Բուրջ Խալիֆա

	Բուրջ Խալիֆա
	արաբ․՝ برج خليفة‎‎
Տեղագրություն	Դուբայ, ԱՄԷ
Կառուցման ժամանակ	2004 սեպտեմբերի 21 — 2010 հունվարի 4
Բարձրություն
Ծայրաձող
Տանիք	~828 մ
Վերջին հարկ	~624 մ
Տեխնիկական պարամետրներ
Հարկերի թիվ	163
Տարածքը շինության մեջ	344 000 մ²
Ճարտարապետ	Skidmore, Owings and Merrill
	Բուրջ Խալիֆա (Մերձավոր Արևելք)
	Բուրջ Խալիֆա (Արաբական Միացյալ Էմիրություններ)
	Տեղեկություններ Emporis կայքում
	Տեղեկություններ SkyscraperPage կայքում

Բուրջ Խալիֆա (արաբ․՝ برج خليفة‎‎ - «Խալիֆայի աշտարակ»), մինչև հունվարի 4, 2010՝ «Բուրջ Դուբայ», երկնաքեր Դուբայում, իր տեսքով նմանվում է պտկաքարի։ Պաշտոնապես բացվել է 2010 թ. հունվարի 4-ին, և վերանվանվել է «Բուրջ Խալիֆա»՝ հարևան Աբու Դաբիի էմիրության շեյխ և Միացյալ Արաբական Էմիրությունների նախագահ Խալիֆա իբն Զաիդ Ալ-Նախայանի պատվին։

Նախապես բացումը պլանավորված էր կատարել 2009-ի սեպտեմբերի 9-ին՝ Դուբայի մետրոյի բացման հետ միաժամանակ, բայց բացումը տեղափոխվեց մինչև 2010 թ. հունվարը՝ կառուցողների ֆինանսական խնդիրների պատճառով։ 2007 թվականի հուլիսից՝ աշխարհի ամենաբարձր շենքն է (բարձրությունն է 828 մետր և ավելի քան 163 հարկ)։

Շենքի նախագիծ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Դուբայի աշտարակը» նախագծվել է և կարծես լինի «քաղաք քաղաքի մեջ», իր սեփական կենդանաբանական այգու, այգիների և զբոսայգիների հետ։ Նախագծի ընդհանուր արժեքը մոտավորապես 1,5 մլրդ դոլար է։ Երկնաքերերի նախագիծը մշակվել է Ամերիկայի Skidmore, Owings և Merrill ճարտարապետական բյուրոյի կողմից, որը նաև մշակել է Ուիլիս աշտարակը Չիկագոյում, Նյու Յորքում համաշխարհային առևտրի կենտրոնում և բազմաթիվ այլ հայտնի շենքեր։

Ծրագրի հեղինակն է Ամերիկացի ճարտարապետ Ադրիան Սմիթը, ով արդեն ունի նման կառույցների նախագծման փորձ (մասնավորապես, նա մասնակցել է Չինաստանում գտնվող Jin Mao երկնաքերի նախագծմանը` 420 մետր բարձրությամբ)։ Որպես ընդհանուր շինարարական կապալառու, ընտրվել է Հարավային Կորեայի Samsung ընկերության շինարարական բաժինը, որը նախկինում մասնակցել է Կուալա Լումպուրում Petronas Twin Towers- ի կառուցմանը։

Շենքի բարձրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Բուրջ Խալիֆան» համարվում է ամենաբարձր աշտարակը ամբողջ աշխարհում։ Երբ երկնաքերը դեռ կառուցվում էր, նրա նախագծման բարձրությունը գաղտնի էր պահվում։ Դա արվել է նրա համար, որ եթե ամենաբարձր երկնաքերը տեղադրվի ինչ-որ տեղ, այնուհետև Դուբայում աշտարակի նախագծում կարելի է ուղղումներ կատարել։

Նախագծի բարձրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շենքի կառուցման սկզբից երկնաքերի վերջնական բարձրության շուրջ, շատ լուրեր էին տարածվել։ Սկզբում ենթադրվում էր, որ 705 մ բարձրության աշտարակի նախագիծը կլինի ավստրալիական «Գլոլլո աշտարակի» (560 մ) փոփոխված տարբերակը։ Ծրագրի ղեկավարները նշեցին, որ բարձրությունը կգերազանցի ավելի քան 700 մետրը, այսինքն Բուրջ Խալիֆան ամեն դեպքում շինարարության ավարտից հետո կլինի Երկրի ամենաբարձր շենքը։ Որոշ աղբյուրներ ասում էին, որ շենքը կունենա մոտ 170 հարկ։ 2006 թ. սեպտեմբերին հրապարակվեց շենքի վերջնական բարձրություն` 916 մ, ապա` 940 մ։ Վերջնական տվյալներով շենքը կազմված է 828 մետրից և 163 հարկից (չհաշված տեխնիկական հարկերի մակարդակները` 46 լողավազան և 2 հիմք)։

Ընթացիկ բարձրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2010 թվականի հունվարի 4-ին՝ Բուրջ Խալիֆայի հսկայական շենքի պաշտոնական բացման ժամանակ, հաղորդվեց, որ շենքի վերջնական բարձրությունը 828 մ է, այլ ոչ թե՝ 818:

Շենքի բարձրության ժամանակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2007 թվականի փետրվարին Բուրջ-Խալիֆայի բարձրությունը գերազանցել է Ուիլս Թոուվերի բարձրությանը (443.2 մ)։
2007 թվականի հուլիսի 21-ին Բուրջ-Խալիֆայի բարձրությունը գերազանցել է Թայբեյ 101-ի (509,2 մ)։
2007 թ. սեպտեմբերի 15-ին աշտարակի բարձրությունը գերազանցել է Սի Էն Թուվերին, որը 31 տարիների ընթացքում կառուցված ազատ կայան է, ինչի բարձրությունը կազմել է 555.3 մ։
2007 թ. հոկտեմբերի 24-ի դրությամբ 156 հարկանի երկաթբետոնե բլոկի բարձրությունը 585.7 մ է

^[1]. Մնացած 232 մ-ը կկառուցվի պողպատե լիսեռ տեղադրելու միջոցով։

2008 թ. հունվարին Բուրջ Դուբայի բարձրությունը 589.5 մ է։
2008 թ. փետրվարի 5-ին Բուրջ Դուբայը 604.9 մետր բարձրություն ունեցավ (159 հարկ)^[2]։
2008 թ. ապրիլի 8-ին աշտարակի բարձրությունը հասել է 630 մ բարձրության^[3]։
2008 թ. մայիսի 12-ին Բուրջ Դուբայը հասել է 636.9 մ բարձրության և ունեցել է 164 հարկ^[4].
2008 թ. սեպտեմբերի 1-ին երկնաքերի բարձրությունը կազմել է 687.9 մետր (2257 ֆուտ)^[5]^[6].
2008 թ. 26 սեպտեմբերին Բուրջ Դուբայը հասել է 707 մ բարձրության^[2].
2008 թ. դեկտեմբեր 30-ին Բուրջ Դուբայը հասել է 780 մ բարձրության^[7].
2009 թ. Հունվարի 17-ին Բուրջ Դուբայը հասել է 818 մ բարձրության^[8].
2010 թ. հունվարի 4-ին տեղի ունեցավ շենքի բացման արարողություն։ Շենքի բարձրությունը (828 մ) վերջինին պահվում էր գաղտնի։

Դուբայի համայնապատկերը, հունվարի 8, 2010

Շինարարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկնաքերի կառուցումը սկսվել է 2004 թվականից, և մեկ շաբաթ անց այն արդեն ուներ 1-2 հարկ։ Շինարարական աշխատանքում ամեն օր աշխատում էր մինչև 12000 աշխատող։ Ստեղծման համար օգտագործվել է 320 հազար մ խորանարդ բետոն և ավելի քան 60 հազար տոննա պողպատե կցամասեր։ Բետոնի աշխատանքը ավարտվել է 160 հարկանի շենքից հետո, այնուհետև հավաքվել է 180 մետր մետաղական կոնստրուկցիաներ։

Մասնավորապես Բուրջ Խալիֆայի համար մշակվել է բետոնի հատուկ բրենդը, որը կարող է դիմակայել մինչև +50 °C ջերմաստիճան։ Բետոնի խառնուրդը դրվել էր միայն գիշերը, այնուհետև ավելացվել է լուծույթին^[9].

Ի տարբերություն Նյու Յորքի երկնաքերերի, հիմնադրամը «Բուրջ Խալիֆան» ամրագրված չէ ժայռոտ հողում։ Շինության հիմքում օգտագործվել է 45 մ երկարությամբ և 1.5 մ տրամագծով կախովի կույտեր, ընդհանուր առմամբ `շուրջ 200 կույտ։

Շենքի ձևը ասիմետրիկ] նվազեցնելու է տատանումների ազդեցությունը։

Շենքի մակերեսը մոտավորապես հավասար է 17 ֆուտբոլային դաշտի։ Շենքը զարդարված է շերտավոր ապակե տաքացուցիչներով, որոնք նվազեցնում են շենքի ջեռուցման բարձրացումը ներսում (Դուբայում, 50 ° C- ից ավելի ջերմություն, տես Dubai Climate, ինչը նվազեցնում է օդորակման անհրաժեշտություն։

Բուրջ Խալիֆայի պատուհանները ամեն օր լվանում են, բայց ամբողջ մակերեսը լվանալու համար տևում է մոտ երեք ամիս։

Ջրի հավաքման տեխնոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխարհում կանաչ արհեստական տեխնոլոգիաներից (Smart տեխնոլոգիաներ) մեկը, արհեստական անձրևի հավաքածուի համակարգը օգտագործվում է նրա հետագա օգտագործման համար տարբեր ներքին և կանաչապատման կարիքների լուծման համար։ Դուբայում անձրևներ գրեթե չեն լինում։ Փոքր տեղումները լինում են ձմռան ամիսներին, ուստի անհնար է կազմակերպել անձրևաջրերի հավաքում։ Սակայն տաք և խոնավ կլիման, որը զուգորդվում է շենքի բարձր սառեցման կարիքների հետ, զգալի քանակությամբ կոնդեսացված է շրջակա օդից։

Շենքում նախատեսված է կոնդենսատային հավաքման համակարգ, որը շինության նկուղային հարկերում խողովակաշար է հավաքում։ Հավաքված ջուրը օգտագործվում է համալիրի տարածքում կանաչ տնկարկների ոռոգման համար։ Այս համակարգը հնարավորություն է տալիս տարեկան հավաքել մինչև 40 միլիոն լիտր ջուր, որը սովորաբար պարզապես կորցնում է թափոնների տեսքով, ինչը հատկապես կարևոր է այն շրջանում, որտեղ ջուրը սահմանափակ և չափազանց արժեքավոր ռեսուրս է։

Հատակային պլան
Հարկ	Նշանակում
160—163	Տեխնիկական
156—159	Հաղորդակցություն և հեռարձակում
155	Տեխնիկական
139—154	Գրասենյակներ
136—138	Տեխնիկական
125—135	Գրասենյակներ
124	Աստղադիտարան «Վերևում»
123	Տեսարժան վայր
122	Ռեստորան «At.mosphere»
111—121	Գրասենյակներ
109—110	Տեխնիկական
100	Բնակարաններ Բ. Ր. Շեյթին
77—108	Շենքեր
76	Տեսարժան վայրեր
73—75	Տեխնիկական
44—72	Շենքեր
43	Տեսարժան վայրեր
40—42	Տեխնիկական
38—39	Բնակարան հյուրանոցներ Armani
19—37	Հյուրանոցի համար Armani
17—18	Տեխնիկական
9—16	Հյուրանոցի համար Armani
1—8	Հյուրանոց Armani
Նկուղային հարկ	Հյուրանոց Armani
Մուտքի սրահ	Հյուրանոց Armani
B1—B2	Տեխնիկական

Վերելակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շենքը ունի 57 վերելակ։ Այդ վելերակները միայն ծառայում են առաջին հարկից մինչև վերջին հարկ բարձրանալու համար։ Վարձակալները և երկնաքեր այցելուները ստիպված կլինեն տեղափոխել փոխադրամիջոցներով հատակների միջև։

Տարբեր աղբյուրներում կան բազմաթիվ հղումներ, որոնց հիման վրա շենքը ունի 18 մ/վ արագությամբ շարժվող աշխարհի ամենաարագ վերելակները, սակայն շենքի պաշտոնական կայքում, ինչպես նաև վերելակի արտադրողի տեղում նշվում է, որ այդ վերելակների արագությունը հասնում է ընդամենը 10 մ/վ հետ։ Իրականում, ամենաարագ վերելակները տեղակայված են Տայպեյ 101 երկնաքերի վրա , որը գտնվում է Թայվանում, դրանց արագությունը կազմում է 16.83մ/վ։

մարդկության պատմության մեջ ամենաբարձր հողային կառույցը, 828 մ (մինչև 2008 թվականը ռեկորդը պատկանում էր Վարշավայումի - 646 մ)
Գոյություն ունեցող ամենաբարձր հողային կառույցը — 828 մ (Նախկինում ռեկորդը պատկանում էր KVLY (teleradio mast) KVLY հեռուստաընկերությանը և ռադիոկայանին - 628 մ)։
Գոյություն ունեցող ամենաբարձր հողային կառույցը — 828 մ (նախորդ ռեկորդը `553.3 մ աշտարակի մոտ CN Tower):
ամենաբարձր շենքը — 828 մ (նախորդ ռեկորդը `508 մ երկնաքերի մոտ Taipei 101):
շենքը, որն ունի ամենամեծ հարկերի քանակը — 163 (Նախորդ ռեկորդը `110, Վիլլիս աշտարակի երկնաքերը և ավերված աշտարակները)։
բարձրահարկ շենքի վերջին հարկում^[10];
Ամենամեծ վերելակը
ամենաարագընթաց վերելակը — 18 մ/վ^[11], սակայն պաշտոնական կայքը և Բուրջ Խալիֆայում տեղադրված վերելակների արտադրողի կայքը հաղորդում են 10 մ/վ արագություն^[12]^[13].
ամենաբարձր տեղակայված դիտակետը, 148-րդ հարկում, 555 մ բարձրության վրա^[14];
ամենաբարձր տեղակայված ռեստորան Մթնոլորտը («At.mosphere») - 122 րդ հարկում, 442 մ բարձրության վրա (նախորդ ռեկորդը պատկանում էր «360» ռեստորանին CN Tower- ում 350 մ բարձրության վրա)^[15]^[16].

Շենքի սահմանած ռեկորդները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականի հունվարի 1-ին, Ամանորի գիշերը Բուրջ Խալիֆան ամենամեծ լազերային շոուի աշխարհի ռեկորդ է սահմանում, այն դիտելու համար հավաքվել էին տասնյակ հազարավոր հանդիսատեսներ։ 2018 թվական մուտք գործելուց մի քանի վայրկյան առաջ հանդիսատեսը 7 րոպե շարունակ դիտել է աշտարակի, հարևան երկնաքերի և հայտնի պարային շատրվանների վրա «Light Up 2018» շոուի լազերային պրոյեկցիան երաշտության ուղեկցությամբ։ Ռեկորդը պետք է գրանցվեր Գինեսի ռեկորդների գրքում որպես ամենամասշտաբային լազերային և ձայնային շոու, որը նախագծվել է մեկ կառույցի վրա^[17]^[18]^[19]^[20]։