Բարոմետրիկ բանաձև

Բարոմետրիկ բանաձև, գրավիտացիոն դաշտում բարձրությունից կախված՝ գազի ճնշման կամ խտության փոփոխությունն արտահայտող բանաձև։ Հաստատուն ջերմաստիճանի իդեալական գազի համար, երբ դաշտը համասեռ է։ Բարոմետրիկ բանաձևը ունի հետևյալ տեսքը՝ $p=p_{0}\exp \left[-Mg{\frac {h-h_{0}}{RT}}\right],$ որտեղ $p$-ն գազի ճնշումն է $h$ բարձրության վրա, իսկ $p_{0}$-ն՝ զրոյական ճնշումը ($h=h_{0}$) մակարդակի վրա, $M$–ը մոլեկուլային զանգվածն է, $R$-ը՝ գազային հաստատունը, $T$-ն՝ բացարձակ ջերմաստիճանը։ Բարոմետրիկ բանաձևը կարելի է ստանալ պոտենցիալ ուժային դաշտում իդեալական գազի մոլեկուլների՝ ըստ արագությունների և կոորդինատների բաշխման օրենքից։ Երկրի մթնոլորտում օդի խտության և ճնշման իրական բաշխումը չի համապատասխանում բարոմետրիկ բանաձևին, որովհետև մթնոլորտի սահմաններում ջերմաստիճանն ու ազատ անկման արագացումը, կախված բարձրությունից և աշխարհագրական լայնությունից, փոփոխվում են։ Բարոմետրիկ բանաձևը ընկած է բարոմետրական մակարդակաչափման հիմքում, ըստ որի երկու կետերի բարձրությունների տարբերությունը որոշվում է այդ կետերում ճնշումները չափելու միջոցով։ Քանի որ մթնոլորտային ճնշումը կախված է եղանակից, ուստի չափումների միջև ընկած ժամանակամիջոցը և $\Delta h$ տարբերությունը պետք է փոքր լինեն։ Այդ դեպքում Բարոմետրիկ բանաձևը գրվում է՝ $\Delta h=18400(1+at)\lg(p_{1}/p_{2})$, որտեղ $t$-ն չափվող օդի շերտի միջին ջերմաստիճանն է։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 333)։