Բելինցոնա
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| Բելինցոնա | |||
| իտալ.՝ Bellinzona | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Շվեյցարիա | ||
| Մակերես | 164,96 կմ², 19,12 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 230 մետր | ||
| Պաշտոնական լեզու | իտալերեն | ||
| Բնակչություն | ▲43 220 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)[1] | ||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||
| Հեռախոսային կոդ | 091 | ||
| Փոստային ինդեքսներ | 6500 | ||
| Ավտոմոբիլային կոդ | TI | ||
| Պաշտոնական կայք | bellinzona.ch(իտալ.) | ||
| |||
Բելինցոնա (իտալ.՝ и ռոմանշ.՝ Bellinzona, լատ.՝ Bilitio), քաղաք Շվեյցարիայում, Տիչինո իտալախոս կանտոնի վարչական կենտրոնը: Գտնվում է Ալպերի ստորոտին, Տիչինո գետի հովտի արևելյան հատվածում: 1997 թվականի դրությամբ զբաղեցնում էր 19,15 քառակուսի կիլոմեռտր տարածք: 2017 թվականի ապրիլի 2-ին նրան միացվեցին հարևան տասներկու համայնքներ[2][3], և նրա տարածքը մեծապես ընդարձակվեց[4]՝ հասնելով 165,45 քառակուսի կիլոմետրի. այդպիսով՝ Բելինցոնան դարձավ շվեյցարական ամենաընդարձակ քաղաքը[5]:
2017 թվականի դեկտեմբերի տվյալներով քաղաքում ապրում էր 43.181 մարդ, որոնց 29,4 տոկոսը օտարազգիներ էին[6]:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատմական փաստաթղթերում քաղաքն առաջին անգան հիշատակվել գալլա-հռոմեացի պատմիչ Գրիգոր Տուրեցու «Ֆրանկների պատմություն» աշխատության մեջ, Belitio, Bilitio, Bilitionem անվանաձևերով[7]՝ նրա դարպասների մոտ ֆրանկների ու լոմբարդների միջև տեղի ունեցած ճակատամարտի առնչությամբ:
Միջնադարում, տևական մի ժամանակաշրջան, քաղաքը գտնվել է Միլանի դքսության կազմում, սակայն իտալական պատերազմների ընթացքում շվեյցարացիներին հաջողվել է տիրել Բելինցոնային ու շրջակա բնակավայրերին: 1803 թվականին, երբ կազմավորվել է Տիչինոյի կանտոնը, նրա երեք խոշոր քաղաքները՝ Բելինցանոն, Լուգանոն ու Լոկառնոն, մրցակցել են վարչական կենտրոն ճանաչվելու համար և մի քանի տասնամյակ մայրաքաղաքի դերը կատարել են հերթով: 1878 թվականին վերջնականապես վարչական կենտրոն է դարձել Բելինցոնան: Այդ նույն տարում այստեղից է մեկնարկել այսպես ասած՝ տեատրոֆոնը. ռադիոյով առաջին անգամ հեռարձակվել է քաղաքի թատրոնի բեմադրած «Դոն Պասկուալե» օպերան (կոմպոզիտոր՝ Դոնիցետի) [8]:
Պատմամշակութային հուշարձաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բելինցոնայի տասներկու կառույց ու տարածք ընդգրկված են Շվեյցարիայի համազգային նշանակության պատմամշակութային ժառանգության ցանկում: Այն բանից հետո, երբ հարևան տասներկու համայնքներ միացվեցին նրան, այդ ցանկում հավելվեցին ևս յոթ հուշարձան: Ինքը՝ Բելինցոնա քաղաքն ամբողջությամբ, ինչպես նաև նրան միացված բնակավայրերից Մոլենոն ու Պրեոնցոն ներառված են Շվեյցարական ժառանգության գույքացուցակում[9]: Բացի այդ, Բելինցոնայի երեք ամրոցներն ընդգրկված են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհահին ժառանգության ցանկում:
Զբոսաշրջությունը կարևոր մասնաբաժին ունի քաղաքի տնտեսության և եկամուտների հաշվեկշռում: 2009 թվականի դրությամբ Բելինցոնայում արդեն իսկ գործում էր ինը հյուրանոց[10]:
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Castelgrande-ն (Մեծ ամրոցը)
Montebello-ն
Sasso Corbaro ամրոցը
Քաղաքային պարիսպը
S. Maria delle Grazie եկեղեցին
Ss. Pietro e Stefano վանքը
S. Biagio a Ravecchia եկեղեցին
Հին քաղաքամասը
Բելինցոնան Ջ Թրնըրի 1841 թ. նկարում
Fortini Della Fame-ն Կամորինոյում
Սբ. Բեռնարդո եկեղեցին
Սբ. Երրորդության եկեղեցին Մոնտե Կարասոյում
Fortini Della Fame վանքը Սեմենտինայում
Մոնտե Կարասոյի ավգուստինյան վանքը
Ռեֆորմիստական եկեղեցին
Բիզնես կենտրոնը
.jpg)
_IV.jpg)
_III.jpg)
Անվանի անձինք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Լուի Վիրշ (1793–1858) - 19-րդ դարի քաղաքական և ռազմական գործիչ
- Անրի Դյուբուի (1906–2003) - ճարտարապետ
- Լաուրա Սոլարի (1913–1984) - կինոդերասանուհի 1936–1969 [11]
- Էռնստ Բրուգեր (1914–1998) - քաղաքական գործիչ, Շվեյցարիայի Դաշնային խորհրդի անդամ 1969–1978 թթ.
- Ջորջո Օրելլի (1921–2013) - բանաստեղծ, գրող, թարգմանիչ
- Մաուրո Բարանցինի (ծնվ. 1944) - տնտեսագետ
- Ռենատո Բերտա (ծնվ. 1945) - կինոռեժիսոր [12]
- Պաբլո Տոնյի (ծնվ. 1979) - NEVERCREW սթրիթ արթ խմբի անդամ, պատերի մեծադիր նկարների հեղինակ
- Մարզիկներ
- Դոմենիկո Ջամբոնինի (1868–1956) - մարզիկ հրաձիգ, 1920 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերի մասնակից
- Անտոնիո Պերմունիան (ծնվ. 1930) - ֆուտբոլիստ, դարպասապահ, 1962 թվականի աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլի մասնակից
- Դանիելա Սկալիա (ծնվ. 1975)մարզական լրագրող[13]
- Նիկոլո Բուկիո (ծնվ. 1987) - հոկեյիստ, Շվեյցարիայի տափողակով հոկեյի հավաքականի կազմում մասնակցել է 2006, 2010 և 2014 թվականների ձմեռային օլիմպիական խաղերին
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://www.pxweb.bfs.admin.ch/pxweb/fr/px-x-0102020000_201/-/px-x-0102020000_201.px/table/tableViewLayout2/?rxid=c5985c8d-66cd-446c-9a07-d8cc07276160
- ↑ https://www.bfs.admin.ch/bfs/fr/home/bases-statistiques/repertoire-officiel-communes-suisse.assetdetail.2245015.html .
- ↑ «Amtliches Gemeindeverzeichnis der Schweiz»։ Swiss Federal Statistical Office։ մարտի 23, 2017
- ↑ https://s.geo.admin.ch/82899b70cb |title=Municipality Bellinzona |map=43 - Sopra Ceneri |map-url=https://shop.swisstopo.admin.ch/en/products/maps/national/lk100?layer=ch.swisstopo.landeskarte100_papier.metadata&product=43&productIdentifier=43&childGroupIdentifier=lk100eb#product-43 |scale=1:100 000 |series=National Map 1:100'000 |edition=2015 |date=2012 |publisher=Federal Office of Topography – swisstopo |location=Wabern, Switzerland |isbn=978-3-302-00043-5 |via=map.geo.admin.ch |accessdate=2019-06-16}}
- ↑ https://uniondesvilles.ch/fr/Info/Documentation/Statistiques_des_villes_suisses%7Ctitolo=Statistiche(չաշխատող հղում) città svizzere}}
- ↑ Swiss Federal Statistical Office – Superweb database – Gemeinde Statistics 1981–2008 Archived 28 June 2010 at the Wayback Machine. (գերմ.) accessed 19 June 2010
- ↑ Gregorius Turonensis, Historiae, 10.3, Quod exercitus Childeberthi regis in Italiam abiit: Olo autem dux ad Bilitionem huius urbis castrum, in campis situm Caninis, inportunae accedens, iaculo sub papilla sauciatus, cecidit et mortuus est "Duke Olo went rashly to Bilitio, a stronghold of this city [Milan], situated on the plains called Canini, and was wounded with a dart under the nipple and fell and died."
- ↑ Christian Brochand, Histoire générale de la Radio et de la Télévision en France - La Documentation française - Paris 1994 -2110029927
- ↑ «Kantonsliste A-Objekte:Ticino»։ KGS Inventar (German)։ Federal Office of Civil Protection։ 2009։ Արխիվացված է օրիգինալից հուլիսի 6, 2011-ին։ Վերցված է հուլիսի 12, 2010
- ↑ Settori alberghiero e paralberghiero Archived 7 July 2011 at the Wayback Machine. Կաղապար:It icon accessed 23 November 2010
- ↑ IMDb Database retrieved 20 December 2018
- ↑ IMDb Database retrieved 20 December 2018
- ↑ IMDb Database retrieved 20 December 2018
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 |
Վիքիճամփորդն ունի Բելինցոնաին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։ |
|
Բելինցոնա Վիքիպահեստում |
|---|
| ||||||||||
