Բեռլինի բուսաբանական այգի

Բեռլինի բուսաբանական այգի; Botanischer Garten und Botanisches Museum Berlin
Տեսակ	բուսաբանական այգի, botanical museum? և Հերբարիում
Երկիր	Գերմանիա
Տեղագրություն	Շտեգլից Ցելենդորֆ
Վայր	Lichterfelde?
Մասն է	Բեռլինի ազատ համալսարան
Հիմնադրվել է	1897
Հիմնադիր	Adolf Engler?
Մակերես	43 հեկտար
Կայք	bo.berlin(գերմ.)(անգլ.)

Բեռլինի բուսաբանական այգի (գերմ.՝ Botanischer Garten und Botanisches Museum Berlin), Եվրոպայի և աշխարհի ամենամեծ և ամենահին բուսաբանական այգիներից մեկը^[3]։

Ամբողջական անվանումն է «Բուսաբանական այգի և Բուսաբանական թանգարան Բեռլին-Դալեմ»։ Սա համապարփակ գիտահետազոտական, կրթա-օժանդակ, մշակութային և կրթական հաստատություն է, որը հիմնված է մոտ 43 հեկտար տարածքում գտնվող շուրջ 22 հազար կենդանի բույսերի ընդարձակ հավաքածուի վրա։

Այգու հիմնական հավաքածուն գտնվում է Լիխտերֆելդում ՝ Բեռլինի թաղամասում, որը մտնում է քաղաքի հարավ-արևմուտքում գտնվող Շտեգլից-Զելենդորֆ վարչական շրջանի մեջ։ Անվան մեջ «Դալեմ» բառը ոչ այլ ինչ է, քան պատմական մասունք, որը վերաբերում է թագավորական Դալեմ ֆերմայի տարածքում Բուսաբանական այգու հիմնադրման ժամանակներին։ Այգու ժամանակակից տարածքի արևմտյան սահմանը միաժամանակ Լիխտերֆեդե և Դալեմ շրջանների սահմանն է։

Բուսաբանական այգու հիմնական շենքերը նախագծվել և կառուցվել են 1897-1910 թվականներին 19-րդ դարի երկրորդ կեսի և 20-րդ դարի առաջին կեսի գերմանացի խոշոր բուսաբան Ադոլֆ Հայնրիխ Գուստավ Էնգլերի (1844–1930) հսկողությամբ։ Էնգլերի վերջին կամքով նա թաղված է իր ստեղծած այգում^[4]։

Հաստատության կառուցվածքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկզբում Դալեմի հետազոտական համալիրը կառուցվել էր էկզոտիկ բույսերի համար, որոնք բերվել են գերմանացի գիտնականների կողմից հեռավոր արշավախմբերից, այդ թվում՝ գերմանական գաղութներից։

Որպես իրավաբանական անձ՝ Բեռլինի բուսաբանական այգին ներկայումս հանդիսանում է Բեռլինի ազատ համալսարանի հաստատությունների համակարգի մի մասը և ներառում է Բուսաբանական թանգարանը՝ ամենամեծ հերբարիումով և հիմնավոր գիտական գրադարանով։

Բացի հետազոտական նպատակներով կառուցվածշենքերից, բուսաբանական այգու շենքերի համալիրը ներառում է նաև մի շարք ջերմոցներ։ Ջերմատների և ջերմոցների ընդհանուր մակերեսը կազմում է 6000 մ²։ Դրանցից բացի, մոտ 43 հեկտար տարածքում մշակվում են բաց գրունտային բույսեր՝ ըստ աշխարհագրական ծագման կարգով դասավորված։ Բուսաբանական այգու դենդրարիումը զբաղեցնում է 14 հա տարածք։

Հավաքածու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեռլինի բուսաբանական այգու ջերմոցներից է, օրինակ՝ կակտուսների տաղավարը։ Լայն ճանաչում ունի գերմ.՝ Victoriahaus ջերմատունը՝ իր լողավազանով և հսկա Ամազոնյան վիկտորիայով (լատին․՝ Victoria amazonica), որի անունով էլ կոչվել է ջերմատունը։ Այգու այցելուների ոչ պակաս ուշադրություն են գրավում խոլորձների և էկզոտիկ Միջատակեր բույսերի հավաքածուները։

Մեծ արևադարձային ջերմոցը (գերմ.՝ Das Große Tropenhaus) իր կառուցման ժամանակ ամենամեծն էր իր տեսակի մեջ աշխարհում։ Այն 25 մ ապակյա և պողպատե կոնստրուկցիա է՝ 30x60մ հիմքով։ Այս ծավալի ողջ ընթացքում (ավելի քան 40 հազար խորանարդ մետր) պահպանվում է 30 °C մշտական ջերմաստիճան և բարձր խոնավություն։ Ի թիվս այլ արևադարձային բույսերի, այս ջերմոցում աճում է հսկա բամբուկ։