Դելեմոն
Բնակավայր | |||
---|---|---|---|
Դելեմոն | |||
ֆր.՝ Delémont[1] | |||
| |||
Երկիր | Շվեյցարիա | ||
Համայնք | Delémont District? | ||
Մակերես | 22 կմ², 21,97 կմ² | ||
ԲԾՄ | 435 մետր | ||
Պաշտոնական լեզու | ֆրանսերեն | ||
Բնակչություն | ▲12 682 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)[2] | ||
Հեռախոսային կոդ | 032 | ||
Փոստային դասիչ | 2800 | ||
Ավտոմոբիլային կոդ | JU | ||
Պաշտոնական կայք | delemont.ch(ֆր.) | ||
| |||
Դելեմոն կամ Դելսբերգ (ֆր.՝ Delémont, գերմ.՝ Delsberg), քաղաք Շվեյցարիայում, Յուրա կանտոնի մայրաքաղաքը։ Գտնվում է Բեռնյան Յուրայի բերրի իջվածքում, Սոռն գետի ափին։ Զբաղեցնում է 21,97 քառակուսի կիլոմետր տարածք, որի 42 տոկոսն անտառապատ է, 37 տոկոսն էլ օգտագործվում է գյուղատնտեսական նպատակներով և միայն 0,1 տոկոսն է անարդյունաբեր[3]։
2017 թվականի դեկտեմբերի տվյալներով քաղաքում ապրում էր 12.625 մարդ, որոնց 23.9%-ը օտարազգիներ էին[4]։ 2000–ից 2010 թվականներն ընդգրկող տասնամյակում բնակչության թվաքանակի միջին տարեկան փոփոխությունը կազմել է 1.7%: Միգրացիայի ցուցանիշը եղել է 0.5%, ծնունդներինն ու մահերինը՝ 1.4%[5]: Քաղաքում եղած 5.039 բնակարաններից մշտապես զբաղեցված է եղել 4,783-ը կամ 89 տոկոսը, 321-ը կամ 6.0%-ը զբաղեցվել են ժամանակավորապես և 270-ը մնացել են դատարկ[6]։
Ժողովրդագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քաղաքի բնակչության թվաքանակը պատմական ժամանակի ընթացքում կրել է հետևյալ փոփոխությունները[7]
Բնակչության կազմի և թվաքանակի փոփոխությունները[7] | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Տարին | Ամբողջ բնակչ. | Ֆրանսախոս | Գերմանախոս | Բողոքական | Կաթոլիկ | Այլ | Հրեա | Մուսուլման | Կրոնը չնշած | Շվեյց. | Ոչ շվեյց. |
1850 | 1,650 | 1,460 | 190 | ||||||||
1880 | 2,793 | 1,754 | 1,228 | 714 | 2,208 | 4 | 77 | 2,657 | 316 | ||
1910 | 6,161 | 3,590 | 2,304 | 2,182 | 3,861 | 8 | 75 | 5,284 | 877 | ||
1930 | 6,393 | 4,514 | 1,733 | 2,383 | 3,898 | 9 | 55 | 6,032 | 361 | ||
1950 | 7,504 | 5,846 | 1,432 | 2,350 | 5,058 | 13 | 49 | 7,114 | 390 | ||
1970 | 11,797 | 8,841 | 1,086 | 2,468 | 9,163 | 472 | 36 | 9,431 | 2,366 | ||
1990 | 11,548 | 9,442 | 450 | 1,688 | 8,909 | 1,080 | 14 | 178 | 561 | 9,112 | 2,436 |
2000 | 11,353 | 9,574 | 350 | 1,440 | 7,826 | 980 | 9 | 547 | 917 | 8,436 | 2,917 |
Տնտեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դելեմոնում դեռ ուշ միջնադարում զարգացած են եղել արհեստները, ապա նաև արդյունաբերությունը։ 1893 թվականին այստեղ հիմնվել է շվեյցարական բանակային նշանավոր դանակների արտադրությամբ ողջ աշխարհում հայտնի Wenger ընկերությունը, որին 2005 թվականին, ի վերջո, կարողացել է տիրանալ մրցակցող Victorinox ֆիրման[8]։ Wenger ապրանքանիշով թողարկվող շվեյցարական բանակային դանակները 2013 թվականից ներառվել են Victorinox-ի հավաքածուի մեջ՝ որպես Delémont collection, իսկ բրենդային Wenger ապրանքանիշը պահպանվել է միայն ժամացույցների ու արտոնագրված ապրանքների համար[9]։
Կլիմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դելեմոն (1981-2010)ի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
Միջին բարձր °C (°F) | 4.3 (39.7) |
6.4 (43.5) |
10.9 (51.6) |
14.8 (58.6) |
19.3 (66.7) |
22.6 (72.7) |
25.1 (77.2) |
24.7 (76.5) |
20.4 (68.7) |
15.6 (60.1) |
8.7 (47.7) |
5.0 (41) |
14.8 (58.6) |
Միջին օրական °C (°F) | 0.4 (32.7) |
1.6 (34.9) |
5.3 (41.5) |
8.8 (47.8) |
13.2 (55.8) |
16.5 (61.7) |
18.8 (65.8) |
18.2 (64.8) |
14.3 (57.7) |
10.2 (50.4) |
4.5 (40.1) |
1.5 (34.7) |
9.4 (48.9) |
Միջին ցածր °C (°F) | −2.5 (27.5) |
−2.1 (28.2) |
0.8 (33.4) |
3.6 (38.5) |
8.1 (46.6) |
11.3 (52.3) |
13.2 (55.8) |
12.8 (55) |
9.8 (49.6) |
6.6 (43.9) |
1.5 (34.7) |
−1.1 (30) |
5.2 (41.4) |
Տեղումներ մմ (դյույմ) | 56 (2.2) |
55 (2.17) |
66 (2.6) |
70 (2.76) |
105 (4.13) |
96 (3.78) |
98 (3.86) |
99 (3.9) |
84 (3.31) |
77 (3.03) |
70 (2.76) |
73 (2.87) |
947 (37.28) |
Ձյան տեղումներ սմ (դյույմ) | 10.6 (4.17) |
12.6 (4.96) |
7.7 (3.03) |
1 (0.4) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0.3 (0.12) |
3.5 (1.38) |
8.1 (3.19) |
43.8 (17.24) |
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1.0 mm) | 10.5 | 9.6 | 10.9 | 10.6 | 13.2 | 11.7 | 11.2 | 10.9 | 9.2 | 10.7 | 10.8 | 11.2 | 130.5 |
Միջ. ձնառատ օրեր (≥ 1.0 cm) | 3.6 | 3.7 | 1.9 | 0.5 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0.1 | 1.2 | 2.8 | 13.8 |
% խոնավություն | 85 | 81 | 75 | 72 | 75 | 74 | 72 | 74 | 78 | 82 | 86 | 86 | 78 |
աղբյուր: MeteoSwiss[10] |
Պատմամշակութային հուշարձաններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վորբուր մատուռը, Եպիսկոպոսական դղյակը, Սեն Մարսել եկեղեցին, Յուրայի արվեստի ու պատմության թանգարանն ու Կարմիր աշտարակը, լոկոմոտիվ գնացքների համար կառուցված պատմական ռոտոնդան և վագոնների կանգառքի շինությունը ընդգրկված են Շվեյցարիայի համազգային նշանակության պատմամշակութային ժառանգության ցանկում։ Դելեմոն քաղաքի հին թաղամասն ամբողջությամբ ներառված է Շվեյցարական ժառանգության գույքացուցակում[11]
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Վորբուր մատուռը
-
Եպիսկոպոսական դղյակը
-
Սեն Մարսել եկեղեցին
-
Յուրայի արվեստի ու պատմության թանգարանն ու Կարմիր աշտարակը
-
Լոկոմոտիվ գնացքների համար կառուցված պատմական ռոտոնդան և վագոնների կանգառքի շինությունը
Քույր քաղաքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անվանի դելեմոնցիներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Էժեն Դոմա (1803 – 1871) - ռազմական գործիչ, գրող
- Ալֆրեդ Կոնտ - (1895 – 1965) - Շվեյցարիայի օդագնացության պիոներներից
- Անդրե Յոբին (ծնվ. 1927) - կոմիքսների հեղինակ
- Հայդի Բաադեր Նոբս (ծնվ. 1940) - կոմպոզիտոր
- Պիեռ Մարգո (ծնվ. 1950) - Polilight թեթև հանքային ջրի հայտնաբերողը
- Դոմինիկ Բետիգ (ծնվ. 1953) - բժիշկ, քաղաքական գործիչ
- Մորիս Կոտելա (ծնվ. 1957) - կենսաբան, ձկնագետ
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ http://www.delemont.ch
- ↑ https://www.pxweb.bfs.admin.ch/pxweb/fr/px-x-0102020000_201/-/px-x-0102020000_201.px
- ↑ Swiss Federal Statistical Office-Land Use Statistics 2009 data (գերմ.) accessed 25 March 2010
- ↑ Swiss Federal Statistical Office - Superweb database - Gemeinde Statistics 1981-2008 Արխիվացված Հունիս 28, 2010 Wayback Machine (գերմ.) accessed 19 June 2010
- ↑ Swiss Federal Statistical Office Արխիվացված Հունվար 5, 2016 Wayback Machine accessed 21-December-2011
- ↑ Swiss Federal Statistical Office STAT-TAB - Datenwürfel für Thema 09.2 - Gebäude und Wohnungen Արխիվացված Սեպտեմբեր 7, 2014 Wayback Machine (գերմ.) accessed 28 January 2011
- ↑ 7,0 7,1 Delémont in German, French and Italian in the online Historical Dictionary of Switzerland.
- ↑ "LUXURY WATCHES NEWS : Victorinox acquires rival Wenger" Արխիվացված 2009-01-12 Wayback Machine, Europa Star WorldWatchWeb, 4 May 2005.
- ↑ (Ֆրանսերեն) "Victorinox absorbe les activités de coutellerie de Wenger"(չաշխատող հղում), Le Temps, mercredi 30 janvier 2013.
- ↑ «Climate Norm Value Tables». Climate diagrams and normals from Swiss measuring stations. Federal Office of Meteorology and Climatology (MeteoSwiss). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 31-ին. The weather station elevation is 439 meters above sea level.
- ↑ «Kantonsliste A-Objekte». KGS Inventar (German). Federal Office of Civil Protection. 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 25-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Belfort - Les Relations Internationales» [Belfort - International Relations]. Belfort Mairie (French). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Conseil des Communes et Regions d'Europe (Ֆրանսերեն) accessed 27 April 2011
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Պաշտոնական կայք
- Jura.ch
- «Դելեմոն». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դելեմոն» հոդվածին։ |
|