Գվառազարի գանձ

Նվիրաբերված թագեր և խաչեր, 19-րդ դարի վիմագրություն

Վեստգոթյան թագավոր Ռեկկեսվինտի կախվող թագը, որը պատրաստված է ոսկուց և թանկարժեք քարերից, 7-րդ դարի 2-րդ կես

Մանրամասներ Ռեկկեսվինտի կախվող թագից, Մադրիդ^[1]

Գուադամուր քաղաքի տեղայնքը

Գվառազարի գանձ (իսպ.՝ Tesoro de Guarrazar), Իսպանիայի Տոլեդո համայնքի Գուադամուր քաղաքից հայտնաբերված հնագիտական գտածոներ, որոնք բաղկացած են 26 նվիրաբերված թագերից, ոսկե խաչերից, որոնք ի սկզբանե նվիրաբերվել են Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցուն վեստգոթերի թագավորների կողմից 17-րդ դարում Հռոմեական Իսպանիայում` որպես ուղղափառ եկեղեցու հավատքի և եկեղեցական հիերարխիայի հնազանդության ժեստ^[2]: Ամենաարժեքավորը Շրի Լանկայից բերված Ռեկկեսվինտ թագավորի կապույտ սաֆիրով թագն ու կախազարդն է: Թեև այժմ գանձը մասնատված է և մեծ մասն անհետացել է, այն համարվում է վաղ միջնադարյան քրիստոնեական զոհաբերությունների լավագույն պահպանված խումբը:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեստգոթյան ոսկերչական աշխատանքի լավագույն նմուշ հանդիսացող գանձը հայտնաբերվել է 1858-1861 թվականներին^[3] Իսպանիայի Տոլեդո քաղաքին մոտ գտնվող Գուադամուր քաղաքի Գվառազար կոչվող այգում: Գանձը մասնատված է, մի մասը գտնվում է Փարիզի միջնադարյան թանգարանում^[4], զինանոցի մյուս մասը` Մադրիդի թագավորական պալատում (այժմ՝ Մադրիդի Ազգային հնագիտական թանգարան)։ 1921-1936 թվականներին Գվառազարի գանձի մասերից գողացել են և դրանք անհետացել են։

Վեստգոթյան որոշ ոսկե ցանցահյուսազարդեր հայտնաբերվել են 1926 թվականին Խաեն պրովինցիայի Տոռեդելխիմենո քաղաքում, որոնք բաղկացած են կախվող թագերից ու խաչերից^[5]:

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գվառազարում հայտնաբերված գանձերը իբերիական մետաղագործական շարունակական ավանդույթի մասն են, որոնք թվագրվում են նախապատմական ժամանակներին։ Այս վեստգոթյան ստեղծագործությունների վրա իրենց ազդեցությունն են ունեցել բյուզանդացիները, սակայն Գվառազարում հայտնաբերված թանկարժեք քարերի տեխնիկան կիրառվել է գերմանացիների կողմից, դրոշման ոճը նույնպես գերմանական է։ Թագերի ոճը բյուզանդական է, և դրանք ստեղծվել է ոչ կիրառական նպատակներով։ Դրանք ընծաներ են եկեղեցիներին, որպեսզի կախվեն խորանի վերևում։

Ամենաարժեքավոր գտածոներից են թագավորական 2 կախվող թագերը, որոնք պատկանել են Ռեկկեսվինտ և Սվինտիլա թագավորներին։ Երկուսն էլ պատրաստված են ոսկուց, պատված են սաֆիրով, մարգարիտոներով և այլ թանկարժեք քարերով։ Սվինտիլա թագավորի թագը գողացել են 1921 թվականին, և այն այլևս չի գտնվել։ Կան մի քանի այլ փոքր թագեր և բազմաթիվ կախվող խաչեր, բնօրինակ գոտիներ, որոնք նույնպես անհետացել են։

Գտածոները Հանրային աշխատանքների նախարարության հնագիտական պեղումների խմբի և Պատմության թագավորական ակադեմիայի (ապրիլ, 1859) հետ միասին կազմում են հետևյալ խումբը՝

Մադրիդի Ազգային հնագիտական թանգարան` վեց թագեր, 5 խաչեր, կախազարդ, փայլաթիթեղի և ջրանցքների մնացորդներ (գրեթե բոլորը ոսկուց են)
Մադրիդի թագավորական պալատ` թագ և ոսկե խաչ, քարի վրա փորագրված Հայտնությունը։ 1921 թվականին Մադրիդի թանգարանից գողացել են մեկ թագ, գզրոցի բեկորներ բյուրեղապակյա գնդով, և դրանք չեն հայտնաբերվել
Փարիզի միջնադարյան ազգային թանգարան՝ 3 թագեր, 2 խաչեր, շղթաներ և ոսկե կախազարդեր

Կան հռոմեական սրբավայրերից բազմաթիվ քանդակների բեկորներ, շինությունների մնացորդներ, քրիստոնեական հավատքի դառնալուց հետո այստեղ հայտնվել են գերեզմաններ։ Կրաքարե անկողնում պառկած է կմախք, ամենալավ պահպանված գերեզմանում գտնվել է ավազ։ Լավ պահպանված քարե շերտաքարի վրա կա լատիներեն արձանագրություն, որտեղ հիշատակված է Կրիսպին անունով քահանան, թվագրվում է 693 թվական (Էգիկայի կառավարման 51-րդ տարի, Տոլեդոյի 17-րդ կոնսուլ)։ Այս շերտաքարն այժմ գտնվում է Մադրիդի Ազգային հնագիտական թանգարանում։ Sónnica խաչի վրայի արձանագրությունը պահպանվում է Փարիզում, որտեղ հիշատակվում է այս եկեղեցու անունը

INDNI

NOM
INE
OFFERET SONNICA
ACTE
MA
RIE
INS
ORBA

CES

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կախվող թագերից մեկը
Կախվող թագեր և խաչեր
Կախվող խաչ
Կախվող թագ և խաչ
«Մեծ խաչ»

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ The first R is held at the Musée de Cluny, Paris.
↑ Musée National du Moyen Âge, Hôtel de Cluny Archived 2010-03-17 at the Wayback Machine.: the Musée de Cluny conserves one of the votive crowns.
↑ M.F. Guerra, T. Galligaro, A. Perea, "The treasure of Guarrazar : Tracing the gold supplies in the Visigothic Iberian peninsula", Archeometry 49.1 (2007) pp. 53-74.
↑ Encyclopaedia Britannica 1911, s.v. "Crown"
↑ Described and compared in Alicia Perea, "Visigothic filigree in the Guarrazar (Toledo) and Torredonjimeno (Jaén) treasures," Historic Metallurgy 40.1 (2006).

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Amador de los Rios José (1861)։ El arte latino-bizantino en España y las coronas visigodas de Guarrazar: ensayo histórico-crítico (1861) (Spanish)։ Madrid: Imprenta Nacional
Guerra Maria Filomena, Calligaro Thomas, Perea Alicia (2007)։ «The treasure of Guarrazar: Tracing the gold supplies in the visigothic Iberian peninsula»։ Archaeometry (Oxford: Wiley-Blackwell) 49 (1): 53–74։ ISSN 0003-813X։ doi:10.1111/j.1475-4754.2007.00287.x
Williams Leonard (1907)։ «Gold, silver, and jewel work. Iron-work»։ The arts and crafts of older Spain 1։ London: T. N. Foulis
Perea Alicia։ El Tesoro Visigodo De Guarrazar (Spanish)։ Madrid: Universidad Complutense de Madrid։ ISBN 84-00-07732-6
Calligaro Thomas, Dran J.-C., Poirot J.-P., Querré G., Salomon J., Zwaan J. C. (2000)։ «PIXE/PIGE characterisation of emeralds using an external micro-beam»։ Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section B (Elsevier)։ 161-163: 769–774։ doi:10.1016/S0168-583X(99)00974-X
Dran Jean-Claude (2002)։ «Accelerators in Art and Archaeology»։ Proceedings of 8th European Particle Accelerator Conference (CERN): 124–128
Perea, Alicia. El tesoro visigodo de Guarrazar (Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas), 2001.
Eger Christoph (2004)։ «Krone und Kreuz König Svinthilas: Westgotische Hofkunst und Plate-inlaying»։ Madrider Mitteilungen (Wiesbaden: Reichert) 45: 449–506։ ISSN 0418-9744

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

(անգլերեն) The Art of medieval Spain, A.D. 500-1200, an exhibition catalog from The Metropolitan Museum of Art Libraries (fully available online as PDF), which contains material on Treasure of Guarrazar (p. 53-59)
(Իսպաներեն) Tesoro de Guarrazar, Municipio de Guadamur - Toledo Archived 2014-04-25 at the Wayback Machine.
(Ֆրանսերեն) Musée National du Moyen Âge, Hôtel de Cluny: Couronne votive Archived 2010-03-17 at the Wayback Machine..

[1] The first R is held at the Musée de Cluny, Paris.

[2] Musée National du Moyen Âge, Hôtel de Cluny Archived 2010-03-17 at the Wayback Machine.: the Musée de Cluny conserves one of the votive crowns.

[3] M.F. Guerra, T. Galligaro, A. Perea, "The treasure of Guarrazar : Tracing the gold supplies in the Visigothic Iberian peninsula", Archeometry 49.1 (2007) pp. 53-74.

[4] Encyclopaedia Britannica 1911, s.v. "Crown"

[5] Described and compared in Alicia Perea, "Visigothic filigree in the Guarrazar (Toledo) and Torredonjimeno (Jaén) treasures," Historic Metallurgy 40.1 (2006).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]