Դավիթ կազմողի խաչքար (Աստվածածին, Վաղարշապատ)
 | |
|---|---|
 Դավիթ կազմողի խաչքար | |
| Երկիր | Հայաստան |
| Տարածաշրջան | Արմավիրի մարզի Վաղարշապատ քաղաքի կենտրոնական մասում գտնվող Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցում։ |
| Սկզբնական տեղադրություն | Արմավիրի մարզի Վաղարշապատ քաղաքի կենտրոնական մասում գտնվող Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցում։ |
| Ներկա տեղադրություն | Ագուցված է Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցու արևմտյան մուտքի ձախ կողմում։ |
| Ներկա վիճակ | կանգուն |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Պատմաճարտարապետական հուշարձան |
| Նվիրված | Անհայտ է թե ում է խաչքարը նվիրված։ |
| Խաչագործ | Խաչքագործ վարպետն է Դավիթ կազմող։ |
| Պատվիրող | Խաչքարի պատվիրատուն անհայտ է։ |
| Ճարտարապետական ոճ | Հայկական ճարտարապետություն |
| Ստեղծման տարեթիվ | 1472 թվական |
| Զարդաքանդակի նկարագրություն | Խաչքարը քանդակներ չունի։ |
| Նյութ | բազալտ |
| Արձանագրություն | Խաչքարը ունի արձանագրություններ։ |
| Վայր | Սուրբ Մարիամ Աստվածածին (Էջմիածին) |
 Holy Mother of God Cathedral, Vagharshapat Վիքիպահեստում | |
Դավիթ կազմողի խաչքար, գտնվում է Հայաստանի Արմավիրի մարզի Վաղարշապատ քաղաքի կենտրոնական մասում գտնվող Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցում։ Հաշվառված է Հայաստանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների պետական ցանկում (4.2/15.3)[1]։
Տեղադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ագուցված է Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցու արևմտյան մուտքի ձախ կողմում[2]։
Վիմական արձանագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խաչքարի հորիզոնական թևերի վերին մասում առկա է 2 տող վիմական արձանագրություն, որը փորագրված է ելնդատառ[2].
- ԹՎ[ԻՆ] ՋԻԱ (1472)
- ԴԱ[Ւ]ԻԹ ԿԱԶՄ[ՈՂ]
Համաձայն արձանագրության՝ խաչքարը կերտել է Դավիթ կազմողը՝ 1472 թվականին։
Այլ տեղեկատվություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ս. Բարխուդարյանը 15-րդ դարի խաչքար կազմողների շարքում հիշատակում է ոմն Դավթի, որի` Արցախի իշխան Սասնայի համար կերտած ՋԼ. (1481) թվականը կրող խաչքարը կանգնեցված է Փառիսոսի (Ղալաքենդ) ավերակների մեջ[3][4]։ Ժամանակի և անվան համապատասխանությունը ենթադրել է տալիս, որ այդ խաչքարը գուցե միևնույն Դավիթ կազմողի աշխատանքներից է։
- Հիշյալ ժամանակաշրջանում մի քանի Դավիթ կազմող է հիշատակվում[2]։
- Ս. Սաղումյանը Դավիթ կազմողի ձեռակերտ խաչքարերից մի բեկոր գտել է Ավանի գերեզմանոցում, որին միայն «Ջ.» (1451) թվատառն է, որ կարող է ունենալ նաև տասնավոր և միավոր։ Նա հավելում է, որ Դավիթ կազմողի` ՋԻԱ. (1472) և ՋԻԵ. (1476) թվագրված խաչքարերը պահպանվում են Վաղարշապատում և Հավուց թառի վանքում[2][5][6][7]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Էջմիածնի Մայր Տաճար
- Սուրբ Մարիամ Աստվածածին (Էջմիածին)
- Շիրվանի և Ամրիսի խաչքար (Աստվածածին, Վաղարշապատ)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՐՄԱՎԻՐԻ ՄԱՐԶԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ԱՆՇԱՐԺ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ՑՈՒՑԱԿԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Արսեն Հարությունյան, Վաղարշապատ. վանքերը և վիմական արձանագրությունները, Մայր Աթոռ սուրբ Էջմիածնի հրատարակչություն, 2016 թվական, էջ 101
- ↑ Ս. Բարխուդարյան, Միջնադարյան հայ ճարտարապետներ և քարգործ վարպետներ, 1963 թվական, էջ 148
- ↑ Դիվան հայ վիմագրության, Պ. 5. Արցախ։ Կազմ.՝ Ս. Գ. Բարխուդարյան։ ՀՍԱՀ ԳԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ։ Երևան, ՀՍԱՀ ԳԱ հրատ., 1982 թ., էջ 271, արձանագրություն 1055
- ↑ Ս. Սաղումյան, Փակագրությունը հայ վիմագրության մեջ, էջ 77։
- ↑ Հ․Լ․ Պետրոսյան, Խաչքար. ծագումը, գործառույթը, պատկերագրությունը, իմաստաբանությունը, Երևան, 2008, էջ 203-205
- ↑ Կ. Մաթևոսյան, Հավուց թառի վանքը, էջ 58։