Գորգուդ պապի գիրքը

«Գորգուդ պապի գիրքը»;
	Դեդե Գորգուտի պատկերը ադրբեջանական նամականիշի վրա
Տեսակ	ազգային էպոս
Ժանր	ազգային էպոս
Հեղինակ	Korkut Ata?
Երկիր	Թուրքիա; Ադրբեջան; Թուրքմենստան
Բնագիր լեզու	օղուզերեն
Թվային տարբերակ	digital.slub-dresden.de/id280873166/1 և digi.vatlib.it/view/MSS_Vat.turc.102/0122
	Dede Korkut

«Գորգուդ պապի գիրքը»^[1]^[2] (ադրբ.՝ Kitabi Dədə Qorqud, թուրքերեն՝ Dede Korkut Kitabı, թուրքմ.՝ Gorkut-ata kitaby, ղրղզ.՝ Коркут ата китеби, ամբողջական անվանումը, գրված Դրեզդենյան ձեռագրի վրա՝ «Կիտաբի դեդեմ Գորգուդ ալա լիսանի թայֆեի օղուզան» («Իմ պապ Գորգուդի գիրքը օղուզների ցեղի լեզվով»)^[2]^[3]), օղուզ թյուրքերի ամենահայտնի էպոսը։ Էպոսն իր մեջ բովանդակում է քոչվոր թյուրքական ցեղերի ապրելակերպին բնորոշ արժեքային համակարգն ու բարոյականությունը, որոնք սկիզբն են առնում դեռ մինչիսլամական հավատալիքներից։ Օղուզ թյուրքերը թյուրքական քոչվոր ցեղերի մի խումբ են, որոնք ղփչաղների ճնշման տակ լքել են Կենտրոնական Ասիայի Թուրանի տափաստանները և հաստատվել Կասպից ծովի ափերին, Առաջավոր Ասիայում՝ հասնելով մինչև Դանուբ, հետագայում մասնակցելով թուրքմենների (այդպես էին սկզբնապես անվանվում իսլամ ընդունած քոչվոր օղուզները^[4]), ադրբեջանցիների և թուրքերի էթնոգենեզին^[1]^[4]։ Էպոսի հանդիսանում է Թուրքիայի, Ադրբեջանի, Թուրքմենստանի, Ղազախստանի և, նվազ չափով, նաև Ղրղզստանի մշակութային ժառանգությունը^[5]։

Ինչպես նշում է ռուս արևելագետ Վասիլի Բարտոլդը, էպոսի հիմնական գործողությունները տեղի են ունենում Հայկական բարձրավանդակում, Ակ-Կոյունլուների ցեղական միջավայրում բայունդուրների կառավարման ժամանակաշրջանում՝ մոտավորպես 14-րդ դարի կեսերից մինչև 15-րդ դարը^[6]։