց վիճակում։ Կարերը հեռացվում են վիրահատությունից 10-14 օր անց[27]։

Վիրահատությունից հետո ձեռքը փաթաթվում է թույլ ճնշող վիրակապով 1 շաբաթով։ Հիվանդները սկսում են ծալել-տարածել մատներն անմիջապես անզգայացումն անցնելուց հետո։ Հաճախ խորհուրդ է տրվում կինեզիթերապիա։ Վիրահատությունից մոտավորապես 6 շաբաթ անց հիվանդը կարողանում է ամբողջությամբ օգտագործել վիրահատված ձեռքը[30]։

Սահմանափակ փակեղահատումից միջինը 4 տարի հետո կոնտրակտուրայի կրկնողության հավանականությունը կազմում է 39%[31]։

«Արթուն» փակեղահատում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրենից ներկայացնում է սահմանափակ/ընտրովի փակեղահատում էպինեֆրին պարունակող լիդոկայինի լուծույթով տեղային անզգայացմամբ՝ առանց տուրնիկետի[32][33]։

Մաշկափակեղահատում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մաշկափակեղահատումը հիմնականում կիրառվում է Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրայի ռեցիդիվի կամ դրա բարձր հավանականության դեպքում[26] Հեռացվում են ոչ միայն ախտահարված ձգաններն ու փակեղը, այլև ափային մաշկը[34]։ Վերքն այնուհետև փակվում է լիաշերտ մաշկապատվաստով[26], որը հաճախ վերցվում է արմնկափոսից կամ բազկի միջային մակերեսից[34][35]։ Դոնորական հատվածը փակվում է ուղղակի կարով։ Մաշկապատվաստը կարվում է վերքի շրջակա մաշկին։ Ձեռքը 1 շաբաթվա ընթացքում պաշտպանվում է վիրակապով՝ տալով բարձր դիրք։ Այնուհետև վիրակապը հեռացվում ու սկսվում է նուրբ մոբիլիզացիան՝ աստիճանաբար ավելացնելով ինտենսիվությունը[34]։

Նման վիրահատությունից հետո ռեցիդիվի հավանականությունը կարող է ցածր լինել, սակայն կրկնակի վիրահատության և բարդությունների հաճախականությունը կարող է բարձր լինել[36]։

Ազատ անոթավորված մաշկալաթեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանր դեպքերում կարող է գերադասելի լինել ազատ անոթավորված մաշկալաթը։ Նկարագրվել են 1 հիվանդի հետվիրահատական արդյունքները 1 տարի անց առանց ռեցիդիվի[37]։

Նվազ ինվազիվ բուժման եղանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միջմաշկային բացազատման, ճարպապատվաստմամբ ընդարձակ միջմաշկային ապոնևրոտոմիայի և կոլագենազայի ներարկման վերաբերյալ նոր հետազոտությունները տվել են բավականին խոստումնալից արդյունքներ[38][39][40][41]։

Ասեղնային միջմաշկային փակեղահատում (ապոնևրոտոմիա)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ասեղնային ապոնևրոտոմիան նվազագույն ինվազիվ մեթոդ է, որի դեպքում ձգանները թուլացվում-հատվում են ասեղի միջոցով։ Ձգանը հատվում է ափի և մատների շրջանում հնարավորինս շատ մակարդակներում՝ կախված դրա տեղակայումից ու հիվանդության խորությունից, օգտագործելով 25G ասեղ՝ դրված 10մլ ներարկչի վրա։ Թուլացնելուց հետո ձգանները կարելի է լինում պատռել մատ(ներ)ը ձգել-ուղղելով։ Բուժումից հետո ձեռքին դրվում է փոքր վիրակապ 24 ժամով։ Դրանից հետո հիվանդը կարողանում է նորմալ օգտագործել իր ձեռքերը[38]։

Ասեղնային ապոնևրոտոմիայի առավելությունը նվազագույն միջամտությունն է առանց որևէ կտրվածքի (կարելի է կատարել նույնիսկ վիրակապարանում՝ տեղային անզգայացմամբ) և շատ արագ վերադարձը բնականոն գործունեությանը, առանց վերականգնողական բուժման անհրաժեշտության, սակայն հանգուցիկները կարող են վերսկսել աճել[42]։ Մի հետազոտությամբ ցույց է տրվել, որ կրկնակի վիրահատության հավանականությունը կազմում է 24%, իսկ բարդությունները հազվադեպ են[43]։ Ասեղնային ապոնևրոտոմիա կարելի է իրականացնել նաև խիստ ծալված մատների վրա (IV փուլ). 2003 թվականին կատարված հետազոտությունը ցույց է տվել 85% կրկնություն 5 տարի անց[44]։

Ընդարձակ միջմաշկային ապոնևրոտոմիա և ճարպապատվաստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս մեթոդը ներդրվել է 2011 թվականին[39]։ Միջամտությունը կրկին կատարվում է ասեղով, սակայն բացի ձգանը բազմաթիվ տեղերում հատելուց, այն նաև անջատվում է մաշկից, որպեսզի արանքում տեղադրվի որովայնից կամ նույն կողմից վերցված ճարպապատվաստը։ Այս մեթոդը կրճատում է վերականգնման ժամանակը։ Ճարպապատվաստումն օգնում է, որպեսզի ափամաշկն ավելի առաձգական ու փափուկ դառնա։ Բուժումից հետո հիվանդը կրում է տարածիչ օրթեզ 5-7 օրվա ընթացքում։ Դրանից հետո հիվանդը վերադառնում է իր բնականոն կյանքին, և խորհուրդ է տրվում կրել գիշերային օրթեզ ևս մոտ 20 շաբաթ[39]։

Կոլագենազայի ներարկում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոլագենազա ֆերմենտի ներարկում. առաջին միջամտությունից առաջ, 1 օր և 2 շաբաթ անց

Կլոստրիդիալ կոլագենազայի ներարկումներն ավելի արդյունավետ են եղել, քան պլացեբոն[3]։ Ձգանները թուլացվում են կոլագենազա էնզիմի փոքր քանակների ներարկման միջոցով, ինչը քայքայում է կոլագենի պեպտիդային կապերը[40][41]։

Կոլագենազայով բուժումից հետո հիվանդը պետք է կրի գիշերային օրթեզ և օրական մի քանի անգամ կատարի մատների ծալման/տարածման վարժություններ 4 ամիս շարունակ[40]։

Պրոգնոզ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դյուպյուիտրենի հիվանդությունն ունի կրկնվելու բարձր հավանականություն, հատկապես երբ հիվանդը տառապում է, այսպես կոչված, Դյուպյուիտրենի դիաթեզով։ Դյուպյուիտրենի դիաթեզի գործոնների առկայության դեպքում ռեցիդիվի հավանականությունը հասնում է 71%-ի՝ համեմատած նման գործոններից զուրկ հիվանդների մոտ 23%-ի հետ[10]։

Հետվիրահատական խնամք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետվիրահատական խնամքը ներառում է ձեռքի թերապիա և օրթեզավորում։ Թեև հետվիրահատական օրթեզավորումը լայնորեն կիրառվում է, սակայն դրա արդյունավետության վերաբերյալ տվյալները սահմանափակ են[45]։

Նաև կարևորություն է տրվում վաղ ինքնուրույն վարժություններին ու ձգումներին[33]։

Հայտնի դեպքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Reference, Genetics Home. «Dupuytren contracture». Genetics Home Reference (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Dupuytren's Contracture». NORD (National Organization for Rare Disorders). 2005. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 3-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 Brazzelli, M; Cruickshank, M; Tassie, E; McNamee, P; Robertson, C; Elders, A; Fraser, C; Hernandez, R; Lawrie, D; Ramsay, C (October 2015). «Collagenase clostridium histolyticum for the treatment of Dupuytren's contracture: systematic review and economic evaluation». Health technology assessment (Winchester, England). 19 (90): 1–202. PMID 26524616.
  4. ↑ Kadhum, M; Smock, E; Khan, A; Fleming, A (2017 թ․ մարտի 1). «Radiotherapy in Dupuytren's disease: a systematic review of the evidence». The Journal of hand surgery, European volume: 1753193417695996. PMID 28490266. «On balance, radiotherapy should be considered an unproven treatment for early Dupuytren's disease due to a scarce evidence base and unknown long-term adverse effects.»
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Hart, M. G.; Hooper, G. (July 2005). «Clinical associations of Dupuytren's disease». Postgraduate Medical Journal. 81 (957): 425–428. doi:10.1136/pgmj.2004.027425. ISSN 1469-0756. PMC 1743313. PMID 15998816.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ PMC format (link)
  6. ↑ Choices, NHS. «Dupuytren's Contracture - Symptoms - NHS Choices». www.nhs.uk (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Lanting, Rosanne; van den Heuvel, Edwin R.; Westerink, Bram; Werker, Paul M. N. (August 2013). «Prevalence of Dupuytren disease in The Netherlands». Plastic and Reconstructive Surgery. 132 (2): 394–403. doi:10.1097/PRS.0b013e3182958a33. ISSN 1529-4242. PMID 23897337.
  8. ↑ 8,0 8,1 Nunn, Adam C.; Schreuder, Fred B. (2014). «Dupuytren's contracture: emerging insight into a Viking disease». Hand Surgery: An International Journal Devoted to Hand and Upper Limb Surgery and Related Research: Journal of the Asia-Pacific Federation of Societies for Surgery of the Hand. 19 (3): 481–490. doi:10.1142/S0218810414300058. ISSN 1793-6535. PMID 25288296.
  9. ↑ Murrell, G. A.; Francis, M. J.; Bromley, L. (August 1991). «The collagen changes of Dupuytren's contracture». Journal of Hand Surgery (Edinburgh, Scotland). 16 (3): 263–266. ISSN 0266-7681. PMID 1960490.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Hindocha, Sandip; Stanley, John K.; Watson, Stewart; Bayat, Ardeshir (December 2006). «Dupuytren's diathesis revisited: Evaluation of prognostic indicators for risk of disease recurrence». The Journal of Hand Surgery. 31 (10): 1626–1634. doi:10.1016/j.jhsa.2006.09.006. ISSN 0363-5023. PMID 17145383.
  11. ↑ Hutchinson, J. W.; Tierney, G. M.; Parsons, S. L.; Davis, T. R. (September 1998). «Dupuytren's disease and frozen shoulder induced by treatment with a matrix metalloproteinase inhibitor». The Journal of Bone and Joint Surgery. British Volume. 80 (5): 907–908. ISSN 0301-620X. PMID 9768907.
  12. ↑ Nugteren, H. M.; Nijman, J. M.; de Jong, I. J.; van Driel, M. F. (July 2011). «The association between Peyronie's and Dupuytren's disease». International Journal of Impotence Research. 23 (4): 142–145. doi:10.1038/ijir.2011.18. ISSN 1476-5489. PMID 21633367.
  13. ↑ 13,0 13,1 «Your Orthopaedic Connection: Dupuytren's Contracture».
  14. ↑ Quintana Guitian, A. (1988). «[Various epidemiologic aspects of Dupuytren's disease]». Annales De Chirurgie De La Main: Organe Officiel Des Societes De Chirurgie De La Main. 7 (3): 256–262. ISSN 0753-9053. PMID 3056294.
  15. ↑ Dupuytren's disease and related hyperproliferative disorders : principles, research, and clinical perspectives. Berlin: Springer. 2012. ISBN 9783642226960.
  16. ↑ «Age and geographic distribtion of Dupuytren's disease (Dupuuytren's contracture)». www.dupuytren-online.info (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 Gudmundsson, Kristján G.; Arngrı́Msson, Reynir; Sigfússon, Nikulás; Björnsson, Árni; Jónsson, Thorbjörn (2000). «Epidemiology of Dupuytren's disease». Journal of Clinical Epidemiology. 53 (3): 291–6. doi:10.1016/s0895-4356(99)00145-6. PMID 10760640.
  18. ↑ «Dupuytren's Contracture».
  19. ↑ 19,0 19,1 Burge, Peter; Hoy, Greg; Regan, Padraic; Milne, Ruairidh (1997). «Smoking, Alcohol and the Risk of Dupuytren's Contracture». The Journal of Bone and Joint Surgery. 79 (2): 206–10. doi:10.1302/0301-620x.79b2.6990. PMID 9119843.
  20. ↑ 20,0 20,1 «Etiology of Dupuytren's disease | Living Handbooks». www.gms-books.de. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  21. ↑ «Three types of Dupuytren disease?». Dupuytren Foundation (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  22. ↑ «Progression of Dupuytren's disease». www.dupuytren-online.info (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  23. ↑ «CLINICAL LECTURES ON SURGERY». The Lancet. 22 (558): 222–225. doi:10.1016/s0140-6736(02)77708-8.
  24. ↑ Townley, W. A.; Baker, R.; Sheppard, N.; Grobbelaar, A. O. (2006 թ․ փետրվարի 18). «Dupuytren's contracture unfolded». BMJ (Clinical research ed.). 332 (7538): 397–400. doi:10.1136/bmj.332.7538.397. ISSN 1756-1833. PMC 1370973. PMID 16484265.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ PMC format (link)
  25. ↑ 25,0 25,1 Skoff, H. D. (2004). «The surgical treatment of Dupuytren's contracture: A synthesis of techniques». Plastic and Reconstructive Surgery. 113 (2): 540–4. doi:10.1097/01.PRS.0000101054.80392.88. PMID 14758215. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 26,4 Khashan, Morsi; Smitham, P. J.; Khan, W. S.; Goddard, N. J. (2011). «Dupuytren's Disease: Review of the Current Literature». The Open Orthopaedics Journal. 5 (558): 283–8. doi:10.2174/1874325001105010283. PMC 3149852. PMID 21886694.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 Van Rijssen, Annet L.; Gerbrandy, Feike S.J.; Linden, Hein Ter; Klip, Helen; Werker, Paul M.N. (2006). «A Comparison of the Direct Outcomes of Percutaneous Needle Fasciotomy and Limited Fasciectomy for Dupuytren's Disease: A 6-Week Follow-Up Study». The Journal of Hand Surgery. 31 (5): 717–25. doi:10.1016/j.jhsa.2006.02.021. PMID 16713831.
  28. ↑ Robbins, T. H. (1981). «Dupuytren's contracture: The deferred Z-plasty». Annals of the Royal College of Surgeons of England. 63 (5): 357–8. PMC 2493820. PMID 7271195.
  29. ↑ Denkler, Keith (2010 թ․ հունվարի 27). «Surgical complications associated with fasciectomy for dupuytren's disease: a 20-year review of the English literature». Eplasty. 10: e15. ISSN 1937-5719. PMC 2828055. PMID 20204055.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ PMC format (link)
  30. ↑ van Rijssen, Annet L.; Werker, Paul M. N. (2009). «[Treatment of Dupuytren's contracture; an overview of options]». Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskunde. 153: A129. ISSN 1876-8784. PMID 19857298.
  31. ↑ Crean, S. M.; Gerber, R. A.; Le Graverand, M. P. Hellio; Boyd, D. M.; Cappelleri, J. C. (June 2011). «The efficacy and safety of fasciectomy and fasciotomy for Dupuytren's contracture in European patients: a structured review of published studies». The Journal of Hand Surgery, European Volume. 36 (5): 396–407. doi:10.1177/1753193410397971. ISSN 2043-6289. PMID 21382860.
  32. ↑ Denkler, Keith (March 2005). «Dupuytren's fasciectomies in 60 consecutive digits using lidocaine with epinephrine and no tourniquet». Plastic and Reconstructive Surgery. 115 (3): 802–810. ISSN 1529-4242. PMID 15731682.
  33. ↑ 33,0 33,1 Bismil, Qmk; Bismil, Msk; Bismil, Annamma; Neathey, Julia; Gadd, Judith; Roberts, Sue; Brewster, Jennifer (July 2012). «The development of one-stop wide-awake dupuytren's fasciectomy service: a retrospective review». JRSM short reports. 3 (7): 48. doi:10.1258/shorts.2012.012050. ISSN 2042-5333. PMC 3422854. PMID 22908029.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ PMC format (link)
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 Armstrong, J. R.; Hurren, J. S.; Logan, A. M. (January 2000). «Dermofasciectomy in the management of Dupuytren's disease». The Journal of Bone and Joint Surgery. British Volume. 82 (1): 90–94. ISSN 0301-620X. PMID 10697321.
  35. ↑ Ullah, A. S.; Dias, J. J.; Bhowal, B. (March 2009). «Does a 'firebreak' full-thickness skin graft prevent recurrence after surgery for Dupuytren's contracture?: a prospective, randomised trial». The Journal of Bone and Joint Surgery. British Volume. 91 (3): 374–378. doi:10.1302/0301-620X.91B3.21054. ISSN 2044-5377. PMID 19258615.
  36. ↑ Bainbridge, Christopher; Dahlin, Lars B.; Szczypa, Piotr P.; Cappelleri, Joseph C.; Guérin, Daniel; Gerber, Robert A. (2012). «Current trends in the surgical management of Dupuytren's disease in Europe: An analysis of patient charts». European Orthopaedics and Traumatology. 3 (1): 31–41. doi:10.1007/s12570-012-0092-z. PMC 3338000. PMID 22611457.
  37. ↑ Branford, O. A.; Davis, M.; Schreuder, F. (December 2009). «The circumflex scapular artery perforator flap for palm reconstruction in a recurrent severe case of Dupuytren's disease». Journal of plastic, reconstructive & aesthetic surgery: JPRAS. 62 (12): e589–591. doi:10.1016/j.bjps.2008.11.106. ISSN 1878-0539. PMID 19201273.
  38. ↑ 38,0 38,1 van Rijssen, Annet L.; Werker, Paul M. N. (September 2012). «Percutaneous needle fasciotomy for recurrent Dupuytren disease». The Journal of Hand Surgery. 37 (9): 1820–1823. doi:10.1016/j.jhsa.2012.05.022. ISSN 1531-6564. PMID 22763055.
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 Hovius, Steven E. R.; Kan, Hester J.; Smit, Xander; Selles, Ruud W.; Cardoso, Eufimiano; Khouri, Roger K. (July 2011). «Extensive percutaneous aponeurotomy and lipografting: a new treatment for Dupuytren disease». Plastic and Reconstructive Surgery. 128 (1): 221–228. doi:10.1097/PRS.0b013e31821741ba. ISSN 1529-4242. PMID 21701337.
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 Thomas, Alexis; Bayat, Ardeshir (2010 թ․ նոյեմբերի 4). «The emerging role of Clostridium histolyticum collagenase in the treatment of Dupuytren disease». Therapeutics and Clinical Risk Management. 6: 557–572. doi:10.2147/TCRM.S8591. ISSN 1178-203X. PMC 2988615. PMID 21127696.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ PMC format (link) CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  41. ↑ 41,0 41,1 Hurst, Lawrence C.; Badalamente, Marie A.; Hentz, Vincent R.; Hotchkiss, Robert N.; Kaplan, F. Thomas D.; Meals, Roy A.; Smith, Theodore M.; Rodzvilla, John; CORD I Study Group (2009 թ․ սեպտեմբերի 3). «Injectable collagenase clostridium histolyticum for Dupuytren's contracture». The New England Journal of Medicine. 361 (10): 968–979. doi:10.1056/NEJMoa0810866. ISSN 1533-4406. PMID 19726771.
  42. ↑ Lellouche, Henri (December 2008). «[Dupuytren's contracture: surgery is no longer necessary]». Presse Medicale (Paris, France: 1983). 37 (12): 1779–1781. doi:10.1016/j.lpm.2008.07.012. ISSN 2213-0276. PMID 18922672.
  43. ↑ Foucher, G.; Medina, J.; Navarro, R. (October 2003). «Percutaneous needle aponeurotomy: complications and results». Journal of Hand Surgery (Edinburgh, Scotland). 28 (5): 427–431. ISSN 0266-7681. PMID 12954251.
  44. ↑ van Rijssen, Annet L.; ter Linden, Hein; Werker, Paul M. N. (February 2012). «Five-year results of a randomized clinical trial on treatment in Dupuytren's disease: percutaneous needle fasciotomy versus limited fasciectomy». Plastic and Reconstructive Surgery. 129 (2): 469–477. doi:10.1097/PRS.0b013e31823aea95. ISSN 1529-4242. PMID 21987045.
  45. ↑ Jerosch-Herold, Christina; Shepstone, Lee; Chojnowski, Adrian J.; Larson, Debbie (2008 թ․ ապրիլի 30). «Splinting after contracture release for Dupuytren's contracture (SCoRD): protocol of a pragmatic, multi-centre, randomized controlled trial». BMC musculoskeletal disorders. 9: 62. doi:10.1186/1471-2474-9-62. ISSN 1471-2474. PMC 2386788. PMID 18447898.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ PMC format (link) CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դյուպյուիտրենի_կոնտրակտուրա&oldid=9404025» էջից