Գրակլիան բլուր
 | |
 | |
 |
Գրակլիան բլուր (վրաց.՝ გრაკლიანი გორა), հնագիտական պեղումների օբյեկտ Արևելյան Վրաստանում՝ Կասպիի շրջակայքում[1]։ Այստեղ կատարված հնագիտական հետազոտությունները վկայում են, որ դեռևս 300 000 տարի առաջ այս տարածքները բնակեցված են եղել[2]։
Օբյեկտը հայտնաբերվել է 2007 թվականին՝ «Թբիլիսի-Սենակ-Լեսելիձե» խճուղու ընդլայնման աշխատանքների ժամանակ։ Հետազոտական աշխատանքները կատարել են Թբիլիսիի պետական համալսարանի ուսանողները և դասախոսները[3]։
2015 թվականին բերրիության աստվածուհուն նվիրված զոհասեղանի վրա հայտնաբերվել է գտածոներից ամենահինը, որը ունեցել է ավելի քան երեք հազար տարվա պատմություն[4][5]։
Դասավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օբյեկտում ներկայացված է բերրիության աստվածուհու տաճարը, որը համարվում է մ․թ․ա․ 7-րդ դարի ճարտարապետական շինություն։ Մոտակա հանքերում գտնվում է գերեզմանատուն, որի մնացորդները թվագրվում են վաղ բրոնզե դարին՝ մ․թ․ա․ 450-350 թվականներին։
Շինությունը կազմված է երեք ամուր պատերով սենյակներից։ Էնեոլիթի և ուշ հունականության դարաշրջաններում օբյեկտը արդեն գրավված էր։
Հայտնաբերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պեղումների արդյունքում հայտնաբերվել են մի շարք գտածոներ, այդ թվում երեխայի խաղալիքներ[6], պիտակներ, ինչպես նաև դեղագործական իրեր։
Առաջին երկու ամիսների ընթացքում հնագետների են պեղել ավելի քան 35 000 գտածոներ հարյուրավոր գերեզմաններից և բնակավայրերի ավերակներից, որոնք թվագրվում են մ.թ.ա. ութերորդ դարով[7]։
Պեղումներ առաջին երկու ամիսների ընթացքում հնագետները հայտնաբերել են մի շարք գտածոներ։ Այդ ընթացքում նրանք հայտնաբերել են ավելի քան 35 000 գտածոներ, հարյուրավոր գերեզմաններ և բնակավայրերի ավերակներ, որոնք թվագրվում են մեր թվարկությունից առաջ 8-րդ դարին։
Հայտնաբերվել են 6-րդ դարի ոսկե և բրոնզե սկավառակներ։ Այս տվյալները վկայում են այն մասին, որ դեռևս հին ժամանակներում հասարակությունը տեղյակ է եղել ոսկերչության և փորագրության տեխնոլոգիաների մասին։
Առավել հայտնի գտածոների շարքում է մ․թ․ա․ 4-րդ դարում օգտագործված տպագրական սարքը։ Մեկ այլ վկայություն փաստում է, որ այդ սարքը հազվադեպ օգտագործվել է կնքելու նպատակով։
Գրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս տարածքներում գտնվել են բազմաթիվ գրություններ, որոնք վկայում են այս տարածքներում դեռևս հին ժամանակներից մարդու, կենդանիների և այլ դեկորատիվ իրերի առկայության մասին[6]։
Գրությունները եղել են հին հունարեն և արամերեն լեզուներով։ Այստեղ հայտնաբերված գրությունը եղել է նախապատմական կովկասյան տարածաշրջանում հայտնված ամենահին արձանագրություններից մեկը։ Համեմատության համարկարելի է ասել, որ հայկական և վրացական կողմից արձանագրությունները իհայտ են եկել միայն մ․թ․ա․ 5-րդ դարում։ Պեղված վերջին նյութերը հայտնաբերվել են 2015 թվականի սեպտեմբերին[6]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Archaeologists Thrilled by Historic Script Discovery in Georgia». Georgia Today. 2015 թ․ օգոստոսի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 1-ին.
- ↑ «Georgia uncovers unique writings that may change world history». Agenda. 2015 թ․ օգոստոսի 20.
- ↑ Svanidze, Tamar (2015 թ․ օգոստոսի 20). «Archaeologists Thrilled by Historic Script Discovery in Georgia». Georgia Today on the Web. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 1-ին.
- ↑ Burton, Tara Isabella (2015 թ․ սեպտեմբերի 16). «Ancient Script Spurs Rethinking of Historic 'Backwater'». National Geographic. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 29-ին.
- ↑ «Rewriting history: 3000-yr-old script uncovered in Georgia». agenda.ge. 2016 թ․ հուլիսի 25. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 29-ին.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Burton, Tara Isabella (2015 թ․ սեպտեմբերի 16). «Ancient Script Spurs Rethinking of Historic 'Backwater'». National Geographic.
- ↑ Lomidze, Eka (2015 թ․ մարտի 22). «Discoveries at Grakliani Hill Will Change History». Georgian Journal. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 1-ին.