Բուլղարական խոհանոց
Բուլղարական խոհանոց (բուլղար․՝ българска кухня, bylgarska kuhnja), հարավարևելյան Եվրոպայի խոհանոցներից։ Լինելով հարավ սլավոնական իր բնույթով, այն ունի նմանություն ուրիշ բալկանական խոհանոցների հետ։ Բուլղարական խոհանոցային ավանդույթները բազմազան են աշխարհագրական պայմաններից ելնելով, ինչպիսին են, օրինակ, կլիմայական պայմանները, որոնք նպաստում են տարբեր բանջարեղենների, մրգերի և կանաչեղենի մշակույթին։ Բացի տեղական ուտեստներից, բուլղարական խոհանոցը ընդգրկում է հունական խոհանոցի, Մերձավոր Արևելքի և իտալական խոհանոցի բաղադրատոմսերը։
Առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բուլղարական խոհանոցը հաճախ ընդգրկում է աղցաններ և նաև հայտնի է իր կաթնամթերքով, գինիներով և այլ ոգելից խմիչքներով, ինչպիսին է, օրինակ ռաքիան։ Այս խոհանոցը նույնպես ունի բազմատեսակ ապուրներ, օրինակ, տարատոր և խմորեղենի տեսակներով՝ բանիցա, պիտա և բազմազան բուրեկներ։
Հիմնական ճաշատեսակները սովորաբար շոգեխաշված կամ բուսական, կամ մսային՝ գառան մսից, այծի մսից, տավարի, հավի կամ խոզի մսից պատրաստված կերակրատեսակներ են։ Տապակված ուտեստները լայն տարածում չունեն, սակայն խորովածը՝ հատկապես տարբեր տեսակի երշիկներից պատրաստած, բավականին սիրված են բուլղարացիների կողմից։ Խոզը հաճախ են խառնում տավարի կամ գառան մսի հետ, և ձկնեղենն ու թռչնի միսը ունեն իրենց տեղը այս խոհանոցում։ Անասունները պահում են ավելի շատ կաթնամթերքի, քան մսի համար, հորթի միսը օգտագործում են մսային խորտիկներում և որոշ հիմնական ճաշատեսակներում։ Որպես հորթի մսի հիմնական արտահանող երկիր, Բուլղարիան իր ներքին շուկայում ունի դրա լայն սպառումը, հատկապես գարնանը[1]։
Կաթնամթերք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ինչպես այլ բալկանական երկրներում Բուլղարիայում մածնի (Bulgarian: кисело мляко, kiselo mlyako, բառացի "թթու կաթ") սպառումը բնակչության կողմից ավանդաբար ավելի բարձր է, քան մյուս ևրոպական երկրներում։ Երկիրը հայտնի է իր պատմականորեն տարածված սեփական Lactobacillus bulgaricus ով՝ մի մանրէյով, որը գլխավորապես օգտագործվում է տեղական մածուն պատրաստելուց[2][3]։ Այս մածնատեսակը հայտնի է սկսած դեռևս 3000 մ.թ.ա.[4]
Մյուս խոհանոցների ազդեցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բուլղարիան ունի նաև հնդկական կերակրատեսակներ։ Այս մշակութային փոխանակումը սկսվել էր VII դարից, երբ առևտրականները սկսեցին բերել համեմունքներ և կանաչեղեն Առաջին Բուլղարական կայսրություն Հնդկաստանից և Պարսկաստանից Հռոմեական, այնուհետև Բյուզանդական կայսրությունների տարածքով[5]։ Դա ակնհայտ է դառնում չանախ (պանիր), քյուֆթա և փախլավա ուտեստներից, որոնք այժմ տարածված են Մերձավոր Արևելքում։ Պանիրը, որը կոչվում է "сирене" /սիրենե/ աղցանների և թխվածքների լայն տարածում ունեցող բաղադրամասն է։
Տոների հետ կապված պատրաստվում են հատուկ ճաշատեկասներ։ Օրինակ, Սբ.Ծննդյան տոներին անպայման են կանաչ և կարմիր բիբառով և կաղամբով պասուց տոլման։ Նոր Տարվա ուտեստներից են կաղամբով ճաշատեսակներ, դեկտեմբերի 6-ին Սբ.Նիկողոսի տոնի առթիվ պատրաստում են ձկնեղեն, իսկ մայիսի 6-ին Սբ.Գևորգի օրվա առթիվ՝ խորոված գառան մսով։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ (April 2006). "Bulgaria Poultry and Products Meat Market Update." Thepoultrysite.com. Accessed July 2011.
- ↑ http://www.timesofmalta.com/articles/view/20110822/food-drink/Bulgarians-celebrate-the-art-of-true-homemade-yoghurt.381345
- ↑ http://cbs-sci.blogspot.com/2005/02/want-to-live-100-years-eat-bulgarian_02.html
- ↑ http://www.slimntrim.com/Bulgarian_Community/original_secret_of_bulgarian_yog.htm
- ↑ Zlatarski - Българската кухня през вековете p 78-79