Գեյլ Սոնդերգարդ

Գեյլ Սոնդերգարդ; անգլ.՝ Gale Sondergaard
Ծնվել է	փետրվարի 15, 1899
Ծննդավայր	Լիչֆիլդ, Մինեսոտա, ԱՄՆ
Մահացել է	օգոստոսի 14, 1985 (86 տարեկան)
Մահվան վայր	Վուդլենդ Հիլզ, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մասնագիտություն	դերասանուհի, թատրոնի դերասանուհի, հեռուստատեսային դերասանուհի և կինոդերասանուհի
Ամուսին(ներ)	Herbert Biberman?
Պարգևներ և մրցանակներ

Գեյլ Սոնդերգարդ (անգլ.՝ Gale Sondergaard, ազգանունը դանիերեն արտասանվում է Սյոներգոր, փետրվարի 15, 1899(1899-02-15)^[1], Լիչֆիլդ, Մինեսոտա, ԱՄՆ - օգոստոսի 14, 1985(1985-08-14)^[1], Վուդլենդ Հիլզ, ԱՄՆ), ամերիկացի դերասանուհի, «երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի» անվանակարգում «Օսկար» մրցանակի դափնեկիր, համաշխարհային կինոյի պատմության ութ դերասանուհիներից մեկը, որ ստացել է այս մրցանակը երկրորդ պլանում իր դեբյուտային դերակատարման համար։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էդիթ Հոլմ Սոնդերգարդը ծնվել է 1899 թվականի փետրվարի 15-ին, Մինեսոտա նահանգի Լիչֆիլդ քաղաքում, դանիական ընտանիքում։ Դերասանական արվեստ է սովորել Մինեապոլիսի դրամատիկական արվեստի դպրոցում։ Նա առաջին անգամ կինոյում հայտնվել է 1936 թվականին «Դժբախտ Էնթոնը» ֆիլմում, իսկ առաջին դերի համար արժանացել է «Օսկար» մրցանակի՝ որպես երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի՝ դառնալով առաջինը, որը հաղթել է այս անվանակարգում^[2]^[3]։ Դրանից հետո Սոնդերգարդը բավականին հաջողակ դերասանուհի է դարձել, հետագայում նկարահանվել է այնպիսի ֆիլմերում, ինչպիսիք են՝ «Սալեմի աղջիկը» (1937), «Յոթերորդ երկինք» (1937) և «Էմիլ Զոլայի կյանքը» (1937)^[4]:

Գեյլ Սոնդերգարդը «Walt Disney»-ի «Սպիտակաձյունիկ և յոթ թզուկներ» (1937) անիմացիոն կինոնկարում եղել է Չար թագուհու կերպարը ստեղծելու նախատիպը։ 1939 թվականին նրան առաջարկել են չար կախարդի դերը «Օզ երկրի կախարդը» ֆիլմում, սակայն նկարահանումների համար ի վերջո ընտրվել է Մարգարեթ Հեմիլթոնը այն բանից հետո, երբ MGM ղեկավարությունը որոշել է, որ կախարդի կերպարը պետք է տգեղ լինի։ Սոնդերգարդը, վախենալով իր հետագա կարիերայի համար, որոշել է հրաժարվել այդ դերից։

1940 թվականին դերասանուհին խաղացել է երևի թե իր ամենաճանաչելի դերը «Նամակ» ֆիլմում նենգ կնոջ դերը, որտեղ նա նկարահանվել է Բեթ Դևիսի հետ։ 1946 թվականին Գեյլը կրկին առաջադրվել է «Օսկարի»՝ «Աննան և Սիամի թագավորը» կինոնկարում լեդի Թիանգի դերի համար, բայց մրցանակը շահել է Էնն Բաքսթերը^[5]։

1978 թվականին Գեյլ Սոնդերգարդը խաղացել է այրիացած կայսրուհի Մարիա Ֆեոդորովնայի դերը «Անաստասիա» պիեսում Մասաչուսեթսի համալսարանում:

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1930 թվականին Սոնդերգարդն ամուսնացել է ռեժիսոր Հերբերտ Բիբերմանի հետ։ Սա նրա երկրորդ ամուսնությունն էր։ 1950-ական թվականների սկզբին նրա կարիերան ծանր հարված է ստացել Միացյալ Նահանգներում սկսված մակկարտիզմ կոչվող երևույթի պատճառով։ Ամուսինը մեղադրվել է կոմունիզմը համակրելու մեջ, և նրանք միասին ներառվել են Հոլիվուդի «սև ցուցակում»^[6]։ Դերասանուհին և նրա ամուսինը վաճառել են իրենց տունը Հոլիվուդում և տեղափոխվել Նյու Յորք, որտեղ նա մասնագիտացել է թատրոնում։ Ընդմիշտ թողնելուց առաջ Գեյլ Սոնդերգարդը ևս մի քանի անգամ հայտնվել է կինոյում և հեռուստատեսությունում։ Նա մահացել է ուղեղային անոթային թրոմբոզից, 1985 թվականի օգոստոսի 14-ին, Կալիֆոռնիաում, 86 տարեկան հասակում^[2]^[7]։

Ընտրյալ ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարի		Հայերեն անվանում	Բնօրինակ անվանում	Դեր
1936	ֆ	Դժբախտ Էնթոնը	Anthony Adverse	Ֆեյթ Պալելոգուս
1937	ֆ	Սալեմի աղջիկը	Maid of Salem	Մարտա Հարդինգ
1937	ֆ	Յոթերորդ երկինք	Seventh Heaven	Նանա
1937	ֆ	Էմիլ Զոլայի կյանքը	The Life of Emile Zola	Լուիս Դրեյֆուս
1939	ֆ	Խուարես	Juarez	կայսրուհի Եվգենյա
1939	ֆ	Ազատության որդիներ	Sons of Liberty	Ռեյչել Սոլոմոն
1940	ֆ	Կապույտ թռչուն^[8]	The Blue Bird	Տայլետ
1940	ֆ	Զորրոյի նշանը	The Mark of Zorro	Ինես Կինտերո
1940	ֆ	Նամակ	The Letter	օրիորդ Խեմոնդ
1942	ֆ	Իմ սիրած շիկահերը	My Favorite Blonde	տիկին Ստեֆան Ռունիկ
1944	ֆ	Սարդ կինը^[7]	The Spider Woman	Ադրեա Սպեդինգ
1944	ֆ	Սուրբծննդյան տոները	Christmas Holiday	միսիս Մոնետ
1946	ֆ	Աննան և Սիամի թագավորը	Anna and the King of Siam	լեդի Թիանգ
1947	ֆ	Ճանապարհ դեպի Հռոմ	Road to Rio	Քեթրին Վեյիլ
1976	ֆ	Ձի անունով մարդու վերադարձը	The Return of a Man Called Horse	Լոսիխա

Մրցանակներ և անվանակարգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1937 թվական՝ «Օսկար» մրցանակ որպես երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի («Դժբախտ Էնթոնը»)
1947 թվական՝ «Օսկար» մրցանակ որպես երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի («Աննան և Սիամի թագավորը», առաջադրում)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Internet Broadway Database — 2000.
↑ ^2,0 ^2,1 Axel Nissen (2007)։ Actresses of a Certain Character: Forty Familiar Hollywood Faces from the Thirties to the Fifties։ McFarland & Company։ էջեր 196–202։ ISBN 978-0-7864-2746-8
↑ «The 9th Academy Awards»։ Oscars.org։ Academy of Motion Picture Arts and Sciences։ Վերցված է օգոստոսի 3, 2014
↑ «Gale Sodergaard»։ AFI Catalog of Feature Films։ American Film Institute։ Վերցված է օգոստոսի 1, 2014
↑ «1946 19th Oscar nominees»։ Oscar.org։ Academy of Motion Picture Arts and Sciences։ Արխիվացված է օրիգինալից օգոստոսի 8, 2014-ին։ Վերցված է օգոստոսի 3, 2014
↑ David J. Hogan (հունիսի 1, 2014)։ The Wizard of Oz FAQ: All That's Left to Know About Life, According to Oz։ Applause Theatre & Cinema Books։ էջեր 113–115։ ISBN 978-1-4803-9719-4
↑ ^7,0 ^7,1 Folkart Burt A. (August 15, 1985)։ «Gale Sondergaard Dies; Movies' 'Spider Woman'»։ Los Angeles Times։ Վերցված է 24 September 2017
↑ Peter Lev (15 March 2013)։ Twentieth Century-Fox: The Zanuck-Skouras Years, 1935–1965։ University of Texas Press։ էջեր 67–68։ ISBN 978-0-292-74447-9

[_409079ccaf2feb0d-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Internet Broadway Database — 2000.

[Nissen2007-2] 2,0 ^2,1 Axel Nissen (2007)։ Actresses of a Certain Character: Forty Familiar Hollywood Faces from the Thirties to the Fifties։ McFarland & Company։ էջեր 196–202։ ISBN 978-0-7864-2746-8

[3] «The 9th Academy Awards»։ Oscars.org։ Academy of Motion Picture Arts and Sciences։ Վերցված է օգոստոսի 3, 2014

[AFICatalog-4] «Gale Sodergaard»։ AFI Catalog of Feature Films։ American Film Institute։ Վերցված է օգոստոսի 1, 2014

[5] «1946 19th Oscar nominees»։ Oscar.org։ Academy of Motion Picture Arts and Sciences։ Արխիվացված է օրիգինալից օգոստոսի 8, 2014-ին։ Վերցված է օգոստոսի 3, 2014

[Hogan2014-6] David J. Hogan (հունիսի 1, 2014)։ The Wizard of Oz FAQ: All That's Left to Know About Life, According to Oz։ Applause Theatre & Cinema Books։ էջեր 113–115։ ISBN 978-1-4803-9719-4

[Folkart-7] 7,0 ^7,1 Folkart Burt A. (August 15, 1985)։ «Gale Sondergaard Dies; Movies' 'Spider Woman'»։ Los Angeles Times։ Վերցված է 24 September 2017

[Lev2013-8] Peter Lev (15 March 2013)։ Twentieth Century-Fox: The Zanuck-Skouras Years, 1935–1965։ University of Texas Press։ էջեր 67–68։ ISBN 978-0-292-74447-9

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]