Դավիթ Ռուբինգեր
| Դավիթ Ռուբինգեր եբրայերեն՝ דוִד רוּבִּינגֶר | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունիսի 29, 1924[1] |
| Ծննդավայր | Վիեննա, Առաջին Ավստրիական Հանրապետություն[1] |
| Մահացել է | մարտի 1, 2017[2][3][4][…] (92 տարեկան) կամ մարտի 2, 2017[5] (92 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Երուսաղեմ, Իսրայել[6][2][3] |
| Գերեզման | Հար Հայմենխոտ |
| Քաղաքացիություն |  Իսրայել և  Ավստրիա |
| Երկեր | Paratroopers at the Western Wall? |
| Մասնագիտություն | լուսանկարիչ, ֆոտոլրագրող և պատերազմի լուսանկարիչ |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
| Երեխաներ | Ami Rubinger? |
 David Rubinger Վիքիպահեստում | |
Դավիթ (Դիտրիխ) Ռուբինգեր (գերմ.՝ Dietrich Rubinger, եբրայերեն՝ דוִד רוּבִּינגֶר[7], հունիսի 29, 1924[1], Վիեննա, Առաջին Ավստրիական Հանրապետություն[1] - մարտի 1, 2017[2][3][4][…] կամ մարտի 2, 2017[5], Երուսաղեմ, Իսրայել[6][2][3]), իսրայելցի լուսանկարիչ։ Ռուբինգերը իր ողջ կարիերայի ընթացքում կատարել է ավելի քան կես միլիոն լուսանկար, Իսրայելի որոշ հայտնի լուսանկարների հեղինակ է, որոնց թվում է «Պարաշյուտիստը Լացի պատի մոտ» լուսանկարը։ 1997 թվականին դարձել է Իսրայելի մրցանակի դափնեկիր։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է Վիեննայում։ Հայրը՝ Կալմանը, մետաղի ջարդոնի վաճառող էր։ 1938 թվականին նացիստական Գերմանիայի կողմից Ավստրիայի Անշլյուսից հետո նրա հայրը ձերբակալվեց և ուղարկվեց Դախաու, բայց Լոնդոնում գտնվող հարազատի շնորհիվ նրան հաջողվեց ազատվել և 1939 թվականին մեկնել Անգլիա։ Միևնույն ժամանակ, Դավիթ Ռուբինգերը թույլտվություն է ստացել մուտք գործել լիազորված Պաղեստին։ Նրա մայրը՝ Աննան, մնաց Վիեննայում, երեք տարի անց նրան նույնպես ձերբակալեցին և ուղարկեցին Բելառուսի Մալի Տրոստենեց համակենտրոնացման ճամբար, որտեղ էլ նա մահացավ[8]։
Պաղեստինում Ռուբինգերը միացել է Բեյթ-Զերի կիբուցին, իսկ ավելի ուշ՝ Թել-Ամալի կիբուցին[9]։ 1942 թվականին, 18 տարեկանում, 17 հրեա տղաների և աղջիկների հետ կամավոր մեկնել է բրիտանական բանակ։ Մասնակցել է հյուսիսաֆրիկյան արշավին, այնուհետև տեղափոխվել է Մալթա, մասնակցել է Բառլետայի դաշնակիցների խափհանմանը և հասել Գերմանիա։ Այնտեղից հրեական բրիգադի մյուս աշխատակիցների հետ նրան ուղարկեցին Բելգիա, քանի որ բրիտանական հրամանատարությունը վախենում էր հրեա զինվորների կողմից գերմանական բնակչությանը պատասխան գործողություններից[10]։
1945 թվականի օգոստոսին, Փարիզի ապստամբության օրը` Ռուբինգերը և նրա գործընկերը ստացան արձակման թուղթ այս քաղաք և երկու տոմս դեպի Փարիզի ազգային օպերա։ Նրանք ուշանում էին ելույթից, սակայն մոտակա բարում ժամանակ անցկացնելիս նրանք հանդիպեցին տեղացի աղջիկների։ Նրանցից մեկի՝ Կլոդետ Վադրոյի և Ռուբինգերի միջև սիրավեպ սկսվեց, որը երկար չտևեց։ Բաժանվելիս Կլոդետը Դեյվիդին նվիրեց իր առաջին «Արգուս» տեսախցիկը։ Սրանից սկսվեց Ռուբինգերի կիրքը լուսանկարչության նկատմամբ, որը տևեց նրա ողջ կյանքի ընթացքում[10]։
1946 թվականին Ռուբինգերը վերադարձավ Պաղեստին իր հարսնացուի՝ Էննի Ռեյսլերի հետ, որը իր հեռավոր ազգականն էր և վերջինս վերապրել էր Հոլոքոստը։ Արաբա-իսրայելական պատերազմի ժամանակ Երուսաղեմում դասակի հրամանատար է եղել։ Նույն շրջանում նրա առաջին լուսանկարները սկսեցին հայտնվել «Դավար խա շավուա» և «Խա-Օլամ խա-զե» թերթերում [4]: Պատերազմի ավարտից հետո Ռուբինգերը որոշ ժամանակ ծառայել է Իսրայելի պաշտպանության բանակի քարտեզագրության և լուսանկարչության վարչությունում[8], իսկ 1951-1953 թվականներին եղել է «Խա-Օլամ խա-զե» խմբագրական հաստիքային լուսանկարիչ [4]: Դրանից հետո նա աշխատել է «Եդիոտ Ախրոնոտ» թերթում, իսկ 1954 թվականին դարձել Է Թայմ ամսագրի Սթրինգերը Իսրայելում (դա տեղի է ունեցել նրա առաջին աշխատանքի հրապարակումից հետո, որը հայտնի դարձավ՝ «կաթոլիկ միանձնուհու լուսանկարը» անվամբ, որը փնտրում էր անհայտ կորած ատամնաշարը Իսրայելի և Հորդանանի միջև գտնվող Կանաչ գոտի հողի վրա [6])։ Երկու տարի անց նա «Life» ամսագրի հանձնարարությամբ ֆոտոռեպորտաժներ էր պատրաստում Սուեզի ճգնաժամի մարտական գործողությունների թատրոնից և այդ ժամանակվանից ավելի քան 60 տարի համագործակցել է այդ հրատարակության հետ՝ սահմանելով ռեկորդ ֆոտոլրագրողների աշխատանքում [2]: Նա նաև աշխատել է որպես ֆոտոխմբագիր «Jerusalem Post» թերթում և եղել է Քնեսեթ աշխատակազմի լուսանկարիչ[11]։
Ռուբինգերը, որն իր մասնագիտական կարիերայի ընթացքում ավելի քան կես միլիոն լուսանկարի հեղինակ է, ավելի ուշ Շիմոն Պերեսին անվանել է «ծնվող ազգի լուսանկարիչ»։ Նա լուսանկարել է Իսրայելի բոլոր ժամանակակից ղեկավարներին, հաճախ մտերմիկ կամ անկաշկանդ մթնոլորտում, իր լուսանկարներում տեսնում ենք թոռանը կերակրող Գոլդա Մեիրին և Մենախեմ Բեգինին, որն օգնում է իր կնոջը՝ Ալիզեին[11]։ 1977 թվականին Եգիպտոս կատարած պատմական այցի ընթացքում նկարահանել է նաև Բեգինին, իսկ 1983 թվականին մեկ ամսվա ընթացքում Վաշինգտոնում ուղեկցել Է ԱՄՆ նախագահ Ռոնալդ Ռեյգանին [2]: Նրա նկարներում կարող ենք տեսնել իսրայելցի զիվորների, որոնք վերադառնում են տուն Էնտեբեում գերիների ազատ արձակումից հետո [7]: Մարկ Շագալը աշխատել է Քնեսեթի նկարի վրա։ Եթովպացի հրեաները տարհանվել են Իսրայել «Մոիսեյ» գործողության ժամանակ, այլախոհ մերժող Նատան Շարանսկին ինքնաթիռով իջնելիս Իսրայելի օդանավակայան 1986 թվականին, խաղաղության երգի արյունոտ տեքստը։ Սպանվել է վարչապետ-նախարար Իցհակ Ռաբինը։ Ռուբինգերը հաճախ է ֆոտոշարքեր անցկացրել Իսրայելում հոլիվուդյան ֆիլմերի նկարահանումների ժամանակ, այդ թվում՝ «Բեն Հուր (ֆիլմ, 1959)»[8]։
Ռուբինգերի լուսանկարներից ամենահայտնին, այնուամենայնիվ, համարվում է Արևմտյան պատի մոտ իսրայելական դեսանտայինների նկարը, որը արվել է վեցօրյա պատերազմի ժամանակ, անմիջապես այն բանից հետո, երբ իսրայելական զորքերը գրավեցին Երուսաղեմի հին քաղաքը։ Լրագրողը Երուսաղեմ ժամանեց Սինայի թերակղզուց, որտեղ նա նկարահանում էր մարտերը, վիրավոր զինվորներին տարհանող ուղղաթիռով և իր իսկ հիշողության համաձայն, հասել էր Արևմտյան պատին Տաճարի լեռը ձեռքն անցնելուց կես ժամ չանցած կանգնեցրեց իսրայելցի երեք զինվորների և մի քանի լուսանկար արեց նրանց հետ՝ վերցնելով դրանք ներքևից, գետնից (այդ ժամանակ միայն մի նեղ անցում կար Լացի պատի և շրջակա տների պատերի միջև[12]): Դրանից հետո Ռուբինգերը լուսանկարել է նաև բանակի գլխավոր Ռաբբի Շլոմո Գորենին, ով հենց նոր էր ժամանել Լացի պատից։ Նա հավատում էր, որ Գորենի լուսանկարը հայտնի կդառնա, և քննադատաբար էր վերաբերվում ինչպես այն ժամանակ, այնպես էլ ավելի ուշ, դեսանտայինների լուսանկարը, բայց նա էր, ով հայտնի դարձավ [8]: Ռուբինգերը լուսանկարը տվել է Իսրայելի կառավարության մամուլի ծառայությանը, որը լայնորեն տարածել է այն։ Ավելի ուշ, երբ տարբեր կոմերցիոն հրապարակումներ սկսեցին նկարը հրապարակել առանց հեղինակի համաձայնության, Ռուբինգերը փորձեց դիմել դատարան, սակայն դատարանի որոշմամբ լուսանկարը հայտարարվեց ազգային հարստություն, որը չի ծածկվում հեղինակի հեղինակային իրավունքով [2]։ Այնուհետև լուսանկարը համեմատվել է ամերիկացի զինվորականների հայտնի լուսանկարի հետ, դրոշը դնելով Իվո Ջիմայի վրա [1][13]:
1982 թվականին Դեյվիդ Ռուբինգերը ստացել է Էնրիկե Կավլինի մրցանակը Իսրայելի թանգարանից` լուսանկարչության մեջ իր ներդրման համար, իսկ 1997 թվականին նրան շնորհվել է Իսրայելի մրցանակ[9]։ Թեև Աննիի հետ նրա ամուսնությունը մտադրված էր լինել ֆիկտիվ և նախատեսված էր միայն ապահովելու նրա մուտքը Պաղեստին, այն տևեց ավելի քան կես դար մինչև նրա մահը 2000 թվականին [6]: Այս ամուսնության մեջ ծնվել են դուստր Թամարը և որդի Ամին[11]։ Էննիի մահից հետո՝ 78 տարեկանում, Ռուբինգերը ծանոթանում է Զիոնա Սպիվակի հետ, ով որոշ ժամանակ ապրել է նրա հետ, սակայն 2004 թվականին սպանվել է իր նախկին արաբ այգեպանի կողմից։ Ինքը՝ Ռուբինգերը, շարունակել է աշխատել նույնիսկ 90 տարեկան դառնալուց հետո և հանել, մասնավորապես, Իսրայելի նոր կառավարության երդումը 2015 թվականին[12]։ 2008 թվականին լույս է տեսել նրա նկարազարդ ինքնակենսագրականը՝ «Իսրայելը իմ ոսպնյակի միջով»[7]: Դեյվիդ Ռուբինգերը մահացել է 2017 թվականի մարտին քաղցկեղից, 93 տարեկան հասակում [10]:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 https://www.nytimes.com/2017/03/02/world/middleeast/david-rubinger-dead-israeli-photographer.html
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 http://www.ots.at/presseaussendung/OTS_20170302_OTS0010/mitteilung-der-familie-david-rubinger-im-93-lebensjahr-verstorben
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 http://culturebox.francetvinfo.fr/arts/photo/deces-du-photographe-israelien-david-rubinger-253169
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Time / N. Gibbs — NYC: Time Inc., 1923. — ISSN 0040-781X; 2169-1665
- ↑ 5,0 5,1 5,2 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Ֆրանսպրես — 1835.
- ↑ «Décès du photographe israélien David Rubinger». Franceinfo (ֆրանսերեն). 2017 թ․ մարտի 2. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 16-ին.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Ruth Corman. (2017 թ․ մարտի 10). «David Rubinger obituary». The Guardian (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 8-ին.
- ↑ 9,0 9,1 Давид Рубингер(եբրայերեն) на сайте Информационного центра израильского искусства
- ↑ 10,0 10,1 «Роман, с которого начался роман Давида Рубингера с фотоаппаратом». Национальная библиотека Израиля (եբրայերեն). Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 8-ին.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Emily Langer. (2017 թ․ մարտի 3). «David Rubinger, Israeli photographer who captured 'nation in the making,' dies at 92». Washington Post. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 8-ին.
- ↑ 12,0 12,1 Jessica Steinberg. (2017 թ․ մարտի 2). «David Rubinger, photographer of the nation, dies at 92». Times of Israel. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 8-ին.
- ↑ Meir Y. Soloveichik. (2017 թ․ ապրիլի 6). «Anniversary of an Image». Commentary Magazine. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 9-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Давид Рубингер(եբրայերեն) на сайте Информационного центра израильского искусства
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դավիթ Ռուբինգեր» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
