Դավիթ Գյուրջինյան

Դավիթ Գյուրջինյան
Ծնվել է	օգոստոսի 26, 1962 (60 տարեկան); Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Հայաստան
Մասնագիտություն	լեզվաբան, խմբագիր և հայագետ
Հաստատություն(ներ)	Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան և Վ․ Բրյուսովի անվան պետական համալսարան
Ալմա մատեր	Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան (1984) և Գևորգյան Հոգևոր Ճեմարան (1993)
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն

Դավիթ Սևանի Գյուրջինյան (օգոստոսի 26, 1962(1962-08-26), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ լեզվաբան, հայերենագետ, խմբագիր։ ՀՀ ԿԳՄՍՆ լեզվի կոմիտեի նախագահ^[1]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1962 թվականի օգոստոսի 26-ին Երևանում, գերմաներենի ուսուցչի ընտանիքում։ 1984 թվականին ավարտել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական ինստիտուտի մայրենի լեզվի և գրականության ֆակուլտետը։ 1985-1986 թվականներին ծառայել է խորհրդային բանակում։ 1984-1995 թվականներին որպես փորձալրագրող, ասիստենտ, դոցենտ աշխատել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական ինստիտուտի հայոց լեզվի ամբիոնում։ 1993-2018 թվականներին հայոց լեզու է ավանդել Սուրբ Էջմիածնի Գևորգյան հոգևոր ճեմարանում։ 1995-2020 թվականներին աշխատել է Վ․ Բրյուսովի անվան պետական համալսարանում՝ որպես հայագիտության ամբիոնի դոցենտ, դասավանդել հայերենագիտական տարբեր առարկաներ։ 1989 թվականի փետրվարի 13-ին «Նախդիրների բառակազմական արժեքը հայերենում» թեմայով ատենախոսություն է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան։

1993 թվականին «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հայտարարած «Երիտասարդ գիտնականներ» մրցույթի հաղթող է ճանաչվել հայոց լեզվի բառակազմական իմաստաբանությանը նվիրված ուսումնասիրությունների համար^[2]^[3]։

Մասնակցել է միջազգային, հանրապետական և այլ գիտաժողովների, լեզվաբանական գործնական հանդիպումների։ 2011-2013 թվականներին համատեղությամբ եղել է Հայաստանի աստվածաշնչային ընկերության հրատարակչական բաժնի տնօրենը։

Մանկական «Ուրախ գնացք» և պատանեկան «Իմ մոլորակը» ամսագրերի հիմնադիր գլխավոր խմբագիր։

100-ից ավելի գիտական և ուսումնամեթոդական աշխատանքների հեղինակ (և համահեղինակ) է։

Ամուսնացած է, ունի 2 դուստր և 3 թոռ։

«Հայերեն բառարան-տեղեկատու. միասին, անջատ կամ գծիկով գրվող բառեր»
«Մեծատառ, թե փոքրատառ»
«Անուն խոսքի մասերի թվի կարգը արդի հայերենում. քերականական բառարան-տեղեկատու»
«Կրոնաեկեղեցական լեզվական միավորների քննություն»
«Հայոց լեզու. գործնական աշխատանքների ձեռնարկ բուհերի ուսանողների համար»
«Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան» (վերջին երկուսը՝ Ն. Հեքեքյանի համահեղինակությամբ։ Գրքերի մի մասն ունեցել է բազմաթիվ հրատարակություններ։

Հայաստանի հանրակրթական դպրոցների մայրենիի և հայոց լեզվի 3-րդ, 4-րդ, 5-րդ, 6-րդ, ինչպես նաև 7-րդ և 10-րդ (հումանիտար հոսք, դասարանների դասագրքերի հեղինակ (համահեղինակներ՝ Ն. Հեքեքյան, Թ. Ալեքսանյան, Ա. Գալստյան)։

Տասը տարուց ավելի ղեկավարել է դպրոցականների հայոց լեզվի հանրապետական օլիմպիադայի հանձնաժողովի աշխատանքները։ Հայոց լեզվի ու գրականության համահայկական բոլոր օլիմպիադաների հանձնաժողովի փոխնախագահ, նախագահ։

Արբանյակային Հ1 հեռուստատեսությամբ վարել է «Խոսում ենք հայերեն» հեղինակային հաղորդումը։

Հրատարակության է պատրաստել Նոր Կտակարանը (իմաստային թարգմանություն, որն ունեցել է բազմաթիվ հրատարակություններ), «Սաղմոսագիրքը» (սրանց դասական ուղղագրությամբ տարբերակները մի քանի անգամ լույս են տեսել Թեհրանում)։ Խմբագրել է «Աստվածաշնչի հանրագիտարանը», «Աշակերտի Աստվածաշունչը», «Մանուկների Աստվածաշունչը» (տարիքային տարբեր խմբերի երեխաների համար), «Աստվածաշնչի ամփոփ ուղեցույցը» և այլն։ Գրաբար Աստվածաշնչի համաբարբառի պատասխանատու խմբագիրն է (Ս. Էջմիածին, 2012 թվական, 1908 մեծադիր էջ)^[4]^[5]։

Հրատարակված գիտական և ուսումնամեթոդական աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հոդվածներ

Ց նախդրով կազմված բառերի մասին, Հայոց լեզուն և գրականությունը դպրոցում, 1986, № 4, էջ 64։
Առ նախդրի բառակազմական արժեքը, Լրաբեր հասարակական գիտությունների, 1987, № 3, էջ 28-34։
Ընդ նախդիր-նախածանցը, Հայոց լեզուն և գրականությունը դպրոցում, 1988, № 1, էջ 55-56։
Հայերենի նախդիրների զուտ ածանցական արժեքի մասին, Հայոց լեզու և գրականություն, պրակ 9-10, ԵՊՀ հրատ., 1988, էջ 192-194։
Նախդիրները հայերենի կրկնավորներում, Լրաբեր հասարակական գիտությունների, 1988, № 2, էջ 40-47։
«Տուն» վերջնաբաղադրիչով բարդությունները, Պատմա-բանասիրական հանդես, 1991, № 2, էջ 153-162։
Կենդանիների պատսպարան-կացարանների անվանումները, Հայոց լեզուն և գրական. դպրոցում, 1992, № 3-4, էջ 12-13։
Եկեղեցական-հոգևոր կյանքին առնչվող կացարանների անվանումները, Էջմիածին, 1992, Ը, էջ 32-37։
Քրիստոս անվան բառակազմական արժեքը հայերենում, Էջմիածին, 1992, ԺԲ, էջ 50-56։
Հայկական վանքերի անունները, Մայրենի, 1993, № 3, էջ 20-21։
Կացարաններն ըստ նպատակի, Մայրենի, 1993, № 4-5-6, էջ 40-41։
Քրիստոս անունը հայերեն կայուն բառակապակցություններում, Էջմիածին, 1993, Դ-Ե-Զ, էջ 80-87։
Հարակատարի բարբառային մի տարբերակի բառային արժեքի մասին, Հայկազեան հայագիտական հանդէս, Բեյրութ, 1994, էջ 219-227։
Դիտարկումներ Աստված բաղադրիչով կայուն բառակապակցությունների շուրջ, Էջմիածին, 1995, № 1, էջ 41-46 (համահեղինակ՝ Լ. Խաչատրյան)։
-Կեկ, -կակ, -կիկ, -կուկ ածանցների բառակազմական-իմաստաբանական քննություն, «Շողակաթ» եկեղեցական, մշակութային, բանասիրական հանդես, Ստամբուլ, 1995, էջ 63-69։
Հայերենի բառակազմորեն «ամուլ» կրոնական բառերը, Էջմիածին, 1997, Ժ, էջ 138-144։
Արդի հայերենի նախածանցակերպները, Հայագիտության և զուգադրական լեզվաբանության հարցեր, պրակ Ա, Երևան, 1998, էջ 51-55։
Արդի հայերենի վերջածանցակերպները, Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1998, № 2, էջ 71-79։
«Փոքր և անբարետես կացարան» նշանակող բառերը հայերենում (իմաստային-բառակազմական քննություն), Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1999, № 3, էջ 68-73
Հայերենի բառակազմորեն «ամուլ» բուսանունների մասին (ըստ գրաբարի և միջին հայերենի նյութի), Բանբեր Երևանի համալսարանի, 2000, № 3, էջ 105-109։
Բառակազմական մի կաղապարի քննություն, Հայոց լեզու և գրականություն, 2000, № 3, էջ 28-31։
Ց նախդրի բառակազմական արժեքը, Գիտական նյութերի ժողովածու, «Վան Արյան», Վանաձոր-Երևան, 2001, էջ 20-24։
Հին հայերենի նախդրային նախաբայերը (Ա. Մեյեի քննության լույսով), Հայագիտության և զուգադրական լեզվաբանության հարցեր, պրակ Բ, «Լինգվա», Երևան, 2002, էջ 54-58։
Ըստ նախդրի բառակազմական արժեքը հայերենում, Հայագիտություն և զուգադրական լեզվաբանություն« պրակ Գ, «Լինգվա», Երևան, 2003, էջ 70-75։
Տարբերակայնությունը հայերենի նորագույն տառային հապավումներում, Հայագիտություն և զուգադրական լեզվաբանություն« պրակ Գ, «Լինգվա», Երևան, 2003, էջ 13-20 (համահեղինակ՝ Ն. Հեքեքյան)
Օտար տառանուններով հապավումները հայերենում, Հայոց լեզու և գրականություն, 2003« № 3-4, էջ 75-79։
Հայկական տառանունների բառակազմական արժեքը, Էջմիածին, 2004, Ա, էջ 59-76։
Տառանուն բաղադրիչով հայերեն լեզվաբանական տերմինները, Հայագիտություն և զուգադրական լեզվաբանություն, պրակ Դ, «Լինգվա», Երևան, 2004, էջ 5-19։
Հայկական տառանունների դարձվածակազմիչ արժեքը, Էջմիածին, 2004, Զ, էջ 89-96։
Գրիգոր Ղափանցյան, Նշանավոր ճեմարանականներ, պրակ Ա, Ս.Էջմիածին, 2005, էջ 343-348։
Հայկական տառանունների բառարանային մշակումը, Էջմիածին, 2007, Թ, էջ 118-127։
Ի (յ) նախդրի բառակազմական արժեքը, Հայագիտություն և զուգադրական լեզվա-բանություն, պրակ Զ, «Լինգվա», Երևան, 2008, էջ 39-51։
Արտաշես Աբեղյան, Նշանավոր ճեմարանականներ, պրակ Բ, Ս. Էջմիածին, 2009, էջ 13-21։
Այբ տառանվան բառարանային մշակումը, Պրոֆ. Ա. Տեր-Գրիգորյանի ծննդյան 80-ամյակին նվիրված գիտաժողովի նյութեր, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2009, էջ 34-40։
Թվի կարգի ներկայացումը հայերենի կորպուսում, Армянский гуманитарный вестник, 2/3 – II, Москва / Ереван, 2009, էջ 34-41։
Հայերենի բարբառային բառարանները. հրատարակությունների ժամանակագրությունը և աշխարհագրությունը, Գիրքը պատմամշակութային և տեղեկատվական հաղորդակցությունների համակարգում / Հանրապետական գիտաժողովի զեկուցումների ժողովածու ¥2010 թ. ապրիլի 15-16¤, «Մանկավարժ» Երևան, 2010, էջ 91-95£
Դիտարկումներ Հովհ. Թումանյանի հեղինակային նորակազմությունների շուրջ, Բանբեր Երևանի Վ. Բրյուսովի անվան պետական լեզվաբանական համալսարանի № 2, Հայագիտություն և զուգադրական լեզվաբանություն, Է պրակ, Երևան, «Լինգվա», 2010, էջ 46-57։
Գործող հերոսներ հայոց լեզվի դասագրքերում, Լեզվաշխարհ (Լեզվի հիմնախնդիրներին նվիրված ժողովածու), պրակ 1, ՀՀ ԿԳՆ լեզվի պետական տեսչություն, Երևան, 2011, էջ 20-23£
Արևելահայերենի և արևմտահայերենի տերմինաբանության միասնականացման հիմնահարցը, Բանբեր Երևանի Վ. Բրյուսովի անվան պետական լեզվաբանական համալսարանի № 2 (23), Հայագիտություն և զուգադրական լեզվաբանություն, Երևան, «Լինգվա», 2012, էջ 3-12։
Մեսրոպ Մաշտոց անվան բաղադրիչներով կազմված բառերի բառարանային մշակումը, Էջմիածին, 2013, Ե, էջ 60-75։
Ի պաշտպանություն ակամայից բառի, Հանրապետական գիտաժողովի նյութերի ժողովածու, Երևան, «Լինգվա», 2013, էջ 42-58։
Մեսրոպ Մաշտոց անվան բաղադրիչներով կազմված բառերի ստեղծման ժամանակը և հեղինակները, Էջմիածին, 2014, Բ, էջ 79-92։
Հայկական առաջին տառանունը՝ այբ, «Կամուրջ» տարեգիրք, «Մերանի» /«Կամուրջ» հրատ., Թբիլիսի, 2014, էջ 350-361։
Հայ ժողովրդի պատմական ճակատագիրն արտացոլող մի բառախմբի քննություն (հայաքաղաք, հայավան, հայագյուղ, հայաթաղ, հայագաղութ), Էջմիածին, 2015, Բ, էջ 46-66։
Նոր Ջուղայի Սուրբ Ամենափրկիչ վանքի դպրոցը, Հայագիտությունը դպրոցում, 2015, 1, էջ 7-22։
Հայաքաղաքը՝ հայ ժողովրդի պատմական ճակատագրի արտահայտիչ, «Կամուրջ» տարեգիրք, «Մերանի»/«Կամուրջ» հրատ., Թբիլիսի, 2015, էջ 277-284։
Հայրենիք բառի մակդիրները. Հովհաննես Թումանյան և ուրիշներ, Էջմիածին, 2015, Ե, էջ 55-69։
کلیسای آمناپرکیچ مقدس به عنوان مرکز فرهنگی و دینی (պարսկերեն. Սուրբ Ամենափրկիչ վանքը՝ մշակութային և հոգևոր կենտրոն), «Պայման» եռամսյա հանդես, Թեհրան, 2015, թիվ 70, էջ 244-258։
Հայասեր և հայատյաց բառերի քննություն, Էջմիածին, 2015,, Ը, էջ 82-101։
Հայահավաք(ում). հասկացությունը և բառային դրսևորումները, Էջմիածին, 2016, Բ, էջ 38-56։
Հայասպանություն բառի պատմալեզվաբանական քննությունը, Էջմիածին, 2016, Դ, էջ 99-113։
Ուղղագրական մի կանոնի վերանայման առաջարկ, Հայոց լեզու և գրականություն, 2016, թիվ 5, էջ 24-30։
Ռուսահայ բառի բառարանագրական քննությունը, Գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2016, էջ 81-95։
Այբ-ից մինչև ֆե. հայկական տառանունները բացատրական բառարաններում (ներկայացման նմուշօրինակ), «Մերանի» / «Կամուրջ» հրատ., Թբիլիսի, 2016, էջ 370-377։
Հայ բառի հակաբևեռը, Էջմիածին, 2017, Ա, էջ 86-96։
Հայկական տառանունները հայ մանկական բանահյուսության մեջ, «Հասկեր» մանկական գրականության և բանահյուսության տարեգիրք, Երևան, Հովհաննես Թումանյանի թանգարան, 2017, էջ 7-20։
«Արտերկրի հայ» իմաստային խմբի բառերի ներկայացումը հայերենի թարգմանական բառարաններում, Բանբեր Երևանի համալսարանի. Հայագիտություն, 2017, թիվ 2, էջ 59-77։
«Հայերեն» նշանակող հայ վերջնաբաղադրիչով բառերի մի խմբի քննություն, «Ջահուկյանական ընթերցումներ» միջազգային գիտաժողովի զեկուցումների ժողովածու, «Գիտություն» հրատ., Երևան, 2017, էջ 53-67։
«Արտերկրի հայ» իմաստային խմբի բառերի բառարանագրական վերլուծությունը, Էջմիածին, 2017, Ժ, էջ 74-105։
Հայ առաջնաբաղադրիչով հատվածական բաղադրությունները, Գիտական հոդվածների ժողովածու (նվիրվում է Գր. Ղափանցյանի ծննդյան 130-ամյակին), «Ասողիկ» հրատ., Երևան, 2017, էջ 57-72։
Հայերեն խպշտել/խփշտել բառի ուղղագրության հարցը, Հանրապետական գիտաժողովի նյութեր, Նվիրված Վ. Ա. Քոսյանի ծննդյան 90-ամյակին, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2017, էջ 84-99։
«Պարսկաստանում ապրող հայ» նշանակող բառերը. իմաստակառուցվածքային և բառարանագրական քննություն, «Վէմ», 2018, թ. 1, էջ 75-90։
«Արտերկրի հայ» իմաստային խմբի բառարանային գրանցում չունեցող բառային միավորների քննություն, Էջմիածին, 2018, Ա, էջ 57-77։
Բարև, «Ժամ»/ Жам – армянское время, т. 1 (38), Москва, 2018, с. 38-43:
Հայ հավաքականություն նշանակող հայերեն բառային միավորները, «Վէմ», 2018, թ. 2, էջ 105-130։
Հայ առաջնաբաղադրիչով հատվածական բաղադրությունների բառարանային մշակումը, «Ջահուկյանական ընթերցումներ» գիտական հոդվածների ժողովածու, «Ասողիկ» հրատ., Երևան, 2018, էջ 35-45։
«Ռանչպարների կանչը» այբբենակապ ոտանավորի առեղծվածը, Հայագիտական հանդես, 2018, հ. 2, էջ 17-28։
Ողջույն, «Ժամ»/ Жам – армянское время, т. 2 (39), Москва, 2018, с. 86-91:
Հայոց լեզվի նկատմամբ պետական վերաբերմունքի դրսևորումները Հայաստանի Հանրապետությունում 1918-1920 թթ., «Վէմ», 2018, թ. 4, էջ 247-262։
Հայ առաջնաբաղադրիչով հատվածական բաղադրությունների կապակցելիությունը, Հայերենագիտության արդի խնդիրներ, Ժողովածուն նվիրվում է ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի հիմնադրման 75-ամյակին, Երևան, Էլ. հրատ. (ISBN 978-9939-9199-1-1), 2018, էջ 10-19։
Արտագաղթի և սփռման պատմություն. հայերենի «արաբական երկրների հայ» բառաիմաստային խումբը, «Վէմ», 2019, թ. 2, էջ 137-158։
Ազգային ինքնության փոփոխություն նշանակող հայերեն բայերը, «Վէմ», 2019, թ. 4, էջ 161-181։
«Լեզվաքաղաքականություն» եզրույթի ընդհանուր բնութագիրը, Լեզվաբանական տերմինաբանության հարցեր։ Հանրապետական գիտաժողովի նյութեր, Երևան, 2020, էջ 49-58։
«Վրաստանում ապրող հայ» նշանակող հայերեն բառային տարբերակները, «Վէմ», 2020, թ. 1, էջ 92-111։
Ա. Ա. Աբրահամյանի կիրառած բառուսուցման մի հնարի մասին, Հանրապետական գիտաժողովի նյութեր, Նվիրված Ա. Ա. Աբրահամյանի ծննդյան 100-ամյակին, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2020, էջ 186-200։
Արամեացիների լեզվի հայերեն անունը, «Հայագիտական հանդես», հմ. 3, 2021, էջ 3-17։
Հրեաների լեզվի հայերեն անունները և դրանց տարբերակները, «Հայագիտական հանդես», հմ. 4, 2021, էջ 3-17։
Հնդկական լեզուների անունները հայերենում. գործածության, կանոնարկման և բառարանային մշակման հարցեր, Հայ բառարանագրության արդի խնդիրներն ու հեռանկարը, Միջազգային գիտաժողովի նյութեր, Երևան, «Քոփի Պրինտ», 2021, էջ 17-37։
Բալթիական լեզուների հայերեն անունների տարբերակայնության մասին, «Լրաբեր հասարակական գիտությունների», 2021, 2, էջ 217-239։
Հրեաների լեզվի հայերեն անունների և դրանց տարբերակների բառարանային մշակման պատմությունը, «Բանբեր հայագիտության», 2021, 3, էջ 216-231։
Հայերեն լեզվանունների յուրահատուկ մի խմբի մասին, «Հայագիտական հանդես», հմ. 1, 2022, էջ 30-54։
Անգլերեն լեզվանվան պատմական զարգացումը հայերենում, «Պատմաբանասիրական հանդես», 2022, 2, էջ 169-187։
Ֆրանսերենի հայերեն անվանումների պատմական հոլովույթը, «Վէմ», 2022, թ. 3, էջ 137- 167։
Լեզվանունների արևելահայերեն / արևմտահայերեն տարբերակայնությունը, Հանրապետական գիտաժողով՝ նվիրված Խ. Աբովյանի անվ. ՀՊՄՀ հիմնադրման 100-ամյակին, Հանրապետական գիտաժողովի նյութեր, պրակ Գ, Երևան, «Քոփի փրինթ», 2022, էջ 26-37։

Թեզիսներ

Հարակատարի բարբառային մի տարբերակի բառային-բառակազմական արժեքի մասին, Հր. Աճառյանի գիտական գործունեությանը նվիրված միջազգային գիտաժողովի զեկ. թեզ., Երևան, 1994, էջ 29։
Ի բառակազմիչ մասնիկը, Նշանագիտություն և լեզուների դասավանդում, ԵՊՀ հրատ., 1997, էջ 23-24։
Աստվածաշնչյան անձնանունների բառակազմական արժեքը հայերենում, Հայագիտության արդի վիճակը և նրա զարգացման հեռանկարները /Հայագիտական միջազգային համաժողովի դրույթներ« Երևան, 2003, էջ 120-121։
Մեսրոպ Մաշտոց անվան բաղադրիչների բառակազմական արժեքը հայերենում, Մաշտոցյան Է ընթերցումներ / Զեկուցումների հիմնադրույթներ, «Աշտանակ» հրատ., 2005, էջ 38։

Գրախոսություններ

Ս. Ա. Գրիգորյանի «Հայերենի գունանունները և նրանց լեզվաոճական արժեքը» մենագրությունը, Հայագիտական հանդես, № 2, Երևան, 1999, էջ 145։
Լ. Մ. Խաչատրյան, Գրաբարի բացատրական բառարան (ձևաբանորեն տարարժեք բառեր), Պատմա-բանասիրական հանդես, 2003, № 2, էջ 311-313։
Նոր խոսք հայ բառարանագրության մեջ (Պ. Բեդիրյան, Հայերեն շրջասությունների բառարան), Էջմիածին, 2003, Զ, էջ 97-99։
Ուշագրավ ստուգաբանություն (Վ. Համբարձումյան, Հայերեն աստված բառի ծագումն ու տիպաբանությունը), Լեզու և լեզվաբանություն, 2003, 1, էջ 85-86։
Պ. Բեդիրյան, Բառերի խորհրդավոր աշխարհում, Հայոց լեզու և գրականություն, 2004, № 3-4, էջ 119-120։
Ուշագրավ նոր բառարան (Ֆ. Խլղաթյան, Ոճաբանական բառարան), Գրականագիտական հանդես, 2004, հ. Բ, էջ 246-247։
Նոր բառարան կրտսեր դպրոցի համար (Ա. Գալստյան, «Հատուկ անունների բառարան-տեղեկատու»), Նախաշավիղ, 2006, № 1-2, էջ 97-99։
Հ. Ղ. Միրզոյան, Գրիգոր Նարեկացու բառաստեղծական արվեստը, Բանբեր Երևանի համալսարանի, 2007, № 2, էջ 200-202։
Հայերեն թևավոր խոսքերի բառարանը (Պ. Բեդիրյան, Հայերեն թևավոր խոսքեր), Էջմիածին, 2007, ԺԲ, էջ 115-117։
Հ. Մանանդյան, Երկեր, հ. Է, Բանասիրական ուսումնասիրություններ, Էջմիածին, 2010, Բ, էջ 151-153։
Լ. Շ. Հովհաննիսյան, Գրաբարի բառարան. Նոր հայկազյան բառարանում չվկայված բառեր, Էջմիածին, 2010, Է, էջ 141-144։
Արդի հայերենի հոմանիշների նոր բառարան, Էջմիածին, 2018, Բ, էջ 137-142։

Գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դասագրքեր

Մայրենի 5, հանրակրթական դպրոցի 5-րդ դասարանի դասագիրք, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2006, 208 էջ (համահեղինակներ՝ Թ. Ալեքսանյան, Ա. Գալստյան)։
Մայրենի 6, հանրակրթական դպրոցի 6-րդ դասարանի դասագիրք, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2007, 256 էջ (համահեղինակներ՝ Ա. Գալստյան, Թ. Ալեքսանյան)։
Մայրենի 3, Հանրակրթական դպրոցի դասագիրք, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2008, 160 էջ (համահեղինակ՝ Ն. Հեքեքյան)։ 2-րդ, վերամշակված հրատ., «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2011, 160 էջ (համահեղինակ՝ Ն. Հեքեքյան)։
Մայրենի 4, Հանրակրթական դպրոցի դասագիրք, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2009, 192 էջ (համահեղինակ՝ Ն. Հեքեքյան)։ 2-րդ, վերամշակված հրատ., «Էդիթ Պրինտ», երևան, 2012, 191 էջ (համահեղինակ՝ Ն. Հեքեքյան)։
Հայոց լեզու 10, Ավագ դպրոցի դասագիրք (հումանիտար հոսքի համար), «Էդիթ Պրինտ» հրատ., Երևան, 2010, 224 էջ (համահեղինակ՝ Ն. Հեքեքյան)։
Մայրենի 5, հանրակրթական դպրոցի 5-րդ դասարանի դասագիրք, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2011, 240 էջ (համահեղինակներ՝ Թ. Ալեքսանյան, Ա. Գալստյան)։
Հայոց լեզու 7, Հանրակրթական դպրոցի դասագիրք, «Էդիթ Պրինտ» հրատ., Երևան, 2011, 176 էջ (համահեղինակ՝ Ն. Հեքեքյան)։
Մայրենի 6, հանրակրթական դպրոցի 6-րդ դասարանի դասագիրք, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2012, 240 էջ (համահեղինակներ՝ Թ. Ալեքսանյան, Ա. Գալստյան)^[6]։
Հայոց լեզու, Խոսքարվեստի դասագիրք, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի հրատարակչություն, 2015^[7]։

Ուսումնական և մեթոդական ձեռնարկներ

Հայոց լեզվից 50 հարցարան, ՀՀ ԳԱ, Երևան, 1992, 136 էջ (համահեղինակներ՝ Պետրոս Բեդիրյան, Լ. Խաչատրյան)։
Պետական քննությունների հարցարանների ժողովածու. Հայոց լեզու. 10-րդ դասարան, Երևան, «Միտք», 1997, 112 էջ (համահեղինակներ՝ Լ. Խաչատրյան Ա. Ասլանյան, Լ. Հովհաննիսյան, Ն. Հեքեքյան Լ. Թելյան)։
Հայոց լեզու. հարցաշարերի շտեմարան, «Միտք», Երևան, 1998, 144 էջ (համահեղինակներ՝ Լ. Խաչատրյան Ա. Ասլանյան, Լ. Հովհաննիսյան, Ն. Հեքեքյան Լ. Թելյան)։
Հայոց լեզու. գործնական աշխատանքների ձեռնարկ (բուհերի ուսանողների համար, «Միտք», Երևան, 1999, 176 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան) 2-րդ, վերանայված հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2000, 176 էջ, 3-րդ հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2001, 176 էջ, 4-րդ, լրացված հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2002, 232 էջ, 5-րդ հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2006, 232 էջ։ 6-րդ հրատ., «Լիմուշ», Երևան, 2010, 256 էջ։ 7-րդ՝ վերանայված հրատ., «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2012, 256 էջ։
Հայոց լեզվից 50 նորացված հարցարաններ, Երևան, 2002, 126 էջ (համահեղինակ՝ Պետրոս Բեդիրյան)։ 2-րդ, ճշտված և խմբագրված հրատ., »Ասողիկ՚« Երևան, 2004, 120 էջ, 3-րդ հրատ., «Ասողիկ» հրատ.« Երևան, 2006, 142 էջ։
Ուսուցչի ձեռնարկ. մայրենի. 5-րդ և 6-րդ դասարաններ, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2006, 64 էջ (համահեղինակներ՝ Թ. Ալեքսանյան, Ա. Գալստյան)։
Հայոց լեզու, գրականություն. պետական ավարտական և միասնական քննության ուղեցույց, «Տիգրան Մեծ», Երևան, 2006, 144 էջ (համահեղինակներ՝ Ն.Հեքեքյան, Ա.Գյոդակյան)։
Ընթերցանության գիրք. հեքիաթներ և առակներ, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2007, 240 էջ (համահեղինակներ՝ Թ. Ալեքսանյան, Ա. Գալստյան)։
Ուսուցչի ձեռնարկ, 2-4 դասարաններ, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2007, 80 էջ (համահեղինակներ՝ Ա. Քյուրքչյան, Լ. Տեր-Գրիգորյան, Ն.Հեքեքյան)
Թելադրության նյութերի ժողովածու, 5-6-րդ դասարաններ, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2007, 160 էջ (համահեղինակ՝ Ա.Գյոդակյան)։
Հայոց լեզու և գրականություն. գնահատման առաջադրանքների նմուշների ժողովածու, «Տիգրան Մեծ», Երևան, 2007, 200 էջ (համահեղինակներ՝ Թ.Ալեքսանյան, Ց.Բոզոյան, Լ.Մարգարյան, Կ.Զաքարյան, Ն.Վիրաբյան)։
Հայոց լեզվի և գրականության նոր հարցաթերթիկներ, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2007, 190 էջ (համահեղինակներ՝ Ն.Հեքեքյան, Ա. Գյոդակյան)
Մայրենի 3։ Մեթոդական ուղեցույց, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2008, 72 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան)։
Մայրենի 4։ Մեթոդական ուղեցույց, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2009, 112 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան)։
Ուսուցչի ձեռնարկ Հայոց լեզու 10 ¥հումանիտար հոսք¤, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2010, 112 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան)։
Մատենիկ։ Ընթերցանության գիրք, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2010, 288 էջ։
2-րդ, վերանայված հրատ., «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2012, 304 էջ։
Հայոց լեզվի պաստառներ դպրոցների համար (ուղղագրություն, հնչյունաբանություն, բառագիտություն, քերականություն), «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2010, 16 հատ (համահեղինակներ՝ Ն. Հեքեքյան, Գ. Մկրտչյան, Ն. Տողանյան, Լ. Գրիգորյան)։
Ուսուցչի ձեռնարկ. Մայրենի. 5-րդ և 6-րդ դասարաններ, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2011, 96 էջ (համահեղինակներ՝ Թ. Ալեքսանյան, Ա. Գալստյան)։
2-րդ, վերամշակված հրատ., «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2012, 96 էջ։
Մատենիկ։ Ընթերցանութեան գիրք (արևմտահայերեն), «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2012, 312 էջ։

Գիտական և գիտահանրամատչելի

Կրոնաեկեղեցական լեզվական միավորների քննություն, Ս. Էջմիածին, 2002, 74 էջ։
Հանուն մեր նյարդերի։ Գրառումներ հայոց լեզվի այսօրվա խնդիրների մասին, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2019, 176 էջ։
Զարմանալի հայերեն։ Զրույցների գիրք, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2020, 224 էջ։

Բառարաններ

Հայերեն բառարան-տեղեկատու. միասին, անջատ կամ գծիկով գրվող բառեր, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն», Երևան, 1998, 80 էջ։ 2-րդ, լրացված և վերամշակված հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2001, 84 էջ, 3-րդ, լրամշակված հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2001, 80 էջ։ 4-րդ հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2003, 84 էջ։ 5-րդ հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2006, 92 էջ։ 6-րդ հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2008, 96 էջ։
Հայերենի տառային հապավումների բառարան-տեղեկատու, «Հայաստան» Երևան, 2000, 176 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան)։
Մեծատա±ռ, թե± փոքրատառ. հայերեն բառարան-տեղեկատու, «Ասողիկ», Երևան, 2001, 144 էջ։ 2-րդ «վերանայված հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2003, 148 էջ։ 3-րդ« լրամշակված հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2005, 156 էջ։ 4-րդ լրամշակված հրատ., «Ասողիկ», Երևան, 2007, 154 էջ^[8]։
Անուն խոսքի մասերի թվի կարգը արդի հայերենում. քերականական բառարան-տեղեկատու, «Ասողիկ», Երևան, 2005, 132 էջ։ 2-րդ «վերամշակված հրատ., «Լիմուշ», Երևան, 2007, 136 էջ։
Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2007, 192 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան)։
Հայերենի ուղղագրական բառարան, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2020, 128 էջ։
Հայերենի հականիշների բառարան, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2020։
Հայերենի հոմանիշների բառարան, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2021։
Հայերենի դարձվածքների բառարան, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2021։
Հայերենի բառակազմական բառարան, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2021։

Աշխատանքային տետրեր

Հայոց լեզու. աշխատանքային տետր 4-րդ դասարանի համար (I կիսամյակ), ՀՀ ԿԳՆ ԿԲԿ, Երևան, 2000, 40 էջ (համահեղինակ՝ Ա. Ասլանյան)։
Հայոց լեզու. աշխատանքային տետր 4-րդ դասարանի համար (II կիսամյակ), ՀՀ ԿԳՆ ԿԲԿ, Երևան, 2002, 32 էջ (համահեղինակ՝ Ա. Ասլանյան)։
Հայոց լեզու. աշխատանքային տետր 5-րդ դասարանի համար (I կիսամյակ), ՀՀ ԿԳՆ ԿԲԿ, Երևան, 2000, 40 էջ (համահեղինակ՝ Ա. Ասլանյան)։
Հայոց լեզու. աշխատանքային տետր 5-րդ դասարանի համար (II կիսամյակ), ՀՀ ԿԳՆ ԿԲԿ, Երևան, 2002, 36 էջ (համահեղինակ՝ Ա. Ասլանյան)։
Հայոց լեզու. աշխատանքային տետր 7-րդ դասարանի համար (I կիսամյակ), ՀՀ ԿԳՆ ԿԲԿ, Երևան, 2000, 48 էջ (համահեղինակ՝ Ա. Ասլանյան)։
Հայոց լեզու. աշխատանքային տետ¬ր 7-րդ դասարանի համար (II կիսամյակ), ՀՀ ԿԳՆ ԿԲԿ, Երևան, 2002, 40 էջ (համահեղինակ՝ Ա. Ասլանյան)։
Հայոց լեզու. աշխատանքային տետր 8-րդ դասարանի համար (I կիսամյակ), ՀՀ ԿԳՆ ԿԲԿ, Երևան, 2000, 48 էջ (համահեղինակ՝ Ա. Ասլանյան)։
Հայոց լեզու. աշխատանքային տետր 8-րդ դասարանի համար (II կիսամյակ), ՀՀ ԿԳՆ ԿԲԿ, Երևան, 2002, 40 էջ (համահեղինակ՝ Ա.Ասլանյան)։
Մայրենի 5. աշխատանքային տետր (1-ին կիսամյակ), «Էդիթ Պրինտ» հրատ., Երևան, 2006, 48 էջ (համահեղինակ՝ Թ. Ալեքսանյան)։
Մայրենի 5. աշխատանքային տետր (2-րդ կիսամյակ), «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2007, 48 էջ (համահեղինակ՝ Թ. Ալեքսանյան)։
Մայրենի 5. աշխատանքային տետր (1-ին կիսամյակ), «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2007, 48 էջ։
Մայրենի 5. աշխատանքային տետր (2-րդ կիսամյակ), «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2007, 48 էջ։
Մայրենի 6. աշխատանքային տետր (1-ին կիսամյակ), «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2007, 48 էջ (համահեղինակ՝ Ա. Գալստյան)
Մայրենի 6. աշխատանքային տետր (2-րդ կիսամյակ), «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2007, 48 էջ (համահեղինակ՝ Ա. Գալստյան)
Մայրենի 3. աշխատանքային տետր (1-ին կիսամյակ), «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2008, 48 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան)։
Մայրենի 3. աշխատանքային տետր (2-րդ կիսամյակ), «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2008, 56 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան)։
Մայրենի 5. աշխատանքային տետր հատուկ կրթական ծրագրով սովորողների համար, Կրթության ազգային ինստիտուտ, 2009, 32 էջ (համահեղինակներ՝ Ա. Բալայան, Գ. Մկրտչյան, Ֆ. Երիցյան)
Մայրենի 3. աշխատանքային տետր հատուկ կրթական ծրագրով սովորողների համար, Կրթության ազգային ինստի¬տուտ, 2009, 32 էջ (համահեղինակներ՝ Կ. Թորոսյան, Կ. Չիբուխչյան)
Մայրենի 4. աշխատանքային տետր 1, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2009, 64 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան)։
Մայրենի 4. աշխատանքային տետր 2, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2009, 64 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան)։
Մայրենի 3. աշխատանքային տետր (1-ին կիսամյակ), «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2011, 58 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան)։
Մայրենի 5. աշխատանքային տետր 1, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2012, 56 էջ։
Մայրենի 6. աշխատանքային տետր 1, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2012, 48 էջ։
Մայրենի 5. աշխատանքային տետր 2, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2013, 48 էջ։
Մայրենի 6. աշխատանքային տետր 2, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2013, 48 էջ։
Մայրենի 3. աշխատանքային տետր 2, «Էդիթ Պրինտ», Երևան, 2013, 48 էջ (համահեղինակ՝ Ն.Հեքեքյան)։
Գրականություն և հայոց լեզու. 7-րդ դասարանի աշխատանքային տետր, Սպահանի հայոց թեմի կրթական խորհուրդ, Նոր Ջուղա, 2015, 75 էջ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «Դավիթ Գյուրջինյանը՝ ՀՀ ԿԳՆ լեզվի կոմիտեի նախագահ»։ Երկիր Մեդիա (ru-RU)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2018-06-22-ին։ Վերցված է 2018-06-12
↑ «HARTAK.am»։ HARTAK.am (անգլերեն)։ Վերցված է 2018-04-14
↑ «Հայոց լեզվին ոչինչ չի պատահել, մենք պետք է այն լավ գործածենք.Դավիթ Գյուրջինյան»։ www.tert.am (հայերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին։ Վերցված է 2018-04-14
↑ «Հայերենը վտանգված է, որը գալիս է մեր տնաբույծ քաղքենիներից. Դավիթ Գյուրջինյան»։ news.am (հայերեն)։ Վերցված է 2018-04-14
↑ «Հայոց լեզվի խնդիրները. Դավիթ Գյուրջինյան | :Բուն TV»։ boon.am (հայերեն)։ Վերցված է 2018-04-14
↑ «Մայրենի 6»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին։ Վերցված է 2015-02-21
↑ «The Armenian Church - Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին»։ www.armenianchurch.org։ Վերցված է 2018-04-14
↑ «Մեծատառ, թե փոքրատառ. հայերեն բառարան-տեղեկատու»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-03-26-ին։ Վերցված է 2015-02-21

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[1] «Դավիթ Գյուրջինյանը՝ ՀՀ ԿԳՆ լեզվի կոմիտեի նախագահ»։ Երկիր Մեդիա (ru-RU)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2018-06-22-ին։ Վերցված է 2018-06-12

[2] «HARTAK.am»։ HARTAK.am (անգլերեն)։ Վերցված է 2018-04-14

[3] «Հայոց լեզվին ոչինչ չի պատահել, մենք պետք է այն լավ գործածենք.Դավիթ Գյուրջինյան»։ www.tert.am (հայերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին։ Վերցված է 2018-04-14

[4] «Հայերենը վտանգված է, որը գալիս է մեր տնաբույծ քաղքենիներից. Դավիթ Գյուրջինյան»։ news.am (հայերեն)։ Վերցված է 2018-04-14

[5] «Հայոց լեզվի խնդիրները. Դավիթ Գյուրջինյան | :Բուն TV»։ boon.am (հայերեն)։ Վերցված է 2018-04-14

[6] «Մայրենի 6»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին։ Վերցված է 2015-02-21

[7] «The Armenian Church - Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին»։ www.armenianchurch.org։ Վերցված է 2018-04-14

[8] «Մեծատառ, թե փոքրատառ. հայերեն բառարան-տեղեկատու»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-03-26-ին։ Վերցված է 2015-02-21

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]