Գիրոկաստրա

Գիրոկաստրա
Բնակավայր
	Գիրոկաստրա
	ալբ․՝ Gjirokastër
	Զինանշան
Երկիր	Ալբանիա
Մակերես	59 հեկտար
ԲԾՄ	193 մետր, 286 մետր
Բնակչություն	▼23 437 մարդ (հունվարի 19, 2012)
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Հեռախոսային կոդ	084
Փոստային դասիչ	6001–6003
Պաշտոնական կայք	gjirokastra.org
	Գիրոկաստրա (Ալբանիա)
	Գիրոկաստրա (Ալբանիա)
	Գիրոկաստրա Վիքիպահեստում

Գիրոկաստրա (ալբաներեն՝ Gjirokastër), քաղաք Ալբանիայի հարավային մասում, Գերյա սարի և Դրինո գետի միջև ընկած հովտում, ծովի մակերևույթից 300 մետր բարձրության վրա։ Բնակավայրի հին քաղաքամասն ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության հուշարձանների ցանկում։ Քաղաքին բարձունքից հսկում է միջնադարյան բերդը, որտեղ հինգ տարին մեկ անգամ անց է կացվում Գիրոկաստրայի՝ ազգային բանահյուսությանը նվիրված փառատոնը։ Այս բնակավայրում են ծնվել ու մեծացել Ալբանիայի նշանավոր առաջնորդներից մեկը՝ Էնվեր Խոջան և անվանի գրող, մի շարք միջազգային հեղինակավոր գրական մրցանակների դափնեկիր Իսմայիլ Կադարեն։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնագիտական պեղումների արդյունքները վկայում են, որ Գիրոկաստրայի ներկայիս տարածքում ու շրջակայքում դեռևս բրոնզեդարյան ժամանակներում ապրել են մարդիկ, որոնք ամենայն հավանականությամբ խոսել են հին հունարենի հյուսիսարևմտյան՝ դորիական բարբառով^[2]։ Հնագետները հայտնաբերել են վաղ երկաթի դարի խեցեղեն արտեֆակտներ, որոնք իրենց պատրաստման ոճով նմանվում են Ալբանիայի Էլբասան շրջանի Պաժոկ բնակավայրի մոտ բացված հնավայրում և Ալբանիայի մի շարք այլ հնավայրերում գտնված ուշբրոնզեդարյան խեցեղենին^[3]։ Գիրոկաստրայի շրջակայքում ամենից վաղ բնակություն հաստատած այն ցեղերը, որոնց մասին որոշակիացված վկայություններ կան, եղել են հունախոս կաոնյաններ, որոնք պատկանել են էպիրուսյան խմբին^[4]։

Պատմական փաստաթղթերում բնակավայրն առաջին անգամ հիշատակվել է 1336 թվականին, հունական Αργυρόκαστρο - Argyrokastro անվանումով, որպես Բյուզանդական կայսրության մաս հանդիսացող տարածք:^[5] Մերձակայքում գտնվող Ադրիանապոլսի անկումից հետո դարձել է ուղղափառ քրիստոնեական թեմի մաս^[6]։ Այնուհետև կռվախնձոր է դարձել Էպիրուսի բռնակալական պետության և ալբանական Զենևիսի կլանի միջև։ 1417 թվականին ընկել է թուրքական տիրապետության տակ և այդպես մնացել գրեթե հինգ հարյուրամյակ՝ մինչև 1913 թվականը^[7]։ Այդ շրջանում հայտնի է եղել Էրգիրի կամ Էրգիրի Կասրի անվանումով։ Եվ եթե 16-րդ դարում գերազանցապես բնակեցված էր քրիստոնյաներով, ապա 19-րդ դարի սկզբներին դարձել էր հիմնականում մուսուլմանաբնակ, վերածվել բեկտաշի կոչվող դավանաբանական ուղղության կրոնական կենտրոնի։ 1912-1913 թվականների բալկանյան պատերազմի ժամանակ հունական բանակը գրավել է այն^[8], բայց կարճ ժամանակ անց բնակավայրը ներառվել է Ալբանիայի նորանկախ պետության կազմում։ Դա առաջ է բերել տեղի հույն բնակչության ընդվզումն ու ըմբոստացումը. կռիվների արդյունքում նրանք 1914 թվականին ստեղծել են Հյուսիսային Էպիրուսի ինքնավար հանրապետությունը՝ Գիրոկաստրա մայրաքաղաքով, բայց այդ հանրապետությունը երկար չի գոյատևել. 1921 թվականին քաղաքը վերջնականապես հանձնվել է Ալբանիային^[9]։ 1990-ական թվականների կեսերին այստեղ բռնկված հակակառավարական ցույցերը հանգեցրեցին Ալբանիայի 1997 թվականի քաղաքացիական պատերազմին^[10]։

Ներկայումս քաղաքում, մուսուլման և ուղղափառ ալբանացիների հետ կողք կողքի, ապրում ու գործում է հունական թեև ոչ մեծաթիվ, սակայն որոշակի ազդեցություն ունեցող համայնք^[11]^[12]։ Գիրոկաստրան, Սարանդա քաղաքի հետ մեկտեղ, համարվում է Ալբանիայի հունական համայնքի կենտրոններից մեկը^[13], որտեղ Հունաստանը հյուպատոսարան է բացել։

Անվանումները և ստուգաբանությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմական փաստաթղթերում քաղաքն առաջին անգամ հիշատակել է Հովհաննես Վեցերորդ Կանտակուզենոսը, 1336 թվականին, միջնադարյան հունարեն Argyrocastron (հուն․՝ Αργυρόκαστρον) անվանումով^[14], որն առաջացել է հունարեն ἀργυρόν (արգիրոն), (նշանակում է արծաթ) ու κάστρον (կաստրոն, այսինքն՝ բերդ) բառերի միացումով և նշանակել է Արծաթաբերդ։ Բյուզանդական ժամանակագիրները նույնպես հարանման մի անվանում են գործածել՝ Argyropolyhni, որ նշանակում է Արծաթավան կամ Արծաթաշեն (հուն․՝ Αργυροπολύχνη): Գոյություն ունի մեկ այլ վարկած, ըստ որի՝ քաղաքի անվանումը ծագել է առասպելական Արգիրո իշխանուհու անունից, իշխանուհի, ում մասին 19-րդ դարի գրող Կոստաս Կրիստալիսը փոքրածավալ մի վեպ է գրել^[15], իսկ Իսմայիլ Կադարեն՝ 1960-ական թվականներին՝ մի ընդարձակ բանաստեղծություն, բայց դա կարելի է համարել պարզապես ժողովրդական ստուգաբանության նմուշ, քանի որ, ինչպես վկայում են պատմական անհերքելի փաստերը, իշխանուհին ապրել է շատ ավելի ուշ ժամանակներում՝ 15-րդ դարի երկրորդ կեսին^[16]։

Քաղաքի ալբանական անվանաձևը Gjirokastra է, ալբաներենի գեգ բարբառով՝ Gjinokastër. երկու անվանաձևերն էլ առաջացել են քաղաքի հունական անունից^[17]։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գիրոկաստրայի կլիման բնորոշվում է որպես միջերկրածովյան, սակայն սովորականից ավելի տեղումնառատ։

Գիրոկաստրաի կլիմայական տվյալները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Միջին բարձր °C (°F)	9 (48)	11 (52)	13 (55)	18 (64)	23 (73)	28 (82)	32 (90)	34 (93)	27 (81)	23 (73)	15 (59)	11 (52)	20.3 (68.5)
Միջին օրական °C (°F)	5 (41)	6 (43)	7 (45)	12 (54)	16 (61)	20 (68)	23 (73)	24 (75)	19 (66)	14 (57)	10 (50)	6 (43)	13.5 (56.3)
Միջին ցածր °C (°F)	1 (34)	1 (34)	2 (36)	6 (43)	10 (50)	13 (55)	15 (59)	15 (59)	12 (54)	8 (46)	5 (41)	2 (36)	7.5 (45.6)
Տեղումներ մմ (դյույմ)	290 (11.42)	230 (9.06)	190 (7.48)	90 (3.54)	50 (1.97)	40 (1.57)	10 (0.39)	10 (0.39)	60 (2.36)	180 (7.09)	400 (15.75)	320 (12.6)	1870 (73,62)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1 mm)	11	10	8	7	5	2	1	1	3	7	14	12	81
% խոնավություն	71	69	68	69	70	62	57	57	64	67	75	73	66.8
Աղբյուր #1: Weatherbase
Աղբյուր #2: Climate data

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ismail Kadare, Gjirokastër, la ville de pierre, éditions Michalon. 2-84186-051-5
Ferit Duka - Profili i një qyteti shqiptar të kohës osmane: Gjirokastra gjatë shek. XV-XVI, 2002, Seiten=7–28 | Band=Studime Historike
Ismail Kadare - Chronik in Stein, Originaltitel - Kronikë në gur, Übersetzer=Joachim Röhm, S. Fischer Verlag ISBN=9783596191789 , 2012, Frankfurt am Main
Matthias Bickert - Welterbestädte Südosteuropas im Spannungsfeld von Cultural Governance und lokaler Zivilgesellschaft. Untersucht am Beispiel Gjirokastra (Albanien), University of Bamberg Press, Bamberger Geographische Schriften, Institut für Geographie an der Universität Bamberg |ISBN=978-3-86309-300-6, Bamberg, 2015

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տեսարան հին քաղաքամասից
Փողոց
Փողոց՝ սրճարաններով
Օտտոմանյան տուն
Էնվեր Խոջայի տունը
Միջնադարյան կամուրջ
Քաղաքի համայնապատկերը բերդից
Ամերիկյան Lockheed T-33-ը բերդում
Քարե հին տուն
Բերդի աշտարակը
Ճանապարհ բերդում
Բերդի պարիսպը
Dhuvjan վանքը
Տեսարան փողոցից

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 GeoNames — 2005.
↑ Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1976). Migrations and Invasions in Greece and Adjacent Areas. Noyes Press. էջ 153. ISBN 978-0-8155-5047-1. «The connections of the tumulus-burials at Barc in the southern part of the lakeland were not with the Kukes or Mati tumuli but with those of Vajze and southern Albania; for example, in the long bronze pins, roll-top pins, twin-vessels. handles divided by a cross-bar, and small spectacle-fibulae of an early type. Moreover, the pottery of the 'northwestern geometric style' which was typical of Barc,' was current not in north but in central and south Albania and also in the plain of Ioannina at this time. It is probable that the peoples to the south of the Shkumbi valley and lake Ochrid spoke northwest Greek, being the residue left behind when the migrations carried many of their kindred into the Greek peninsula.»
↑ Boardman, John (1982 թ․ օգոստոսի 5). The Prehistory of the Balkans and the Middle East and the Aegean World, Tenth to Eighth centuries B.C. Cambridge: Cambridge University Press. էջ 223. ISBN 978-0-521-22496-3. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
↑ The Cambridge Ancient History: pt. 1. The prehistory of the Balkans; and the Middle East and the Aegean world, tenth to eighth centuries B.C (անգլերեն). Cambridge University Press. 1982. էջ 284. «Inscriptional evidence of the Chaones is lacking until the Hellenistic period; but Ps.-Scylax, describing the situation of c. 580-560, put the southern limit of the Illyrians just north of the Chaones, which indicates that the Chaones did not speak Illyrian and the acceptance of the Chaones into the Epirote Alliance in the 330s suggests strongly that they were Greek-speaking»
↑ Ward, 1983, էջ 70
↑ Giakoumis, Konstantinos (2010). "The Orthodox Church in Albania Under the Ottoman Rule 15th–19th Century". In Schmitt, Oliver Jens & Andreas Rathberger (eds). Religion und Kultur im albanischsprachigen Südosteuropa [Religion and culture in Albanian-speaking southeastern Europe]]. Peter Lang. pp. 80.
↑ Marandet, Marie-Claude (2017). La ville et le plat pays (ֆրանսերեն). Presses universitaires de Perpignan. էջ 175, 181. ISBN 9782354122881.
↑ James Pettifer. «The Greek Minority in Albania in the Aftermath of Communism». Camberley, Surrey: Conflict Studies Research Centre, Royal Military Academy Sandhurst. էջ 6. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. «Given its large Greek population, the city of Gjirokaster was a particularly large center of irredentist ambition»
↑ Miller, William (1966). The Ottoman Empire and Its Successors, 1801–1927. Routledge. էջեր 543–544. ISBN 978-0-7146-1974-3.
↑ Jeffries, Ian (2002). Eastern Europe at the turn of the twenty-first century: a guide to the economies in transition. Routledge. էջ 87. ISBN 978-0-415-23671-3.
↑ Kallivretakis, Leonidas (1995). "Η ελληνική κοινότητα της Αλβανίας υπό το πρίσμα της ιστορικής γεωγραφίας και δημογραφίας [The Greek Community of Albania in terms of historical geography and demography «Archived copy». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 21. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 10-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link) CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)." In Nikolakopoulos, Ilias, Kouloubis Theodoros A. & Thanos M. Veremis (eds). Ο Ελληνισμός της Αλβανίας [The Greeks of Albania]. University of Athens. p. 34. "Στα πλαίσια της επιτόπιας έρευνας που πραγματοποιήσαμε στην Αλβανία (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1992), μελετήσαμε το ζήτημα των εθνοπολιτισμικών ομάδων, όπως αυτές συνειδητοποιούνται σήμερα επί τόπου. [As part of the fieldwork we held in Albania (November–December 1992), we studied the issue of ethnocultural groups, as they are realized today on the spot.]"; p. 42. "Στο Νομό του Αργυροκάστρου: Έλληνες 40%, Βλάχοι 12%, Αλβανοί Χριστιανοί 21%, Αλβανοί Μουσουλμάνοι 28%, επί συνόλου 66.000 κατοίκων, 63% Χριστιανοί, 49% Αλβανοί." p. 43. "4) Ακόμη και εκεί που η ύπαιθρος είναι ελληνική ή ελληνίζουσα, οι πόλεις διαθέτουν αλβανική πλειοψηφία. Αυτό φαίνεται καθαρά στις περιπτώσεις Αργυροκάστρου και Δελβίνου, όπου οι Νομαρχίες πέρασαν στα χέρια της μειονότητας, όχι όμως και οι Δήμοι των αντιστοίχων πόλεων." "[4) Even where the countryside is Greek or Greekish, cities have an Albanian majority. This is clear where the prefectures of Gjirokastër and Delvinë were passed into the hands of the minority, but not the municipalities of the respective cities.]"; p. 51. "Ε Έλληνες, ΑΧ Αλβανοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί, AM Αλβανοί Μουσουλμάνοι, Μ Μικτός πληθυσμός...." p.55. "GJIROKASTRA ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ 24216 Μ (ΑΜ + ΑΧ + Ε)."; p.57.
↑ Albania: from anarchy to a Balkan identity, Miranda Vickers, James Pettifer Edition, 2. illustrated reprint, Publisher C. Hurst & Co. Publishers, 1997 1-85065-290-2, 978-1-85065-290-8 p. 187
↑ James Pettifer. «The Greek Minority in Albania in the Aftermath of Communism». Camberley, Surrey: Conflict Studies Research Centre, Royal Military Academy Sandhurst. էջեր 11–12. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. «The concentration of ethnic Greeks in and around centres of Hellenism such as Saranda and Gjirokastra...»
↑ GCDO History part. «History of Gjirokaster» (Albanian). Organizata për Ruajtjen dhe Zhvillimin e Gjirokastrës (GCDO). Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ Τόμος 170 του Νεοελληνική Γραμματεία. Ηπειρώτικαι αναμνήσεις. Pelekanos Books. ISBN 9789604007691.{{cite book}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
↑ Sinani, Shaban; Kadare, Ismail; Courtois, Stéphane (2006). Le dossier Kadaré (French). Paris: O. Jacob. էջ 37. ISBN 978-2-7381-1740-3.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ The New Encyclopædia Britannica: Micropaedia. Chicago: Encyclopædia Britannica. 1993. էջ 289. ISBN 0-85229-571-5.
↑ «Comune di Grottammare». Comuni-Italiani.it. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 31-ին.
↑ Welle (www.dw.com), Deutsche. «Klina në Kosovë dhe Gjirokastra në Shqipëri janë binjakëzuar | DW | 17.06.2010». DW.COM (ալբաներեն). Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 31-ին.
↑ «Komuna Lipjan - Lipjani e Gjirokastra e nënshkruajnë binjakëzimin në Gadime». kk-arkiva.rks-gov.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 31-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիճամփորդն ունի Gjirokastërին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

"Gjirokastër". Encyclopædia Britannica, 2006
"Gjirokastër or Gjinokastër". The Columbia Encyclopedia, 2004
The Unit (1996). Country Profile: Bulgaria, Albania. The Unit.
Ward, Philip (1983). Albania: a travel guide. Oleander Press. ISBN 978-0-906672-41-9.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գիրոկաստրա» հոդվածին։

[_0bc7f578c767924f-1] 1,0 ^1,1 GeoNames — 2005.

[2] Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1976). Migrations and Invasions in Greece and Adjacent Areas. Noyes Press. էջ 153. ISBN 978-0-8155-5047-1. «The connections of the tumulus-burials at Barc in the southern part of the lakeland were not with the Kukes or Mati tumuli but with those of Vajze and southern Albania; for example, in the long bronze pins, roll-top pins, twin-vessels. handles divided by a cross-bar, and small spectacle-fibulae of an early type. Moreover, the pottery of the 'northwestern geometric style' which was typical of Barc,' was current not in north but in central and south Albania and also in the plain of Ioannina at this time. It is probable that the peoples to the south of the Shkumbi valley and lake Ochrid spoke northwest Greek, being the residue left behind when the migrations carried many of their kindred into the Greek peninsula.»

[Boardman1982-3] Boardman, John (1982 թ․ օգոստոսի 5). The Prehistory of the Balkans and the Middle East and the Aegean World, Tenth to Eighth centuries B.C. Cambridge: Cambridge University Press. էջ 223. ISBN 978-0-521-22496-3. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.

[4] The Cambridge Ancient History: pt. 1. The prehistory of the Balkans; and the Middle East and the Aegean world, tenth to eighth centuries B.C (անգլերեն). Cambridge University Press. 1982. էջ 284. «Inscriptional evidence of the Chaones is lacking until the Hellenistic period; but Ps.-Scylax, describing the situation of c. 580-560, put the southern limit of the Illyrians just north of the Chaones, which indicates that the Chaones did not speak Illyrian and the acceptance of the Chaones into the Epirote Alliance in the 330s suggests strongly that they were Greek-speaking»

[Ward—1983——70-5] Ward, 1983, էջ 70

[Giakoumis80-6] Giakoumis, Konstantinos (2010). "The Orthodox Church in Albania Under the Ottoman Rule 15th–19th Century". In Schmitt, Oliver Jens & Andreas Rathberger (eds). Religion und Kultur im albanischsprachigen Südosteuropa [Religion and culture in Albanian-speaking southeastern Europe]]. Peter Lang. pp. 80.

[Marandet-7] Marandet, Marie-Claude (2017). La ville et le plat pays (ֆրանսերեն). Presses universitaires de Perpignan. էջ 175, 181. ISBN 9782354122881.

[da.mod.uk-8] James Pettifer. «The Greek Minority in Albania in the Aftermath of Communism». Camberley, Surrey: Conflict Studies Research Centre, Royal Military Academy Sandhurst. էջ 6. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. «Given its large Greek population, the city of Gjirokaster was a particularly large center of irredentist ambition»

[Miller-9] Miller, William (1966). The Ottoman Empire and Its Successors, 1801–1927. Routledge. էջեր 543–544. ISBN 978-0-7146-1974-3.

[Jeffires-10] Jeffries, Ian (2002). Eastern Europe at the turn of the twenty-first century: a guide to the economies in transition. Routledge. էջ 87. ISBN 978-0-415-23671-3.

[Kallivretakis-11] Kallivretakis, Leonidas (1995). "Η ελληνική κοινότητα της Αλβανίας υπό το πρίσμα της ιστορικής γεωγραφίας και δημογραφίας [The Greek Community of Albania in terms of historical geography and demography «Archived copy». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 21. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 10-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link) CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)." In Nikolakopoulos, Ilias, Kouloubis Theodoros A. & Thanos M. Veremis (eds). Ο Ελληνισμός της Αλβανίας [The Greeks of Albania]. University of Athens. p. 34. "Στα πλαίσια της επιτόπιας έρευνας που πραγματοποιήσαμε στην Αλβανία (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1992), μελετήσαμε το ζήτημα των εθνοπολιτισμικών ομάδων, όπως αυτές συνειδητοποιούνται σήμερα επί τόπου. [As part of the fieldwork we held in Albania (November–December 1992), we studied the issue of ethnocultural groups, as they are realized today on the spot.]"; p. 42. "Στο Νομό του Αργυροκάστρου: Έλληνες 40%, Βλάχοι 12%, Αλβανοί Χριστιανοί 21%, Αλβανοί Μουσουλμάνοι 28%, επί συνόλου 66.000 κατοίκων, 63% Χριστιανοί, 49% Αλβανοί." p. 43. "4) Ακόμη και εκεί που η ύπαιθρος είναι ελληνική ή ελληνίζουσα, οι πόλεις διαθέτουν αλβανική πλειοψηφία. Αυτό φαίνεται καθαρά στις περιπτώσεις Αργυροκάστρου και Δελβίνου, όπου οι Νομαρχίες πέρασαν στα χέρια της μειονότητας, όχι όμως και οι Δήμοι των αντιστοίχων πόλεων." "[4) Even where the countryside is Greek or Greekish, cities have an Albanian majority. This is clear where the prefectures of Gjirokastër and Delvinë were passed into the hands of the minority, but not the municipalities of the respective cities.]"; p. 51. "Ε Έλληνες, ΑΧ Αλβανοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί, AM Αλβανοί Μουσουλμάνοι, Μ Μικτός πληθυσμός...." p.55. "GJIROKASTRA ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ 24216 Μ (ΑΜ + ΑΧ + Ε)."; p.57.

[12] Albania: from anarchy to a Balkan identity, Miranda Vickers, James Pettifer Edition, 2. illustrated reprint, Publisher C. Hurst & Co. Publishers, 1997 1-85065-290-2, 978-1-85065-290-8 p. 187

[autogenerated1-13] James Pettifer. «The Greek Minority in Albania in the Aftermath of Communism». Camberley, Surrey: Conflict Studies Research Centre, Royal Military Academy Sandhurst. էջեր 11–12. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. «The concentration of ethnic Greeks in and around centres of Hellenism such as Saranda and Gjirokastra...»

[GCDOHistory-14] GCDO History part. «History of Gjirokaster» (Albanian). Organizata për Ruajtjen dhe Zhvillimin e Gjirokastrës (GCDO). Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[15] Τόμος 170 του Νεοελληνική Γραμματεία. Ηπειρώτικαι αναμνήσεις. Pelekanos Books. ISBN 9789604007691.{{cite book}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)

[Sinani-16] Sinani, Shaban; Kadare, Ismail; Courtois, Stéphane (2006). Le dossier Kadaré (French). Paris: O. Jacob. էջ 37. ISBN 978-2-7381-1740-3.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[17] The New Encyclopædia Britannica: Micropaedia. Chicago: Encyclopædia Britannica. 1993. էջ 289. ISBN 0-85229-571-5.

[18] «Comune di Grottammare». Comuni-Italiani.it. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 31-ին.

[19] Welle (www.dw.com), Deutsche. «Klina në Kosovë dhe Gjirokastra në Shqipëri janë binjakëzuar | DW | 17.06.2010». DW.COM (ալբաներեն). Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 31-ին.

[20] «Komuna Lipjan - Lipjani e Gjirokastra e nënshkruajnë binjakëzimin në Gadime». kk-arkiva.rks-gov.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 31-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]