Jump to content

Գույնի կառավարում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գույնի կառավարում
Ենթակատեգորիաdata conversion Խմբագրել Wikidata
Հայտնաբերող կամ հնարողGary Starkweather Խմբագրել Wikidata

Գույնի կառավարում կամ գույնի կառավարման համակարգ (անգլ.՝ Color management), ապահովում է գույնի կայուն և ճշգրիտ արտապատկերում տարբեր սարքերում, ինչպիսիք են մոնիտորները, տպիչ սարքերը և տեսախցիկները։ Այն ներառում է գունային պրոֆիլների օգտագործումը, որոնք ստանդարտացված նկարագրություններ են այն մասին, թե ինչպես պետք է ցուցադրվեն կամ վերարտադրվեն գույները։

Գույնի կառավարումն անհրաժեշտ է, քանի որ տարբեր սարքեր ունեն տարբեր գունային հնարավորություններ և առանձնահատկություններ: Օրինակ, մոնիտորը կարող է ցուցադրել որոշակի գույներ, որոնք տպիչ սարքը հնարավորություն չունի վերարտադրելու: Առանց գույնի կառավարման նույն պատկերը կարող է տարբեր կերպ երևալ տարբեր սարքերում, ինչը հանգեցնում է անհամապատասխանությունների և անճշտությունների:

Գույնի կառավարումը հատկապես կարևոր է այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են գրաֆիկական դիզայնը, լուսանկարչությունը և տպագրությունը, որտեղ գույների ճշգրիտ արտապատկերումը չափազանց կարևոր է: Այն օգնում է պահպանել գունային համապատասխանությունը ողջ աշխատանքի ընթացքում՝ սկասած պատկերը նկարելուց մինչև այն ցուցադրելը կամ տպելը:

Գույների կառավարման բաղկացուցիչ մասերը ներդրված են օպերացիոն համակարգումերում (օրինակ՝ Windows Color Management, LittleCMS), օժանդակ գրադարաններում (օրինակ՝ Adobe Color Engine), հավելվածներում (օրինակ` Adobe Photoshop, CorelDRAW) և սարքերում(օրինակ պրոֆեսիոնալ մոնիտորներ, ինչպիսիք են Eizo կամ BenQ)։ Գունային պրոֆիլի այն տեսակը, որը սովորաբար օգտագործվում է, կոչվում է ICC (անգլ.՝ Interglobal Color Consortium) պրոֆիլ։ ICC-համատեղելի համակարգը հնարավորություն է տալիս կիրառել գունային կառավարման համակարգը տարբեր հարթակներում։։

Միջազգային գունային կոնսորցիումը (ICC) արդյունաբերական կոնսորցիում է, որը սահմանել է.

  • բաց ստանդարտ «Գունային համապատասխանության մոդուլի» (անգլ.՝ CMM (Color Matching Module)) համար՝ օպերացիոն համակարգի մակարդակում,
  • գունավոր պրոֆիլներ ՝
    • սարքեր, ներառյալ DeviceLink պրոֆիլները, որոնք փոխակերպում են մեկ սարքի պրոֆիլը (գունային տարածությունը) մեկ այլ սարքի պրոֆիլ՝ առանց միջանկյալ գունային տարածության միջով անցնելու, օրինակ՝ L*A*B*, ավելի ճշգրիտ կերպով պահպանելով գույնը [1]
    • աշխատանքային տարածքներ՝ գունային տարածություններ, որոնցում գունային տվյալները պետք է շահարկվեն

ICC պրոֆիլներից բացի կան գույների կառավարման այլ մոտեցումներ: Սա մասամբ պայմանավորված է պատմությամբ, մասամբ էլ այն հանգամանքով, որ կան այլ կարիքներ, որոնք ICC ստանդարտը չի ընդգրկում։ Կինոյի և հեռարձակման արդյունաբերությունն օգտվում են միևնույն գաղափարներից, սակայն նրանք հաճախ հիմնվում են ավելի սահմանափակ, բուտիկ լուծումների վրա («բուտիկ լուծումներ» տերմինը հաճախ օգտագործվում է տեխնոլոգիական և բիզնես ոլորտներում՝ նշելու հատուկ կարիքների համար մշակված մասնագիտացված լուծումները։)։ Կինոարդյունաբերությունը, օրինակ, հաճախ օգտագործում է 3D LUTs ( որոնման աղյուսակ)՝ որոշակի RGB կոդավորման համար ամբողջական գունային փոխակերպում ներկայացնելու համար։

Սպառողների մակարդակով համակարգային գունային կառավարումը հասանելի է Apple-ի արտադրանքների մեծ մասում (macOS, iOS, iPadOS, watchOS)[2]: Microsoft Windows-ը չունի համակարգային գունային կառավարում, և գրեթե բոլոր հավելվածները չեն օգտագործում գունային կառավարում[3]: Windows-ի մեդիա նվագարկչի API-ը չի ճանաչում գունային տարածությունը, և եթե հավելվածները կարիգ ունեն անմիջականորեն կառավարել տեսահոլովակի գույները, ապա նրանք պետք է ենթարկվեն էներգիայի զգալի կորստի և կատարողական խնդիրների[4][5]:

Ընդհանուր ակնարկ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Բնութագրել. Գունային կառավարման համակարգով աշխատող յուրաքանչյուր սարք պահանջում է անհատականացված աղյուսակ կամ «գունային պրոֆիլ», որը բնութագրում է տվյալ սարքի գունային արձագանքը (գունային սպեկտրի արտապատկերումը):
  2. Ստանդարտացնել. Յուրաքանչյուր գունային պրոֆիլ նկարագրում է գույները՝ համեմատած տեղեկատու գույների ստանդարտացված հավաքածուի հետ («Պրոֆիլների միացման տարածություն»):
  3. Թարգմանել. Գույնով կառավարվող ծրագրակազմն այնուհետև օգտագործում է այս ստանդարտացված պրոֆիլները՝ գույնը մի սարքից մյուսը վերափոխելու համար: Սա սովորաբար իրականացվում է գունային կառավարման մոդուլի (CMM) կողմից:[6]

Սարքավորումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնութագրում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարբեր արտածող սարքերի վարքագիծը նկարագրելու համար դրանք պետք է համեմատվեն ստանդարտ գունային տարածության հետ: Հաճախ առաջին հերթին կատարվում է մի քայլ, որը կոչվում է գծայնացում, որպեսզի չեղարկվի գամմա ուղղման (Gamma correction) էֆեկտը, որն արվել է սահմանափակ 8-բիթանոց գունային ուղիներից առավելագույն օգուտ քաղելու համար:Սարքի գույները չափելու համար օգտագործվող գործիքները ներառում են գունաչափեր և սպեկտրոֆոտոմետրեր: Որպես միջանկյալ արդյունք, սարքի գունային տիրույթը նկարագրվում է միմյանց հետ չկապակցված չափման տվյալների տեսքով: Ցրված չափման տվյալների փոխակերպումը ավելի կանոնավոր ձևի, որը կիրառելի է հավելվածի կողմից, կոչվում է պրոֆիլավորում: Պրոֆիլավորումը բարդ գործընթաց է, որը ներառում է մաթեմատիկա, ինտենսիվ հաշվարկ, դատողություն, թեստավորում և կրկնություն: Պրոֆիլավորման ավարտից հետո ստեղծվում է սարքի իդեալականացված գունային նկարագրությունը (այսինքն տվյալների վերջնական կանոնավոր ձևը): Այս նկարագրությունը կոչվում է պրոֆիլ կամ գունային մոդել:

Գունային կորերի համախումբ, որը ենթարկված է չափորոշման

Չափորոշում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չափորոշումը (կալիբրացիան) նման է բնութագրմանը, բացառությամբ, որ այն կարող է ներառել սարքի կարգավորումը, ի տարբերություն սարքի միայն չափման: Գույնի կառավարումը երբեմն շրջանցվում է սարքերը չափորոշելով սովորական ստանդարտ գունային տարածության մեջ, ինչպիսին է sRGB (standard RGB); երբ նման չափաբերումը բավական լավ է կատարվում, գունավոր թարգմանություններ չեն պահանջվում, որպեսզի բոլոր սարքերը կարողանան հետևողականորեն մշակել գույները: Գույնի կառավարման բարդությունից խուսափելը sRGB-ի զարգացման նպատակներից մեկն էր:

Գունային պրոֆիլներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2 ICC գունային պրոֆիլների 3D տեսքը

Ներդրում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատկերի ձևաչափերը (օրինակ՝ TIFF, JPEG, PNG, EPS, PDF և SVG ) կարող են պարունակել ներկառուցված գունային պրոֆիլներ, սակայն դրանք չեն պահանջվում պատկերի ձևաչափով: Միջազգային գունավոր կոնսորցիումի(ICC) ստանդարտը ստեղծվել է տարբեր մշակողների (խմբագրողների) և արտադրողների միավորելու համար: ICC ստանդարտը թույլ է տալիս ելքային սարքի բնութագրերի և գունային տարածությունների փոխանակումը մետատվյալների տեսքով: Սա թույլ է տալիս ներկառուցել գունավոր պրոֆիլները պատկերների մեջ, ինչպես նաև դրանք պահել տվյալների բազայում կամ պրոֆիլների գրացուցակում:

Աշխատանքային տարածքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատանքային տարածքները, ինչպիսիք են sRGB-ը, Adobe RGB-ը կամ ProPhoto-ն, գունային տարածություններ են, որոնք հեշտացնում են լավ արդյունքները խմբագրելիս: Օրինակ, գունային ստանդարտի R,G,B բաղադրիչների հավասար արժեքներով պիքսելները պետք է չեզոք երևան: Մեծ աշխատանքային տարածքի օգտագործումը կհանգեցնի պոստերիզացիայի (անգլ.՝ posterization), մինչդեռ փոքր աշխատանքային տարածքի օգտագործումը կհանգեցնի ընդհատման[7]։ Այս փոխզիջումը հաշվի է առնվում քննադատական պատկերների խմբագրիչի համար:

Գույնի փոխակերպում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գույնի փոխակերպումը (թարգմանությունը) կամ գունային տարածության փոխարկումը գույնի ներկայացման փոխակերպումն է մի գունային տարածությունից մյուսը: Այս հաշվարկը պահանջվում է, երբ տվյալները փոխանակվում են գույներով կառավարվող շղթայի ներսում և իրականացվում Գույնի համապատասխանող մոդուլի միջոցով: Պրոֆիլավորված գունային տեղեկատվության փոխակերպումը տարբեր ելքային սարքերի ձեռք է բերվում պրոֆիլի տվյալները ստանդարտ գունային տարածության մեջ հղելով: Այն հեշտացնում է մի սարքից գույների փոխակերպումը ստանդարտ գունային տարածության, այնուհետև դա էլ իր հերթին՝ մեկ այլ սարքի գույների: Ապահովելով, որ հղման գունային տարածությունն ընդգրկում է հնարավոր գույների սպեկտրը, որոնք մարդիկ կարող են տեսնել, այս հայեցակարգը թույլ է տալիս գույները փոխանակել տարբեր գունային արտածող սարքերի միջև: Գույնի փոխակերպումները կարող են ներկայացվել երկու պրոֆիլներով (աղբյուրի պրոֆիլ և թիրախային պրոֆիլ) կամ սարքի հղման պրոֆիլով: Այս գործընթացում ներգրավված են մոտարկումներ, որոնք ապահովում են, որ պատկերը պահպանում է իր կարևոր գունային որակները և նաև հնարավորություն է տալիս վերահսկել, թե ինչպես են փոխվում գույները[8]:

Պրոֆիլների միացման տարածք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միջազգային գունային կոնսորցիումի տերմինաբանությամբ, երկու գունային տարածությունների միջև թարգմանությունը կարող է անցնել պրոֆիլի միացման տարածության (PCS) միջով։ Գույնի տարածություն 1 → հատ ( CIELAB կամ CIEXYZ ) → Գունային տարածություն 2; Փոխարկումները դեպի PCS և դրանցից դուրս նշված են պրոֆիլով[9]:

Գունային տարածքի քարտեզագրում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրեթե յուրաքանչյուր թարգմանության (փոխակերպման) գործընթացում մենք պետք է գործ ունենանք այն փաստի հետ, որ տարբեր սարքերի գունային տարածքի քարտեզագրումները տարբերվում են այնքան, որ դա գրեթե անհնար է դարձնում ճշգրիտ վերարտադրումը[8]: Ուստի նրանց անհրաժեշտ է որոշակի վերադասավորում գամուտի սահմաններին մոտ: Որոշ գույներ պետք է տեղափոխվեն գամոտի սահմաններից ներս, քանի որ դրանք այլ կերպ չեն կարող ներկայացված լինել ելքային սարքի վրա և պարզապես կտրատված կլինեն: Այս, այսպես կոչված, գամուտի անհամապատասխանությունը տեղի է ունենում, օրինակ, երբ մենք RGB գունային տարածությունից անցում ենք կատարում ավելի լայն գունային սպեկտր ունեցող CMYK գունային տարածության, որն ունի ավելի նեղ սպեկտր: Այդուամենայնիվ, գույնի կառավարման համակարգը կարող է օգտագործել տարբեր մեթոդներ ցանկալի արդյունքների հասնելու համար և փորձառու օգտվողներին տալ գունային տիրույթի քարտեզագրման վարքագծի վերահսկողություն:

Վերարտադրողական գունաչափություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ աղբյուրի գունային տիրույթը գերազանցում է վերջնակետինը, հագեցված գույները կարող են կտրվել (դուրս մնալ սպեկտրից) կամ, այսպես ասված, այրվել: Գույնի կառավարման մոդուլը կարող է լուծել այս խնդիրը մի քանի ձևով: ICC-ի հստակեցումը ներառում է չորս տարբեր վերարտադրողական նպատակներ, որոնք թվարկված են ստորև[9][10][11]: Մինչ իրական վերարտադրման իրականացվելը, կարելի է ժամանակավորապես նմանակել մատուցումը մեղմ ստուգարքի (անգլ.՝ soft proofing)[12] միջոցով: Այն օգտակար գործիք է, քանի որ կանխատեսում է գույների վերջնական արտապատկերումը և հասանելի է, որպես հավելված գույների կառավարման բազմաթիվ համակարգերում։

Բացարձակ գունաչափություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բացարձակ գունաչափությունը (անգլ.՝ absolute colorimetry) և հարաբերական գունաչափությունն (անգլ.՝ relative colorimetry) իրականում օգտագործում են նույն աղյուսակը, սակայն տարբերվում են սպիտակ կետի (անգլ.՝ white point) ճշգրտմամբ՝ վերջնական նյութի տեսանկյունից։ Եթե արտածող սարքը (օրինակ՝ մոնիտորը կամ տպիչը) ունի աղբյուրի պրոֆիլից շատ ավելի մեծ գունային ծավալ (անգլ.՝ gamut), այսինքն՝ աղբյուրի բոլոր գույները կարող են վերարտադրվել արդյունքում, ապա բացարձակ գունաչափության վերարտադրման կիրառումը տեսականորեն (անտեսելով աղմուկը, ճշգրտությունը և այլն) կապահովի նշված CIELAB արժեքների ճշգրիտ վերարտադրություն։

Տեսողականորեն գույները կարող են սխալ թվալ, սակայն սարքի միջոցով կատարված չափումները կտեղավորվեն աղբյուրի արժեքներին։ Այն գույները, որոնք չեն տեղավորվում փորձնական տպագրական համակարգի հնարավոր գունային տարածքում, տեղափոխվում են տվյալ գունային տարածքի սահմանին։

Հարաբերական գունաչափություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարաբերական գունաչափության (անգլ.՝ relative colorimetry) նպատակը գույների ճշգրիտ վերարտադրությունն է՝ միայն նյութի (անգլ.՝ media) առանձնահատկությունների շտկումով։ Հարաբերական գունաչափությունն առավել օգտակար է փորձնական տպագրության (անգլ.՝ proofing) կիրառությաան ժամանակ, քանի որ այն հնարավորություն է տալիս հասկանալու, թե ինչպես է տպագիր պատկերը մի սարքում արտացոլվելու այլ սարքում։

Այս մոտեցմամբ հիմնական փոփոխությունները կատարվում են նյութերի տարբերությունների հիման վրա, չնայած անհրաժեշտ է նաև որոշակի գունային քարտեզագրման (անգլ.՝ gamut mapping) շտկում: Սա սովորաբար իրականացվում է այնպես, որ պահպանվեն գույնի երանգն (անգլ.՝ hue) ու լուսավորությունը (անգլ.՝ lightness), սակայն դա հանգեցնում է հագեցվածության (անգլ.՝ saturation) նվազմանը։

Ի սկզբանե, լռելյայն, գունային տարածքում առկա (անգլ.՝ in-gamut) գույները մնում են անփոփոխ, մինչդեռ գունային տարածքից դուրս գտնվող (անգլ.՝ out-of-gamut) գույները սահմանափակվում են (անգլ.՝ clamped)՝ համապատասխանելով ելքային սարքի հնարավորություններին։

Ընկալողական գունաչափություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընկալողական վերարտադրման (անգլ.՝ perceptual intent) նպատակը սահուն կերպով գունային տարածքից դուրս գտնվող (անգլ.՝ out-of-gamut) գույները տվյալ գունային տարածքի մեջ տեղափոխելն է՝ պահպանելով գունային անցումները (անգլ.՝ gradation), սակայն այդ գործընթացում որոշակի աղավաղումներ են առաջանում գունային տարածքում առկա (անգլ.՝ in-gamut) գույների վրա։

Ինչպես հագեցվածության, այնպես էլ այս դեպքում ևս արդյունքները մեծապես կախված են պրոֆիլի ստեղծողի (անգլ.՝ profile maker) աշխատանքից։ Գույների կառավարման ոլորտում մրցակցող ընկերությունները հաճախ տարբերվում են հենց իրենց կողմից մշակված պրոֆիլներով, որոնք ձգտում են այս նպատակով առավել բավարարող արդյունքներ ապահովել։

Ընկալողական գունաչափությունը խորհուրդ է տրվում օգտագործել գունային տարանջատման (անգլ.՝ color separation) գործընթացներում, երբ կարևոր է պահպանել պատկերում գունային ներդաշնակությունը և բնական տեսքը։

Հագեցվածության գունաչափություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հագեցվածության վերարտադրման (անգլ.՝ saturation intent) նպատակը վառ և գրավիչ բիզնես գրաֆիկաներ ստեղծելն է՝ պահպանելով գույների հագեցվածությունը (անգլ.՝ colorfulness):

Այն առավել օգտակար է գծապատկերների և դիագրամների դեպքում, որտեղ դիզայները ցանկանում է, որ գույները լինեն առավել հագեցած և աչքի ընկնող, սակայն կոնկրետ գունային երանգի (անգլ.՝ hue) ճշգրիտ վերարտադրությունը առաջնային նշանակություն չունի։

Սև կետի շտկում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գործնականում լուսանկարիչները գրեթե միշտ օգտագործում են հարաբերական կամ ընկալողական վերարտադրումը, ինչ վերաբերում է բնական պատկերներին, բացարձակը հանգեցնում է գունային բծերի, մինչդեռ հագեցվածությունը առաջացնում է անբնական գույներ: Եթե ամբողջ պատկերը գունային սպեկտրի (տարածության) մեջ է, հարաբերական վերարտադրոմը կատարյալ տարբերակ է համարվում, բայց երբ կան սպեկտրից դուրս գույներ, ինչը նախընտրելի է, կախված է յուրաքանչյուր դեպքից: CMM-ները կարող են առաջարկել BPC-ի (անգլ.՝ black point correction) և մասնակի քրոմատիկ հարմարեցման (համապատասխանեցման) տարբերակներ [13]:

Սև կետի շտկումը (BPC) չի կիրառվում բացարձակ գունաչափական կամ սարքի հղման պրոֆիլների համար: ICCv4-ի համար այն միշտ կիրառվում է ընկալողական գունաչափության նկատմամբ[14]: ICCv2 sRGB պրոֆիլները միմյանցից տարբերվում են մի քանի առումներով, որոնցից մեկն այն է, թե արդյոք BPC-ը կիրառվել է, թե ոչ[13]։

Կիրառություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գունային կառավարման մոդուլ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գույնի համընկնման մոդուլը (նաև -մեթոդ կամ -համակարգ ) ծրագրային ալգորիթմ է, որը կարգավորում է թվային արժեքները, որոնք ուղարկվում կամ ստացվում են տարբեր սարքերից, որպեսզի նրանց կողմից ընկալվող գույնը համապատասխանi: Հիմնական խնդիրն այստեղ այն է, թե ինչպես վարվել գույնի հետ, որը չի կարող վերարտադրվել որոշակի սարքի վրա, որպեսզի այն ցուցադրվի մեկ այլ սարքի միջոցով, կարծես այն տեսողականորեն նույն գույնի է, ճիշտ այնպես, երբ վերարտադրվող գունային տիրույթը գունավոր թափանցիկության և տպագիր նյութերի միջև է տարբերվում։ Այս գործընթացի համար ընդհանուր մեթոդ գոյություն չունի, և կատարումը կախված է յուրաքանչյուր գույնի համապատասխանության մեթոդի հնարավորություններից:

Որոշ հայտնի CMM-ներ են ColorSync-ը, Adobe CMM-ը, Little CMS-ը և ArgyllCMS-ը:

Օպերացիոն համակարգի մակարդակը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գունավոր պրոֆիլի դիտիչ KDE Plasma 5 -ում, որը ցույց է տալիս ICC գունային պրոֆիլ

Apple

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Apple-ի դասական Mac OS և macOS օպերացիոն համակարգերը 1993 թվականից տրամադրում են օպերացիոն համակարգի մակարդակի գույների կառավարման API-ներ ColorSync-ի միջոցով: macOS-ը օպերացիոն համակարգում ավտոմատ կերպով ավելացրել է գույների ավտոմատ կառավարում (sRGB), սակայն հավելվածները կարող են ըստ անհրաժեշտության օգտագործել այլ գունային սպեկտրներ: Համակարգի լայն գունային կառավարումն օգտագործվում է նաև iOS-ում, iPadOS-ում և watchOS-ում[15]:

Windows

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1997 թվականից Windows-ում գունային կառավարումը հասանելի է ICC-ի միջոցով՝ ICM (Image Color Management):

Սկսած Windows Vista-ից, Microsoft-ը ներկայացրեց նոր գունային ճարտարապետություն, որը հայտնի է որպես WCS (Windows Color System)[16]։ WCS-ն լրացնում է ICM (Image Color Management) համակարգը, որը կիրառվել էր Windows 2000 և Windows XP համակարգերում և ի սկզբանե ստեղծվել էր Heidelberg ընկերության կողմից։ [17][18]

Հավելվածները պետք է տեղյակ լինեն գույների կառավարման մասին և համապատասխան կերպով նշեն բովանդակությունը՝ գույները ճշգրիտ ցուցադրելու համար: Հակառակ դեպքում, (ի տարբերություն macOS-ի) Windows-ը կցուցադրի գույները էկրանի տիրույթի առավելագույն չափով, ինչը կհանգեցնի չափից ավելի հագեցած գույների լայն գունային սպեկտր ունեցող էկրանների վրա[19]: Այս խնդիրը շտկելու համար Microsoft-ը ներառում է նոր գործառույթ Windows 11 2022-ից սկսած, որը կոչվում է «Auto Color Management» Windows 11 2022-ից սկսած[20]:

Windows 7-ի Windows Photo Viewer ծրագիրը (որը ներառված է նաև ավելի ուշ Windows տարբերակներում) իրականացնում է գույների ճիշտ կառավարում։ Սակայն Windows 8, 10, 11 համակարգերում առկա նոր Windows Photos հավելվածը չի իրականացնում գունային կառավարում[21][22][23], մինչև v2022.31070.26005.0 տարբերակը[24]։ Այլ Windows բաղադրիչները, այդ թվում՝ Microsoft Paint, Snipping Tool, Windows Desktop, և Windows Explorer, չեն իրականացնում գունային կառավարում[25]։

Ցավոք, հավելվածների ճնշող մեծամասնությունը չի օգտագործում Windows Color System-ը[3]: Այն հավելվածների համար, որոնք օգտագործում են գունային կառավարում (սովորաբար վեբ բրաուզերները), գունային կառավարումը կիրառվում է միայն պատկերների և միջերեսի (User Interface), բայց ոչ տեսանյութերի համար: Դա պայմանավորված է նրանով, որ Windows-ի մեդիա նվագարկչի API-ի մեջ ներկառուցված չէ գունային տարածության համակարգը: Այսպիսով, բրաուզերները ( Chrome, Firefox, Edge) ի վիճակի են միայն գունային կառավարում կատարել պատկերների, բայց ոչ տեսանյութերի համար[26]: Նույն պատճառով, Windows-ում գրեթե ոչ մի վիդեո նվագարկիչ չի ապահովում գունային կառավարում (ներառյալ լռելյայն Movies & TV հավելվածը և VLC-ն), ընդ որում Media Player Classic Home Cinema-ը հազվադեպ բացառություն է:

Android

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Android համակարգում համակարգային գունային կառավարումը ներդրվել է Android Oreo 8.1 տարբերակից սկսած[5]։ Սակայն, Android սարքերի մեծ մասը վաճառվում է գունային կառավարումը անջատված վիճակում (օրինակ՝ Google Pixel-ի «adaptive» գունային պրոֆիլը, Samsung Galaxy-ի «vivid» գունային պրոֆիլը[27]): Սա հանգեցնում է նրան, որ sRGB բովանդակությունը գերագունավորվում է (oversaturation)՝ համապատասխանեցվելով էկրանի բուն գունային սպեկտրին, որը սովորաբար DCI-P3 է։ Ճշգրիտ գունային վերարտադրումն ապահովելու համար օգտատերերը պետք է ինքնուրույն համապատասխանեցնեն «natural» գունային պրոֆիլը, որը հնարավորություն է տալիս ճիշտ ցուցադրել թե՛ sRGB, թե՛ P3 լայն գունային բովանդակությունը։

Մյուսները

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օպերացիոն համակարգերը, որոնք օգտագործում են X Window System գրաֆիկայի համար, կարող են օգտագործել ICC պրոֆիլներ, իսկ Linux-ում գույների կառավարման աջակցությունը, որը դեռ ավելի քիչ զարգացած է, քան այլ հարթակներում, համակարգվում է OpenICC-ի միջոցով freedesktop.org-ում և օգտագործում է LittleCMS-ը:

Ֆայլի մակարդակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ պատկերների ֆայլերի տեսակներ (օրինակ՝ TIFF և Photoshop) ներառում են գունային ալիքների գաղափարը՝ ֆայլի գունային ռեժիմը սահմանելու համար։ Ամենատարածված ալիքները RGB-ն է (հիմնականում էկրանների (մոնիտորների) համար, բայց նաև որոշ սեղանի տպագրության համար) և CMYK-ն (կոմերցիոն տպագրության համար): Լրացուցիչ ալֆա ալիքը կարող է կրել թափանցիկացնող դիմակի դեր։ Որոշ պատկերների հետ աշխատող ծրագրեր (օրինակ՝ Photoshop) ավտոմատ կերպով կատարում են գույների բաժանում՝ CMYK ռեժիմում գունային տվյալները պահպանելու համար՝ օգտագործելով որոշակի ICC պրոֆիլ, ինչպես օրինակ՝ US Web Coated (SWOP) v2։

Adobe-ի ստեղծագործական ծրագիր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Adobe ծրագրակազմը ներառում է գույների կառավարման իր սեփական շարժիչը՝ Adobe Color Engine: Այն հասանելի է նաև որպես գույնի կառավարման առանձին մոդուլ՝ Adobe CMM՝ Adobe-ից չհանդիսացող հավելվածների կողմից օգտագործելու համար, որոնք աջակցում են երրորդ կողմի CMM-ներին[28]:

Վեբ բրազուրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2005 թվականի դրությամբ, վեբ բրաուզերների մեծ մասը անտեսում էր գունային պրոֆիլները[29]։ Ակնառու բացառություններ էին Safari-ն, սկսած 2.0 տարբերակից, և Firefox-ը, սկսած 3-րդ տարբերակից։ Չնայած Firefox 3.0-ում այն ի սկզբանե անջատված էր, ICC v2 և ICC v4 գունային կառավարման հնարավորությունները կարելի էր միացնել հավելվածի[30] կամ կարգավորման ընտրության միջոցով[31]։

2019 թվականի հուլիսի դրությամբ Safari-ն, Chrome-ը և Firefox-ը լիովին աջակցում են գույների կառավարմանը[32]: Այնուամենայնիվ, կարևոր է նշել, որ բրաուզերների մեծ մասը միայն պատկերների և CSS տարրերի գունային կառավարում է անում, բայց ոչ տեսանյութ:

  • Firefox.
    • Տարբերակ 3.5 (թողարկվել է 2011-ին) աջակցում է ICC v2 պիտակավորված պատկերներին[33]։
    • Տարբերակ 8.0 (թողարկվել է 2011-ին) ավելացնում է ICC v4 պրոֆիլների աջակցություն[34]։
    • Տարբերակ 89 (թողարկվել է 2021-ին) և բարձր, լռությամբ գունային կառավարում է կիրառում բոլոր չպիտակավորված պատկերների և էջի տարրերի համար[35]։
  • Internet Explorer.
    • Տարբերակ 9-ից սկսած աջակցում է ICC պրոֆիլներին, բայց միայն փոխակերպում է ոչ-sRGB պատկերները sRGB պրոֆիլի, անկախ իրական մոնիտորի գունային տարածությունից[32]։
  • Google Chrome.
    • macOS-ում օգտագործում է համակարգի կողմից տրամադրված ICC v2 և v4 աջակցությունը։
    • Տարբերակ 22-ից (թողարկվել է 2012-ին) լռությամբ աջակցում է ICC v2 պրոֆիլներին այլ հարթակներում[36]։
    • macOS-ի Chrome տարբերակները ճիշտ են ցուցադրում վիդեոները։
  • Safari.
    • Աջակցում է սկսած 2.0 տարբերակից (թողարկվել է 2005-ին):
    • Աջակցում է v2 և v4 ICC պրոֆիլներին և ճիշտ ցուցադրում վիդեոները։
  • Opera.
    • Աջակցում է ICC v4 սկսած 12.10 տարբերակից (թողարկվել է 2012-ին)[37][38]։
  • Pale Moon.
    • Աջակցում է ICC v2 առաջին տարբերակից, իսկ v4՝ սկսած Pale Moon 20.2-ից (թողարկվել է 2013-ին)[39]։

Ինչ վերաբերում է շարժական բրաուզերներին, ապա Safari 13.1-ը (iOS 13.4.1-ում) ճանաչում է սարքի գունային պրոֆիլը և համապատասխանաբար կարող է ցուցադրել պատկերներ[40]: Chrome 83-ը (Android 9-ում) անտեսում է ցուցադրման պրոֆիլը՝ պարզապես բոլոր պատկերները փոխակերպելով sRGB-ի[40]:

2023 թվականի դրությամբ Chrome 114-ը, Android browser 114-ը և Firefox-ը Android 115-ի համար աջակցում են բազմաթիվ գունային տարածքներ[41]: Նույնը գործում է նրանց աշխատասեղանի (սեղանադիր) գործընկերների համար՝ Chrome 118, Edge 114, Safari 16.6, Firefox 117 և Opera 100[41]։

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Fraser, Bruce; Bunting, Fred; Murphy, Chris (2004). Real World Color Management. Berkeley, CA, USA: Peachpit Press. ISBN 0-201-77340-6.
  • Giorgianni, Edward J.; Madden, Thomas E. (1998). Digital Color Management. Addison-Wesley. ISBN 0-201-63426-0.
  • Swartz, Charles S. (2004). Understanding Digital Cinema: A Professional Handbook. Focal Press. ISBN 978-0-240-80617-4.
  • Morovic, Jan (2008). Color Gamut Mapping. Wiley. ISBN 978-0-470-03032-5.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ von Seggern, Dietrich (28 February 2019). «Why DeviceLink profiles should interest you». pdfa.org. PDF Association. Վերցված է 20 January 2023-ին. «A DeviceLink profile is always between two color spaces and it does not pass through L*a*b*to do its conversion.»
  2. ↑ «Technical Note TN2313: Best Practices for Color Management in OS X and iOS». developer.apple.com. Վերցված է 2022-08-23-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Applying color profile from x-rite across Windows 10 (image included!): PC Talk Forum: Digital Photography Review». www.dpreview.com. Վերցված է 2022-08-23-ին.
  4. ↑ Frumusanu, Andrei. «The Samsung Galaxy S20+, S20 Ultra Exynos & Snapdragon Review: Megalomania Devices». www.anandtech.com. Վերցված է 2022-08-23-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Color Management». Android Open Source Project (անգլերեն). Վերցված է 2022-08-23-ին.
  6. ↑ Overview of Color Management,Camberidge in Colour,2016.1.23 http://www.cambridgeincolour.com/tutorials/color-management1.htm
  7. ↑ Rodney, Andrew. «The role of working spaces in Adobe applications» (PDF). Technical Paper. Adobe. Վերցված է 2008-05-09-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 «Color Management: Color Space Conversion». www.cambridgeincolour.com.
  9. ↑ 9,0 9,1 Rodney, Andrew (2005). Color Management for Photographers. Focal Press. էջեր 32–33. ISBN 0-240-80649-2.
  10. ↑ Color Management: Color Space Conversion, Cambridge in Color
  11. ↑ https://www.color.org/specification/ICC1v43_2010-12.pdf ICC Specification ICC.1:2010
  12. ↑ «Soft Proofing: Matching On-Screen Photos with Prints». www.cambridgeincolour.com.
  13. ↑ 13,0 13,1 «Using the sRGB_v4_ICC_preference.icc profile» (PDF).
  14. ↑ «Specification ICC.1:2022 (Profile version 4.4.0.0)» (PDF). «Perceptual transforms developed to meet ICC specifications prior to version 4.0 frequently use zero to represent the black point, and thus do not conform to this specification.»
  15. ↑ «Technical Note TN2313: Best Practices for Color Management in OS X and iOS». developer.apple.com. Վերցված է 2022-08-23-ին.
  16. ↑ Upton, Steve (February 2008). Vista's New Color Management System: WCS.
  17. ↑ Microsoft (1997-04-23). «Microsoft Licenses LinoColorCMM Technology To Improve Color Management in Windows». Microsoft. Վերցված է 2008-05-08-ին.
  18. ↑ The reader may verify this by examining the Properties of any ICM profile. The Profile Information tab should contain the entry "LinoColorCMM © by Heidelberger Druckmaschinen AG".
  19. ↑ «Windows Color Management, a Rant».
  20. ↑ «Advancing the State of Color Management in Windows».
  21. ↑ «Why do my colours look so different in Windows Photo Viewer?».
  22. ↑ «You're Using Your Monitor WRONG! (Here's How to Fix It)». YouTube.
  23. ↑ «3 Free Windows 10 Alternatives Color Managed Image Viewers! (Fix Windows 10 Color Issues)». YouTube.
  24. ↑ «[Windows 11] Color Management - Common FAQs for "Microsoft Photos"».
  25. ↑ «ICC Colour Profiles, AdobeRGB & sRGB, and "Colour Management" on Windows. "The Nightmare" Part 1».
  26. ↑ «Windows color management». DisplayCAL (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-08-23-ին.
  27. ↑ «Samsung Galaxy S10 Display Review: An ambassador that Android needs». XDA (ամերիկյան անգլերեն). 2019-03-28. Վերցված է 2022-08-23-ին.
  28. ↑ «Download Adobe Color Management Module».
  29. ↑ Smith, Colin; Kabili, Jan (2005). How to Wow: Photoshop CS2 for the Web. Berkeley, CA: Peachpit Press. էջ 13. ISBN 0-321-39394-5. Վերցված է 2008-05-08-ին. «Many designers choose not to include ICC Profiles with Web files because most Web browsers can't read them and they increase the size of a file.»
  30. ↑ Color Management add-on Արխիվացված 2018-10-01 Wayback Machine by Sean Hayes.
  31. ↑ The value gfx.color_management.enabled can be set to "true" in the "about:config" file of Firefox since version 3. Firefox 3: Color profile support (oh the pretty, pretty colors) Արխիվացված 2008-05-01 Wayback Machine, Deb Richardson, Mozilla Corporation.
  32. ↑ 32,0 32,1 «Web browser color management guide». cameratico.com.
  33. ↑ «463221 - color reftesting». bugzilla.mozilla.org.
  34. ↑ «679371 - Investigate color management test results». bugzilla.mozilla.org.
  35. ↑ «How to configure Firefox color management». cameratico.com.
  36. ↑ «143 - Handle color profiles in tagged images - chromium - Monorail». bugs.chromium.org.
  37. ↑ http://www.opera.com/docs/changelogs/unified/1210/ Արխիվացված 2013-07-31 Wayback Machine Opera Changelog 12.10 stable
  38. ↑ «Opera Developer News - What's new in Opera 12.10 beta». 4 October 2012. Արխիվացված է օրիգինալից 4 October 2012-ին.
  39. ↑ «Pale Moon - Release Notes for Archived Versions». www.palemoon.org.
  40. ↑ 40,0 40,1 «Color Management for Creators - Mobile Devices | EIZO». www.eizoglobal.com.
  41. ↑ 41,0 41,1 «CSS color() function | Can I use... Support tables for HTML5, CSS3, etc». caniuse.com. Վերցված է 2023-07-21-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գույնի_կառավարում&oldid=10254530» էջից