Jump to content

Բիզնես կառավարում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բիզնես կառավարում
գիտական բնագավառ, field of work Խմբագրել Wikidata
Ենթակատեգորիաadministration, business activity Խմբագրել Wikidata
Մասն էmanagement science, business studies, Բիզնես տնտեսագիտություն Խմբագրել Wikidata
Ուսումնասիրման առարկաbusiness activity Խմբագրել Wikidata
Ով է կիրառումbusiness administration scholar, business administrator, բիզնես-մենեջեր Խմբագրել Wikidata
Clas­si­fi­ca­tion of Inst­ruc­tio­nal Programs code52.02, 52.0201 Խմբագրել Wikidata
Կազմված էfaculty of business administration
 • department of accounting Խմբագրել Wikidata

Բիզնես կառավարում, առևտրային ձեռնարկության կառավարումն է[1]։ Այն ներառում է կազմակերպության բիզնես գործառնությունների վերահսկման և վերահսկման բոլոր ասպեկտները:

Բիզնես կառավարումը ներառում է բիզնես գործառնությունների իրականացումը կամ կառավարումը և որոշումների կայացումը, ինչպես նաև մարդկանց և այլ ռեսուրսների արդյունավետ կազմակերպումը՝ գործունեությունն ընդհանուր նպատակների ուղղորդելու համար: Ընդհանուր առմամբ, «կառավարում» տերմինը վերաբերում է ավելի լայն կառավարման գործառույթին, ներառյալ դրա հետ կապված ֆինանսական, անձնակազմի և կառավարման տեղեկատվական համակարգերի ծառայությունները[2]:

Կառավարումը կարող է վերաբերել սովորական գրասենյակային աշխատանքների բյուրոկրատական կամ գործառնական կատարմանը[3], որոնք սովորաբար ներքին կողմնորոշված են և ավելի շուտ ռեակտիվ, քան պրոակտիվ: Կառավարիչները, լայն իմաստով, իրականացնում են գործառույթների ընդհանուր հավաքածու՝ կազմակերպության նպատակներին հասնելու համար: Անրի Ֆայոլը (1841-1925) նկարագրել է կառավարչի այս «գործառույթները» որպես «կառավարման հինգ տարրեր»[4]: Ըստ Ֆայոլի՝ կառավարման հինգ գործառույթներն են՝ կանխատեսում, կազմակերպում, աշխատանքի բաժանում, կոորդինացում և վերահսկում: Առանց պատշաճ բիզնես կառավարման ընկերությունը չի կարող պատշաճ կերպով օգտագործել իր ռեսուրսները, այդ պատճառով էլ այն ամենակարևոր տերմինն է բիզնես ընկերություն վարելիս[5]։

Կարևոր հմտություններ բիզնես կառավարման համար

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռազմավարական մտածողությունը, առաջնորդությունը, խնդիրների լուծումը, հաղորդակցական հմտությունները և տարբեր մարդկանց ու կազմակերպությունների հետ արդյունավետ աշխատելու կարողությունը համարվում են արդյունավետ մենեջերների հիմնական հմտություններն ու կարողությունները: Մենեջերները պետք է կարողանան նաև հավասարակշռել տարբեր շահակիցների՝ աշխատակիցների, հաճախորդների, բաժնետերերի և լայն հանրության կարիքներն ու հետաքրքրությունները[6]: Կառավարումը ցանկացած հաջողակ կազմակերպության կարևոր մաս է և պահանջում է բազմաթիվ հմտություններ, գիտելիքներ ու փորձառություն: Անկախ նրանից՝ ղեկավարվում է փոքր թիմ, թե մեծ կորպորացիա, արդյունավետ ղեկավարման անհրաժեշտությունը հիմնարար է հաջողության հասնելու և աճ ապահովելու համար: Մեկ այլ կարևոր ասպեկտ է աշխատակիցների արդյունավետ կառավարումն ու մոտիվացումը: Մենեջերները պետք է կարողանան խթանել դրական և արտադրողական աշխատանքային միջավայր, ինչպես նաև ճանաչել և գնահատել այն աշխատակիցներին, որոնք նպաստում են կազմակերպության ընդհանուր հաջողությանը: Սա կարող է ներառել մասնագիտական զարգացման և աճի հնարավորությունների տրամադրումը, ինչպես նաև հստակ հաղորդակցության ուղիների ստեղծումը և ապահովել, որ յուրաքանչյուր ոք հասկանա իր դերը և պարտականությունները[7]:

Բիզնես կառավարման հասկացություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ակադեմիական աստիճաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիզնես կառավարման բակալավր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիզնեսի կառավարման բակալավր (Bachelor of Business Administration, BBA, B.B.A., BSBA, B.S.B.A., BS, B.S., կամ B.Sc.), Բիզնեսի գիտությունների բակալավր, բիզնեսի կառավարում (BS) կամ առևտրի բակալավր (BCom կամ BComm) կոչումը առևտրի և բիզնեսի կառավարման բակալավրի աստիճան է: ԱՄՆ-ում այս աստիճանը սովորաբար տևում է չորս տարի[8], իսկ Եվրոպայում՝ երեք տարի[9]: Այս աստիճանը նախատեսված է ընկերության գործառնական ասպեկտների և դրանց փոխկապակցման վերաբերյալ լայն գիտելիքներ տալու համար՝ միաժամանակ թույլ տալով մասնագիտանալ որոշակի ոլորտում: Այն նաև զարգացնում է ուսանողի գործնական, կառավարչական և հաղորդակցման հմտությունները, ինչպես նաև բիզնես որոշումների կայացման կարողությունները՝ հաջողության հասնելու համար մրցակցային աշխարհում[10]: Շատ ծրագրեր ներառում են ուսուցում և գործնական փորձ, ինչպիսիք են իրավիճակային խնդիրների նախագծեր, ներկայացումներ, պրակտիկաներ, արդյունաբերական այցելություններ և ոլորտի փորձագետների հետ հանդիպումներ:

Բիզնես կառավարման մագիստրատուրա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիզնեսի կառավարման մագիստրոս (MBA կամ M.B.A.) կոչումը բիզնեսի կառավարման մագիստրոսի աստիճան է, որն ունի կառավարման վրա շեշտադրված կարևորություն[11] The MBA degree originated in the United States in the early-20th century,[12]: MBA աստիճանը ծագել է Միացյալ Նահանգներում 20-րդ դարի սկզբին, երբ երկիրը սկսել էր արդյունաբերականանալ, և ընկերությունները սկսել էին կիրառել գիտական մոտեցումներ կառավարման մեջ: MBA ծրագրի հիմնական դասընթացները ընդգրկում են բիզնեսի տարբեր ոլորտներ, ինչպիսիք են հաշվապահությունը, ֆինանսները, մարքեթինգը, մարդկային ռեսուրսները և գործառույթների կառավարումը՝ կառավարման վերլուծության և ռազմավարության տեսանկյունից ամենակարևոր ձևով[13]: Շատ ծրագրեր ներառում են նաև ընտրովի դասընթացներ։

Կառավարման մագիստրատուրա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կառավարման մագիստրոս (MiM) կամ Կառավարման գիտությունների մագիստրոս (MSM) կոչումը հետբուհական աստիճան է, որը կենտրոնանում է բիզնեսի կառավարման վրա[14]։

Բովանդակության առումով այն նման է բիզնեսի կառավարման մագիստրոսի (MBA) աստիճանին, քանի որ ներառում է նույնատիպ կառավարման դասընթացներ, սակայն MiM ծրագրերը բաց են ցանկացած մակարդակի հետբուհական թեկնածուների համար՝ ի տարբերություն MBA ծրագրերի, որոնք ունեն ավելի երկար դասընթացային կրեդիտների պահանջներ և ընդունում են միայն միջին կարիերայի պրոֆեսիոնալների[15]։

Բիզնես կառավարման դոկտոր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիզնեսի կառավարման դոկտոր (DBA կամ DrBA) կոչումը հետազոտական դոկտորական աստիճան է, որը շնորհվում է բիզնեսի կառավարման ոլորտում առաջադեմ ուսումնասիրությունների և հետազոտությունների հիման վրա: DBA աստիճանը բիզնեսի կառավարման վերջնական աստիճան է և համարժեք է Բիզնեսի կառավարման փիլիսոփայության դոկտորի (Ph.D.) աստիճանին[16]։

PhD-ն կառավարումում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կառավարման ասպիրանտուրան ամենաբարձր գիտական ​​աստիճանն է, որը շնորհվում է բիզնեսի կառավարման ուսումնասիրության մեջ[17]: Աստիճանը նախատեսված է նրանց համար, ովքեր ձգտում են ակադեմիական հետազոտություններ և դասավանդման կարիերա՝ որպես պրոֆեսորադասախոսական կազմ կամ պրոֆեսոր աշխարհի բիզնես դպրոցներում կառավարման ուսումնասիրության մեջ[18]։

Կառավարման դոկտոր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կառավարման դոկտորականի ավելի նոր ձևը կառավարման դոկտորն է (D.M., D.Mgt., DBA կամ DMan): Դա դոկտորի կոչում է, որը շնորհվում է անհատին, որը վերապատրաստվել է կիրառական գիտության և կառավարման մասնագիտական ​​պրակտիկայում առաջադեմ ուսումնասիրությունների և հետազոտությունների միջոցով[19]: Այս դոկտորականը ունի ինչպես հետազոտության, այնպես էլ պրակտիկայի տարրեր՝ կապված հասարակության և կազմակերպությունների սոցիալական և կառավարչական մտահոգությունների հետ:

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Compare: Thuis, Peter; Stuive, Rienk (2012). Business Administration. Routledge-Noordhoff International Editions (reprint ed.). Groningen: Routledge (published 2019). ISBN 9781000035889. Վերցված է 7 November 2020-ին. «[...] business administration is the branch of science that deals with the organisation of and the context around businesses.»
  2. «Business Administration: Master's of Business Administration» (PDF).
  3. Farazmand, Ali (2009-06-23). Bureaucracy and Administration (անգլերեն). CRC Press. ISBN 978-1-4200-1522-5.
  4. Golden Pryor, Mildred; Taneja, Sonia (2020-10-18). «Henri Fayol, practitioner and theoretician – revered and reviled». Journal of Management History. 16 (4): 489–503. doi:10.1108/17511341011073960.
  5. Candoli, I. Carl; Hack, Walter G.; Ray, John R. (1991). «School Business Administration as a Subset of Generic Management». School business administration: a planning approach (4 ed.). Allyn and Bacon. էջ 58. ISBN 9780205131396. Վերցված է 16 October 2019-ին.
  6. {"assessing the feasibility of the strategic long range cannon: Unclassified summary" at nap.edu. 2 Today's Operating Environment | Assessing the Feasibility of the Strategic Long Range Cannon: Unclassified Summary |The National Academies Press. (n.d.). Retrieved February 12, 2023, from https://nap.nationalacademies.org/read/26129/chapter/4 |url=https://nap.nationalacademies.org/read/26129/chapter/4#14}}
  7. Tejas Ramdas, Raffaella Sadun, and Nicholas Bloom (2022). "Visualizing a Century of Management Ideas". Harvard Business Review, September 19 2022.
  8. «Earning A Business Administration Bachelor's Degree: Admission Requirements, Courses And Careers – Forbes Advisor». www.forbes.com. Վերցված է 2024-06-15-ին.
  9. «BACHELOR OF BUSINESS ADMINISTRATION (B.B.A.)». European International University - Study Anytime, Anywhere. (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024-06-15-ին.
  10. «BBA Degree | 6 Proven Benefits on the Path to Success» (ամերիկյան անգլերեն). 2023-11-23. Վերցված է 2024-06-15-ին.
  11. «What Is a Master of Business Administration (MBA)?». Investopedia (անգլերեն). Վերցված է 2024-06-15-ին.
  12. «MBA History | Origins of the MBA Degree». Good MBA (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024-06-15-ին.
  13. «MBA Explained: Types, Courses & Specializations». www.learningroutes.in (անգլերեն). Վերցված է 2024-06-15-ին.
  14. «Andreas Kaplan: A school is "a building that has four walls…with tomorrow inside": Toward the reinvention of the business school». Business Horizons. doi:10.1016/j.bushor.2018.03.010. S2CID 158794290.
  15. «Andreas Kaplan: A school is "a building that has four walls…with tomorrow inside": Toward the reinvention of the business school». Business Horizons. doi:10.1016/j.bushor.2018.03.010. S2CID 158794290.
  16. «Structure of U.S. Education». U.S. Department of Education. 2008. Վերցված է 15 November 2017-ին.
  17. «Best MBA, PGDM Colleges in Meerut, Uttar Pradesh | PHD in Management». www.vidya.edu.in (անգլերեն). Վերցված է 2024-06-15-ին.
  18. Johnson, Cornell. «PhD in Management Program». Cornell Johnson (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024-06-15-ին.
  19. «Doctor of Management (DMgt) Masters Degree Course - Cardiff Metropolitan University». www.cardiffmet.ac.uk (անգլերեն). Վերցված է 2024-06-15-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բիզնես կառավարում» հոդվածին։