Դենիզ Գեզմիշ
| Դենիզ Գեզմիշ թուրք.՝ Deniz Gezmiş | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 27, 1947 |
| Ծննդավայր | Այաս, Անկարա, Թուրքիա |
| Մահացել է | մայիսի 6, 1972 (25 տարեկանում) |
| Մահվան վայր | Անկարա, Թուրքիա |
| Քաղաքացիություն |  Թուրքիա |
| Ազգություն | Թուրքեր |
| Կրթություն | Ստամբուլի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ |
| Քաղաքական կուսակցություն | Workers Party of Turkey |
| Deniz Gezmiş Վիքիպահեստում | |
Դենիզ Գեզմիշ (թուրք.՝ Deniz Gezmiş, փետրվարի 27, 1947, Այաս, Անկարա, Թուրքիա - մայիսի 6, 1972, Անկարա, Թուրքիա), թուրք իրավաբան, 1968 թվականին տեղի ունեցած թուրքական շարժման մասնակից։ Գեզմիշը ընդհատակյա գործող Թուրքիայի ազգային ազատագրական բանակի թուրք.՝ Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu) հիմնադիրներից և պարագլուխներից մեկն է եղել։ Մինչև մահապատիժը, եղել է մարքսիզմ- լենինիզմ գաղափարախոսության մոլի պաշտպան և առաջամարտիկ։
Պատանեկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դենիզ Գեզմիշը իր մանկությունը անց է կացրել Թուրքիայի մի քանի քաղաքներում, քանի որ նրա հայրը եղել է ուսուցիչ և տեղափոխվել է մի քաղաքից մյուսը։ Ավարտել է Ստամբուլի գիմնազիաներից մեկը։ Այդ տարիքից նրա մոտ առաջացել է քաղաքականության նկատմամբ սեր և սկսել է մասնակցել ձախական ուժերի հավաքներին։
Քաղաքական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1965 թվականին Գեզմիշը դարձել է Թուրքիայի աշխատավորական կուսակցության անդամ (թուրք.՝ Türkiye İşçi Partisi)։ 1966 թվականին ընդունվել է Ստամբուլի համալսարանի իրավագիտության ֆակուլտետը, որտեղ էլ 1968 թվականի հունվարի 30-ին, մի խումբ ընկերների հետ միասին, հիմնադրել է «Իրավաբանների հեղափոխական կազմակերպությունը» (թուրք.՝ Devrimci Hukuklular Örgütü)։ Գեզմիշը եղել է 1968 թվականի Ստամբուլի ցույցերի գլխավոր կազմակերպիչը։ Նա ղեկավարել է ԱՄՆ դեսպանի այցի, ինչպես նաև ամերիկյան 6-րդ նավատորմի թուրքական ափ դուրս գալու դեմ ուղղված ցույցերը։ Մի քանի անգամ ձերբակալվել է` հեղափոխական գործունեության համար։
1969 թվականի մայիսի 31-ին, իրավաբան- ուսանողների հերթական ցույցի ժամանակ, Գեզմիշը վիրավորվել է և ձերբակալվել, իսկ համալսարանը փակվել է կառավարության հրամանով։ Գտնվելով ոստիկանանական հսկողության տակ` Գեզմիշը փախել է հոսպիտալից և տեղափոխվել Հորդանան` կապեր հաստատելով ՊԱԿ-ի հետ:
Պարտիզանական պատրաստություններ անցնելուց հետո` վերադարձել է Թուրքիա, որտեղ հիմնել է «Թուրքիայի ազգային ազատագրական բանակը» (թուրք.՝ Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu)։
1971 թվականի հունվարի 11-ին մասնակցել է Անկարայի բանկերից մեկի թալանին, իսկ նույն տարվա մարտի 4-ին ԹԱԱԲժն գերի է վերցրել ամերիկացի չորս զինծառայողների։ Արդյունքում, Գեզմիշը` իր համախոհների Յուսուֆ Ասլանի և Հյուսեյն Ինանի հետ ձերբակալվել է Սիվաս նահանգի Շարքըշլա գյուղի մոտ։ 1971 թվականի հոկտեմբերի 9-ին դատապարտվել է մահապատժի։ Որպես դատավճիռ նշված էր սահմանադրական կարգին սպառնալիք հասցնելը։
