Բիոտիկ գործոններ
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Բիոտիկ գործոնները որոշ օրգանիզմների կենսագործունեության ազդեցությունների ամբողջությունն է մյուս օրգանիզմների կենսագործունեության (ներտեսակային և միջտեսակային փոխազդեցություններ), ինչպես նաև անկենդան բնակության միջավայրի վրա։ Ներտեսակային փոխազդեցությունները լինում է առանձնյակների միջև իրենց բույնը դնելու տեղի, սնման ռեսուրսների համար մրցակցային կռվի արդյունքում՝ թվաքանակի և պոպուլյացիայի խտության աճի պայմաններում։
Միջտեսակային փոխազդեցությունները զգալիորեն ավելի բազմազան են.
- նեյտրալիզմ (երկու տեսակներն էլ միմյանց վրա ոչ մի ազդեցություն չեն ունենում);
- մրցակցություն (երկու տեսակներն էլ միմյանց վրա անբարենպաստ ազդեցություն են թողնում);
- մուտուալիզմ (երկու տեսակներն էլ չեն կարողանում գոյատևել առանց մեկը մյուսի);
- պարազիտիզմ (մակաբույծը խանգարում է իր տիրոջ աճին ու զարգացմանը);
- գիշատչություն (գիշատիչը սնվում է իր զոհով);
- ամենսալիզմ (մի օրգանիզմը ճնշում է մյուսի զարգացումը);
- կոմմենսալիզմ (կոմմենսալը օգուտ է ստանում մյուս տեսակից, որը այդ միավորմանը անտարբեր չէ)։
Բիոտիկ գործոնների շարքում առանձնացվում են զոոգեն, ֆիտոգեն, միկրոբիոգեն և անթրոպոգեն գործոնները։