Գրեգոր Շտրասեր

Գրեգոր Շտրասեր գերմ.՝ Gregor Strasser
Ծնվել է	մայիսի 31, 1892(1892-05-31)
Ծննդավայր	Գայզենֆելդ, Իլմեի Պվաֆենհոֆեն, Վերին Բավարիա, Բավարիայի թագավորություն, Գերմանական ռայխ
Մահացել է	հունիսի 30, 1934(1934-06-30) (42 տարեկան) կամ հուլիսի 1, 1934(1934-07-01) (42 տարեկան)
Մահվան վայր	Բեռլին, Նացիստական Գերմանիա
Քաղաքացիություն	Գերմանական կայսրություն,  Վայմարյան Հանրապետություն և  Նացիստական Գերմանիա
Կրոն	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Կրթություն	Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան
Մասնագիտություն	քաղաքական գործիչ և դեղագործ
Զբաղեցրած պաշտոններ	Վայմարի Հանրապետության Ռայխսթագի պատգամավոր
Կուսակցություն	Նացիոնալ-սոցիալիստական ​​գերմանական բանվորական կուսակցություն և Մեծ գերմանական ազգային-սոցիալիստական ազգային շարժում
Պարգևներ և մրցանակներ
Gregor Strasser Վիքիպահեստում

Գրեգոր Շտրասեր (գերմ.՝ Gregor Strasser, մայիսի 31, 1892(1892-05-31), Գայզենֆելդ, Իլմեի Պվաֆենհոֆեն, Վերին Բավարիա, Բավարիայի թագավորություն, Գերմանական ռայխ - հունիսի 30, 1934(1934-06-30) կամ հուլիսի 1, 1934(1934-07-01), Բեռլին, Նացիստական Գերմանիա), գերմանացի քաղաքական գործիչ: Շտրասերը նացիստական կուսակցության վաղ շրջանի առաջնորդներից մեկ էր: Իր կրտսեր եղբայր Օտտոյի հետ միասին նա կուսակցության ձախ թևի առաջատար անդամ էր, ինչը նրանց հակասության մեջ է դրել Ադոլֆ Հիտլերի գլխավորած գերիշխող թևի հետ, որի արդյունքում 1934 թվականին սպանվել է: Եղբայրների նացիստական գաղափարախոսության ուղղությունը հայտնի է որպես Շտրասերականություն:

Ծնվելով Բավարիայում՝ Շտրասերը Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ծառայել է Կայսերական գերմանական բանակի հրետանային գնդում, հասնելով առաջին լեյտենանտի կոչման և արժանանալով երկրորդ դասի Երկաթե խաչի՝ քաջության համար: Պատերազմից հետո նա և իր եղբայրը դարձան Ֆրանց Ռիտեր ֆոն Էպպի Ֆրայկորի անդամներ: Նա 1920 թվականին միացել է նացիստական կուսակցությանը (ՆՍԴԱԿ) և արագորեն դարձել ազդեցիկ և կարևոր դեմք նորաստեղծ կուսակցությունում: 1923 թվականին Շտրասերը մասնակցել է Մյունխենում տեղի ունեցած անհաջող Գարեջրային հեղաշրջմանը և բանտարկվել: Ռայխստագում ընտրվելուց հետո վաղաժամ ազատ արձակվելով՝ նա 1925 թվականին միացել է վերակազմավորված Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցությանը և կրկին հաստատվել որպես հզոր և գերիշխող անդամ: Լինելով բարձր որակավորում ունեցող կազմակերպիչ և արդյունավետ հրապարակախոս՝ Շտրասերը վերահսկել է կուսակցության անդամակցության և համբավի մեծ աճը հյուսիսային Գերմանիայում՝ Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցությունը վերածելով հարավային մարգինալ կուսակցությունից համազգային քաղաքական ուժի: 1932 թվականի կեսերին Շտրասերը ղեկավարում էր կուսակցության համազգային կազմակերպչական աշխատանքը:

Լինելով նացիստական կուսակցության արմատական թևի ուժեղ կողմնակից՝ Շտրասերի հակակապիտալիստական, հեղափոխական ազգայնական ծրագիրը ստիպել է Հիտլերին մերժել նրան 1926 թվականի Բամբերգի կոնֆերանսում: Նրանք հետագայում հաշտվել են, սակայն նրանց խաղաղությունը 1930 թվականից սկսած դարձել է աստիճանաբար անկայուն: 1932 թվականի դեկտեմբերին կանցլեր Կուրտ ֆոն Շլայխերը Շտրասերին առաջարկել է փոխկանցլերի պաշտոնը, ինչը նացիստական կուսակցության ներսում հնարավոր պառակտման վտանգ է ստեղծել: Ի պատասխան՝ Հիտլերը մեկուսացրել է Շտրասերին կուսակցությունից և ստիպել հրաժարական տալ բոլոր կուսակցական պաշտոններից: Շտրասերն այնուհետև հրաժարվելմ է իր Ռայխստագի մանդատից և հեռացել ակտիվ քաղաքականությունից՝ վերադառնալով իր նախկին դեղագործի մասնագիտությանը: 1934 թվականի հունիսի 30-ին, Երկար դանակների գիշեր անվանումը ստացած զտումների ընթացքում, Շտրասերը ձերբակալվել է Գեստապոյի կողմից և հետագայում մահապատժի ենթարկվել:

Վաղ կյանք

Գրեգոր Շտրասերը ծնվել է 1892 թվականի մայիսի 31-ին կաթոլիկ դատական պաշտոնյայի ընտանիքում, որն ապրում էր Վերին Բավարիայի Գայզենֆելդ շուկայական քաղաքում: Նա մեծացել է իր կրտսեր եղբայր Օտտոյի հետ, ով համարվում էր երկուսից ավելի խելացին: Նա հաճախել է տեղի գիմնազիան և ավարտական քննություններից հետո 1910 թվականից մինչև 1914 թվականը դեղագործի աշկերտություն է անցել Ստորին Բավարիայի Ֆրոնտենհաուզեն գյուղում:

Առաջին համաշխարհային պատերազմ

Երբ 1914 թվականին Եվրոպայում պատերազմ բռնկվեց, Շտրասերը դադարեցրել է իր ուսումը Մյունխենի Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի համալսարանում՝ որպես կամավոր զորակոչվելու գերմանական կայսերական բանակ: Նա ծառայել է Առաջին բավարական դաշտային հրետանային գնդում, հասնելով օբերլեյտենանտի կոչման և արժանանալով երկու դասի Երկաթե խաչի՝ քաջության համար: 1918 թվականին նա վերսկսեց իր ուսումը Էրլանգեն-Նյուրնբերգի Ֆրիդրիխ-Ալեքսանդրի համալսարանում: Նա հանձնեց պետական քննությունը 1919 թվականին և 1920 թվականին սկսեց աշխատել որպես դեղագործ Լանդսհուտում:

Ռազմական կարիերա

1919 թվականին Շտրասերը և նրա եղբայրը միացան Ֆրանց Ռիտեր ֆոն Էպպի ղեկավարած աջակողմյան Ֆրայկորին: Խմբի նպատակն էր ճնշել կոմունիզմը Բավարիայում: Նա հիմնեց և հրամանատարեց Շտուրմբատալյոն Նիդերբայերնին («Ստորին Բավարիայի գրոհային գումարտակ»), որտեղ երիտասարդ Հայնրիխ Հիմլերը ծառայում էր որպես նրա օգնական: Շտրասերը հայտնի էր իր բարձր դիրքով, առաջնորդի հատկանիշներով և անսահման կազմակերպչական եռանդով: 1920 թվականի մարտին Շտրասերի Ֆրայկորը պատրաստ էր մասնակցելու ձախողված Կապպի հեղաշրջմանը, մինչդեռ նրա եղբայր Օտտոն անցել էր քաղաքական սպեկտրի ձախ թևը և օգնել էր պայքարել այս աջակողմյան պետական հեղաշրջման դեմ:

Շտրասեր եղբայրները պաշտպանում էին ՆՍԴԱԿ-ի հակակապիտալիստական և սոցիալ-հեղափոխական ուղին, որը միաժամանակ խիստ հակասեմիտական և հակամարքսիստական էր:

Քաղաքական գործունեություն

Նացիստական կուսակցության գործունեություն

1920 թվականին Շտրասերը և նրա կիսառազմական խումբը միավորվեցին Ադոլֆ Հիտլերի նացիստական կուսակցության (ՆՍԴԱԿ) հետ, որը Մյունխենում հիմնված մեկ այլ ծայրահեղ աջ քաղաքական կուսակցություն էր: 1922 թվականի աշնանը Շտրասերը պաշտոնապես դարձավ ՆՍԴԱԿ-ի և ՍԱ-ի անդամ: Շտրասերի առաջնորդական հատկանիշները շուտով հայտնի դարձան և նա նշանակվեց որպես Շտուրմաբտայլունգի («Գրոհային ջոկատ»՝ ՍԱ) տարածաշրջանային ղեկավար Ստորին Բավարիայում: 1923 թվականի նոյեմբերին նա ակտիվ մասնակցություն ունեցավ անհաջող Գարեջրային հեղաշրջմանը՝ Հիտլերի և Լյուդենդորֆի կողմից Վայմարյան Հանրապետության դեմ հեղաշրջման փորձին: Նա դատվեց մյուս հեղաշրջման մասնակիցների հետ Հիտլերի դատավարությունից կարճ ժամանակ անց և մայիսի 12-ին դատապարտվեց պետական դավաճանությանն օժանդակելու համար (նրա իրական ձերբակալությունը կատարվել էր արգելված ՆՍԴԱԿ-ի համար զինվորներ հավաքագրելու փորձի համար)՝ ստանալով 15 ամիս ազատազրկում և փոքր տուգանք:

Մի քանի շաբաթ անց Շտրասերն ազատ արձակվեց, քանի որ ընտրվել էր Բավարիայի Լանդտագի անդամ ՆՍԴԱԿ-ի հետ կապված «Ֆյոլկիշեր բլոկի» կազմում 1924 թվականի ապրիլի 6-ին և մայիսի 4-ին (Պֆալցում): 1924 թվականի դեկտեմբերին Շտրասերը տեղ գրավեց Ռայխստագում «ֆյոլկիշ» Ազգային սոցիալիստական ազատության շարժման կազմում: Նա ներկայացնում էր Հյուսիսային Վեստֆալիայի ընտրատարածքը:

Ադոլֆ Հիտլերի կողմից 1925 թվականի փետրվարի 26-ին ՆՍԴԱԿ-ի վերականգնումից հետո Շտրասերը դարձավ Ստորին Բավարիայի առաջին գաուլայտերը: Քանի որ Շտրասերը Լանդսհուտում ղեկավարում էր մինչև 2,000 մարդ և գերծանրաբեռնված էր, նա սկսեց օգնական փնտրել: Հայնրիխ Հիմլերը, ով ստացավ այդ աշխատանքը, պատասխանատու էր Ստորին Բավարիայում կազմակերպությունը ընդլայնելու համար: 1926 թվականի դեկտեմբերին Շտրասերի գաուն միաձուլվեց Վերին Պֆալցի հետ, և Շտրասերը գլխավորեց ընդլայնված գաուն: 1928 թվականի հոկտեմբերի 1-ի հետագա բաժանումից հետո Վերին Պֆալցը անցավ Ադոլֆ Վագներին, մինչդեռ Շտրասերը շարունակեց մնալ Ստորին Բավարիայի գաուլայտեր մինչև 1929 թվականի մարտի 1-ը:

Շտրասերի դերը նացիստական կուսակցության համազգային կազմակերպության մեջ

1925 թվականից հետո Շտրասերի կազմակերպչական հմտություններն օգնել են վերափոխել նացիստական կուսակցությունը հարավգերմանական մարգինալ մասնիկ-կուսակցությունից համազգային զանգվածային կուսակցության: Հիտլերի հանրային ելույթների արգելքի պատճառով Շտրասերը լիազորվել էր (Հիտլերի կողմից) ներկայացնել կուսակցությունը հյուսիսում և ելույթներ ունենալ: 1925 թվականի մեծ մասի ընթացքում Շտրասերը լիովին օգտագործել է Ռայխստագի անդամի իր ազատությունները: Օգտվելով իր անվճար երկաթուղային տոմսերից, նա ճամփորդեց հյուսիսային և արևմտյան Գերմանիայով՝ նշանակելով գաուլայտերներ, հիմնելով կուսակցության մասնաճյուղեր և բազմաթիվ հանրային ելույթներ է ունեցել: Չունենալով Հիտլերի՝ զանգվածներին գերելու ճարտասանական տաղանդը, Շտրասերի անձնավորությունն այնուամենայնիվ բավարարել է լսարանի վրա ազդելու համար: Նրա համատեղ ջանքերն այնքան օգնել են հյուսիսային կուսակցությանը, որ մինչև 1925 թվականի վերջը ստեղծվել էր ՆՍԴԱԿ-ի 272 տեղական մասնաճյուղ՝ համեմատած հեղաշրջումից առաջ գոյություն ունեցող 71-ի: Շտրասերի սոցիալիզմի տեսակը նկատելի է 1925 թվականի նոյեմբերին Ռայխստագում նրա ունեցած ելույթից.

Մենք՝ ազգային սոցիալիստներս, ուզում ենք տնտեսության ազգայնացմամբ տնտեսական հեղափոխություն կատարենք։ Մենք շահագործող կապիտալիստական տնտեսական համակարգի փոխարեն ուզում ենք իրական սոցիալիզմ, որը պահպանվում է ոչ թե հոգեզուրկ հրեա-մատերիալիստական աշխարհայացքով, այլ հավատացող, զոհաբերվող և անեսասեր հին գերմանական համայնքային զգացմունքով, համայնքային նպատակով և տնտեսական զգացողությամբ: Մենք ցանկանում ենք սոցիալական հեղափոխություն՝ ազգային հեղափոխություն իրականացնելու համար:

Շտրասերը կուսակցություն է հիմնել Հյուսիսային և Արևմտյան Գերմանիայում որպես ուժեղ քաղաքական միավոր, որն ունեցել է ավելի մեծ անդամակցություն, քան Հիտլերի հարավային կուսակցության հատվածը: Կուսակցության արտասահմանյան կազմակերպությունը նույնպես ստեղծվեց Շտրասերի նախաձեռնությամբ: Նա նաև հիմնեց Ազգային Սոցիալիստական Աշխատավորական Ասոցիացիան 1925 թվականի սեպտեմբերի 10-ին: Սա կարճատև գոյություն ունեցող խումբ էր՝ բաղկացած մոտ մեկ տասնյակ հյուսիսային և արևմտյան գերմանացի գաուլայթերներից, ովքեր աջակցում էին կուսակցության առավել «սոցիալիստական» թևին և ձգտում էին մեծացնել դրա գրավչությունը Գերմանիայի խոշոր արդյունաբերական քաղաքների բանվոր դասակարգի համար:

Իր եղբայր Օտտոյի հետ միասին, Շտրասերը 1926 թվականի մարտին հիմնեց բեռլինյան «Կամպֆ-Ֆերլագ» («Մարտական հրատարակչություն»), որը սկսեց հրատարակել «Բեռլիներ Արբայթերցայթունգ» («Բեռլինի բանվորական թերթ») շաբաթաթերթը, որը ներկայացնում էր կուսակցության առավել «սոցիալիստական» թևը: Շտրասերը նշանակեց երիտասարդ համալսարանական կրթությամբ քաղաքական ագիտատոր Հռենոսից՝ Յոզեֆ Գեբելսին, որպես Կամպֆ-Ֆերլագի գործադիր խմբագիր, մի մարդ, ով գրավված էր ՆՍԴԱՊ-ի քաղաքական ուղերձով և հենց Շտրասերով: Նրանք երկուսով 1925-1926 թվականների ձմռանը մշակեցին ՆՍԴԱՊ-ի քաղաքական ծրագրի վերանայված տարբերակը, որը շատ ավելի ձախակողմյան էր և զայրացրեց Հիտլերին: Այս առաջարկվող փոփոխություններին դեմ առ դեմ անդրադառնալու համար, Հիտլերը հանդիպում հրավիրեց հյուսիսային Բավարիայի Բամբերգ քաղաքում 1926 թվականի փետրվարի 14-ին: Գեբելսը և Շտրասերը այնտեղ մեկնեցին՝ հույս ունենալով համոզել Հիտլերին նոր ուղերձի հարցում: Բամբերգի համաժողովում ունեցած իր ելույթի ընթացքում Հիտլերը սուր քննադատության ենթարկեց նոր նախագծի ծայրահեղական գաղափարները, որոնք նա նույնացրեց բոլշևիզմի հետ, մի զարգացում, որը խորապես ցնցեց և հիասթափեցրեց Շտրասերին և Գեբելսին: Շտրասերի հաջորդող ելույթը անհաջող և անարդյունավետ էր՝ Հիտլերի հզոր ճառի արդյունքում: Բամբերգում Շտրասերի քաղաքական առաջարկությունների մերժումը Հիտլերի կողմից ցույց տվեց, որ կուսակցությունը պաշտոնապես դարձել էր Հիտլերինը և ՆՍԴԱՊ-ը կենտրոնացած էր նրա շուրջը:

Բամբերգից հետո Հյուսիսային Գերմանիայի ՆՍԴԱՊ-ի մասնաճյուղերին հանդարտեցնելու նպատակով, Հիտլերը SA-ի ղեկավարությունը, որը ժամանակավորապես թափուր էր մնացել Էռնստ Ռյոմի կողմից, հանձնեց Շտրասերի հիմնական անդամներից մեկին՝ Ֆրանց Պֆեֆեր ֆոն Սալոմոնին: Գուցե ավելի կարևոր էր այն, որ Հիտլերը անձնական արշավ սկսեց՝ Շտրասերի գլխավոր տեղակալ Գեբելսին իր անձնական շրջանակում ընդգրկելու համար, մի քայլ, որը անմիջապես հաջողություն ունեցավ:

Ապագա Ֆյուրերը նաև համաձայնության եկավ Շտրասերի հետ՝ լուծարելու Ազգային Սոցիալիստական Աշխատավորական Ասոցիացիան և խնդրեց նրան ստանձնել կուսակցության քարոզչության բաժնի պատասխանատվությունը: Շտրասերն ընդունեց այս պաշտոնը, սակայն 1926 թվականի մարտին տեղի ունեցած ավտովթարը հետընթաց առաջացրեց. նա անկողնային հիվանդ դարձավ: Ապաքինվելուց հետո նա կրկին վերընտրվեց այս պաշտոնում: Այսպիսով, ի լրումն իր Գաուլայթերի պարտականությունների, 1926 թվականի սեպտեմբերի 16-ից մինչև 1928 թվականի հունվարի 2-ը, նա եղել է ՆՍԴԱՊ-ի քարոզչության ազգային առաջնորդը (Ռայխսպրոպագանդալայթեր): Շտրասերը թողեց իր քարոզչական պաշտոնը՝ ստանձնելու ՆՍԴԱՊ-ի Կազմակերպչական կոմիտեի նախագահի, ավելի ուշ՝ Կազմակերպչական բաժնի (Օրգանիզացիոնսաբլայթունգ) նոր պարտականությունները:

1928-1932 թվականների միջև Հիտլերը ՆՍԴԱՊ-ի ազգային կազմակերպչական աշխատանքը հանձնեց Շտրասերին, որի հմտությունները ավելի հարմար էին այդպիսի աշխատանքին, քանի որ Հիտլերը հետաքրքրված չէր կազմակերպչական հարցերով և նախընտրում էր իր ուշադրությունը կենտրոնացնել գաղափարական խնդիրների վրա: 1931 թվականի դեկտեմբերի 18-ին Հիտլերը Շտրասերին շնորհեց գրուպենֆյուրեր կոչումը, իսկ 1932 թվականին Շտրասերը դարձավ նաև նացիստական մի քանի թերթերի խմբագիր, որոնք լույս էին տեսնում երկու շաբաթը մեկ անգամ։ 1932 թվականի հունիսին Շտրասերը նշանակվել է կազմակերպության ռեյխսլայթեր և կենտրոնացրեց կուսակցության կազմակերպչական կառուցվածքը իր ղեկավարության ներքո: Վերակազմավորման ընթացքում Շտրասերը փոխեց ՆՍԴԱՊ շրջանների սահմանները, որպեսզի դրանք ավելի ճշգրիտ համապատասխանեն Ռայխստագի սահմաններին և ընդլայնեց գաուլիատորների լիազորությունները: Շտրասերը վերակազմավորեց ինչպես կուսակցության տարածաշրջանային կառուցվածքը, այնպես էլ նրա ուղղահայաց կառավարման աստիճանակարգությունը: Կուսակցությունը դարձավ ավելի կենտրոնացված կազմակերպություն՝ քարոզչության ճյուղավորված մեխանիզմներով: 1928 թվականի մայիսի 20-ի խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ, Շտրասերն ընտրվել է 26 ընտրատարածքից (Ֆրանկոնիա)՝ որպես Ռայխստագի առաջին 12 նացիստական պատգամավորներից մեկը։ Չնայած այդ տարի ՆՍԴԱՊ-ը ամբողջ երկրում հավաքեց ընտրողների ձայների ընդամենը 2,6 տոկոսը, 1930 թվականի սեպտեմբերին այն դարձավ երկրորդ ամենամեծ կուսակցությունը ռայխստագում՝ հավաքելով ձայների 18,3 տոկոսը: Շտրասերի կազմակերպչական գործունեությունը նպաստեց նրան, որ 1932 թվականի հուլիսին նացիստները դարձան ամենամեծ կուսակցությունը՝ հավաքելով ձայների 37,3%-ը։

Հակասություններ Հիտլերի հետ

Մեծ ճգնաժամը խիստ ազդեց Գերմանիայի վրա և 1930 վականին գործազրկությունը կտրուկ աճեց: Այս ժամանակ Շտրասեր եղբայրները սկսեցին հրատարակել նոր տարածաշրջանային օրաթերթ Բեռլինում՝ Նացիոնալ Սոցիալիստները: Ինչպես նրանց մյուս հրատարակությունները, այն արտահայտում էր եղբայրների նացիզմի սեփական տարբերակը, ներառյալ ազգայնականությունը, հակակապիտալիզմը, սոցիալական բարեփոխումները և հակաարևմտականությունը: Գեբելսը բողոքում էր Հիտլերին Շտրասերի մրցակից թերթերի մասին և ընդունում էր, որ նրանց հաջողությունը ստիպում է իր սեփական բեռլինյան թերթերին «մղվել պատին»: 1930 թվականի ապրիլի վերջին Հիտլերը հրապարակայնորեն և վճռականորեն հայտարարեց իր ընդդիմությունը Գրեգոր Շտրասերի սոցիալիստական գաղափարներին և Գեբելսին նշանակեց ՆՍԴԱԿ-ի քարոզչության ռայխի ղեկավար: Երբ Հիտլերը 1930 թվականի մայիսի 2-ին այցելեց Գեբելսին, վերջինս արգելեց Նացիոնալ Սոցիալիստներ երեկոյան թողարկումը: Գրեգոր Շտրասերը հեռացավ իր եղբորից և հունիսի վերջին հրաժարվեց Նացիոնալ Սոցիալիստների հրատարակչի իր պաշտոնից, մինչդեռ Օտտոն հուլիսի սկզբին լքեց կուսակցությունը:

1932 թվականի օգոստոսին Հիտլերը հրաժարվեց Գերմանիայի փոխանցլերի պաշտոնից, երբ այն առաջարկեց ժամանակի կանցլեր Ֆրից վոն Պապենը՝ նախագահ Պաուլ վոն Հինդենբուրգի հանձնարարությամբ: Շտրասերը հորդորում էր նրան ընդունել կոալիցիոն կառավարությանը, բայց Հիտլերը դա դիտեց որպես «երկրորդ երկրորդական ջութակահարի» դիրք։ Հիտլերի շրջապատում Գեբելսը նրա դիմադրությունը համարվում էր հերոսական, սակայն Շտրասերը հիասթափված էր և համոզված էր, որ Հիտլերը սխալ էր, երբ սպասում էր կանցլերի պաշտոնին։ Հիտլերի հետ գաղափարական և անձնական մրցակցությունը ուժեղացավ, երբ հաջորդ կանցլեր Կուրտ վոն Շլեյխերը 1932 թվականի դեկտեմբերին քննարկումներ սկսեց Շտրասերի հետ՝ փոխանցլեր դառնալու մասին։ Շլեյխերը ցանկանում էր բաժանել ՆՍԴԱՊ-ը Շտրասերի օգնությամբ՝ ձախակողմյան մասնաճյուղը բերելով իր «ազգային կոնսերվատիվ» կողմը՝ Հիտլերին կանգնեցնելու համար։ Հիտլերը զայրացած էր և պահանջեց, որ Շտրասերը մերժի Շլեյխերի առաջարկը։ Ռեյխսթագի անդամների հանդիպման ժամանակ Հիտլերը դիմելով 30-40 մարդկանց, ովքեր աջակցում էին Շտրասերին՝ ստիպել է նրանց բացահայտորեն աջակցել իրեն և դեմ քվեարկել Շտրասերին։ Շտրասերը հրաժարական է տվել իր կուսակցական պաշտոններից 1932 թվականի դեկտեմբերի 8-ին՝ ՆՍԴԱՊ-ի քաղաքական իշխանություն գալուց յոթ շաբաթ առաջ։ Հիտլերը ժամանակավորապես վերցրել է Reichsorganisationsleiter-ի պաշտոնը՝ այն վերջում փոխանցելով Ռոբերտ Լեյին։ 1933 թվականի հունվարի 16-ին Հիտլերը «հանրայնորեն ուրանում է Շտրասերին»՝ Շլեյխերի հետ ունեցած հարաբերությունների համար։ 1933 թվականի մարտին Շտրասերը պաշտոնապես դուրս է գալիս քաղաքականությունից՝ հրաժարվելով Ռեյխստագի տեղից։

Կյանքի վերջին շրջան

Կյանքը քաղաքականությունից դուրս

Հրաժարվելով Ռայխստագում իր տեղից, Շտրասերը փորձեց վերադառնալ իր քաղաքացիական մասնագիտությանը՝ դեղագործությանը։ Իր կապերի և Հիտլերի համաձայնության շնորհիվ նրան հնարավորություն տրվեց ստանձնել Շերինգ-Կալբաում ընկերության տնօրենի պաշտոնը, որը IG Farben-ի բեռլինյան մասնաճյուղն էր, պայմանով, որ խոստանա դադարեցնել ողջ քաղաքական գործունեությունը, ինչը և նա արեց։ Նա հեռացավ քաղաքականությունից, հրաժարվեց հանդիպել նախկին քաղաքական գործընկերներին և որոշ տեղեկությունների համաձայն, կապ չուներ իր եղբայր Օտտոյի «Սև ճակատ» կազմակերպության հետ։

Մահ

1933 թվականի հունվարին իշխանության իշխանության գալով՝ Հիտլերը և ՆՍԳԲԿ-ն սկսեցին վերացնել Գերմանիայում ընդդիմության բոլոր ձևերը։ Երկար դանակների գիշեր կոչված իրադարձության ժամանակ, որը տեղի ունեցավ 1934 թվականի հունիսի 30-ից հուլիսի 2-ը, SA-ի ողջ ղեկավարությունը զտվեց։ Հիտլերը, այլ բարձրաստիճան նացիստների՝ Հերման Գյորինգի և Հիմլերի հետ միասին, թիրախավորեցին Էռնստ Ռյոմին և SA-ի այլ առաջնորդների, ովքեր Հիտլերի քաղաքական հակառակորդների հետ միասին ձերբակալվեցին և գնդակահարվեցին SS-ի և Գեստապոյի անդամների կողմից։ Նրանց թվում էր նաև Շտրասերը։ Պատմաբան Ռիչարդ Ջ. Էվանսը ենթադրում է, որ Շտրասերը, ամենայն հավանականությամբ, սպանվել է նախկին՝ պահպանողական Վայմարյան կառավարության կողմից պաշտոնում առաջարկվելու պատճառով, ինչը նրան դարձրել էր հնարավոր քաղաքական թշնամի, ինչպես նաև Հիմլերի և Գյորինգի անձնական թշնամանքի պատճառով, որոնց երկուսին էլ Շտրասերը քննադատել էր կուսակցության ղեկավարությունում իր դերակատարման ժամանակ։ Հայտնի չէ՝ արդյոք Շտրասերը սպանվել է Հիտլերի անձնական հրամանով, թե ոչ։ Նա իր խցում հետևից կրակոցից վիրավորվել էր գլխավոր զարկերակից, բայց անմիջապես չէր մահացել։ SS-ի գեներալ Ռայնհարդ Հայդրիխի հրամանով Շտրասերին թողել էին արյունահոսել մինչև մահ, ինչը տևել էր գրեթե մեկ ժամ։ Նրա եղբայր Օտտոն արտագաղթել էր 1933 թվականին։

Տես նաև

• Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցություն

Գրականություն

• Childers, Thomas (2017). The Third Reich: A History of Nazi Germany. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-1-45165-113-3.
• Evans, Richard (2004). The Coming of the Third Reich. New York: Penguin Publishing. ISBN 978-1594200045.
• Evans, Richard (2005). The Third Reich in Power. New York: Penguin Publishing. ISBN 978-0-14303-790-3.
• Fulbrook, Mary (2015). A History of Germany 1918–2014: The Divided Nation (4th ed.). Chichester: John Wiley & Sons. ISBN 978-1-11877-614-8.
• Hamilton, Charles (1984). Leaders & Personalities of the Third Reich. R. James Bender Publishing. ISBN 0-912138-27-0.
• Höffkes, Karl (1986). Hitlers Politische Generale. Die Gauleiter des Dritten Reiches: ein biographisches Nachschlagewerk. Tübingen: Grabert-Verlag. ISBN 3-87847-163-7.
• Kershaw, Ian (2000). Hitler: 1889–1936 Hubris. W. W. Norton & Company. ISBN 978-0393320350.
• Kershaw, Ian (2008). Hitler: A Biography. W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-06757-6.
• Longerich, Peter (2015). Goebbels: A Biography. Random House. ISBN 978-1400067510.
• Miller, Michael D.; Schulz, Andreas (2021). Gauleiter: The Regional Leaders of the Nazi Party and Their Deputies, 1925–1945. Vol. 3 (Fritz Sauckel – Hans Zimmermann). Fonthill Media. ISBN 978-1-781-55826-3.
• Newton, Ronald (1992). The "Nazi Menace" in Argentina, 1931–1947. Stanford University Press. ISBN 978-0804719292.
• Nicholls, David (2000). Adolf Hitler: A Biographical Companion. ABC-CLIO. ISBN 978-0874369656.
• Orlow, Dietrich (1969). The History of the Nazi Party: 1919-1933. University of Pittsburgh Press. ISBN 0-8229-3183-4.
• Overy, Richard (2010). The Third Reich: A Chronicle. New York: Quercus Publishing Inc. ISBN 978-1-62365-456-6.
• Pridham, Geoffrey (1973). Hitler's Rise to Power: The Nazi Movement in Bavaria, 1923-1933. New York: Harper & Row. ISBN 978-0-061-36116-6.
• Read, Anthony (2005). The Devil's Disciples: Hitler's Inner Circle. New York: Norton. ISBN 978-039332-697-0.
• Rosmus, Anna (2015). Hitlers Nibelungen (գերմաներեն). Grafenau: Samples Verlag. ISBN 978-3-93840-132-3.
• Stachura, Peter D. (1983). Gregor Strasser and the Rise of Nazism. London: George Allen & Unwin. ISBN 978-0-04943-027-3.
• Wistrich, Robert (2013). Who's Who in Nazi Germany. Routledge Publishing. ISBN 978-1136413810.

Արտաքին հղումներ

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Գրեգոր Շտրասեր հոդվածին

• Gregor Strasser at the German Hisorical Museum
• Gregor Strasser Գերմանիայի ազգային գրադարանում

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գրեգոր Շտրասեր» հոդվածին։