Դիատոմային ջրիմուռներ
| Դիատոմային ջրիմուռներ | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||
|
||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||
| Bacillariophyceae | ||||||
| Կարգերը | ||||||
|
|
Դիատոմային ջրիմուռներ (լատին․՝ Diatomeae, Bacillariophyta), ջրիմուռների բաժին։ Հայտնի է մոտ 10 հազար բրածո և ժամանակակից, ՀՀ-ում՝ 150 տեսակ, որոնք պատկանում են Պինուլարիա (լատին․՝ Pinnularia), Ամֆորա (լատին․՝ Amphora), Նավիկուլա (լատին․՝ Navicula), Մելոզիրա (լատին․՝ Melosira) և այլ ցեղերի։ Տարածված են լճերում, լճակներում, գետերում, առուներում, խոնավ հողում և այլն։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միաբջիջ, մանրադիտակային օրգանիզմներ են՝ միայնակ կամ գաղութային (շղթայաձև, թելանման, ժապավենաձև, աստղաձև և այլն), դեղնագորշ, անշարժ կամ ակտիվ շարժվող։ Բջիջներն արտաքուստ պատված են երկփեղկ, կարծր սիլիկահողային զրահով (նմանվում է կափարիչով ծածկված տուփիկի, որի վերին մասը կոչվում է էպիտեկա, ստորինը՝ հիպոտեկա)։
Քիմիական բաղադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դիատոմային ջրիմուռների մահանալուց հետո դրանց զրահները կուտակվում են ջրի հատակին և առաջացնում սիլիկահողային ապար՝ դիատոմիտ, որը կիրառվում է քիմիական, բժշկ. արդյունաբերության և շինարարության մեջ։ Արտաքին միջավայրի հետ նյութափոխանակությունն իրականացվում է զրահի պատերում գտնվող անցքերի միջոցով։ Բջիջը միակորիզ է, քրոմատոֆորները՝ տարբեր ձևերի, չափերի և քանակների։ Պարունակում են քլորոֆիլ a և c, կարոտին (A-նախավիտամին), քսանտոֆիլ և դիատոմին գունակները։ Պաշարանյութերն են յուղը, վոլյուտինը, խրիզոլամինարինը։ Բազմանում են վեգետատիվ և սեռական ճանապարհներով։ Սնունդ են ջրային շատ օրգանիզմների համար։
Տարածվածությունը Հայաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարուստ և բազմազան է դիատոմային ջրիմուռների կազմը Սևանա և Մեծամոր (Այղր) լճերում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 374)։
|