Իշխան Էստերհազիի նվագած բարիտոնի պատճենը իր իսկ պալատում
Բարիտոնը (անգլերեն՝ Baryton, իտալերեն՝ Viola di Bardone) բազմալար երաժշտական գործիք է, որը օգտագործվել է Եվրոպայում մինչև 18-րդ դարի վերջը։ Այն մտնում է վիոլաների ընտանիքի մեջ։
Բարիտոնը իր պատմության ընթացքում ենթարկվել է բազմաթիվ փոփոխությունների։
Ամենահայտնի բարիտոնի տեսակներից մեկը ունի մոտավորպես թավջութակի մեծություն։ Այն դրվում է գետնին ի տարբերություն մյուս վիոլաների, որոնք պահվում են ոտքերի արանքում։ Գործիքը ունի վեց լար՝ լա, ռե, ֆա, լա, ռե, ֆա։ Բացի այս լարերից գործիքի ետեվի մասում կան յոթից ինը այլ լարեր, որոնց լարում են դիատոնիկ ակորդով։ Այս լարերը լվագում է ձախ ձեռքի բութ մատը, որը չափազանց դժվարացնում է գործիքի նվագը։
Տարբեր կոմպոզիտորներ ստեղծագործել են այս գործիքի համար։ Բազմաթիվ ստեղծագործություններ է գրել նաև Յոզեֆ Հայդնը՝ տրիոներ, սոլոներ, անսամբլեր։ Իշխան Էստերհազին, որի մոտ աշխատում էր Հայդնը, այս գործիքի մեծ սիրահար էր և իր ամբողջ կյանքի ընթացքում այն նվագել է։
Պատմական բարիտոններ պահպանվել են, բայց քիչ թվաքանակով՝ մոտավորապես 50։ Գործիքը մեծ համբավ այդպես էլ չի վայելել սակայն այն բավական հայտնի է եղել Գերմանիայում և Ավստրիայում։
Ժամանակակից երաժիշտների մեջ կան այնպիսինները ովքեր նվագում են այս գործիքը։
Fruchtman, Efraim (1962) The baryton։ its history and its music re-examined. Acta Musicologica 34։2-17.
Gartrell, Carol (2003) Towards an inventory of antique barytons. Galpin Society Journal 56։116-131.
Hsu, John (1986) Program notes for his performance of trios #97, 111 87, and 101 with violist David Miller and cellist Fortunato Arico on ASV (GAU 104, 1986).
Pamplin, Terence M. (2009) "Baryton", in David Wyn Jones, ed., Oxford Composer Companions: Haydn. Oxford։ Oxford University Press.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 318)։
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Բարիտոն (այլ կիրառումներ)
