Բերլինգտոն (Վերմոնտ)

Բնակավայր
	անգլ.՝ Burlington
Դրոշ	Զինանշան
	Բերլինգտոնի գլխավոր փողոցը
Երկիր	ԱՄՆ
Հիմնադրված է	1783 թ.
Մակերես	40,126745 կմ², 40,126738 կմ²
ԲԾՄ	61±1 մետր
Բնակչություն	▲44 743 մարդ (2020)
Հեռախոսային կոդ	802
Փոստային ինդեքսներ	05401–05402, 05405–05406, 05408, 5401 և 5406
Ավտոմոբիլային կոդ	802
Պաշտոնական կայք	burlingtonvt.gov(անգլ.)
	Բերլինգտոն Վիքիպահեստում

Բերլինգտոն (անգլ.՝ Burlington), մեծ քաղաք ԱՄՆ Վերմոնտ նահանգում, Չիտտենդենի մարզկենտրոն։

Հիմնադրվել է 1785 թվականին։ Տեղակայված է Շամպլեին լճի ափին, Ադիրոնդասկ լեռան վրա, ԱՄՆ-Կանադա սահմանից 72 կմ հարավ (Վերմոնտ-Քվեբեկ) և Մոնրեալից 151 կմ հարավ։ Բերլինգտոնի արևելքում ձգվում են Կանաչ լեռները։ Քաղաքի բնակչությունը կազմում է շուրջ 42 282 բնակիչ (2013)։ Քաղաքն իր անվանումն ստացել է տեղաբնակ Բերլինգթոնների ընտանիքի անվանումից, ովքեր առաջինն էին բնակվել այնտեղ և մշակել շրջակայքի հողերը։ Բնակավայրի հիմնադրման տարեթիվը 1763 թվականն է, սակայն նրա ակտիվ գործունեությունն սկսվել է ընդամենը տաս տարի անց, երբ այստեղ աշխատում էր նավաստիները և սղոցարանը։ Քաղաքն ուներ կայազոր, որը պաշտպանում էր Բերլինգտոնը բրիտանացիների հարձակումներից։ Երբ 1812-1814 թթ. սկսվեց Անգլո-ամերիկյան պատերազմը, բրիտանական նավատորմը բախվեց բիրլինգթոնի կայազորին։

Բերլինգթոնը Վերմոնտի ամենամեծ մշակութային կենտրոնն է։ 1791 թվականին այստեղ հիմնադրվեց Վերմոնտի համալսարանը, 1878 թվականին` Շամպլեյնի քոլեջը։

Հին համալսարանի շենքը («Old Mill») հիմնադրել է գեներալ Լաֆայեթը։

Քաղաքի 11 կմ հարավ-արևելյան մասում, 18 հեկտար տարածքով, ձգվում է Շելբոնեի թանգարանը, լուսաբանելով ամերիկյան ռահվիրաների կյանքը։

Բացի այդ, զբոսաշրջիկներին գրավում են հյուսիսամերիկյան ապստամբների առաջնորդներից մեկի՝ Իտենա Ալենի (Ithen Allen), տաճարը և գերեզմանը։

2006-2012 թվականներին քաղաքապետը Բոբ Քիսսն էր, որը ներկայացնում էր «ձախ» տեսակի Vermont Վերմոնտի առաջադիմական կուսակցությունը։ 2012 թվականի մարտի 6-ից քաղաքապետը ԱՄՆ Դեմոկրատական կուսակցության ներկայացուցիչ Միրո Վայնբերգն է։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիրլինգթոնը գտնվում է Շամպլեյն լճի արևելյան ափին Champlain:

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիրլինգթոնն ունի խոնավ կոնտինալային կլիմա (Dfb ըստ Köppen- ի կլիմայի դասակարգման), ցուրտ ձմեռներով և տաք, խոնավ ամառներով։ Ամսական միջին ջերմաստիճանը տատանվում է հունվարին մինչև -7.4 °C, իսկ հուլիսին՝ մինչև 21.4 °C: Տարեկան տեղումների միջին քանակը մոտ 937 մմ է, իսկ անհամեմատ խոնավային են ամառային ամիսները։ Շամպլեյն լճի ազդեցության տակ քաղաքում հնարավոր են տեղումներ ձյան տեսքով, իսկ որոշ դեպքերում 12 ժամվա ընթացքում հնարավոր է, որ մինչև 33 սմ ձյուն տեղա^[4]։

Բերլինգտոնում ձյան տեսքով տեղումների ընդհանուր քանակը հասնում է մինչև 206 սմ, սակայն այդ արժեքը տարբեր տարիների ընթացում կարող է տարբեր լինել։

Տարեկան միջին ջերմաստիճան — +7,7 C°
Տարեկան միջին քամու արագությունը — 3,6 մ/վրկ
Տարեկան միջին Օդի խոնավությունը — 70 %

Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Բերլինգտոն առավելագույն ցուցանիշներ գրանցման ամբողջ պատմության ընթացքում (1879—2010 ), նորմա 1981—2010
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	տարին
բացարձակ առավելագույնը (°C)	−42,2	−38,2	−32,4	−21,0	−7,5	−2,3	1,3	−1,2	−8,5	−20,3	−32,8	−38,8	−42,2
միջին առավելագույնը (°C)	4,0	−3,7	2,6	11,3	18,6	22,0	24,3	21,9	15,7	8,7	0,9	−,30	9,6
միջին ջերմաստիճանը (°C)	−7,4	−5,8	−1,0	6,7	13,2	17,0	19,2	17,0	11,3	5,6	−1,2	5,2	5,8
միջին նվազագույնը (°C)	−9,1	−9,8	−4,4	2,2	7,7	12,1	14,4	12,5	7,4	2,7	−3,3	−7,6	11,1 2,1
բացարձակ նվազագույնը (°C)	8,6	8,3	19,7	28,9	33,2	34,7	38,2	37,3	32,3	24,0	16,2	9,6	38,2
տեղումների քանակը (մմ)	52	41	35	37	49	80	85	82	68	71	55	52	707
Աղբյուր՝ Եղանակ և կլիմա