Գոհարշադ մզկիթ

Գոհարշադ մզկիթ; պարսկերեն՝ مسجد گوهرشاد
Տեսակ	մզկիթ
Երկիր	Իրան
Վարչատարածք	Մեշհեդ
Տեղագրություն	Մաշհադ
Մասն է	Իմամ Ռեզայի դամբարան
Բացվեց	1418
Պատվիրող	Գոհարշադ բեգիմ
Ճարտարապետություն
Ոճ	ադրբեջանական ոճ և Timurid architecture?
Բարձրություն	43 մետր
Շինանյութ	աղյուս և plaster?

Գոհարշադ մզկիթ (պարսկերեն՝ مسجد گوهرشاد), մզկիթ Իրանի Մաշհադ քաղաքում։ Հանդիսանում է «Իմամ Ռեզայի դամբարան» համալիրի մի մասը^[3]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մզկիթը կառուցվել է 1418 թվականին ճարտարապետ Գավամեդդին Շիրազի կողմից։ Շինարարությունը ֆինանսավորել է Գոհարշադ թագուհին։ Վերջինս Շահրուհ թագավորի կինն էր։

Մզկիթում որոշ վերանորոգումներ կատարվել են Սեֆյանների և Ղաջարիների իշխանության օրոք։ Այն ունի չորս այվաններ՝ կամարասրահներ, բակ (50 մ × 55 մ) և մի քանի շաբեստաններ (իրանական ճարտարապետությանը բնորոշ՝ ծածկով ազատ տարածք)։

Մզկիթի երկշերտ գմբեթը էապես վնասվել է 1911 թվականին, Ռուսական կայսրության զորքերի ռմբակոծություններից։

Ձևավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրանական ճարտարապետության 15-րդ դարի առաջին և լավագույն պահպանված հուշարձանը Գոհար Շադի գեղեցիկ մզկիթն է։ Այն այժմ կազմում է Մաշհադում գտնվող Իմամ Ռեզայի դամբարանի մի մասը։ Կառուցված է սամարղանդյան ոճով։ Երկու աշտարակաձև մինարեներ են վեր խոյանում գմբեթին հարող արտաքին անկյուններում, որոնք մարմարե հիմքի հետ միասին ստեղծում են համակողմանի տպավորություն։ Մզկիթի ճակատամասը ձևավորված է արծնապատ աղյուսով և բարձրորակ խճանկարապատ հախճապակիով։

Գույների ողջ պնակը ներառում է գերիշխող կապույտի և փիրուզագույնի, սպիտակի, թափանցիկ կանաչի, դեղինի և մուգ թանաքագույնի մի շարք երանգներ։ Ձևավորման մեջ մեծ դերակատարումներ ունեն ծաղիկներն ու երկրաչափական պատկերները, կամարային շեշտադրումները, բաց սրահներն ու խորքային հանգույցները, ինչպես նաև այվանները^[4]։