Բրեթ Ուայթլի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բրեթ Ուայթլի
Ծնվել էապրիլի 7, 1939(1939-04-07)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՍիդնեյ, Ավստրալիա[4]
Վախճանվել էհունիսի 15, 1992(1992-06-15)[5][6][7][…] (53 տարեկան)
Մահվան վայրՎուլոնգոնգ, Նոր Հարավային Ուելս, Ավստրալիա
Քաղաքացիություն Ավստրալիա[8]
ԿրթությունThe Scots College?, Chatswood Public School? և National Art School?
Մասնագիտություննկարիչ և գծանկարիչ
ԹեմաներԿերպարվեստ
Պարգևներ
ԱմուսինՈւենդի Ուայտլի
ԶավակներԱրկի Ուայտլի
 Brett Whiteley Վիքիպահեստում

Բրեթ Ուայթլի (անգլ.՝ Brett Whiteley, ապրիլի 7, 1939(1939-04-07)[1][2][3][…], Սիդնեյ, Ավստրալիա[4] - հունիսի 15, 1992(1992-06-15)[5][6][7][…], Վուլոնգոնգ, Նոր Հարավային Ուելս, Ավստրալիա), ավստրալիացի նկարիչ և գրաֆիկ, աբստրակտ էքսպրեսիոնիզմի ամենավառ ներկայացուցիչներից մեկը։

«Գրեթե մեկ անգամ» (Almost Once), 1991
Բրեթ Ուայթլիի աշխատանքներից Սիդնեյ Դոմեյնում (Նոր Հարավային Ուելս, Ավստրալիա)

Բրեթ Ուայթլին Ավստրալիայի ամենահայտնի նկարիչներից մեկն է։ Իր քնարական էքսպրեսիոնիզմի և զսպվածության պակասի շնորհիվ համարվում է Ավստրալիայի ավանգարդ արվեստի շարժման առաջատար։ Արժանացել է բազմաթիվ մրցանակների և պարգևների։ Նրա աշխատանքները ցուցադրվում են բազմաթիվ պատկերասրահներում, այդ թվում՝ Ավստրալիայի ազգային պատկերասրահում (Կանբերայի), Թեյթ պատկերասրահում (Լոնդոն) և Նյու Յորքի ժամանակակից արվեստի թանգարանում[10]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրեթ Ուայթլին ծնվել է 1939 թվականի ապրիլի 7-ին, Սիդնեյում, Նոր Հարավային Ուելս նահանգում։ Մանկությունն անցել է Սիդնեյի հյուսիսային արվարձանում գտնվող Լոնգուվիլում։ Յոթ տարեկան հասակում առաջին անգամ մասնակցել է նկարչական մրցույթի և հաղթել է։ Նախնական կրթությունը ստացել է Բաթուրսթի Շոտլանդական բոլոր սրբերի քոլեջում (անգլ.՝ Scots All Saints' College)[10] և Բելեվյու Հիլլի շոտլանդական քոլեջում։ Ավարտել է 1955 թվականին։

1950-ական թվականների վերջին Բրեթ Ուայթլին հաճախել է Ջուլիանա էշտոնի արվեստի դպրոցի, ինչպես նաև Արևելյան Սիդնեյի Ազգային արվեստի դպրոցի երեկոյան դասընթացները։ Ապագա վարպետը երկարատև ուսումնական շրջագայություն է կատարել նաև Իտալիայում, որտեղ էլ ուսումնասիրել է Դուչչո դի Բուոնինսենիա և Պիեռո դելլա Ֆրանչեսկայի աշխատանքները։ 1960-ական թվականներին արժանացել է միջազգային ճանաչման։

Ստեղծագործություն ու ձեռքբերումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուայլթլիի աշխատանքներ ցուցադրվել են Լոնդոնյան Մալբորո պատկերասրահում, որից հետո ճանաչման է արժանացել՝ Մեծ Բրիտանիայում ունենալով մեծաթիվ երկրպագուներ։ Նկարիչը 1964 թվականին Կասելում ցուցադրվել է ժամանակակից արվեստի documenta III ցուցահանդեսում (նկարչության բաժնում)։

1985 թվականին Ուայթլին Սիդնեյում ձեռք է բերել մեծ պահեստային տարածք, որը նա վերազինել և դարձրել է արվեստանոց-ստուդիա և նրան կից ցուցահանդեսների սրահ։ Աշխատանքներն ավարտելուց հետո, 1988 թվականից մինչև 1992 թվականը՝ մինչև իր կյանքի վերջը, Ուայթլին ապրել է այդ արվեստանոցում։ Այժմ այս տարածքներն ունեն ազատ մուտք և ծառայում են տարբեր մշակութային ծրագրերի իրականացման համար, այդ թվում ցուցահանդեսների և այլն։ Այստեղ նաև ցուցադրված է Ուայթլիի նկարների, գրաֆիկական աշխատանքների և քանդակների հավաքածուն։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրեթ Ուայթլին մահացել է 1992 թվականի հունիսի 15-ին։ Նրա մահը վրա է հասել Նոր Հարավային Ուելս նահանգի Վուլոնգոնգում, Թիրուլ ծովափնյա արվարձանի մոթելում օպիատների գերդոզավորումից, որն ըստ դատաբժշկական քննության արդյունքների, նա «ինքնուրույն էր ներարկել»[11]։

Պարգևներ ու մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուայթլիի ստեղծագործություններն արժանացել են տարբեր պարգևների և մրցանակների։ Նրա աշխատանքները կարելի է տեսնել աշխարհի խոշորագույն թանգարաններում, ինչպիսիք են Թեյթ Մոդեռն պատկերասրահը Լոնդոնում, Նյու Յորքի Ժամանակակից արվեստի թանգարանը, Ավստրիալիայի ազգային պատկերասրահը Կանբերայում և այլն։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Benezit Dictionary of ArtistsOUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  2. 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 Discogs — 2000.
  4. 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119296233 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. 5,0 5,1 5,2 RKDartists (նիդերլ.)
  6. 6,0 6,1 6,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  7. 7,0 7,1 7,2 Smith R. Whiteley, Brett // Grove Art Online / J. Turner[Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — ISBN 978-1-884446-05-4doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T091433
  8. Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
  9. https://www.artgallery.nsw.gov.au/prizes/archibald/1976/19292/
  10. 10,0 10,1 «Brett Whiteley». Australian stories. Australian Government. 2007 թ․ մայիսի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
  11. «Brett Whiteley». Culture and Recreation Portal. Australian Government. 2010. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ ապրիլի 14-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Whiteley, Brett (1958). «Portrait study for 'The soup kitchen'». AGNSW collection record. Art Gallery of New South Wales (NSW). Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 12-ին.
  • Whiteley, Brett (1963). «Woman in bath». AGNSW collection record. Art Gallery of New South Wales. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 12-ին.
  • Whiteley, Brett (1971–72). «The night café». AGNSW collection record. Art Gallery of New South Wales. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 12-ին. Վան Գոգի Գիշերային սրճարանը նկարի հիման վրա
  • Whiteley, Brett (1972–73). «Alchemy». AGNSW collection record. Art Gallery of New South Wales. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 12-ին.
  • Whiteley, Brett (1975). «The balcony 2». AGNSW collection record. Art Gallery of New South Wales. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 12-ին.
  • Whiteley, Brett (1976). «Interior with time past'». National Gallery of Australia. National Gallery of Australia, Canberra, 2008. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 5-ին.
  • Whiteley, Brett (1966). «The bush». AGNSW collection record. Art Gallery of New South Wales. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 12-ին.
  • Whiteley, Brett (1971). «Self portrait after three bottles of wine». AGNSW collection record. Art Gallery of New South Wales. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 12-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բրեթ Ուայթլի» հոդվածին։