Jump to content

Գուստավո Դիաս Օրդաս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գուստավո Դիաս Օրդաս
 
Կուսակցություն՝ Ինստիտուցիոնալ հեղափոխական կուսակցություն, Q6064551? և Socialist Mexican Party?
Կրթություն՝ Benemérita Universidad Autónoma de Puebla?
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, փաստաբան, դիվանագետ և մարդասպան
Ծննդյան օր մարտի 12, 1911(1911-03-12)[2][3][4][…]
Ծննդավայր Ciudad Serdan, Պուեբլա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Վախճանի օր հուլիսի 15, 1979(1979-07-15)[2][3][4][…] (68 տարեկան)
Վախճանի վայր Մեխիկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Թաղված Panteón Jardín[5]
Քաղաքացիություն  Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Ի ծնե անուն իսպ.՝ José Gustavo del Santísimo Sacramento Díaz Ordaz Bolaños Cacho[1]
Հայր Ramón Díaz Ordaz Redonet?
Ամուսին Guadalupe Borja?
 
Պարգևներ
Մեծ Խաչի ասպետ՝ «Իտալիայի Հանրապետության հանդեպ ունեցած վաստակի համար» Մեծ ժապավենով և Order of Francisco Morazán

Գուստավո Դիաս Օրդաս Բոլանյոս (իսպ.՝ Gustavo Díaz Ordaz Bolaños, մարտի 12, 1911(1911-03-12)[2][3][4][…], Ciudad Serdan, Պուեբլա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ - հուլիսի 15, 1979(1979-07-15)[2][3][4][…], Մեխիկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ), մեքսիկացի պետական և քաղաքական գործիչ, Մեքսիկական կոնգրեսի պատգամավորների պալատի անդամ, սենատոր, Մեքսիկայի ներքի գործերի նախարար, Մեքսիկայի 56-րդ նախագահ, Իսպանիայում Մեքսիկայի դեսպան։

Դիաս Օրդասի նախագահությունը՝ ուղեկցվելով ակտիվ սոցիալական քաղաքականությամբ, ինչպես օրինակ, բարեփոխումներով և տնտեսական լավ վիճակով, ստվերվել է 1968 թվականի հոկտեմբերի 2-ին Տլատելոլկոյում տեղի ունեցած ուսանողական բողոքի ակցիայի ժամանակ կառավարության կողմից ուսանողների կոտորածներից և անցկացված գործադուլներից հետո[6][7][8]։ Այդ ամենի պատճառով Դիաս Օրդասը իր նախագահության վերջնամասում կորցրել է իր հեղինակությունը։ Մեքսիկացի պատմաբանները և քաղաքագետները Դիաս Օրդասին դասում են Մեքսիկայի պատմության վատագույն և հակասական նախագահների շարքին[9][10]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ տարիներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գուստավո Դիաս Օրդաս Բոլանյոսը ծնվել է 1911 թվականի մարտի 12-ին Պուեբլա նահանգի Սյուդադ-Սերդան քաղաքում՝ Ռամոն Դիաս Օրդաս Ռեդոնետի ընտանիքում։ Պորֆիրիո Դիասի նախագահության ժամանակ Գուստավոյի հայրը ոստիկանապետ է եղել, սակայն նախագահ Դիասի պաշտոնազրկումից հետո կորցրել է աշխատանքը։ Իր ընտանիքի ֆինանսական վիճակի վատթարացումից հետո, Գուստավոյի հայրը մի քանի աշխատանք է փոխել և հիմնական բնակություն հաստատելու նպատակով ընտանիքի հետ անընդհատ մի վայրից մյուսն են տեղափոխվել։ Իր անբերետես արտաքինի պատճառով, Գուստավոն դեռ մանկուց ծաղրուծանակի է ենթարկվել։

Երիտասարդություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ Գուստավոյի ընտանիքը ժամանակավոր բնակություն է հաստատած եղել Օախակա քաղաքում, նա որոշ ժամանակով հաճախել է տեղի արվեստի և գիտության ինստիտուտ։ Գուստավոն ընդունակ աշակերտ է եղել, սակայն իրեն միշտ չի հաջողվել վճարել իր ուսման համար անհրաժեշտ դասագրքերի համար։ Գուստավոյի ինստիտուտում սովորելու ժամանակ, նրա ավագ եղբայր Ռամոնը այդտեղ լատիներեն էր դասավանդում։ Մի անգամ Գուստավոն ֆիզիկական ուժ է կիրառել մի ուսանողի նկատմամբ, որը ծաղրել էր Ռամոնին՝ իր արտաքինի համար։

Գուստավոն բարձրագույն կրթություն է ստացել 1937 թվականին՝ ավարտելով Պուեբլայի ինքնավար համալսարանը, դառնալով իրավաբան։ Շուտով պրոֆեսոր է դարձել, իսկ 1940-1941 թվականներին զբաղեցրել է համալսարանի պրոռեկտորի պաշտոնը։

Վաղ քաղաքական կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լինելով չափավոր ձախերի գաղափարների կրող, Դիաս Օրդասը իր քաղաքական կարիերայի սկբնամասում եղել է Մեքսիկայի սոցիալական և հեղափոխական կուսակցությունների անդամ։

1932-1943 թվականներին աշխատել է Պուեբլա նահանգի կառավարությունում, իսկ 1943 թվականին ընտրվել է Մեքսիկական կոնգրեսի պատգամավորների պալատի անդամ։ Պատգամավորների պալատում պաշտոնավարել է մինչև 1946 թվականը։

1946-1952 թվականներին սենատոր է եղել։

1958-1964 թվականներին զբաղեցնելով Մեքսիկայի ներքին գործերի նախարարի պաշտոնը, համազգային ճանաչում է ձեռք բերել։ 1963 թվականներին հարել է Ինստիտուցիոն-հեղափոխականներին և 1964 թվականին կայանալիք նախագահական ընտրությունների համար թեկնածու է առաջադրվել նրանց կողմից։ Անցկացնելով ակտիվ քարոզարշավ և քվեարկության արդյունքում ստանալով ձայների 88,82%-ը ընտրվել է Մեքսիկայի նախագահի պաշտոնում։

Նախագահություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1964 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Գուստավո Դիաս Օրդասը պաշտոնապես ստանձնել է Մեքսիկայի նախագահի պաշտոնը։

Դիաս Օրդասի կառավարության ավտորիտար ոճը և կոշտ բնավորությունը իրենից վանել է մի շարք քաղաքական գործընկերների, հանդիսանալով նաև մի շարք բողոքի ակցիաների և գործադուլների պատճառ։ Դիաս Օրդասը երբեք չի հրաժարվել ցուցարարների նկատմամբ բիրտ ուժ կիրառելուց։ Դա նաև հրահրել է Գեռերո նահանգում նրա վարչակարգի դեմ զինված դիմադրության ձևավորմանը։

1968 թվականի Ամառային օլիմպիական խաղերը անցկացվել են Մեխիկոյում։ Մեքսիկայի պատմության մեջ այդ կարևոր իրադարձությունը ստվերվել է 1968 թվականի հոկտեմբերի 2-ին Տլատելոլկոյում տեղի ունեցած ուսանողական բողոքի ակցիայի ժամանակ Դիաս Օրդասի հրամանով ուսանողների նկատմամբ կիրառված բիրտ ուժից և անցկացված գործադուլներից հետո։ Բողոքի ակցիայի մասնակիցները կամ սպանվել են, կամ ազատազրկվել են մի քանի տարի ժամկետով։

1968 թվականի հոկտեմբերի 2-ի իրադարձությունները ցնցել են մեքսիկական ողջ հասարակությանը, իսկ Դիաս Օրդասը ձեռք է բերել կոպիտ և տհաճ նախագահի համբավ։

1970 թվականի նոյեմբերի 30-ին Դիաս Օրդասը, համաձայն Մեքսիկայի սամանադրության, իրավունք չունենալով իր թեկնածությունը առաջադրել գալիք նախագահական ընտրություններին պաշտոնապես դադարել է կատարել Մեքսիկայի նախագահի պարտականությունները։

Տնտեսություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիաս Օրդասի նախագահությունը տնտեսապես հաջող է ընթացել․ Մեքսիկայի չափանիշներով գործազրկության և գումարային արժեզրկման ցուցանիշները ցածր են եղել։

Նախագահությունից հետո

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1977 թվականին մեքսիկա-իսպանական դիվանագիտական կապերը վերականգնվելուն պես, Դիաս Օրդասը Իսպանիայում նշանակվել է Մեքսիկայի դեսպան։ Սակայն, նրա դեսպան դառնալու կապակցությամբ առաջացած խռովությունների պատճառով նրան չի հաջողվել երկար պաշտոնավարել։ Մեքսիկա վերադառնալուն պես Դիաս Օրդասը լքել է քաղաքականությունը։

Մահացել 1979 թվականի հուլիսի 15-ին։

Ընտանիք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1937 թվականին Գուստավոն ամուսնացել է Գուադալուպե Բորխա Օսորնոյի հետ։ Ունեցել է երկու որդի և մեկ դուստր։

Հիշողություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Դիաս Օրդասի անունով է կոչվել Պուերտո Վալյարտայի միջազգային օդանավակայանը։

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեքսիկական

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Ացտեկական արծվի շքանշանի ժապավենի ասպետ

Արտասահմանական

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Ֆրանսիսկո Մորասանայի ոսկե աստղով Մեծ խաչի ասպետ (Հոնդուրաս)
  • Մեծ խաչի ասպետ «Իտալիայի հանրապետությանը մատուցած ծառայության» շքանշանի ժապավենի վրա (Իտալիա)
  • Պերուի արև շքանշանի ժապավենի ասպետ (Պերու)

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Geneanet (ֆր.) — 2000.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Roglo — 1997. — ed. size: 10000000
  5. ↑ https://www.milenio.com/cultura/la-tumba-de-aquel-presidente
  6. ↑ «The ghosts of Mexico 1968». The Economist. 24 April 2008.
  7. ↑ Rohter, Larry (2 October 1988). «20 YEARS AFTER A MASSACRE, MEXICO STILL SEEKS HEALING FOR TIS WOUNDS». The New York Times.
  8. ↑ Stacy, Lee (October 2002). Mexico and the United States. Marshall Cavendish. ISBN 9780761474029.
  9. ↑ Beltran, Ulises (29 October 2012). «Zedillo y Fox los ex presidentes de México más reconocidos». Imagen Radio. Վերցված է 21 February 2020-ին.
  10. ↑ Soriano, Brenda (18 October 2022). «Gustavo Díaz Ordaz: biografía y vida personal». Արխիվացված է օրիգինալից 29 August 2023-ին. Վերցված է 13 August 2024-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գուստավո Դիաս Օրդաս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գուստավո_Դիաս_Օրդաս&oldid=10085225» էջից