Բողոքի ակցիաներ Չիլիում (2019)
Բողոքի ակցիաներ Չիլիում 2019, Չիլիի մի քանի քաղաքներում տեղի ունեցող բողոքի մի շարք քաղաքացիական ակցիաներ։ Անկարգությունների հիմնական պատճառը ուժեղ տնտեսական անհավասարությունն է[1]։
Բողոքի ակցիաները սկսվել են մայրաքաղաք Սանտյագոյում՝ որպես մետրոպոլիտենում միջնակարգ դպրոցների աշակերտների և ուսանողների համակարգված արշավ՝ ի պատասխան մետրոյի 30 պեսո ուղեվարձի հերթական թանկացման[2]։ Երիտասարդները սկսել են ցատկել պտտաձողերի վրայով, նրանց կանգնեցրել է ոստիկանությունը, ինչը հանգեցրել է բախումների և տարերային ցույցերի[1]։ Այնուհետև հաջորդել են քաղաքի գլխավոր երկաթուղային կայարանների գրավումը և ազգային ոստիկանության (Կարաբիներոս) հետ բաց բախումները։
Իրավապահների կոշտ գործողությունները չիլիացիների մոտ ավելի մեծ վրդովմունք են առաջացրել[1]։ Հոկտեմբերի 18-ին իրադրությունը սրվել է, քանի որ ցուցարարների կազմակերպված խմբերը անկարգություններ են սարքել ամբողջ քաղաքում՝ զավթելով մետրոյի ցանցի բազմաթիվ տերմինալներ և անջատելով դրանք՝ ենթակառուցվածքի ծավալուն վնասվածքով, ինչի հետևանքով ամբողջ մետրոն շարքից դուրս է եկել։
Հոկտեմբերի 18-ին Չիլիի նախագահ Սեբաստիան Պինյերան հայտարարել է արտակարգ դրություն, արտոնել է Չիլիի բանակի ուժերի տեղակայումը հիմնական շրջաններում՝ կարգուկանոն ապահովելու համար։ Պարետային ժամը հայտարարվել է հոկտեմբերի 19-ին՝ Մեծ Սանտյագոյի շրջանում[3], 1987 թվականից ի վեր առաջին անգամ՝ Պինոչետի բռնապետությունից հետո[4]։ Հոկտեմբերի 19-ին Սանտյագոյի կենտրոնում զրահատեխնիկա է տեղակայվել։ Բողոքի ակցիաների հետևանքով զոհվել է առնվազն 15 մարդ, 62 ոստիկան և 15 քաղաքացիական վիրավորում է ստացել[1]։
Բողոքի ակցիաները և անկարգությունները տարածվել են այլ քաղաքներում ևս, այդ թվում՝ Կոնսեպսիոնում, Սան Անտոնիոյում և Վալպարաիսոյում[5]։ Արտակարգ դրությունը տարածվել է Կոնսեպսիոն նահանգի, Վալպարաիսոյի ամբողջ շրջանի (բացառությամբ Զատկի կղզու և Խուան Ֆերնանդեսի կղզեխմբի), ինչպես նաև Կոկիմբո, Լա Սերենա և Ռանկագուա քաղաքներում։
Չնայած կառավարության զիջումներին՝ չիլիացիները շարունակում են դուրս գալ իրենց քաղաքների փողոցներ, որպեսզի դեմ արտահայտվեն տնտեսական անհավասարությանն ու կրթության ու առողջապահության ոլորտներում թանկարժեք ծառայություններին։ Հոկտեմբերի 22-ին նախագահ Սեբաստիան Պինյերան հայտարարել է բողոքի հետ կապված իրադրության կարգավորման համար սոցիալական աջակցության միջոցների մշակման մասին[1]։ 1,2 միլիարդ դոլար արժողությամբ ուղղումների փաթեթը ենթադրում է սոցիալական միջոցառումներ, որոնք ներառում են նվազագույն կենսաթոշակի և աշխատավարձի բարձրացում, դեղորայքի գների իջեցում, առողջապահության և էլեկտրաէներգիայի համար վճարման 10 %-ի նվազում, բարձր եկամուտներ ունեցող անձանց համար հարկերի բարձրացում և պատգամավորների և բարձրաստիճան պետական ծառայողների աշխատավարձերի իջեցում[6][7]։
Հոկտեմբերի 24-ին Չիլիի Պատգամավորների պալատը ստեղծել է բողոքի ակցիաների ժամանակ ուժային գերատեսչությունների գործողությունները հետաքննող հանձնաժողով, որոնց արդյունքում ձերբակալվել են հազարավոր մարդիկ և զոհվել 18 մարդ[8]։
Ի աջակցություն չիլիացի ցուցարարների՝ ցույցեր են անցկացվել նաև Գերմանիայում, Ֆրանսիայում, Իսպանիայում, Ուրուգվայում[9][10], ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Ավստրալիայում և այլուր[11]։ Արգենտինայում հոկտեմբերի 21-ին այս ամենի ֆոնին լուրջ բախումներ են տեղի ունեցել[12]։
Հոկտեմբերի 25-ին մայրաքաղաքում մեկ միլիոնից ավելի մարդ է մասնակցել երկրի պատմության մեջ խոշորագույն դարձած բողոքի ցույցին[13][14]։ Դրանից հետո կառավարությունը պաշտոնաթող Է արել Պիներային[15]։
Չնայած կառավարության կազմի նորացմանը (Չիլիում ութ նախարարներ զրկվել են պաշտոններից, այդ թվում՝ ներքին գործերի և հասարակական անվտանգության նախարար Անդրես Չադվիկը), երկրում բողոքի ակցիաները չեն հանդարտվում։ Հարյուրավոր ցուցարարներ Սանտյագոյի փողոցներ են դուրս եկել երկուշաբթի՝ հոկտեմբերի 28-ին։ Բողոքի ակցիաները վերաճել են ոստիկանության հետ բախումների[16]։
Հոկտեմբերի 30-ին Պիներան հայտարարել է նոյեմբերին և դեկտեմբերին կլիմայի հարցով ԱԽՏՀ-ի հանդիպումը չեղյալ հայտարարելու մասին[17]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Нино Джгаркава (23.10.2019). «Последователь Пиночета: в чем причина протестов в Чили» (ռուսերեն). Газета.Ru. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ Марк Григорьев (21 Октября 2019). «Как студенты в Чили устроили красный и горячий бунт из-за трех рублей». Политика Сегодня. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ «General Iturriaga decreta toque de queda en Santiago para afrontar graves disturbios». BioBioChile - La Red de Prensa Más Grande de Chile. 2019 թ․ հոկտեմբերի 19. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ «Decretan inédito toque de queda en Santiago tras fracaso del gobierno en contener ola de protestas». El Desconcierto (իսպաներեն). 19.10.2019. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ «Protestas y destrucción se registran en San Antonio y Valparaíso tras caos en el Gran Santiago». BioBioChile - La Red de Prensa Más Grande de Chile. 2019 թ․ հոկտեմբերի 19. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ ORF at/Agenturen red (2019 թ․ հոկտեմբերի 23). «Unruhen in Chile: Präsident verspricht Reformen» (գերմաներեն). news.ORF.at. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ Ehringfeld, Klaus (2019 թ․ հոկտեմբերի 23). «Sozialer Protest in Chile: Piñera kündigt überraschend Reformen an». Spiegel Online. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ «В Чили создали комиссию по расследованию действий силовых ведомств» (ռուսերեն). РИА Новости. 2019 թ․ հոկտեմբերի 24. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ «Chilenos en el extranjero organizan manifestaciones por crisis social en el país». BioBioChile - La Red de Prensa Más Grande de Chile. 2019 թ․ հոկտեմբերի 21. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ «Chilenos residentes en Uruguay apoyan con un 'cacerolazo' las protestas contra su Gobierno». El Comercio. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ «Chilenos en Alemania realizan masiva protesta: "Evadir es otra forma de luchar"» (իսպաներեն). 24Horas.cl. 2019 թ․ հոկտեմբերի 19. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ «El canciller denunció que la "brisita bolivariana" que busca desestabilizar a la región llegó a la Argentina» (եվրոպական իսպաներեն). Infobae. 2019 թ․ հոկտեմբերի 22. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ Григорий Аросев (26.10.2019). «В Чили прошла крупнейшая в истории страны акция протеста». Deutsche Welle. DW.COM. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
- ↑ «В протестах в столице Чили приняли участие больше миллиона человек» (ռուսերեն). Радио Свобода. 26 октября 2019. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
- ↑ Павел Мыльников (27.10.2019). «Президент Чили объявил о смене правительства в свете протестов». Deutsche Welle. DW.COM. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
- ↑ Павел Мыльников (29.10.2019). «Протесты в Чили не утихают и после обновления состава правительства | DW | 29.10.2019». Deutsche Welle. DW.COM. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
- ↑ https://www.kommersant.ru/doc/4142657#id1816473