Գանձա (Նինոծմինդայի շրջան)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Գանձա (այլ կիրառումներ)

Գյուղ
Գանձա
վրաց.՝ განძანი
Երկիր	Վրաստան
Մարզ	Սամցխե-ՋավախքՍամցխե-Ջավախք
Շրջան	Նինոծմինդայի
ԲԾՄ	2020 մ
Պաշտոնական լեզու	վրացերեն
Բնակչություն	2558 մարդ (2014)
Ազգային կազմ	Հայեր 99,8 %
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտի	UTC+4
Գանձա (Նինոծմինդայի շրջան) (Վրաստան) Գանձա (Նինոծմինդայի շրջան) (Սամցխե-Ջավախեթի մարզ)
Գանձա Վիքիպահեստում

Գանձա (վրաց.՝ განძანი - Գանձանի), գյուղ Վրաստանի Սամցխե-Ջավախք մարզի Նինոծմինդայի շրջանում։ Գտնվում է Փարվանա լճի հարավային ափին, Նինոծմինդա քաղաքից 22 կիլոմետր հեռավորության վրա։ Տարածքում է համանուն գետակը, որը հոսում է Ախալքալաքի սարահարթով և թափվում է Տուման֊գյոլ լիճը։

Մշակույթ

Գանձայում է ծնվել հայ բանաստեղծ Վահան Տերյանը, գյուղագիր Ջավախեցին։ Տերյանի հայրական տանը ներկայումս գործում է թանգարան։ 1966 թվականից, յուրաքանչյուր տարի բնակավայրում մեծ հանդիսավորությամբ անց են կացվում Տերյանական օրերը, որին մասնակցում են քաղաքական և մշակութային գործիչների պատվիրակություններ Հայաստանից և Վրաստանից։

Տնտեսություն

Խորհրդային տարիներին գյուղում գործում էր յուղի-պանրի գործարան, կար կարի ֆաբրիկայի մասնաճյուղ։ Բնակիչներն զբաղվում են հացահատիկային բույսերի և կարտոֆիլի մշակությամբ, պտղաբուծությամբ և անասնապահությամբ։ Գյուղն ուներ երկու միջնակարգ դպրոց, գրադարան, մշակույթի տուն և հիվանդանոց։

Պատմական հուշարձաններ

Գանձայում և շրջակայքում պահպանվել են Սուրբ Հովհաննես մատուռը, Քյոռօղլու բերդը, Սուրբ Սարգիս կաթնաքարը, Սուրբ Կարապետ եկեղեցին (1859 թ.), Քանդած ժամը, XIX դարի կամուրջ և երկու այլ եկեղեցիներ, որոնցից մեկը հայկական է, իսկ մյուսը ասորական (XIII-XIV դարեր)։ Կառուցվել է Հայրենական Մեծ պատերազմում զոհված մարտիկների հիշատակը հավերժացնող հուշարձան։ Սուրբ Կարապետ եկեղեցին կառուցվել է գյուղի բնակչության ջանքերով և մինչև հիմա համարվում է շրջանում նմանը չունեցող եկեղեցի,թե իր չափերով, թե ճարտարապետական կառուցվածքով։

Գյուղի բնակիչները գաղթել են 1830 թվականին՝ Էրզրումի վիլայեթից, Կարսից, Արդահանից և Սալմաստից։ Բնակչության հիմնական մասը սերում է Էրզրումի գավառի Կարճնկոց (Կռճնկոտ) գյուղից, որը ներկայումս գտնվում է Թուրքիայում և կոչվում է Եսիլովա։

Պատկերասրահ

• 
  Մշակույթի տունը
• 
  ՍԲ. Կարապետ եկեղեցի
• 
  Գանձան և Փոքր Աբուլ սարը
• 
  Կամուրջ Թափարվան գետի վրա
• 
  Ասորական եկեղեցին

Հայտնի անձինք

• Վահան Տերյան
• Ջավախեցի

Տես նաև

• Սամցխե-Ջավախք
• Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետ

Արտաքին հղումներ

• Նինա Հարությունյան, Վահան Տերյանի տուն-թանգարանը
• Գանձա գյուղի մասին RAA կայքում

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 685)։