Բրազիլիայի պահպանվող տարածքներ

Բրազիլիայի պահպանվող տարածքներ
Կազմված է	ecological reserve of Brazil? և Environmental Protection Area in Brazil?
Երկիր	Բրազիլիա

Բրազիլիայի պահպանվող տարածքներ, ներառում է տարածքների տարբեր դասակարգեր՝ համաձայն Պահպանման միավորների ազգային համակարգի (SNUC), ինչպես նաև 2000 թվականին ստեղծված դաշնային, պետական և քաղաքային պարկերի պաշտոնական, միասնական համակարգ։

Պահպանվող տարածքների տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պահպանվող տարածքները, որոնք կոչվում են պահպանման միավորներ, բաժանված են տարբեր կատեգորիաների՝ ըստ իրենց նպատակների։ Դրանք սահմանվել են 2000 թվականի հուլիսի 18-ի թիվ 9985 օրենքով, որը հաստատել է Պահպանման միավորների ազգային համակարգը։ Նպատակն է՝ բնության պահպանությունը, նրա կայուն զարգացումը, գիտական հետազոտությունների իրականացումը, կրթությունը և էկոտուրիզմը։ Ենթադրվում է, որ լիովին պաշտպանված միավորումները կպահպանեն բնական էկոհամակարգը՝ առանց մարդու միջամտության։ Կայուն օգտագործվող միավորները թույլ են տալիս կիրառել վերականգնվող բնապահպանական ռեսուրսները՝ պահպանելով կենսաբազմազանությունն ու էկոլոգիական այլ հատկանիշներ^[1]։ Չիկո Մենդեսի կենսաբազմազանության պահպանության ինստիտուտը, որը ղեկավարում է դաշնային միավորները, սահմանում է այդ միավորումների լրիվ պաշտպանված դասերը^[2]՝

Էկոլոգիական կայաններ (պորտ.՝ Estações Ecológicas)
Կենսաբանական արգելոցներ (պորտ.՝ Reservas Biológicas)
Ազգային պարկեր (պորտ.՝ Parques nacionais), Պետական պարկեր (պորտ.՝ Parques estaduais) և Քաղաքային բնական պարկեր (պորտ.՝ Parques naturais municipais)
Բնական հուշարձաններ (պորտ.՝ Monumentos Naturais)
Վայրի ապաստաններ (պորտ.՝ Refúgios de Vida Silvestre)

Կայուն օգտագործվող միավորներն են^[2]՝

Բնապահպանական տարածքներ (պորտ.՝ Áreas de Proteção Ambiental)
Հարմար էկոլոգիական հետաքրքրության տարածք (պորտ.՝ Áreas de Relevante Interesse Ecológico)
Ազգային անտառներ (պորտ.՝ Florestas Nacionais) և State forests (պորտ.՝ Florestas Estaduais)
Արդյունահանող արգելոցներ (պորտ.՝ Reservas Extrativistas)
Վայրի արգելոցներ (պորտ.՝ Reservas de Fauna)
Կայուն զարգացման արգելոցներ (պորտ.՝ Reservas de Desenvolvimento Sustentável)
Մասնավոր բնական ժառանգության արգելոցներ (պորտ.՝ Reservas Particular do Patrimônio Natural)

Ի հավելում՝ որոշ պետություններ տարածքներն անվանում են որպես էկոլոգիական արգելոց (պորտ.՝ Reserva Ecológica)։

Թեպետ տեխնիկապես պաշտպանված տարածքներ չկան, այնուամենայնիվ, տեղի բնակավայրերը տեղացիներին տալիս են լիակատար իրավունքներ տարածքի նկատմամբ և դրանք ծառայում են որպես խոչընդոտ՝ անտառահատման, հանքարդյունաբերության ու խոշորամասշտաբ գյուղատնտեսության համար։ 2016 թվականի դրությամբ Բրազիլիայում կար 700 տեղական բնակավայր, որոնք կազմում էին երկրի ցամաքի մոտ 13.8 %-ը։ Նրանց մեծ մասը եղել է Ամազոն բնակատեղիում^[3]։

Մոզայիկներ և միջանցքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պահպանման միավորների ազգային համակարգի օրենքը սահմանում է պաշտպանված տարածքային մոզայիկը՝ որպես միանման կամ տարբեր կատեգորիաների պաշտպանված տարածքների հավաքածու, որոնք միմյանց մոտ են կամ միմյանց հարում են, և որը պետք է կառավարվի որպես ամբողջություն։ Պետք է հաշվի առնել պահպանման միավորումների տարբեր դասերի ու մոզայիկում պահպանվող այլ տարածքների նպատակները^[4]։ Լիովին պաշտպանված և կայուն օգտագործվող պահպանվող միավորներից մոզայիկը կարող է ընդգրկել մասնավոր հողեր և բնիկ տարածքներ^[4]։

Պահպանման միավորների ազգային համակարգի օրենքը ճանաչում է էկոլոգիական միջանցքները՝ որպես բնական կամ կիսաբնական էկոհամակարգերի մասեր։ Դաշնային էկոլոգիական միջանցքի նախագիծը իր արմատներն ուներ առնվազն մինչև 1993 թվականը։ Այն ունի հստակեցված յոթ հիմնական միջանցքներ, որոնք կենտրոնացել են Կենտրոնական Ամազոն և Կենտրոնական Ատլանտյան անտառ միջանցքների ուսուցման վրա^[5]։

Ընդգրկման աստիճան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2004 թվականի տվյալներով՝ ֆեդերացիայի կողմից կառավարվող պահպանման միավորումները կազմում են Բրազիլիայի տարածքի 7.23 %-ը, որը ցածր ցուցանիշ է Բնության պահպանության միջազգային միության կողմից առաջարկված 10 %-ի համեմատ։ Դաշնային ընդգրկումներն են`

Տեսակ	Պահպանվող տարածք (հա)	Ընդհանուր տարածք (հա)	Տոկոսային հարաբերակցությամբ
Լիովին պաշտպանված	28147214.93	854546635.67	3.29 %
Կայուն օգտագործվող	33663938.75	854546635.67	3.94 %
Ընդհանուր հաշվով	61811153.68	854546635.67	7.2 3%

Պաշտպանության մակարդակը բիոմում զգալիորեն տարբերվում է։ Ըստ 2005 թվականի դաշնային շրջանակների`

Բիոմ	Ընդհանուր տարածք (կմ²)	Տոկոսային հարաբերակցությամբ
Ամազոն	4․239․000	13.40 %
Սերրադո	2․116․000	4.10 %
Ատլանտյան անտառ	1․076․000	2.01 %
Պանտանալ	142․500	1.10 %
Կաատինգա	736․800	0.91 %

Պաշտպանված տարածքները ենթակա են կրճատման կամ վերադասակարգման։ 1981-ից մինչև 2010 թվականը, կրճատվել կամ կործանվել էր 45․000․000 հեկտար տարածք։ Հիմնական պատճառը Ամազոնյան շրջանում հիդրոէլեկտրակայանների համար հողերը պիտանի դարձնելն էր։ Այլ պատճառներից էին գույքային շահարկումն ու ագրոբիզնեսը^[6]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Áreas protegidas – Apremavi
↑ ^2,0 ^2,1 «Categorias – Chico Mendes». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.
↑ Indigenous Lands – Location and extension – ISA
↑ ^4,0 ^4,1 «Mosaicos de áreas protegidas – ISA». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.
↑ Corredor ecológico – ISA
↑ «Bruno Deiro & Herton Escobar 2012». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Áreas protegidas (պորտուգալերեն), Apremavi - Associação de Preservação do Meio Ambiente e da Vida, Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-02-ին, Վերցված է 2016-05-08-ին
Bruno Deiro; Herton Escobar (19 December 2012), Brasil perdeu um RJ de áreas protegidas (պորտուգալերեն), Universidade Federal de Pernambuco, Արխիվացված է օրիգինալից 2016-10-03-ին, Վերցված է 2016-07-23-ին
Categorias (պորտուգալերեն), Chico Mendes Institute for Biodiversity Conservation, Արխիվացված է օրիգինալից 2016-07-13-ին, Վերցված է 2016-05-08-ին
Corredor ecológico (պորտուգալերեն), ISA: Instituto Socioambiental, Վերցված է 2016-07-13-ին
«Indigenous Lands – Location and extension», Povos Indígenas no Brasil, ISA: Instituto Socioambiental, Վերցված է 2016-06-04-ին
Mosaicos de áreas protegidas (պորտուգալերեն), ISA: Instituto Socioambiental, Արխիվացված է օրիգինալից 2016-06-20-ին, Վերցված է 2016-07-13-ին

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Բրազիլիայի բնության հատուկ պահպանվող տարածքներ կատեգորիայում։

[ref1-1] Áreas protegidas – Apremavi

[ref2-2] 2,0 ^2,1 «Categorias – Chico Mendes». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.

[ref3-3] Indigenous Lands – Location and extension – ISA

[ref4-4] 4,0 ^4,1 «Mosaicos de áreas protegidas – ISA». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.

[ref5-5] Corredor ecológico – ISA

[ref8-6] «Bruno Deiro & Herton Escobar 2012». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]