Jump to content

Դեյվիդ Բեյքեր (կենսաքիմիկոս)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դեյվիդ Բեյքեր
անգլ.՝ David Baker
Դիմանկար
Ծնվել էհոկտեմբերի 6, 1962(1962-10-06) (63 տարեկան)
ԾննդավայրՍիեթլ, Վաշինգտոն, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունԿալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի (1989) և Կալիֆորնիայի համալսարան, Սան Ֆրանցիսկո
Մասնագիտությունbioinformatician, կենսաքիմիկոս, համալսարանի դասախոս, ակադեմիկոս, computational biologist և biochemistry teacher
ԱշխատատուՎաշինգտոնի համալսարան[1] և University of Washington School of Medicine?[2]
ԱմուսինHannele Ruohola-Baker?
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
🌐
sites.uw.edu/biochemistry/faculty/david-baker/
bakerlab.org
 David Baker (biochemist) Վիքիպահեստում

Դեյվիդ Բեյքեր (հոկտեմբերի 6, 1962(1962-10-06), Սիեթլ, Վաշինգտոն, ԱՄՆ), ամերիկացի կենսաքիմիկոս և հաշվողական կենսաբան, որն ստեղծել է սպիտակուցներ նախագծելու և դրանց եռաչափ կառուցվածքը կանխատեսելու մեթոդներ: Նա Հովարդ Հյուզի բժշկական ինստիտուտի կենսաքիմիայի պատվավոր պրոֆեսոր է, հետազոտող և Վաշինգտոնի համալսարանի գենոմի գիտությունների, բիոինժեներիայի, քիմիական ճարտարագիտության, համակարգչային գիտության և ֆիզիկայի դոցենտ։ Նա արժանացել է քիմիայի 2024 թվականի Նոբելյան մրցանակի հաշվողական սպիտակուցների նախագծման վրա կատարած աշխատանքի համար։[9][10]

Բեյքերը Միացյալ Նահանգների Գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամ է և Վաշինգտոնի համալսարանի Սպիտակուցների ձևավորման ինստիտուտի տնօրենը[11]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ կյանք և կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեյքերը ծնվել է հրեական ընտանիքում Սիեթլում, Վաշինգտոն, 1962 թվականի հոկտեմբերի 6-ին, ֆիզիկոս Մարշալ Բեյքերի և երկրաֆիզիկոս Մարսիա (ծնվ. Բուրգին) Բեյքերի որդին։[12] Նա ավարտել է Սիեթլի Գարֆիլդի միջնակարգ դպրոցը:[13]

Բեյքերը 1984 թվականին Հարվարդի համալսարանից բակալավրի աստիճան է ստացել կենսաբանություն մասնագիտությամբ: Այնուհետ նա ընդունվել է Ռենդի Շեկմանի լաբորատորիա։ 1989 թվականին Բերքլիի համալսարանից նա ստացել է փիլիսոփայության դոկտորի կոչում կենսաքիմիայի ոլորտում:[14] 1993 թվականին նա ավարտեց իր հետդոկտորական վերապատրաստումը կենսաֆիզիկայի ոլորտում Դեյվիդ Ագարդի հետ Կալիֆորնիայի համալսարանում, Սան Ֆրանցիսկո։

Կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1993 թվականին Բեյքերը միացել է Վաշինգտոնի համալսարանի բժշկական դպրոցի կենսաքիմիայի ամբիոնին որպես պրոֆեսորադասախոսական կազմի անդամ: Նա դարձել է Հովարդ Հյուզի բժշկական ինստիտուտի հետազոտող 2000 թվականին։[15] Բեյքերը 2009 թվականին ընտրվել է Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիայի անդամ։[16]

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեքերն ամուսնացած է Վաշինգտոնի համալսարանի կենսաքիմիկոս Հաննելե Ռուոհոլա-Բեյքերի հետ: Նրանք ունեն երեք երեխաներ։

Հետազոտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեև Բեյքերը առաջին հերթին հայտնի է սպիտակուցների կառուցվածքների և գործառույթների կանխատեսման և նախագծման կենսաբանական հաշվարկային մեթոդների մշակմամբ, նա պահում է ակտիվ փորձարարական կենսաքիմիական խումբ։[17] Նա հեղինակել է ավելի քան 600 գիտական ​​աշխատություններ։[18]

Բեյքերի խումբը մշակել է Rosetta-ի ալգորիթմը ի սկզբանե սպիտակուցի կառուցվածքի կանխատեսման համար, որը ընդլայնվել է որպես սպիտակուցների նախագծման գործիք՝ Rosetta@home կոչվող բաշխված հաշվողական նախագիծ,[17][19][20] և Foldit համակարգչային խաղը։[21][22][23] Բեյքերը Rosetta Commons-ի՝ լաբորատորիաների և հետազոտողների կոնսորցիումի տնօրենն էր, որը մշակում է կենսամոլեկուլային կառուցվածքի կանխատեսման և նախագծման ծրագրակազմ: Բեյքերի խումբը կանոնավոր կերպով մասնակցել է CASP կառուցվածքի կանխատեսման մրցույթին՝ մասնագիտանալով ab initio մեթոդներում, ներառյալ Rosetta արձանագրության և՛ ձեռքով, և՛ ավտոմատացված տարբերակները։[24][25] Արհեստական ​​ինտելեկտն օգտագործելով, հետագայում նրա խումբը մշակեց ծրագրի ավելի նոր տարբերակը, որը հայտնի է որպես RoseTTAFold։[26][27]

Բեյքերի խումբը նույնպես զբաղվում է նաև սպիտակուցների դիզայնով,[17][28] նրանք հայտնի են Top7-ի նախագծմամբ՝ առաջին արհեստական ​​սպիտակուցը՝ նոր ծալքերով։[29]

2017 թվականին Բեյքերի Սպիտակուցների դիզայնի ինստիտուտը Open Philanthropy-ից ստացավ ավելի քան 11 միլիոն դոլար,[30][31] որին հաջորդեց լրացուցիչ 3 միլիոն դոլար նվիրատվություն 2021 թվականին։[32]

2019 թվականի ապրիլին Բեյքերը TED2019-ին Վանկուվերում, Կանադա, «5 մարտահրավերներ, որոնք մենք կարող էինք լուծել նոր սպիտակուցներ նախագծելով» վերնագրով TED ելույթ ունեցավ։[33]

Բեյքերը մի քանի կենսատեխնոլոգիական ընկերություններ է համահիմնել, այդ թվում՝ Prospect Genomics-ը, որը 2001 թվականին ձեռք էր բերվել Eli Lilly դուստր ձեռնարկության կողմից,,[34] Icosavax-ը, որը ձեռք է բերվել AstraZeneca-ի կողմից 2023 թվականին,[35] Sana Biotechnology, Lyell Immunotherapeutics և Xaira Therapeutics։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ https://sites.uw.edu/biochemistry/faculty/david-baker/
  2. ↑ Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1
  3. ↑ http://www.iscb.org/iscb-awards/overton-prize
  4. ↑ https://www.packard.org/what-we-fund/science/packard-fellowships-for-science-and-engineering/fellowship-directory/baker-david/
  5. ↑ https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2024/press-release/
  6. ↑ https://api.nobelprize.org/2.1/laureate/1039
  7. ↑ https://newsroom.uw.edu/news-releases/biochemist-david-baker-receives-nobel-prize
  8. ↑ https://breakthroughprize.org/Laureates/2/L3892
  9. ↑ «The Nobel Prize in Chemistry 2024». Nobel Media AB. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2024 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  10. ↑ «Press release: The Nobel Prize in Chemistry 2024». NobelPrize.org (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2024 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  11. ↑ «UW to Establish Institute for Protein Design» (ամերիկյան անգլերեն). University of Washington. 2012 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 14-ին.
  12. ↑ JINFO. «Jewish Nobel Prize Winners in Chemistry». www.jinfo.org. Վերցված է 2024 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  13. ↑ Smith, Jenn (2024 թ․ հոկտեմբերի 9). «David Baker, a UW professor who grew up in Seattle, wins Nobel Prize». The Seattle Times.
  14. ↑ Baker, David (1989). Reconstitution of Intercompartmental Protein Transport in Yeast Extracts (PhD thesis). University of California, Berkeley. OCLC 905883076. ProQuest 303670112.
  15. ↑ «David Baker, PhD». hhmi.org (անգլերեն). Howard Hughes Medical Institute. Վերցված է 2024 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  16. ↑ «Book of Members, 1780–2010: Chapter B» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 5-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Howes, Laura (2019 թ․ հուլիսի 23). «Protein wrangler, serial entrepreneur, and community builder: Inside David Baker's brain». Chemical & Engineering News.
  18. ↑ Կաղապար:Google Scholar ID
  19. ↑ Castillo, Oscar; Melin, Patricia; Kacprzyk, Janusz, eds. (2018). Fuzzy Logic Augmentation of Neural and Optimization Algorithms: Theoretical Aspects and Real Applications. Springer. էջ 455. ISBN 9783319710075. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 2-ին.
  20. ↑ Bonneau, Richard; Ruczinski, Ingo; Tsai, Jerry; Baker, David (2002 թ․ օգոստոս). «Contact order and ab initio protein structure prediction». Protein Science. 11 (8): 1937–1944. doi:10.1110/ps.3790102. PMC 2373674. PMID 12142448.
  21. ↑ Hand, E. (2010). «Citizen science: People power». Nature. 466 (7307): 685–687. doi:10.1038/466685a. PMID 20686547.
  22. ↑ Cooper, S.; Khatib, F.; Treuille, A.; Barbero, J.; Lee, J.; Beenen, M.; Leaver-Fay, A.; Baker, D.; Popović, Z.; Players, F. (2010). «Predicting protein structures with a multiplayer online game». Nature. 466 (7307): 756–760. Bibcode:2010Natur.466..756C. doi:10.1038/nature09304. PMC 2956414. PMID 20686574.
  23. ↑ Marshall, Jessica (2012 թ․ հունվարի 22). «Victory for crowdsourced biomolecule design». Nature. Nature Publishing Group. doi:10.1038/nature.2012.9872. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2024 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  24. ↑ Dimaio, F.; Terwilliger, T. C.; Read, R. J.; Wlodawer, A.; Oberdorfer, G.; Wagner, U.; Valkov, E.; Alon, A.; Fass, D.; Axelrod, H. L.; Das, D.; Vorobiev, S. M.; Iwaï, H.; Pokkuluri, P. R.; Baker, D. (2011). «Improved molecular replacement by density- and energy-guided protein structure optimization». Nature. 473 (7348): 540–3. Bibcode:2011Natur.473..540D. doi:10.1038/nature09964. PMC 3365536. PMID 21532589.
  25. ↑ Qian, B.; Raman, S.; Das, R.; Bradley, P.; McCoy, A. J.; Read, R. J.; Baker, D. (2007). «High-resolution structure prediction and the crystallographic phase problem». Nature. 450 (7167): 259–64. Bibcode:2007Natur.450..259Q. doi:10.1038/nature06249. PMC 2504711. PMID 17934447.
  26. ↑ «Protein structures for all». Science (անգլերեն). American Association for the Advancement of Science. 2021 թ․ դեկտեմբերի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2024 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  27. ↑ «How AI Revolutionized Protein Science, but Didn't End It». Quanta Magazine (անգլերեն). Simons Foundation. 2024 թ․ հունիսի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2024 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  28. ↑ Zimmer, Carl (2017 թ․ դեկտեմբերի 26). «Scientists Are Designing Artisanal Proteins for Your Body». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 2-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 2-ին.
  29. ↑ Kuhlman, Brian; Dantas, Gautam; Ireton, Gregory C.; Varani, Gabriele; Stoddard, Barry L.; Baker, David (2003 թ․ նոյեմբերի 21). «Design of a Novel Globular Protein Fold with Atomic-Level Accuracy». Science. 302 (5649): 1364–1368. Bibcode:2003Sci...302.1364K. doi:10.1126/science.1089427. PMID 14631033. S2CID 1939390.
  30. ↑ «Open Philanthropy awards $11.3 million to the Institute for Protein Design». Institute for Protein Design (ամերիկյան անգլերեն). 2018 թ․ ապրիլի 4. Վերցված է 2024 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  31. ↑ «University of Washington — Universal Flu Vaccine and Computational Protein Design (David Baker and Neil King)». Open Philanthropy (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ նոյեմբեր. Վերցված է 2024 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  32. ↑ «University of Washington — Protein Design Research (David Baker)». Open Philanthropy (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  33. ↑ «5 challenges we could solve by designing new proteins». 2019 թ․ հունիսի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 26-ին.
  34. ↑ Hamilton, David (2001). «Structural GenomiX to Acquire Research Firm Prospect Genomics». Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2024 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  35. ↑ Soper, Taylor (2023 թ․ դեկտեմբերի 12). «AstraZeneca will pay up to $1.1B to acquire Icosavax, a Univ. of Washington biotech spinout». GeekWire. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2024 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դեյվիդ_Բեյքեր_(կենսաքիմիկոս)&oldid=10469480» էջից